Heimskringla - 12.07.1944, Síða 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 12. JÚLl 1944
J. S. frá Kaldbak:
Frá Mikley vestur á Kyrrahafsströnd
(Skyndimyndir)
Tuttugasta og sjöunda maí s. 1.
lögðum við hjónin og yngsta
dóttir okkar, alfarin á stað vest-
ur á Kyrrahafsströnd, eftir meir
en aldarf jórðungs veru á Mikley.
Eldri börn okkar tvö fóru vestur
í febr. s. 1.
Margir íbúar eyjarinnar
fylgdu okkur til skips og kvöddu
okkur með þeirri ástúð, sem að-
eins síðasti skilnaður getur or-
sakað. Jón Eiríksson — alment
nefndur Jón póstur — alþekt
Ijúfmenni, studdi okkur á skips-
fjöl, og við lögðum frá landi.
. í’ólkið stóð á ströndinni og veif-
aði meðan til sást og við svöruð-
um í sömu mint, en eg sá óglögt
til strandarinnar, því að mistur
lagði fyrir augun og var þó veður
h'eiðskírt.
Mikley skartaði sínum beztu
klæðum þennan dag. Vorið var
að halda innreið sína á eyjuna og
fór djarft og hiklaust. Nafn-
fræga Manitoba-sólskinið glóði
í allri sinni dýrð og sást ekki yfir
einn einasta kolblett vetrarins.
Lítill fugl í landi söng altaf sömu
trilluna svo yndislega, að hún
bar af öðrum söng, líkt og stuttur
málsháttur getur borið af stórri
bók. Leið skipsins lá meðfram
eynni fjórtán mílna vegalengd.
Winnipeg-vatn skein í fangi sól-
bjarmans eins og endalaus speg-
ill, sem vorið sjálft gat séð feg-
urð sína í. Vindurinn hafði
gengið til svefns um stund, eftir
svaðilfarir vetrarins. Trén upp
á ströndinni, báru hátt nýlaufg-
aðar krónur eins og þau væru að
segja: Gaman er að lifa á vori.
Hví eruð þið að fara út í bláan
fjarskan? Hér er gott að vera.
Þó að við séum jarðföst þráum
við ekki að fljúga. Við erum
sæl að fá fegurð, fæði og klæði
frá mold móðurjarðar, og loft og
lífmagnan himins.
Nokkrir farþegar voru á skip-
inu auk okkar. Þunglyndislegur
Indíáni, mjög laglegur piltur, fór
að spila á piano harmoniku, og
söng dóttir mín og Jón Aust-
mann vélamaður með; er hann
ágætt “sport”, sló hann taktinn,
og var eins og hann syngi allur
— og hafði spilið og söngurinn
helmingi meiri áhrif fyrir bragð-
ið. Eg vil ráðleggja fólki að fara
og hlusta á söng á sjóferð, þó að
það kostaði meira en fara á leik-
hús. Náttúran sjálf syngur með
og tilfinningar vakna í sálum
manna, sem annars sofa.
Þó að Winnipeg-vatn sé stórt,
tekur það enda eins bg tímanleg
velferð. Áður en varði, rann
skipið inn í Islendingafljót. Er
það eina vatnsfallið í Ameríku
sem náði nafnfestu á íslenzku.
Lengi hafði þorpið, sem við það
stóð, sama nafn, en enskunni
þótti íslenzkan færast ofmikið í
fang og skírði það Riverton og
nú nefna allir þorpið — sem nú
er orðinn bær — Riverton, nema
ef undan væri skilið eitthvert
gamalmenni íslenzkt á grafar-
bakkanum. En Islendingafljót
mun halda nafni, ef ekki á ís-
lenzku þá á ensku.
Fátt fólk var á bryggjunni,
þegar skipið lagði að landi, enda
var engra stórmenna von. Okkar
góði, gamli vihur S. S. Berg-
mann, beið þar með hlýtt hand-
j tak, og innilega einlægni í við-
I móti, sem er að verða sjaldgæf á
' þessari umsvifaöld.
j
, Rumanik kaupmaður, úkraníu
maður að þjóðerni, léði okkur
húsaskjól fyrir lægra gjald en
hægt er að fá á aðal hóteli bæj-
arins.
