Heimskringla - 16.02.1944, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 16. FEBRÚAR 1944
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
MERKUR YESTUR-ÍSL.
FRÆÐIMAÐUR OG
RITHÖFUNDUR
Eftir Benedikt Gröndal
fréttaritara Alþýðublaðsins
í Bandaríkjunum.
CAMBRIDGE, MASS. — Um
oiargra ára skeið var lítið sem
ekkert samband milli íslendinga
vestan hafs og austan, og hvor-
ugir fylgdust alment með því,
sem fór fram hjá hinum. Síðan
stríðið braust út, hefir þetta
breyst og ríkir nú hinn mesti á-
hugi á að halda sem beztu sam-
bandi.
Um margra ár skeið hafa
margir Vestur-íslendingar unnið
að ritstörfum og vísindaiðkunum
hér vestra og gert mikið til þess
að kynna gamla landið, án þess
að við, sem heima vorum, hefð-
um hugmynd um það. Eg hygg
að það væri vel farið, ef íslend-
ingar fengju að kynnast Vestur-
Islendingum meira, á hvern hátt,
sem það má verða.
FLUGHERSKÓLA-SVEINAR HEIMSÆKJA BREZKA SJÓLIÐSMANNA SKÓLA
Þessi mynd er tekin við konunglegan Flug-sjóliðsmanna skóla á Englandi, og sýnir flug-
skóla-sveina og flugmenn á leið þangað sem bíða þeirra “Seafires” og “Spitfires” flugvélar.
Skömmu eftir að eg kom til
New York, kyntist eg Dr. Eð-
varði J. Thoorlakssyni. Eg varð
strax undrandi á því, hversu vel
hann talaði íslenzkuna, en hann
hefir aldrei til heimalandsins
komið. Flestir stúdentar, sem
fara vestur, hitta Eðvarð, en
hann hefir mjög gaman af því að svona
ganga um Central Park (Mið-
garð) með þeim og rabba við þá.
Eðvarð hefir unnið við Brook-
lyn College um nokkurt skeið, en
auk þess hefir hann stundað rit-
störf. Hefir hann samið leikrit á
ensku eftir Laxdælu, og var það
sýnt víða í Canada. Hann varði
AFRÁÐIÐ STRAX AÐ SÁ MIKLU
Takið yður í vakt að panta út-
sceðið snemma meðan nóg er til.
Garðræktuð Huckleber
Hinn gagnlegasti,
fegursti og vinsœl
asti garðóvöxtur
sem til er.
Þessi fögru ber
spretta upp af fræi
á fyrsta ári. Óvið-
jafnanleg í pæ og
sýltu. Ávaxtasöm,
berin stærri en
vanaleg Huckleber
eða Bláber. Soðin
_ __ _ með eplum, limón-
um eða súrualdini gera fínasta ald-
inahlaup. Spretta í öllum jarðvegi.
Þessi garðávöxtur mun gleðja yður.
Pakkinn 10ý, 3 pakkar 25ý, tJnza
$1.25, póstgjald 3ý.
FRÍ—Hin stóra 1944 útsœðis og
rœktunarbók. Betri en nokkru
sinni fyr. Skrifið í dag.
DOMINION SEED HOUSE
GEORGETOWN, ONTARIO
doktorsritgerð sína við háskól-, eins og þær gerðu margar, ömm-
ann í Evanston, 111., og var hún j urnar þar vsetra í þá tíð.
um þingræður Jóns Sigurðsson-j Eðvarð var aðeins 15 ára, er
ar. Auk þessa hefir Aðvarð.hann gekk í Canada-her til að
samið marga smáleiki fyrir út- ^ berjast í heimsstyrjöldinni fyrri.
varp, sem náðu miklum vinsæld- J Fór hann með herdeild sinni til
um í Canada. Hann hefir mikl- P'rakklands, þar sem hann var öll
ar mætur á ljóðlist og hefir m. a. | styrjaldarárin. Hann hafði með
þýtt nokkur af kvæðum Tómas- s£r Hjálmarskviðu, sem hann
ar Guðmundssonar á ensku. ! enn kann töluvert úr.
