Heimskringla - 13.09.1944, Page 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 13. SEPT. 1944
“Mikið gleður það mig, að þér hafið komið
hingað í dag, Miss Thurwell. Eg sjálfur kom
í gær.heim frá Spáni, og hefi nú þá ánægju að
láta yður vita að máli yðar er nú senn lokið. Eg
gleðst fyrir yðar hönd, því að sjálfsagt er yður
það fagnaðarefni að sjá morðingja Sir Geoffrey
Kynastons lxða verðskuldaða hegningu, og eg
fagna yfir því okkar vegna, vegna þess að það
flytur félagi voru heiður og frægð. Eg þarf tæp-
lega að taka það fram, að þetta hefir meira gildi
í augum okkar, en féð, sem við vinnum inn, þótt
útgjöld okkar í þessu máli hafi verið afskapleg.”
“Afskapleg,” endurtók gamli m^ðurinn.
“En samt sem áður kom okkur saman um að
taka ekki við meira fé frá yður, Miss Thurwell,”
bætti hann við og leit á föður sinn til að vara
hann við, “því að við erum miklu áfjáðari í
fræðina en féð.”
“Eg er hrædd um,” sagði Helen hikandi, “að
þér verðið fyrir vonbrigðum, er þér heyrið er-
indi mitt.
Mr. Benjamín Levy var fullviss um hvað
hún ætlaði að segja, og setti því upp aumkvun-
arlegan raunasvip.
“Eg hugsa,” hélt hún áfram, “að þetta sé alt
saman misskilningur. Þessi Mr. Brown, sem
okkur fanst svo leyndardómsfull persóna, og
við gi*unuðum þessvegna, reynist nú að vera
enginn annar en Bernard Maddison.”
“Já, eg veit það,” svaraði Benjamín rólega,
“það tók mig ekki lengi að komast að því. Hann
er rithöfundur, en haldið þér áfram, Miss Thur-
well.”
“Getið þér þá ekki séð að hugmynd okkar
hlýtur að vera röng? Það er óhugsanlegt, að
slíkur maður sem Bernard Maddison hafi framið
svona svívirðilegan glæp.”
“Satt að segja get eg ekki vel skilið yður,
Miss Thurwell,” sagði hann og hristi höfuðið.
“Eg veit bara þetta, að eg er fær um að sanna
það, að þessi maður, Bernard Brown, eða Bern-
ard Maddison, eða hvað sem hann kann nú að
kalla sig, er morðingi, og það var einmitt það,
sem þér fenguð mig til að sanna.”
Henni fanst eins og ísköld hönd gripi um
hjarta sitt, og hún hneig niður í stólinn, sem
hann hafði komið með handa henni. Henni datt
það í hug að það mundi reynast ómögulegt að fá
þá til að trúa á sakleysi hans. En ennþá hafði
hún ekki heyrt hið versta.
“Eg verð þá að tala við yður, Mr. Levy, eins
og mér býr í brjósti,” sagði hún, “eg fól yður
verk að vinna og nú vil eg ekki að þér vinnið
það, eg vil ekki að þér haldið áfram með þetta
mál.”
Það var vel þess virði að horfa á svipbrigðin
á andliti Mr. Levys. Honum tókst að sýna bæði
gremju og vonbrigði. Helen fór að líða illa.
“Af því að þetta er ákvörðun mín, og eg sé
að yður fellur hún illa, þá er eg fús til að gjalda
yður upphæðina, sem eg lofaði yður, ef þér
leidduð málið til lykta.”
Benjamín hristi hægt höfuðið.
“Vitið þér það, Miss Thurwell að þér eruð
að reyna til að láta mig fremja lagabrot?”
“Lagabrot, hvað meinig þér með því?”
“Það er auðskilið,” sagði hann alvarlega.