Daginn eftir var sunnudagur,
og urðum við að halda kyrru
fyrir. C. P. vinnur ekki á sunnu-
dögum, og er það í samræmi við
lögmálið, enda hefir hann það í
sínum höndum. Um morguninn
heimsóttum við S. Sigurgeirsson
og Kristbjörgu konu hans; eru
þau ættuð af Mikley og nýlega
flutt til meginlands. Búa þau
rausnarbúi á höfuðbólinu Ósi
Er örskamt þaðan að húsi Sveins
Thorvaldsonar kaupmanns. —
Horfast þessir athafnamenn í
augu með velvild, sem er þó
sjaldgæf á þessari orustuöld. —
Keyrði Geiri mig út á land, sem
hann á lx/2 mílu frá bænum. Var
búið að brjóta mikið af því. Unnu
þar tveir tractorar við að plægja
og sá og fóru hamförum. Seinna
um daginn heimsóttum við önn-
ur hjón nýlega flutt af Mikley,
Márus og Vilborgu Brynjólfsson,
tóku þau okkur með einlægri
gestrisni og vinsemd. Þaðan
fórum við til sr. Eyjólfs Melans.
Hafði hann farið til Árborgar til
að messa og var ókominn.. Tók
kona hans, Ólafía, á móti okkur.
Er hún ein af mestu ágætis kon-
um, sem eg hefi átt kost á að
kynnast. Þó að hún sé vel lærð
og vel gefin, gerir það hana ekki
eftirtektaverðasta í mínum aug-
um. Það sem mér finst merki-
legast er að nærvera hennar
leysir. hugsanir manns úr læð-
ingu, og mun henni það að vísu
ósjálfrátt. Minnir það á fornar
sagnir að leysa úr álögum. Er
þar um þýðingarmikið fyrir-
brigði að ræða, sem nýja spekin
skeytir ekki um, og á ekkert svar
við. Þegar leið á kvöldið, kom
séra Melan heim. í fylgd með
honum voru Hannes Péturson
kaupmaður frá Winnipeg og
Gunnar Erlendsson organisti. —
Var sezt að kvöldverði. Fóru
samræður við borðið aðallega
fram á milli Hannesar og séra
Melans. Er ekki fólki hent úr
fásinnu í Mikley að þreyta rök-
ræður við slíka menn. Að lok-
inni máltíð fórum við í kirkju til
séra Melans. Fátt fólk var við
messu og flest af því af léttasta
skeiði. Saknaði eg æskunnar
þar inni. En hún kaus heldur
að dvelja undir berum himni úti
í voldugri kirkju *vorsins ,og
hlýða á raddir náttúrunnar og
samræma þær við tónstiga sinn-
ar eigin sálar. Heyrði eg óminn
af gleði æskunnar inn um glugg-
ann og hljómaði hún í eyrum
mér eins og æðsta lofgerð til
lífsins og höfundar þess.
Aðal efni ræðu prestsins var
MÝFLUGUGERÐ LOFTHERSKIPA
í marzmánuði 1944 var skýrt frá því, að þessi gerð loft-
herskipa, sem nefnast á ensku máli “Mosquito”, beri nú 500
punda sprengju undir vængjum sínum, auk hinna 1000 punda
sprengju er áður var farmur: þeirra. Hér er sýnt hvar verið er
að hlaða eitt þessara skipa með sprengjum.
að brýna fyrir þessum fáu sál-
um, að kirkjan gæti læknað öll
mannanna mein. Mér datt í hug
í einfeldni minni, að eftir aldri
kirkjunnar að dæma, mundi hún
sem hefir að orðtæki, “að lifa
stutt og lifa vel.”' Er það á orði
haft að Galli stingi á sig einu
brauð “loafi”, þegar hann fer út
í skóg og vinnur þar 10 klukku-
nú af léttasta skeiði, og að hún tíma. En landinn þarf margar
mundi verða að lúta sama lög- sortir matar í sömu vinnu, og
Old Cases Needed
A wooden case can be used, with care, for a
period of 5 years continuously.
There is now a great shortage due to lack of
materials and labour. You will be co-operating with
the Breweries in helping to conserve valpable wood
supplies by turniing in your old cases as soon as
possible.
This co-operation will be greatly appreciated.
DREWRYS
LIMITED
máli á jörðu hér og menn og mál-
efni s. s. að geta alls ekki afkast-
að því í ellinni, sem ekki var
orká til að framkvæma á beztu
þroskaárunum.
