Heimskringla - 01.04.1942, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 1. APRIL 1942
HEIMSKRINGLA
3. SlÐA
tractive forrn. Just to-day I
realized that “Ferðahugleiðing-
ar” was about the old country.
There was no sub-thead for a
guide, and there is so much
that one must pass by. This
article is not so bad, only
much too long-winded for the
modern busy world. I just dis-
covered that Iceland has gone
“dry”, has got out of debt, has
become a creditor-nation to
England. To England! Why
are these and such items not
featured in headlines and sub-
heads so one can read the Ice-
landic papers without taking
off an hour or two to wade
through the whole mass?
4. What are you doing for
the young generation of Icé-
landers? (This is the most im-
portant). I have a oouple of
girls of my own in the collegi-
ate here, a couple og boys com-
ing up, so I am personally
aware of the problem. Some
of the young folks would like
to learn to speak, at least to
read the language. Are you
extending them any help or
encouragement? How about a
regular column? You must be
able to get light interesting
reading for such. — Then there
are others who have not the
ambition or the chance to learn
Icelandic, but who will be in-
terested in, or could be inter-
ested in their own race — its
doings, its history, achieve-
ments, character, its great
contribution to civilization. —
Why not an English section in
your paper to fill this need?
Hvert stefnir? as far as
Heimskringla is concerned? Do
you expect it to die with the
first generation of Icelanders
here? The way it’s coming
along now I think it will. But
I think that much can be done
for our people and the coun-
tries of our adoption by keep-
ing alive a race-consciousness
and a pride in our best tradi-
tions. And it’s up to the Ice-
landic press to do it.
If you have got this far,
thanks for your patience. It
did me good to get these ideas
off my chest. Perhaps it doesn’t
do you any harm to have them
tossed at you.
Yours truly,
Halldór J. Stefánsson
Aths.: Sjá athugasemdir við
grein þessa í ritstjórnardálki
þessa tölublaðs Hkr.—Ritstj.
Landnámssögu íslendinga
i Vesturheimi
má panta hjá Sveini Pálma
syni að 654 Banning St., Dr. S
J. Jóhannessyni að 806 Broad
way, Winnipeg og Björnson’í
Book Store and Bindery, 702
Sargent Ave., Winnipeg.
Skúli Johnson:
Two Travel Poems from Iceland
(Translated from the Icelandic of Grímur Thomsen)
I. ON THE GREAT INLAND SAND
Ride we and ride we and o’er the Sand send homing
Our horse-train: the sun sinks back of Eagle-Fell.
Here many evil sprites at eve go roaming,
As down o’er the Glacier night-gloom comes to dwell.
To God’s good guidance assign I now my steed:
The last lap of homing wiill be long indeed.
Hist! Hist! A fox there amid the scree slinked, going
In search of a prey to slake her parchéd throat,
Or it was someone on the heights halloing,
With masculine-sounding, wondrous basso-note,
Or else ’twas outlaws by Misdemeanors’ Steep,
Shepherding in secret strayed and stolen sheep.
Ride we and ride we and o’er the Sand send homing
Our horse-train: the dusk enslhrouds Broad-Shoulder Mount,
Her staff-steed the elf-queen bridles in the gloaming:
For none is it well to meet her on her mount.
I’d give my choice oharger with a glad good witl
To be now adown by distant Goat-Head’s Ghyll.
II. ON FELL-BACKS' WAY
Surprisingly fine the fell-view meseemed
On Fell-Backs’ Way, wlhen the sunlight down streamed.
And noble too was the escort I had:
The fells, all in whitest surplices clad.
I rode forth betimes from Homeland’s good Shed:
Then gladly steeds champed their bits as they sped.
O’er Measure-like Mountain’s smooth and soft sands,
The horses raced up to Rock-Anses’ Lands.
We Leafy-Haunts reached when the day was nigh done,
And near the horizon shone the brigfht sun.
We had a hard route to Red-Nose’s Place;
There Roan was allowed to browse for a space.
