Heimskringla - 11.06.1941, Síða 1

The Modern Housewife Knows
Quality That is Why She Selects
“CANADA
BREAD”
“The Quality Goes in
Before the Name Goes On”
Wedding Cakes Made to Order
PHONE 33 604
■----------■— —4
4----------------—--
ALWAYS ASK FOR—
“Butter-Nut
Bread”
The Finest Loaf in Canada
Rich as Butter—Sweet as a Nut
Made only by
CANADA BREAD CO. LTD.
Phone 33 604
LV. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 11. JÚNl 1941
NÚMER 37.
< - HELZTU FRETTIR * <
Bretar í Sýrlandi
Bretar ætla ekki að bíða eft-
ir að Þjóðverjar setjist að í Sýr-
landi. Hélt herlið þeirra inn í
landið síðast liðinn sunnudag.
Áður höfðu þeir þó gert samn-
inga um þetta við fyrirliða hins
frjálsa Frakklands, en þeir eru
De Gaulle í London og Georges
Catroux herforingi. Fylgdi her
Catroux brezka hernum inn í
landið og lýsti Catroux hers-
höfðingi yfir, að Sýrland og
Lebanon væru óháð lönd og
frelsi þeirra yrði varið. Hefir
her hans og Breta ekki enn
tekið alt landið, því yfirmenn
Vichy-stjórnarinnar standa á
móti þessu. Þeir hafa nokkra
aðstoð frá lofther Þjóðverja, er
þeir leyfðu að búa um sig í
Sýrlandi. Var enginn efi á að
Þjóðverjar ætluðu sér að setj-
ast að í landinu og sækja það-
an að Bretum við Suez.
En Bretar urðu nú þarna
fyrri til og ef til vill veit það á
gott. Þeir eru ekki að taka
landið herskildi, heldur í nauð-
vörn. Er einnig að heyra af
fréttunum, að landslýðurinn í
Sýrlandi sé feginn komu Breta
og frönsku fríliðanna til vernd-
ar sér fyrir Þjóðverjum.
Innrásar herinn er sagt að
handtekið hafi 140 fallhlífar
hermenn þýzka í fyrstu borg-
unum sem þeir tóku, Beirut og
Tyre.
Weygand hershöfðingi ný-
lenda Frakka, telur sér óvið-
komandi hverju fari fram i Sýr-
landi vegna þess, að þar sé
ekki um franska nýlendu að
ræða, heldur aðeins yfirráð
frönsku stjórnarinnar. En
Vichy-stjórninni er hann and-
vigur í því, að Frakkar berjist
á móti fyrri samherjum sínum,
Bretum, eins og Hitler er stöð-
ugt að ginna hana til. 1 síð-
ustu ferð hans á fund Vichy-
stjórnarinnar, fór Weygand
ekki dult með, að hann léti
hvorki hafa sig til þess, né
heldur að veita Þjóðverjum
neitt fararleyfi með her um ný-
lendur Frakka, ?r hann hefði
yfir að ráða.
Japönum selt hveiti
Einn af þingmönnum sam-
bandsþingsins, Mr. E. E. Per-
ley frá Qu’Appelle, íhaldsmað-
ur, krafðist s. 1. laugardag að
fá að vita ástæðuna fyrir því,
að hveiti væri sent frá Canada
til Japan, sem bannað hefði
verið fyrir löngu. Hann kvað
þrjú kornfélög Gyðinga gera
þetta og, nefndi þau þessum
nöfnum: Continental Grain Co.,
Dreyfus Co. og Bunge Co. —
Spurði hann hvort þetta væri
með vilja og vitund stjórnar-
innar gert.
Hon. J. A. McKinnon, verzl-
unarmálaráðherra kvað hveit-
ið sent af einu félagi er hann
nefndi Canada Grain Co. of
Vancouver. Sagði hann stjórn-
anda þess vera Robert McKee,
mjög mikilsmetinn mann i
Vancouver.