C. P. fer á fætur fyrir dag.
Dregur hann andann djúpt, þar
sem hann liggur fyrir norðan
bæinn — svo að gufuna ber við
loft. Kl. tæplega 6 “þýtur hið
grenjandi gufu ljón” inn á bið-
stöðina, víkja allir úr vegi. Fýsir
engan að verÖa undir hrömmum
hans. Fornar sögur segja frá
jötnum, sem ekki vissu afl sitt;
hefði þeim að líkindum ekki þótt
það nema meðalmanns verk að
ganga framan að C. P. og stöðva
hann á fullri ferð. En nú ofbýð-
ur mönnum alt. Þó er alt útlit
fyrir að þetta breytist. Nú eru
synir að verða höfði hærri en
feður þeirra, og að sama skapi
digrari. Eru líkur til að risa-kyn
eigi eftir að rísa upp á jörðu
hér, sem útrými vélaaflinu.
Mjúklega dyllar C. P. gestum
sínum, þegar á stað er komið, og
vaggar þeim ýmist í svefn eða
óljósa dagdrauma. Islendingar
námu þetta land í upphafi, sem
nú brunar lestin eftir. Hver Is-
lendingur, sem ber þjóðarmetn-
að í brjósti lyftir höfði hærra um
leið og farið er í gegnum blóm-
legar bygðir og reisulega bæi
Nýja-íslands. Hér hafa vitrir
menn og starfsamir verið vel að
verki. Það eru aðeins 70 ár síð-
an Islendingar komu að þessu
landi, sem þá var ýmist karga
skógur, eða botnalausir mýrar-
flóar, mállausir útlagar á enska
vísu, með tvær hendur tómar.
En þróttur norræns kyns segir
ekki afhendis sér. Nú er búið að
breyta skóginum í akra og þurka
mýrarflóana. Hjarðir una á beit
í bú^ælum högum. Akvegir
liggja eins og lífæðar í allar áttir,
og bifreiðar þjóta með 60—70
mílna hraða þvert og endilangt.
En í gegnum alt þetta öslar C. P.
blásandi eins og hvalfiskur og
eirir engu.
Snemma á tímum fóru Gallar
að flytja inn á meðal Islendinga
í Nýja-íslandi. — Nú á tímum,
síðan leiftur-lampi rússneskrar
herfrægðar lýsti upp Vesturlönd,
svo að margir fengu ofbirtu í
augun og flýðu inn í rökkursæla
klefa kapitalismans, til þess að
frelsa sjónina, kalla allir Gallar
í Nýja-íslandi sig Úkraníumenn.
Fjölgar þeim ótt, og færast
mjög í aukana. Eru þeir búmenn
góðir, og skeyta minna um
nautnir og sællífi en landinn,
finnur þó að við konuna á kvöld-
in, að hann hafi ekki fengið nóg.
Sú forspá læðist í lofti, og
skýtur upp höfði á rökkur-
stundum, að Göllum muni fjölga
svo mjög og vaxa megin í Nýja-
íslandi, að þeir að lokum reki Is-

WeÍD hiENTIFICATia;
Til að ráða við illgresi þarf
að þekkja þau. Ef þú ert ekki
kunnugur tegundinni komdu
með sýnishorn til umboðs-
manns okkar, og færðu þá
svar frá “Farm Service Dept.”
Mynda bæklingur “Guide to
Prairie Weeds”, gefin út af
“Farm Service” okkar, er fá-
anlegur eftir beiðni hjá öll-
um Federal kornhlöðum.
FEDERAL GRAIN T.imited
Af þektum mönnum í Winni-
peg, fann eg að máli Jónbjörn
Gíslason og Davíð Björnsson, og
hafði eg ánægju af fundi beggja.
Hefir Jónbjörn hvassa sjón á
kostum og göllum þessarar
skrítilegu sjóferðar, sem við köll-
um mannlíf, en Davíð er glæsi-
menni í sjón og drengilegur, og
lætur lítt uppi þá hæfileika, sem
hann býr yfir.
Fyrsta júní kvöddum við Mrs.
Olson og fólk hennar með eftir-
sjá. Var dóttur okkar, sem hafði
hvalið í húsi hennar heilan vet-
ur, og hún reynst henni eins og
sönn móðir, tilfinningamál að
kveðja hana, eins og þessar vísur
sýna:
Þú studdir mig ungt og óþroskað
barn.
Þín ást var sem sólskinið bjarta.
Og fyndist mér lífið sem flug-
hálkuhjarn,
Eg flúið gat að þínu hjarta.
Sá guð, sem að allan góðhuga
sér,
Greiði frá sál þinna vona.