Hours fourteen one needs for Fell-Backs’ long Way,
But escorts abridged it, making it gay.
On both sides the mountains their guidance maintained
Until to the River Rang’s Fields we attained.
•
The glaciers ruffed—a cleric array—
In lengthy procession paced by the way.
But noblest tall Torfi’s Glacier showed:
In rich, chequered mantle icy he glowed.
His bishopric’s mitre, blazed by the light,
Beamed high above every neighboring height.
# # #
Should Loki from Kettle’s Chasm appear,
I shudder at what I’d see then and hear.
The glaciers’ crowns and faces becloud;
The fells bandy words both angry and loud.
O’er grass-close and dale, the deep echoes ring,
As, rumbling low, mountains even-songs sing.
Below, the ground groans; on high, the ice quakes,
As Shaft-Fell his deepest bass-tones awakes.
ÞÆTTIR tJR LÍFI MRS.
KRISTfNAR GILLIS
Óðfluga sigla þeir nú skipum
sínum í hinstu höf — og setja í
naust, — Islendingarnir, sem
teljast með frumbyggjendum
og brautryðjendum þjóðar
vorrar í Vesturheimi; einn í
gær, annar í dag, þriðji á morg-
un, sem íslenzku blöðin, Heims-
kringla og Lögberg, geta um;
en svo ótal margir, sem enginn
getur um, menn sem hafa lifað
hér og starfað um langt skeið
og eiga margir að baki merka
sögu, yfir þeim öllum, sagði
einhver “prestur”, Amen. Síð-
an kemur (púntum og basta).
Nítjánda febrúar, þ. á., and-
aðist hér í Seattle, merkiskon-
an Kristín Gillis, hún var fædd
16. des. 1868 á Hæli í Flókadal
í Borgarfjarðarsýslu, og ólst
'hún þar upp; foreldrar hennar
voru Þorsteinn Guðmundsson
og Ljótun Pétursdóttir. Hún
var ein af sex systkinum, sem
komust til fullorðins ára, tveir
bræður Jónatan og Hjálmur
Þorsteinsson “skál”, sem Is-
lendingum vestan hafs er mjög
vel kunnur — eru báðir dánir.
Þrjár systur á hún enn á lífi,
þær heita Guðrún, Guðríður
og Ingibjörg.
Kristín heitin giftist 1888
Sigurði G. Gíslasyni, ættuðum
úr Snæfellsnessýslu, dáinn fyr-
ir nokkrum árum síðan, smbr.
ælfiminningu í Heimskringlu,
eftir séra Guðmund Árnason.
Kristin og Sigurður bjuggu í
Máfahlið í Lundareykjadal þar
til þau fluttu vestur um haf
kringum aldamótin 1900. Þau
settust að, sem fleiri landar á
þeim árum í Winnipeg. Þau
eignuðust þrjú börn, einn dreng
og tvær stúlkur. Drengurinn
hét Haraldur, stúlkurnar Mar-
grét og Ljótun. Eftir nokkra
ára dvöl i Winnipeg flutti
Kristín með börnin vestur til
Seattle; maður hennar hafði
þá mist heilsuna, svo að hann
var ekki fær um vinnu. Fann
hún því það besta ráð, að flytja
í tempraðra loftlag með þá
hugmynd að Sigurður kæmi
siðar, sem þó því miður aldrei
komst í framkvæmd.
Eftir að Kristín heitin kom
hér vestur átti hún við þröng
kjör að búa á ýmsan hátt, sem
gefur að skilja, með þrjú börn
á unga aldri, ókunnug stað-
háttum og stirð í ensku máli.
Þrátt fyrir það kom hún sér
undra fljótt í þær kringum-
stæður að eignast heimili og
verða efnalega sjálfstæð. 1911
varð hún fyrir þeirri stærstu
sorg, sem getur snert nokkurt
móður hjarta, stærsta vonin,
drengurinn hennar, dó af slysi.