Það vakti strax athygli mína, j Menn geta ímyndað sér,
hversu íslenzkur Eðvarð virtist hversu djúp áhrif það hlýtur að
vera á margan hátt, hversu vel hafa á mann, er hann eyðir f jór-
hann skildi og þekti íslenzka um heztu árum æfi sinnar í skot-
þjóðareðlið og hversu margt grQfum vígvallanna. Bar Eð-
hann hafði sameiginlegt með ís- varg þess lengi glögg merki, með-
lenzkum fræðimönnum. Þótti aj annars f því; ag hann var ein-
mér fróðlegt að skygnast lítil- lægur friðarVinur, og jcifnvgl enn
lega inn á æfiferil hans, til að md fmna áhrif styrjaldarinnar,
sjá, hvernig íslenzkan gat verið : er hann ræðir áhugamál sín.
svona sterk í manni sem var j Eðyarð þektist varla er hann
fæddur og uppalinn i Canada, að kom heim fr. Frakklandi Hann
mestu leyti mnan um enskumæl-
andi fólk eftir að hann fór ung-
ur úr heimahúsum.
var
var gerbreyttur maður og fanst
i sem hann hefði mist þessi f jögur
! ár úr æfi sinni. Fékk hann ó-
, I
* j beit á stríði og vann mjög gegn
Afi Eðvarðar Thorlákssonar stríðsáhrifum á stúdentárum sín-
Einar Jónssson Suðfjörð, um.
sem fluttist vestur um haf, á- Um margra ára skeið vann Eð-
samt konu sinni Guðbjörgu Ein- j varð í Calgary í Canada. Vann
arsdóttur, um 1890. Settust þau hann þar við kenslustörf og var
að í Þingvallabygð og er Einars- ^ einnig mikið við útvarp, og
vatn þar nefnt eftir honum. For- stundaði margskonar ritstörf. —
eldrar Eðvarðar voru bæði ung Þar samdi hann leikinn “Sigur-
er þau fóru vestur, en hann ólst inn meiri” eða “The Greater Vic-
að mestu upp hjá afa sínum og tory” sem leikinn var og vakti
mikla athygli í Calgary. Leikur
Einar Jónsson var sjómaður! Þessi er um hermann, sem kem-
mikill og maður hagur. Hann ur heim frá skotgröfunum og
var einnig bókhneigður og tók>tekstekki að finna aftur lifs-
bækurnar sínar með sér. Svo var ; fJor1®’ ®em hann aður hafði og
<?^UWAR SAVINGS
CERTIFICATES
ommu.
hann ramm-íslenzkur í anda, að
hann þvertók að læra “þetta hel-
vítis bull” eins og hann kallaði
enskuna. Lét Einar Eðvarð og
bróður hans oft skríða upp í rúm-
ið til sín og þar las hann fyrir þá
úr íslendingasögunum. Guðbjörg
lét þá piltana kveðast á við sig,
BUSINESS
EDUCATION
Day or Evening Classes
•
To reserve your desk, write us, call at our office,
or -telephone. Ask for a copy of our 40-page
illustrated Prospectus, with which we will mail
you a registration form.
•
Educational Admittance Standard
To our day classes we admit only students of Grade XI,
Grade XII, and University standing, a policy to which we
strictly adhere. For evening classes we have no
educational admittance standard.
Air-Cooled, Air-Conditioned
Classrooms
The "SUCCESS” is the only air-conditioned, air-cooled
private Commercial College in Winnipeg.
CALL OR WRITE FOR OUR FREE
40-PAGE PROSPECTUS.
TELEPHONE 25 843
S U C C E S S
BUSINESS COLLEGE
Portage Ave. at Edmonton St.
WINNIPEG
kvelst af svartsýni. Leikurinn
er mikil gagnrýni á stríði.
í Calgary ritaði Eðvarð sex
leiki, auk um 30 smáleikja fyrir
útvarp, æfisagna merkra manna
og leikja úr sögu Canada, sem
mikið voru sýndir í skólum.
Eðvarð tók altaf þátt í Islend-
ingahátíðum, eins og allir gerðu,
sem vetlingi gátu valdið. Stóð
hann oft fyrir árlegri samkomu
íslendinga í Calgary, og las hann
þar upp og lét syngja íslenzk lög.