Mr. Perley kvaðst hafa frétt,
að Jas. Richardson & Son og
Reliance kornfélögin hefðu
neitað að eiga nokkuð við
þetta, en áminst þrjú félög
hefðu tekið það að sér. Eg
hefi ennfremur fyrir satt, að
kornið hafi verið flutt í pokum
í stað þess, sem það er ávalt
flutt laust til Japan og Kína.
Liti því út fyrir, að það ætti að
fara til Rússlands eða alla leið
til Þýzkalands. Annars kvað
Mr. Perley Hveitisöluráðið, eða
stjórnina eiga sökina á þessu.
Það vissi hverjum það seldi
hveiti og hvert það hveiti færi.
Mr. King, forsætisráðherra,
gaf skýringu um að samning-
arnir um þessa sölu til Japans
hefðu verið gerðir áður en
bannið var löggilt og af því að
hveitið hefði átt að fara til
hungraðra Kínverja í héruð-
um, sem Japanir réðu yfir,
hefði það ekki verið bannað.
Mr. Perley svaraði, að bann-
ið næði til þessa hveitis og það
hefði alls ekki átt að vera sent.
Mr. Crerar vörubirgðaráð-
gjafi kvað hér ekki um nein
svik að ræða. En Mr. Perley
svaraði skjótt, að við viss félög
væri leikið með þessu og því
líku og hvort að félagið er ráð-
gjafinn veitti forstöðu í 22 ár,
væri eitt þeirra, væri fróðlegt
að heyra um.
Þessi og þvílík brögð í tafli
áhrærandi kornsöluna sagði
Perley að yrði að binda enda á,
en spursmálið væri, hvort þess
væri kostur nema að loka upp
Winnipeg-kornhöllinni meðan
stríðið stæði yfir.
Sigurlánið
í gærkvöldi höfðu sigurláns
verðbréf verið keypt í Canada
fyrir nærri 310 miljón dali. Er
þá helmingur lánsins fenginn á
rúmri viku. Alls var það 600
miljónir, sem farið var fram á.
1 Manitoba námu verðbréfa-
kaupin 25 miljón dölum, en þar
var farið fram á 43 miljónir.
%
Góður gestur
Winnipeg-búar eiga von góðs
gests til borgarinnar n. k.
föstudag. Gesturinn er Rt.
Hon. Malcolm Macdonald, er
nýlega hefir verið skipaður
fulltrúi brezku stjórnarinnar í
Canada. Vestur kemur hann
í þarfir sigurlánsins og flytur
ræðu úti fyrir þinghúsinu. —
Verður eflaust fjölment á böl-
um þinghússins, ef til vill fjöl-
mennara en á nokkurri sam-
komu í þessum bæ áður, því
þó gesturinn hafi ekki áður
heimsótt Winnipeg, nýtur hann
mikillar alþýðuhylli; þykir
hafa sýnt vitsmuni og mannúð
í opinberu starfi.
Mr. Malcolm MacDonald, er
mikilhæfur maður, mentaður
í Oxford og ýmsum erlendum
skólum. Hann varð þingmað-
ur 1929, þá tæpt þrítugur að
aldri og hefir haft þingstörf
með höndum jafnframt stjórn-
arstörfum síðan. Hann hefir
verið nýlendumálaritari, heil-
brigðismálaráðgjafi og nú síð-
ast fulltrúi Churchill-stjórnar-
innar í Canada. Foreldrar
hans voru Ramsay MacDonald,
um skeið forsætisráðherra
Breta, og Margaret Gladstone,
kona vel ættuð, skyld William
E. Gladstone, annáluð fyrir
fegurð, mentun og aðra kosti er
konur prýða.
Lausn Mr. Malcolm MacDon-
alds á írsku málunum og mál-
um Palestínu, skipaði honum í
hóp framsýnustu stjórnmála-
manna brezkra.