“Eg hefi aflað mér allra upplýsinga um æfi-
atriði Mr. Maddisons. Eg get sýnt sambandið
milli hans og Sir Kynestons, í stuttu máli get
eg sýnt að hann mynti hann. Og nú biðjið þér
mig að leyna þessum sannindum. Það er hin
siðferðiislega hlið málsins, sem við verðum að
muna eftir, hitt atriðið, að við fáum hin fyrir-
heitnu laun, vegur eigi á móti heiðrinum og
frægðinni, sem fellur félagi voru í hlut, ef málið
er leitt í ljós, og eins og eg sagði áðan, er þetta
atriði miklu meira virði í okkar augum en pen-
ingarnir.”
Mr. Levy kinkaði kolli alvarlega. Þvílíkur
sonur!
Helen varð náföl og fékk mikinn hjartslátt.
Því hafði hún leitað til þessara manna og gefið
sig á vald þeirra? Það var hræðilegt.
“Mig langar ekki að heyra eitt einasta orð
úr æfisögu Mr. Maddisons,” sagði hún. “Þetta
mál verður að þaggast niður og skal verða það.
Eg hefi ávísuna bókina mína hérna með mér.
Viljið þér ekki láta málið falla niður ef eg borga
yður fyrir það?”
Mr. Benjamín leit alvarlega á föður sinn, en
hann hristi höfuðið.
“Þetta er mjög alvarlegt mál,” sagði hann.
“Eg var rétt í þessu að fara til Scotland
Yard til að fá handtöku leyfið,” sagði Benjamín.
Helen leit á þá bænaraugum. Mr. Benjamín
virtist hrærast til meðaumkvunar.
“Pabbi,” sagði Benjamín. “Við skulum
fara inn í hina stofuna og ræða málið. Miss
Thurwell afsakar okkur sjálfsagt.”
“Já, en verið ekki lengi,” sagði hún í bæn-
arrómi.
Þeir voru í burtu í fimm mínútur, sem
henni fanst einá langt og hefði hún beðið fimm
stundir. Er þeir komu aftur voru þeir mjög
hátíðlegir á svipinn.
“Við hö'fum rætt málið, Miss Thurwell,”
sagði Benjamín, “og get eg ekki annað sagt, en
að það er mikil áhætta fyrir okkur að láta málið
falla niður, og einnig mikil vonbrigði fyrir okk-
ur.”
“Já, áhætta og vonbrigði,” endurtók Levy.
“En engu að síður erum við samt jafn fúsir
að hjálpa yður,” hélt Mr. Benjamín áfram, “og
getum gert það með þessum skilyrðum: Ef þér
gefið okkur ávísun fyrir þúsund pundum, skul-
um við láta málið hvíla í bráð. Við getum ekki
lofað yður því, að leyna þeim sönnunum, sem
við höfum gegn Mr. Maddison, en því getum við
lofað, að taka ekkert ákveðið skref án þess að
láta yður vita af því.”
Hún gekk að skrifborðinu og tók upp ávís-
anabókina. Það sást ekki hin minsta svipbreyt-
ing á feðgunum. Þeir tóku við ávísuninni,
fylgdu henni með hneigingum og beygingum
til dyra, og horfðu út um glúggann til að ganga
úr skugga um að vagninn væri farinn.
“Pabbi, hafði eg ekki rétt fyrir mér, þegar
eg sagði að við hefðum fallið í lukkupottinn?”
sagði Benjamín.
19. Kap. — Óþægileg uppgötvun
Útmánaða vindurinn streymdi yfir nakta
heiðina, rak kolsvört ský yfir úfinn himininn og
hristi grenitrén óþyrmilega, svo að þau lutu
næstum niður að jörð. Arnarhreiðrið stóð autt
og yfirgefið.
Maður nokkur, klæddur þykkum vetrar
frakka hneptum upp í háls braust gegn storm-
inum. Hann gekk hratt, enda var þarna ekki
eftir neinu betra að bíða og hann hafði líka
ákveðnum áfanga að ná. Hann var á leiðinni
að Arnarhreiðrinu.