Ári síðar dó eldri dóttirin úr
tæringu; fimm árum síðar dó
sú yngri. Mikill og aðdáanleg-
ur er hann sá undra kraftur,
sem heldur sál og líkama ein-
staklingsins í jafnvægi á slík-
um hörmungar stundum. —
Kristín heitin hafði fengið að
erfðum, óbilandi kjark og vilja-
þrek, sem er eitt af ættar-
merkjum hins norræna kyn-
stofns. Þessi einkenni fylgdu
henni til síðustu stundar.
Eg heimsótti hana skömmu
fyrir andlátið, og var þá auð-
séð að hinn óvelkomni gestur
var sestur að á heimilinu. Hún
var þá búin að vera veik og að
mestu leiti rúmföst í ellefu
mánuði, samt hafði hún sterka
von um bata þegar færi að
vora, og Guð náttúrunnar sendi
nýtt líf og gróður yfir alla
jörð, — hún var að eðlisfari
einþykk í lund. Skoðanir henn-
ar á mönnum og málefnum
voru ekki við almennigshæfi; i
því tilliti átti hún samleið með
hinum eldri Islendingum, sem
fæddir voru á Islandi og komu
til þessa lands, á æsku eða
þroska skeiði; sálin var steypt
í því móti, sem engin breyting
gat haggað. Hún lifði og starf-
aði hér um langt skeði, barðist
baráttu einstæðingsins og ör-
eigans, sérstaklega eftir að hún
misti börnin.
Húri sótti atvinnu sína í hús
og heimili hérlends fólks, af
hinni efnaðri stétt. Hún kom
sér þar vel og var mikils metin
fyrir störf sin, þvl hún var ó-
vanalega vel verki farin, hrein-
lát og ábyggileg á allan máta,
en hún var ómannblendin og
ófélagslind í eðli. Eg veit ekki
til að hún tilheyrði neinum fé-
lagsskap, hvorki íslenzkum eða
öðrum, hún kom mjög sjaldan
á islenzk mannamót; henni
fanst fátt um nútíðar skemtan-
ir, hugurinn var meira bundinn
við hið liðna. Hún var vel
skynsöm og skýr í máli, hún
unni íslenzkum bókmentum,
sérstaklega hafði hún mætur á
öllum skáldum vorum á nítj-
ánd öldinni; þekti þau öll og
kunni óhemju af ljóðum, mest
hafði hún gaman af smellnum
ferskeytlum eftir ýmsa höf-
unda og hafði þær ætíð á reið-
um höndum, í hópi kunningja
sinna.
Eitt af sálareinkennum
Kristínar Gillis, var að hún
Frh. á 8 bls.
HELP WIM THE BATTLE 0F
THE ATLANTIC
%^WAR SAVINGS CERTIFICATES
This advt. inserted and paid for by
DREWRYS
Ákvæði Kornframleiðslu SLÉTTUFYLKJANNA
Fyrir Korn Uppskeru 1942
Stríðsþarfir Canada eru:
Hveitiframleiðsla miðuð við það. sem hœgt er að selja innanlands og
utan á uppskeruárinu 1942-43.
Ótakmörkuð framleiðsla á grófari korntegundum sem notuð eru til
skepnufóðurs . . . griparœkt og fituefni fyrir heimamarkað . . . svíns-
flesk. mjólkur afurðir og egg handa Bretum.
Stórkostleg aukning á flax framleiðslu svo hœgt sé að mœta hinni
miklu þörf jurtaoliu. sem Canada og Bandaríkin þurfa til framhalds
stríðsins.
KORN-MARKAÐS ÁKVÖRÐUN
HVEITI—Framsala heldur áfram að vera takmörkuð. Verð-
hœkkun.
Staðfest framsala: 280 miljón mæla frá Vestur-Can-
ada samanborið við 230 miljón mæla staðfesta siðasta
ár. Þessar 280 miljónir mæla er alt sem búist er við
að seljist á uppskeru árinu 1942-43; þar að auk er á-
ætlað að 400 miljónir mæla verði afgangs 31. júlí
1942 sem gert er ráð fyrir að nægja muni sem forðabúr
í stríðs þágu. Flutningur hvers einstaklings á hveiti
verður, eins og áður, eftir settum reglum.