Leikritið “Kjartan of Iceland”
sem Eðvarð telur sitt merkasta
! verk, samdi hann 1928. Hafði
hann frá æsku haft yndi af Lax-
dælu og lengi langað til að skrifa
slíkan leik, svo að hinir ensku-
mælandi landar hans mættu
einnig kynnast sögunni og per-
sónum hennar. Leikurinn er í
fjórum þáttum, og er allur í
bundnu máli.
Ætlunin var að leika “Kjart-
an” 1930, en úr því varð ekki, svo
að Eðvarð lagði handritið til hlið-
ar og um nokkurra ára skeið lá
það gleymt í kistuhorni. Þá var
það árið 1933, er Eðvarð var að
Professional and Business n
Directory |
Office Phone
87 293
Res. Phone
72 409
tala við einn af fremstu leikstjor- rggðumanns
um Canada, Elizabeth Haynes,
að einhver minti hann á “Kjart-
an” og vildi leikstjórinn fyrir
alla muni fá að sjá leikinn. Varð
það úr að Eðvarð gróf hann upp
úr kistunni og sýndi Miss Haynes
hann. Varð hún þegar hrifin af
leiknum og ákvað að láta sýna
hann. Síðan hefir “Kjartan of
Iceland” verið sýndur víða í Can-
ada og Eðvarð hefir lesið kafla
úr leiknum bæði þar og í Banda-
ríkjunum.
Eðvarð, sem er alinn upp með
enskuna og íslenzkuna samhliða,
hefir þannig hin beztu skilyrði
til að þýða vel, og hefir honum
tekist prýðilega að endurspegla
anda sögunnar. Munu margir
vera fróðari um íslenzku sögu-
öldina og sögurnar eftir að þeir
hafa séð leik þenna en þeir voru
áður en þeir sáu hann.
Er Eðvarð hafði verið í Cal
gary í nokkur ár, ákvað hann að
hverfa aftur til náms og stundaði
hann framhaldsnám við North-:
western háskólann í Chicago, og
er hann hafði lokið náminu, varð
hann kennari þar við skólann um!
skeið.
Frá Chicago fór Eðvarð Thor-
láksson til New York og gerðist
kennari við Brooklyn College.
Þar vann hann einnig að doktors- j
ritgerð sinni um þingræður Jóns
Sigurðsson.
Eðvarð heyrði snemma getið
um Jón Sigurðsson og fékk mik-
ið dálæti á honum, er hann tók
að kynna sér feril hans og ræður.
Er hann þeirrar skoðunar, að Jón
Sigurðsson sé meðal merkustu
manna, sem uppi hafa verið. —
Segir hann að slíka ráðvendni,
hugprýði, kjark og einbeitni eigi
fáir eða engir stjórnmálamenn,
sem sagan getur um, til að bera. j
Við það bætist svo djúphygni
fræðimannsins, sem Jón átti í
ríkum mæli.
Kennarar og nemendur við
Chicago háskólann trúðu vart, að
stjórnmálamaður, sem háði harð-
vítuga frelsisbaráttu, hefði átt
slíka kosti til að bera, er Eðvarð
skýrði þeim frá Jóni Sigurðssyni.
Er hann vann að doktorsrit-
gerðinni, varð hann að þýða á
ensku sumar ræður Jóns. Vann
hann lengi úr mörgum heimild-
um, sem hann fékk í tveim beztu
íslenzku bókasöfnum Vestur-
heims, Fiske-safninu í Cornell,
þar sem Halldór Hermannsson
er, og safninu í Harvard. Rann-
sakaði Eðvarð all-ítarlega efni
ræðanna, samning þeirra, efnis-
meðferð, hlustendur þá, sem Jón
ávarpaði, svo að þróun hans sem
Eðvarð hafði í hyggju að
heimsækja ísland og átthaga
Jóns Sigurðssonar, en stríðið
kom í veg fyrir það og nú vinnur
hann í þjónustu Bandaríkja-!
stjórnar.
Enn er ótalið margt af rit-
störfum Eðvarðar Thorláksson-
ar. Hefir hann m. a. þýtt “Synd-
ir annara” á ensku og var það
leikið í Canada við ágætar und-
irtektir. Þau 10 ár, sem hann
vann við leiklist í Vestur-Can-
ada, lét hann á hverju ári flytja
eitthvað íslenzkt eða norrænt.