Það var tæplega hægt að hugsa sér ömur-
legri mannabústað. Allur garðurinn í kring um
húsið var skemdur af vetrar stormunum, og
enginn hafði gert tilraun til að lagfæra skemd-
irnar. Runnar, sem höfðu rifnað upp með rót-
um lágu á dauðu, fölnuðu grasinu og vafnings-
viðarplönturnar héngu í lörfum niður veggina.
Húsið sjálft var autt og ömurlegt. Mr. Thur-
well hafði auðsæilega hlýtt boðum leiguliðans
að láta húsið afskiftalaust. Enginn hafði snert
við húsinu síðan hann fór.
Mr. Bernard Brown hallaðist að múrnum
og horfði með beisku brosi á hið leiðinlega hús.
Hann hafði sjálfsagt sínar eigin ástæður til að
fagna því, að enginn át.ti þar heima.
Eftir fárra mínútna töf dró hann lykil upp
úr vasanum og stakk honum í skrána að garðs-
hliðinu. Það reyndist ómögulegt að snúa lykl-
inum í skránni. Hann beygði sig niður og tók í
snerilinn. Hurðin var ekki læst. Gleði hans
yfir að húsið hefði verið látið í friði var því
skammvinn. Óttasvipur leið yfir andlit hans
og hann titraði. Hann gekk hröðum skrefum
upp stíginn og var áreiðanlega viss um, að hann
hefði læst hliðinu þegar hann fór, og einnig að
Mr. Thux~well hafði fullvissað hann um að eng-
inn annar lykill væri til en sá, sem hann hafði.
Hliðið hafði verið opnað með þjófalykli.
Er hann kom heim að húsinu varð hann
ennþá meira forviða og óttasleginn. Það var
engin þörf á lykli. Húsið var opið.
Mr. Brown hörfaði til baka náfölur af ótta,
eins og hann væri hræddur við að ganga inn í
húsð. Hann opnaði hurðina gætilega og starði
inn í myrkrið. Alt var hljótt. Hann hlustaði
augnablik, safnaði öllu því hugrekki, sem hann
átti til, gekk inn og lokaði hurðinni á eftir sér.
Hann dró kerti upp úr vasa sínum og kveikti á
því.
Myrkrið virtist í fyrstu vera alt of svart til
að kertaljósið gæti rofið það. En smám saman
vöndust augu hans hinni veiku glætu svo að
hann sá hvernig þarna var umhorfs. Hann leit
óttasleginn á dyrnar til hægri handar sér. Hurð-
in stóð í hálfa gátt. Hann var ekki lengur í vafa
um að einhver hefði brotist inn í húsið.
Oft er það, að þegar mönnum skilst, að þá
hafi hent mikil óhamingja, að ró færist yfir þá,
eða sýnist gera það, og er það mótsetning hinnar
sterku geðshræringar, sem í brjósti býr. Þannig
virtist Bernard Brown farið. Hann hafði farið
inn í húsið með hálfum huga, og er hann hafði
nú gengið úr skugga um að grunur hans var á
rökum bygður, varð hann rólegur og athugull.
Hann hélt kertinu hátt og gekk inn í herbergið
til hægri handar.
Þarna var alt eins og hann hafði skilið við
það. Bókakassarnir stóðu á sínum gamla stað,
þaktir þykku lagi af ryki. Hann litaðist um
skjótlega og gekk því næst inn í næsta her-
bergi. Súgurinn, sem streymdi á móti honum
slökti ljósið, og nú var hann í myrkrinu. Hler-
arnir fyrir gluggunum lokuðu úti hina minstu
skímu utan frá. Hann kveikti aftur á kertinu
og hélt því fyrir ofan höfuðið á sér og litaðist um
áhyggjufullur. Hann þurfti ekki að leita lengi.
1 einu horni stofunnar stóð lítið borð með
þvottafatinu hans. Teppið fyrir framan það var
dregið til hliðar, og sá sem hafði gert það, hafði
ekki ómakað sig til að láta það aftur á sinn stað.
Nálægt glugganum stóð dragkista, helzta hus-
gagnið í herberginu og sá hann strax að hún
hafði verið rannsökuð.