Þó gleymi eg mörgu, eg gleymi
aldrei þér
Greinda og ágæta kona.
Biðsalur
hótelinu
C. P. í Alexandra
Winnipeg er heill
lendinga út í Winnipegvatn. heimur út af fyrir sig — og sjá
Komi sú tíð, sem vonandi er að þar er alt harja gott. Ljós í öll-
ekki verði, mega Ný-lsl. taka um litum regnbogans, skína þar
undirmeð okkar frægasta kímn-j t allri sinni dýrð> þó um hádag
isskáldi. Það er þó helvíti hart, I sá eins og hlaar! rauðar og græn-
að hafa ekki jörð til að standa á.”j ar sólir a öðrum hnöttum. Her-
Ný-íslendingar eru ágætis fólk gltip hfður þar á stokkum með rá
og höfðingjar heim áð sækja. Það og reiða og ollum tækjum. Ber
reyndi eg sjálfur 1939, og skulda það hátt eins og Orminn langa
eg þeim ógleymanlégt þakklæti forðum daga, og er tákn þess, að
frá þeim tírna. Þeir eru hin út-'f Canada er frændrækin stjórn,
valda þjóð hins fagra Nýja-Is- þegar Englendingar heyja stríð
lands. Gyðingar voru líka út- við Húnana. Menn þeir sjá það
valin þjóð landsins helga, en við han3) þegar þeir fara að sam-
þeim hélst ekki á því. Sitt er eina brezka veldið á ný í kirkju-
hvað gæfa og görfugleiki sagði legum friðaranda. — Fólkið
Grettir. j streymir um salinn. Allir eru
Engin þreytumerki voru á C. að flýta sér, líkt og öldurnar á
P. að sjá, þegar hann fór yfir Winnipegvatni, þegar þær þjóta
lækinn hjá Winnipeg Beach og upp að ströndinni í ofsaroki. Þó
hafði lagt alt Nýja Island undir er sá mismunur, að öldurnar fá
fót í einum spretti. Brældi frítt far hjá guði sínum, en hinn
hann kolin í gríð, og spýtti svo almáttugi dollar stöðvar fólks-
hart um tönn, að bar við himin. öldurnar í öðru hverju spori, með
Lá leiðin í gegnum Selkirk og hæversklega ávarpinu: “if you
þaðan inn á fyrstu voldugu sléttu please”. — “Goðmundur kóngur
þessa mikla meginlands á leið- er kurteis og hýr, yfir köldu
inni frá Riverton, unz áð var á býr.”
biðstöðinni í Winnipeg. Þaðan j C. P. brunar út úr borginni kl.
fórum við til Mrs. Jónínu Olson 10.30 f. m. Nú er ferðinni heitið
á Young stræti, 629; tekur hún
á móti gestum með þeirri sjald-
er enn að verki á jörðu hér og
flýtir sér ekki. Hann veit að
tíminn er eilífur — eða ekki til,
eins og sumir halda. Slétta Vest-
urlandsins er eins og hjarta, Sem
sendir næring út um alheims
líkamann. Hér ber að líta höf-
uðból margra stórbænda. Enda-
lausir akrar blasa við augum
hvað hart sem lestin fer. Hundr-
uð af hestum, nautgripum, svín-
um og alifuglum eru meðfram
brautinni og líta ekki upp þó að
C. P. grenji. Skepnurnar vita
fyrir vanann, að hann er ekki í
drápshug, en bara að flýta sér.
Fyrsti stórbærinn, sem farið er í
gegnum er Brandon. Þar eru
ýms mannvirki, en enginn tími
var til að skoða þau, því að lestin
stansaði lítið. Það er haldið á-
fram unz Manitoba þrýtur og
komið er inn á mesta sléttufylki
Vesturlandsins, Saskatchewan.
Hér nær sléttan hámarki sínu.
Jafnvel C. P., sem þó er fljótur í
förum, virðist hægja á sér og ör-
vænta um, að komast yfir þessa
víðáttu. Hvað mörg hundruð
mílur sem farið er blasir við
sléttan og virðist endalaus eins
og eilífðin. Veður var yndislegt,
ýmist sólskin eða gróðurskúrir.
Kondoktorinn, sem seldi kaffi og
samviskur sagði: “Nú er öllum
óhætt að éta og drekka og vera
glaðir, því að það verður mikil
uppskera í Saskatchewan.”
Framh.