Stundum lék hann sjálfur með,
t. d. í frumsýningunni á “Kjart-
an of Iceland”. Einn af smá-
leikjum Eðvarðar, “Afhrak”,
hlaut verðlaun úr Carnegie
sjóðnum og var sýndur víða um
Canada.
Dr. L. A. Sigurdson
116 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours :
12—1
4 P.M.-6 P.M.
AND BY APPOINTMENT
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY ST.
Beint suður af Banning
Talsimi 30 877
Viðtalstíml kl. 3—5 e.h.
DR. S. ZEAVIN
Physician & Surgeon
504 BOYD BLDG. - Phone 22 616
Office hrs.: 2—6 p.m.
Res. 896 Garfield St., Ph. 34 407
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS & OPTICIANS
Sjónin prófuð—Eyes Tested
Gleraugu Mátuð—Glasses Fitted
200-1-2-3 Kensington Bldg.
275 Portage Ave., Cor. Smith St.
Phone Res. 403 587
Office 22 442 . 44 349
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Insurance and Financial
Agents
Síml: 26 821
308 AVENUE BLDG.—Winnlpeg
THE WATCH SHOP
CARL K. THORLAKSON
Dlamond and Wedding Rings
Agent for Bulova Wajtchies
Uarriage Licenses Issued
699 SARGENT AVE
SUNNYSIDE BARBER
& BEAUTY SHOP
Hárskurðar og rakara stofa.
Snyrtingar salur fyrir kvenfólk.
Ábyggileg og greið viðskifti.
Simi 25 566
875 SARGENT Ave., Winnipeg
Clifford Oshanek, eigandi
H. HALDORSON
BUILDER
23 Music and Arts Building
Broadway and Hargrave
Phone 21455
Winnipeg, Canada
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fish
311 CHAMBERS ST.
- Office Phone 86 651
Res. Phone 73 917
A. SAEDAL
PAINTER& DECORATOR
Phone 29 654
★
696 Simcoe St., Winnipeg
Eðvarð er maður hálf-fimtug-
ur og á því vafalaust eftir að láta
margt eftir sig. Hefir hann þeg-
ar unnið merkilegt starf við að
kynna Island með ritstörfum sín-
um.—(Endurprentun bönnuð).
HITT OG ÞETTA
Tvennir tvíburar skírðir
samtímis á Isafirði
Óvenjulegur atburður fór
fram hér í kirkjunni á Isafirði á
annan jóladag. Þann dag voru
tvennir tvíburar skírðir við guðs
þjónustu og héldu aðrir þeirra
DR. A. Y. JOHNSON
DENTIST
506 Somerset Bldg.
Office 88 124 Res. 202 398
ANDREWS, ANDREWS,
THORVA LDSON &
EGGERTSON
Lögfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
★
406 TORONTO GEN. TRUSTS
„ „ BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEG
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave., Phone 27 989
Presh Cut Flowers Daily.
Plants in Season
We specialize in Wedding & Concert
Bouquets & Funeral Designs
Icelandic spoken
A. S. BARDAL
selur llkkistur og annast um útfar-
lr. Allur útbúnaður sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
843 SHERBROOKE ST.
Phone 86 607 WINNIPEG
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agents
Simi 23 631
510 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltd.
British Quality - Fish Netting
60 Victoria St., Winnipeg, Man.
Phone 98 211
Manager: T. R. THORVALDSON
Your Patronage Will Be
Appreciated
The SWAN MFG. Co.
Manufacturers of
SWAN WEATHER-STRIP
281 JAMES ST., WINNIPEG
Phone 22 641
Halldór M. Swan, Manager
Halldór Sigurðsson
General Contractor
★
594 Alverstone St., Winnipeg
Simi 33 038
Frá
vini
'JOfíNSONS

lÖÖKSÍÖREI
Tænsr
702 Sargent Ave., Winnipeg, Man.
hinum undir skírn.
Eldri tvíburnarnir eru drengir
11 ára gamlir. Bróðir þeirra
eignaðist tvíbura, tvær stúlkur í
sumar og voru þessir tvíburar
allir skírðir samtímis. Héldu
drengirnir telpunum undir skírn.
Ætli þessi viðburður sé ekki
alveg einsdæmi?—Alþbl.