Ein skúffa stóð opin. Hann dró út efstu
skúffuna. Hún var tóm. Það var ekki lengur
um það að efast. Það hefði ekki verið neinn
venjulegur þjófur, sem brotist hafði inn í hús
hans — leyndarmálið, sem líf hans hvíldist á
var farið.
20. Kap. — Betur að eg væri dauður.
Hann stóð lengi eins og steini lostinn og
starði niður í tóma skúffuna. Alt í einu virtist
sem hann fengi fulla meðvtiund á ný; hann tók
gluggahlerana frá, opnaði gluggann og stökk út
um hann. Með reikandi göngulagi ruddist
hann gegn um runnana, þangað til hann komst
upp á hæstu nýpu klettsins. Vindurinn æddi
í kring um hann, en nú varð hann ekki þess var
hversu hann hamaðist.
Skyndilega kom yfir hann hin undarlega ró,
sem leggur hendina um augnablik á þann, sem
stendur augliti til auglitis við dauðann, eða á
vegamótum þýðingarmikilla atriða. Er hann
starði framundan sér með augum, sem ekkert
sáu, rann liðni tíminn upp í huga hans. Hann
sá sjálfan sig sem barn sitja á öxl föður síns og
horfa hlægjandi á hina fríðu móður sína, sem
var svo ung og fögur. Minningin um þann
tíma og um æskuheimili hans var ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum hans. Ávextir fullorðins
aldurs hans, höfðu sprottið af þessum minning-
um frá hinum björtu sólhlýju görðum suður-
landanna, þar sem djúp ástríða hafði sezt að í
hjarta hans. Hann mundi eftir þeim degi, þegar
þessi ástríða hafði dáið í brjósti hans fyrir fult
og alt, og eftir þeirri rödd, sem hafði unnað
henni að fullu. Hann sá sjálfan sig krjúpa á
kné í ítölsku höllinni, og hann fann í anda
mjúku hendina, sem blíðlega og gætilega hafði
lokað vörum hans, sem opnuðust til að láta í
ljósi straum af bölbænum. Hið rólega, náföla
andlit sem var næstum unaðslega fagurt, var
ennþá í minni hans. Dauðinn einn gat afmáð
þá mynd.
Og síðar kom það tímabil, er hann háði bar-
áttuna við sjálfan sig og hafði sigrað. Þessi
barátta hafði að sumu leyti orðið þess valdandi,
að hann varð rithöfundur, og hafði sent gullvæg
orð og setningar út í heiminn, á þeim tímum
þegar það var sjaldgæft að nokkur gerði það,
en stöðugt hafði hið dimma ský óttans hangið
yfir höfði hans, og rekið hann land úr landi, og
aldrei leyft honum að finna þann frið, sem hann
leitaði eftir.
Og loksins kom þessi hörmulegi viðburður
og dró hann inn í sjálfa hættuna. Sökin var
hans. Stund reynslunnar var runnin upp, en
hann hafði skort hug til að mæta henni. Hann
fann aftur hvítu, köldu hendina á höfði sínu, og
mundi eftir eiðnum, sem hann hafði rofið. Það
var hræðilegt.
Hugsanir hans héldu áfram og leiddu fram
hið unaðslega fríða andlit, sem ætíð var í hjarta
hans. Það var hörmulegt að ástin skyldi sækja
hann heim á þessum tímum. En hvað hafði lífið
veitt honum af gleði? Ekkert. Röð af mynd-
um. Hann leit ekki á ástina sem leik — hún
hafði blandast hjartablóði hans og orðið hluti
af sjálfum honum, og gat eigi dáið nema ásamt
honum.
Hann fann að sér væru öll sund lokuð. —
Hann sá sjálfan sig fyrirlitinn og hataðan — sá
hið fagra andlit hennar snúa sér frá með hryll-
ingi. Honum fanst að hann gæti orðið brjál-
aður við þá tilhugsun.
Hann kraup á kné á klettinum og fórnaði
höndum móti dimmum himninum.
“Betur að eg væri dauður!” sagði hann
stynjandi.