Hann er sósíalisti í skoðun-
um, sem faðir hans var, en
hefir samt notið öðrum fremur
trausts Baldwins og Churchills,
ihaldsleiðtoganna.
Það var sagt um Malcolm á
námsárum hans, að hann væri
hinn hæglátasti forsætisráð-
Ásgeir Jónas Thorsteinsson
ungur, efnilegur Islendingur,
fæddur og uppalinn hér í Win-
nipeg, hefir nýlega útskrifast
frá Manitoba háskólanum með
hæstu einkun í sinni deild. —
Hann hlaut gullmedalíu há-
skólans hér og honum var boð-
ið, af National Research Coun-
cil, $250.00 bursary til að halda
'rannsóknum áfram í búfræði.
|En hann sá sér ekki fært,
| vegna annarar áætlunar, að
1 Þiggja þetta ágæta boð og
varð að afþakka það. Hann
útskrifaðist úr “Department of
Agriculture í Plant Science”.
Á skólaárum sínum hefir
Jónas áður skarað fram úr. I
fyrra hlaut hann Isbister Schol-
arship fyrir að vera hæstur í
sinni deild, og í vetur heiðruðu
skólafélagar hans hann með
því að gera hann að forseta
þerira sem voru að útskrifast í
vor, og einnig var hann vara-
forseti skóladeildarinnar í heild
sinni, (Vice-Stick). Hann hefir
tekið þátt í kappræðusam-
kepni háskóla, bæði í ár og
í fyrra, — og í vor, er hann út-
skrifaðist, var hann kosinn til
að mæla fyrir skál kennaranna
við hina árlegu háskólaveizlu,
(Grads Farewell Banquet). Og
samfara þessu öllu, hefir hann
að miklu leyti unnið fyrir sér
og séð um allan háskólakostn-
að sjálfur.
Jónas hefir auk þess sem
hann hefir framkvæmt á há-
skólanum, flutt ræður við ung-
menna guðsþjónustur í Sam-
bandskirkjunni í Winnipeg, og
þessi undanfarin þrjú ár, kent
þar í sunnudagaskólanum, og
einnig tekið leiðandi þátt í
störfum ungmennafélagsins.
Jónas Thorsteinsson er á-
hugamaður mikill, vandvirkur
og samvizkusamur. Hann er
nú sem stendur að vinna við
rannsóknir í búfræði í “Rust
Research Laboratories” í sam-
bandi við háskólann, og heldur
þar áfram að vinna sér góðan
orðstír. Mikils má vænta af
honum í framtíðinni.
Hann er sonur þeirra hjóna
Sigurðar heitins Thorsteinson-
ar og Halldóru Ólafson hér í
Winnipeg. P. M. P.
herarsonur í allri hegðun er
nokkru sinni hafi verið fædd-
ur. Hugðarmál hans eru bók-
mentir og listir. Hann er ógift-
ur, en hygst senn að fá systur
sína, &hiela, til að stjórna
heimili sínu í Ottawa.
Auk ræðunnar sem Mr. Mac-
Donald flytur úti fyrir þing-
húsinu á föstudagskvöldið,
flytur hann tvær ræður annar
staðar í bænum þann dag.
Bandarisku skipi sökt
Það er nú ekki lengur talinn
neinn efi á því, að bandaríska
skipinu Robin Moor, hefir verið
Islendingur forseti canadisks vísindafélags
Dr. Thorbergur Thorvaldson
sökt af Þjóðverjum.
Fréttirnar af þessu voru ó-
greinilegar í fyrstu, en ást-1
ralskt skip, er nokkrum af,
skipshöfninni bjargaði, hefir1
tjáð fréttastofum blaðanna frá, ^
að afdrif skipsins hafi orðið
þessi.
Það var 8. júní, að ástralska
skipið bjargaði 11 mönnum af
skipinu. Voru þeir á björgun-
arbát og höfðu verið það síð-
an 21. maí, eða í 19 daga. Það
er langur hrakningstími á sjó
og furða að nokkur skyldi vera
lifandi í bátnum.