TÍU LAGABOÐORÐ
beint vestur að hafi. — “Go west
young man”. — Þeir gömlu slæð
gæfu íþrótt að samræma í gerð- ast með eins og aukaatriði.
um og viðmóti gamla íslenzka En svo yngjast þeir kanske upp
gestrisni og nýtízku framkomu1 aftur, British Columbia er sögð
enskrar siðvenju. Er ekki öll- undranna og æfintýranna land.
Eg fékk löngun til að kveðja
Winnipeg við lækin. Eg bjóst
Winnipeg er fríð borg. Allurjekki við að sjá hana í þessu lífi
svipur hennar er samræmdur, aftur, og kanske ekki í hinu líf-
sléttunni. Hún er sjálfkjörin inu heldur, svo að þefta var síð-
um hent að leika þá list svo að
vel fari.
höfuðborg hennar.
Við dvöldum þrjá daga í Win-
nipeg, og heimsóttum fáa. Eg
þekki ýmsa heldri menn þar
persónulega. — En mönnum eins
og mér, sem dvalið hafa langvist-
um á útjöðrum okkar margdáðu
menningar, og orðið að tala við
sjálfa sig út í frumskógum, er
stirt um mál í margmenni. Eru
asta tækifærið. Mér hugkvæmd-
ist að senda gufukatlinum hug-
skeyti, og biðja hann að bera
kveðjuna inn yfir bæinn, ekki
skorti hann róminn. Varð hann
við þeirri kvöð minni og grenjaði
kveðjuna til baka um leið og
hann þaut í vestur-veg, með svo
ógurlegu orgi, að allir tóku fyrir
eyrun, svo að enginn heyrði hvað
mörg íslenzk stórmenni í Win- hann sagði, og Winnipeg er jafn
nipeg, sem draga andlegan
þroska og næring úr þrem rót-
um, s. s. íslenzkri þjóðrækni,
kirkjumála ástundun og enskri
fyrirmensku. Á fátækur sveita-
maður með andstæða lífsskoðun
ekki annað erindi í skrauthýsi
þeirra, en finna óeðlilegan mis-
mun á lífskjörum, sem ekki verð-
ur að gert.
ófróð um það eftir sem áður að
þrjár manneskjur fóru vestur að
hafi, sem kusu að kveðja hana.
Nú er komið út í hina miklu
brauðkörfu Vesturlandsins. Hér
nær voldug slétta Rauðárdalsins
svip sínum og stærð. 1 örófi
alda syntu fiskar hafsins veg
þann, sem nú rennur C. P. á tein-
um sínum. Andi sköpunarinnar
Tíu lagaboðorð giftra kvenna,
sem sagt er, að Carmen Sylva
Rúmeníudrotning hafi samið.
1. Ekki skaltu vera orsök til
fyrsta ósamlyndis ykkar hjón-
anna, en byrji hann, skaltu verja
málstað þinn duglega. Það hefir
vanalega góðar afleiðingar að
vinna fyrsta sigurinn.
2. Hafðu það hugfast, að þú
giftist manni, en ekki guði, og
verður þú að taka vægilega á
brestum hans.
i
3. Vertu ekki altaf að nauða
um peninga við manninn þinn;
jreyndu að komast af með það,
i sem hann, með góðu, lætur þig
fá.
j 4. Ef þér finst maður þinn
I vera kaldlyndur, þá gefðu hon-
um daglega vel tilbúinn mat með
blíðu, og þá muntu hitta hjarta-
strengi hans.
5. Einstöku sinnum skaltu
lofa manni þínum að hafa síð-
asta orðið, það gleður hann, en
skaðar þig ekki.
6. Þótt þú eigir annríkt dag-
lega, skaltu samt líta 1 blöð og
bækur. Það gleður mann þinn,
að geta talað við þig um almenn
málefni, en ekki sífelt búhnauk
og matarskraf.
7. Vertu ekki frekjufull við
mann þinn, mundu eftir því, að
sú var tíðin, að þú settir hann að
gæðum og kostum upp fyrir alla
aðra menn.
8. Viðurkendu við tækifæri,
að maður þinn hafi rétt, og að
þú sért sjálf ekki fullkomlega ó-
skeikul.
9. Sé maður þinn hæfileika-
maður skaltu vera honum vinur.
En sé hann það ekki, þá skaltu
vera honum vinur og ráðgjafi.
10. Þú skalt virða skyld-
menni manns þíns, einkum
móður hans; hún elskaði hann
löngu fyr en þú.—Dagur.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og fjölbreyttasta
islenzka vikublaðið