Verð: Byrjunarverð á hveiti afhentu 1942-43 verður 90é
mælirinn, miðað við nr. 1 Northern, í kornhlöðunum
í Fort William/Port Arthur eða Vancouver. Þessi 20
centa hækkun ætti að gera útlitið mun glæsilegra
fyrir hveitiframleiðandann 1942-43, samanborið við
árið 1941-42. (Veitið eftirtekt: Hærra verð á hveiti
kemur ekkert við brauðverði í Canada).
GRÓFAR KORNTEGUNDIR—Ótakmörkuð framleiðsla.
Ekru-uppbót: Sjáið skýringu til hægri.
Verð: Til verndar bændum sem auka hjá sér fram-
leiðslu byggs og hafra;
a. Lágstig sett á 60C fyrir bygg miðað við Nr. 2 C. W.
6-Row í Fort William/Port Arthur.
b. Lágstig sett á 450 fyrir hafra miðað við No. 2 C. W.
í Fort William/Port Arthur.
I sambandi við verð á byggi og höfrum er hveitiráð
Canada fullráðandi.
FLAX—Ótakmörkuð framleiðsla.
Verð: Sett verð á flaxi, miðað við Nr. 1 C. W., í Fort
William/Port Arthur er $2.25. Hveitiráð Canada hefir
vald til að kaupa og taka á móti öllu flaxi er framleitt
verður í Canada uppskeruárið 1942-43.
ÁÆTLUN EKRU FJÖLDA HVEITIS
TAKMÖRKUN EKRU FJÖLDA
Þegar aðeins 280 miljón mæla verður veitt móttaka
fyrir uppskeruárið 1942-43, hversu mikil sem upp-
skeran kann að verða, ætti aðeins að vera sáð hveiti í
sem svarar 20 eða 21 miljón ekra 1942 eða hér um bil
það sama og sáð var 1941.
BORGUN FYRIR HVEITIEKRUR ER
LAGÐAR ERU TIL HLIÐAR
Það er gert ráð fyrir að borga $2 fyrir ekru af landi
sem tekið er undan hýeiti og plægt er upp til næsta
. árs eða notað fyrir bygg, hafra, hör, rúg, baunir, korn,
smára, gras eða hirsikorn. Þessi borgun er til að
hjálpa bændum sem samvinnu sýna með að draga
úr hveitirækt en leggja meiri áherzlu á að rækta
grófari korntegundir og annað skepnufóður.
Þessi fyrnefnda borgun er miðuð við ekrufjölda þann,
sem bóndinn minkar um hveiti sáningu 1942 í
samanburði við það er hann sáði 1940. Til að fá þessa
borgun verður bóndinn annaðhvort að sá grófari
korntegundum eða grasi eða hvíla landið, samanborið
við ekru fjölda þann er hann ræktaði hveiti 1940.
Uppskeru stefnuskrá Vestur-Canada er miðuð við
þarfir, og um leið að koma því skipulagi á framleiðsl-
una, að hún borgi sig fyrir framleiðandann.
P.F.A.A. ENDURBÓT
Það er ætlast til að breyta Prairie Farm Assistance
lögunum með því að nema úr gildi áttatíu centa
verðið á mælinum er ákveðið var eftir sömu lögum.
Stríðsþarfir kalla fyrir fleiri Svín, meiri Mjólk, meira Gripakjöt, meiri Ull,
meiri Egg, meiri Fitu og Olíu á árinu 1942.
Hjálpið til að vinna stríðið með því að auka þessa framleiðslu sém
er svo bráðnauðsnleg fyrir vörn okkar og sókn á stríðsárinu 1942.
Þetta Meinar Sérstaklega Meira Bygg og Flax.
AGRICULTURAL SUPPLIES BOARD
DOMINION DEPARTMENT OF AGRICULTURE
HONOURABLE J. G. GARDINER.
Minister
G. S. H. BARTON,
Deputy Minister