Robin Moor var á leiðinni
frá Bandaríkjunum til Suður-
Afríku, hlaðið algengum vör-
um, vögnum og vélum, en ekki
vopnum. Það var mjög sunn-
arlega á Atlanzhafinu, sem því
var sökt.
Á Robin Moor voru ekki
neinir ferðamenn, aðeins skips-
höfnin. En eigi að síður minn-
ir þetta á gerðir Þjóðverja í
fyrra stríði, er Lusitania var
sökt, sem rak Bandaríkin út í
stríðið þá.
BRÉF FRÁ RÆÐISMANNI
ÍSLANDS í NEW YORK
New York City,
7. júni 1941
Hr. ritstj. Stefán Einarsson,
Kæri vinur:
Samkvæmt fregnum, sem
komið hafa frá Danmörku virð-
ast Danir sætta sig eftir atvik-
um við ákvarðanir Alþingis í
Sjálfstæðismálinu. Símfregn
|rá Kaupmannahöfn hermir að
forsætisráðherra Dana, Th.
Stauning, hafi óskað að láta
þess getið við íslenzku ríkis-
stjórnina, að stjórn Danmerk-
ur skildi örðugleika núverandi
ástands, sem kynnu að hafa
flýtt þessum ákvörðunum, sem
stjórn Danmerkur þætti leitt
að heyra. Th. Stauning lét
þess sérstaklega getið, að
dönsku stjórninni væri það á-
nægjuefni að sambandinu væri
ekki slitið þegar í stað.
Ekki veit eg hvort þér hefir
enn verið skýrt frá því, að
Þjóðræknisfélagið í Reykjavík
hefir boðið Dr. Brandson og
frú að koma til íslands sem
gestir félagsins, hvort sem þau
vilja nú í sumar eða næsta
sumar. Dr. Brandson hefir tek-
ið boðinu þakksamlega, en
vegna anna munu þau hjónin
ekki geta farið fyr en næsta
sumar, og er vonandi að þá
verði engir farartálmar.
Þá er mér ánægja að skýra
þér frá því, að frá 1. júní hefir
Agnar Kl. Jónsson, sem verið
hefir starfsmaður hér á aðal-
ræðismannsskrifstofunni frá
stofnun hennar, verið útnefnd-
ur íslenzkur vararæðismaður
hér í New York. Agnar, sem
er rúmlega þrítugur að aldri,
hafði áður starfað um sex ára
skeið í utanríkisþjónustu Dana,
fyrst í Kaupmannahöfn í fjög-
ur ár í utanríkisráðuneytinu
þar og síðan í tvö ár við Sendi-
ráð Dana í Washington. Er
ísland tók utanríkismálin í sín-
•ar hendur í apríl 1940 var Agn-
ar vararæðismaður á dönsku
aðalræðismannsskrifstofunni í
New York, en sagði því starfi
lausu, er ísland tók utanrikis-
málin í sínar hendur. Agnar
er sonur Klemens heitins Jóns-
sonar fyrverandi landritara og
frú Önnu konu hans. Hann er
hinn nýtasti maður svo sem
hann á ætt til.
Með beztu kveðjum.
Þinn einlægur,
Thor Thors
Til Winnipeg kom s. 1. föstu-
dag dr. Thorbergur Thorvald-
son, háskólakennari frá Saska-
toon, Sask. Hann kom í þetta
sinn austan frá Quebec, en þar
sat hann fund efnafræðinga í
Canada, eða félags þeirra (Can-
adian Institute of Chemistry).
Fundurinn stóð yfir í tvo
daga, 2. og 3. júní, og var fjöl-
mennur, þrátt fyrir þó efna-
fræðingar séu nú allmikið
bundnir við störf í þágu hern-
aðarins.