Eins og svar við ósk hans reif vindurinn
upp ungt grenitré með rótum, og feykti því til
hins krjúpandi manns. Árásin var svo óvænt
að tréð og maðurinn steyptust fram af brúninni.
Hann fyltist innilegri ánægju á þessu
augnabliki því að hann hugsaði að ósk sín ætlaði
að rætast, en í sama vetfangi sló annari hugsun
niður í heila hans. Hann mundi finnast og allir
álíta að hann hefði fyrirfarið sér. Hún mundi
trúa því líka. Hann vildi ekki deyja með þeim
skilmálum.
Hann fálmaði fyrir sér og náði í tréstofn,
skreið svo á hnjám og höndum upp klettinn og
komst upp á koll hans.
Hendur hans voru alblóðugar og fötin
héngu í tætlum, en hættan hafði látið hann ná
aftur venjulegri rósemi og sjálfstjórn. Hann
hafði hvort sem var árum saman staðið and-
spænis þessu svarta skýi og hlaut að bera byrð-
ina alt fram á hinstu stund. Hann ætlaði að lúta
forlögum sínum með karlmensku. Dauðinn
mundi veita honum frið.
Hann gekk hratt heim að húsinu og gerði
ráð sín á leiðinni. Hann skifti fyrst og fremst
um föt, tók skjölin, sem eftir voru úr skúffun-
um og lét þau í litla tösku. Þetta var alt sem
hann tók með sér. En er hann lagði af stað
hafði veðrið breyst. Logn var komið, alt var
kyrt eins og það væri lémagna eftir ofviðrið.
Alstaðar ríkti friður. Það var eins og þessi
friður legðist yfir hann líka, þennan einstæð-
ing, er gekk eftir veginum til að mæta draumn-
um sínum.
21. Kap. — Gestur Sir Allan Beaumerville.
Sir Allan Beamerville var veraldarmaður
og frægur læknir og yfir höfuð vinsæll mjög í
samkvæmislífinu í London. Hann var auðugur
að fé, fríður sýnum, tíðulegur í framgöngu og
tungumjúkur, auk þess ógiftur — allir þessir
eiginleikar gerðu hann dásamlegan í augum
kvenþjóðarinnar. Það var ekki fyr en á efri
árum að hann varð svona þjóðfrægur, því þá
.fyrst hafði hann erft barónsnafnbót og erfða-
góss það, er þeirri tign fylgdi, er var eitthvað
hið auðugasta og elzta í landinu. Þegar hann
var ungur stóð öðruvísi á, þá hafði heldra fólkið
í London ekki vitað neitt um hann. Hvað sem
því leið talaði hann aldrei um fortíð sína. Það
var alment álitið að hann hefði dvalið erlendis
um mörg ár, þar sem hann hafði stundað lækn-
ingar, því hvar annarstaðar hefði hann getað
fengið æfinguna til að verða svona góður læknir
og hann var?
Enginn vissi neitt meira um hann en þetta,
en það var auðsæilegt að hann var mjög ver-
aldarvanur og fróður um hinar frægustu borgir
Suður-Evrópu, en enginn mundi eftir að hafa
hitt hann þar. Annars hafði hann aldrei stund-
að nám við neinn hinna frægu læknaskóla á
Englandi, en tekið próf sín í Heidelberg. Er
honum skaut svona skyndilega upp í London
við fráfall föðurbróður síns og bræðrungs, er
báðir höfðu dáið skyndilega, var hann miðaldra
maður, virðulegur í framkomu, og útlendings-
legur, og heldra fólkið tók honum opnum örm-
um. En þetta hafði gerst fyrir mörgum ánim
síðan, en virðing hans hafði æ farið vaxandi.