Eftir mikil ræðuhöld um ýms
mál, er hugsjónir og stefnu fé-
lagsins áhrærðu, var, sem vant
er snúið sér að stjórnarnefnd-
ar-kosningum. Kunnum vér
það frá þeim að segja, að for-
seti var kosinn dr. Th. Thor-
valdson. Canadian Institute of
Chemistry er fjölment sérfræð-
ingafélag. Kosning Mr. Thor-
valdsons, er því mikil viður-
kenning á vísindamanns hæfi-
leikum hans — og honum sjálf-
um, sem þjóð hans, mikill heið-
ur.
Dr. Thorbergur hefir kent
FREGNSAFN
Til Ottawa kom s. 1. sunnu-
dag Bernard prins í loftfari frá
Englandi. Hann er eiginmað-
ur Júlíönu prinsessu frá Hol-
landi, er hér hefir dvalið
nokkra mánuði, ásamt tveimur
börnum þeirra. Prinsinn kom
öllum að óvöru, en gekk rak-
leiðis inn í búr, þar sem prins-
sessan var að leita að mat
handa börnunum. Þau brugðu
sér samdægurs í ferðalag suð-
ur til Bandaríkjanna, en verða
komin aftur heim 17. júní. —
Prinsinn er að æfa flug í loft-
her Breta.
* * *
í verksmiðju, er smíðar flug-
vélar, í Los Angeles fyrir Breta
og Bandaríkin, varð verkfall, er
landstjórnin varð að skerast í,
um síðustu helgi. Hvað margir
störfuðu í verksmiðjunni getur
ekki um, en 1000 manns tók til
starfa, eftir að herinn kom á
,við Saskatchewan-háskóla síð-
an 1913. Tókst hann þá kenslu
á hendur eftir nám hans á Har-
vard og tveggja eða þriggja ára
háskólanám í Evrópu, á Eng-
landi og Þýzkalandi. Náms-
ferill hans var hinn glæsileg-
asti sem bróður hans, Thor-
valds. Við yfirkennarastöðu í
efnafræðisdeild háskólans í
Saskatoon tók hann 1917, að
oss minnir, og hefir hann þá
stöðu haft síðan. Hann hefir í
ýmsum greinum efnafræðinn-
ar rutt nýjar brautir og er fyrir
það í tölu fremri vísindamanna
í Vesturheimi. Fyrir nokkrum
árum var hann gerður að fé-
laga í Royal Society of Canada.
Dr. Thorbergur er skagfirsk-
ur að ætt, kom á þriðja ári til
þessa lands með foreldrum sín-
um, Thorvaldi og Þuríði Thor-
valdson og tveim bræðrum,
Thorvaldi og Sveini kaupm.
Thorvaldsyni, M.B.E., í River-
ton. Dr Thorbergur talar og
ritar vel íslenzku. Hann er
giftur Margréti fyrrum kenn-
ara Paulson, dóttur W. H.
Paulson.
vettvang. Iðnverkamannafé-
lagið (C. I. O.) skipaði fyrir um
verkfallið, er kaupið, er upp
var sett var ekki greitt, en það
var 75lægsta kaup og 10^
hækkun fyrir hvern er meira
hafði en 75^ á kl.st. Vörnuðu
C. I. O. menn verkamönnum að
vinna er það vildu. Lenti þá í
slagsmálum milli C. I. O. og
lögreglu, en lögreglan réði ekki
við neitt, enda voru andstæð-
ingar þeirra sagðir um 1000.
Þegar þannig var komið, var
Roosevelt forseta símað. Eftir
að tala við meðstjórnendur
sína, svaraði hann með því að
senda 3,000 hermenn til að
skakka leikinn. Verkamönnum
sem vinna vildu, hét hann
vernd. Brýndi hann þörfina á
flugvélasmíðinni fyrir þeim og
æskti samvinnu við þá.
Verksmiðjan hafði pöntun
fyrir flugvélum, er nam 191
miljón dala.