Hann tók þátt í samkvæmislífi hvers vetrar, og
var velkominn gestur hvar sem hann kom. Hann
átti sjálfur fagurt skemtiskip, veiðiland í Skot-
landi, marga veiðihunda, búgarð nálægt Matton,
veiðiskóg í Derbyshire og fagra og forna höll í
Kent. Það var aðeins eitt sem á vantaði til að
gera Sir Allen fullkominn, sagði kvenfólkið, og
það var eiginkona. En þótt hann, að því er virt-
ist væri mjög vingjarnlegur við kvenþjóðina,
þá hafði hann aldrei sýnt neina tilhneigingu að
ganga í heilagt hjónaband.
“Heyrið Morton, farið burt með þetta,”
sagði Sir Allan og benti á bakka með teáhöldum,
er stóð á litlu borði milli tveggja stóla, og færið
mér inn jakkann minn. Eg á að vera í heim-
boði hjá forsætisráðherranum í kvöld og þarf
ekki að búa mig fyr en klukkan átta.”
Þjónninn hlýddi þeirri skipun og Sir Allan
kveikti í egypskum vindlingi, tók franska ásta-
sögu og hagræddi sér í mjúkum fjaðrastól.
“Svo þér takið þá kanske ekki við neinum
fleiri heimsóknum í dag, herra minn?” spurði
Morton er hann bjóst til að fara út úr stofunni.
“Nei, allt ekki,” sagði Sir Allan og geisp-
aði, “hefir nokkur spurt eftir mér?”
“Já, herra.”
“Maður eða kona?”
“Maður herra minn.”
“Sagði hann til nafns síns?”
“Eg spurði hann ekki um það, herra minn.
“Eg sagði að þér væruð ekki heima, en þar sem
hann virtist verða fyrir miklum vonbrigðum
sagðist eg skyldi sjá hvort þér væruð heima.”
“Spyrjið um nafn hans,” sagði Sir Allan.
Þjónninn fór og kom brátt aftur.
“Hann heitir Brown herra minn — “Mr.
Bernard Brown.”
Sir Allan misti bókina, sem hann hélt á,
þjónninn ætlaði að þjóta til og taka hana upp,
en húsbóndi hans benti honum frá og gerði það
sjálfur.
“Vísið Mr. Brown hingað inn, Morton. Það
er bezt að eg heyri hvert erindi hans er.”
Þjónninn fór og hurðin opnaðist á ný og Mr.
Brown kom inn. Sir Allan reis hægt á fætur er
gesturinn hafði lokað hurðinni.
“Það gleður mig að sjá yður, Mr. Brown,”
sagði hann, “gerið svo vel og fáið yður sæti.”
Hann hallaðist hirðuleysislega upp að arn-
inum og benti brosandi á stól einn, en hann
rétti ekki Mr. Brown hendina, enda virtist hann
ekki ætlast til þess af húsráðanda.
Stofan var hálf dimm, því að þar logaði að-
eins á litlum lampa sem hafður var til að lesa
. við. Mr. Brown litaðist um hálf vandræðalega.
“Þykir yður vænt um að sitja í myrkrinu,
eg vildi gjarna sjá framan í yður,” sagði gestur-
inn.
Sir Allan ypti öxlum og sneri á ljósi í lofti
stofunnar. Báðir mennirnir gátu nú vel séð
hvor annan, og andstæðurnar, sem birtust í út-
liti þeirra voru afar miklar. Andlit húsráðanda
bar kurteisan, rólegan og spyrjandi svip. And-
lit Mr. Browns var náfölt og augu hans tindruðu
af einhverri leyndri geðshræringu.
“Eg vildi óska að þér fengjuð yður sæti,”
sagði Sir Allan góðlátlega, “því að þér eruð svo
þreytulegur í útliti.”
Mr. Brown hirti þessu tilboði engu.
“Sir Allan,” sagði hann, “eg kom hingað til
að segja yður sérstakar fréttir og spyrja yður
ráða.”
“Eg skal með mestu ánægju gera alt sem eg
get,” sagði Sir Allan og kveikti sér í nýjum
vindlingi. “En fáið yður sæti, maður! Eg býst
við að þetta sé viðvíkjandi morðinu, sem við
urðum eins og ósjálfrátt bendlaðir við. Það
voru nú ljótu vandræðin.”