Heimskringla - 18.10.1944, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 18. OKT. 1944
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
Áður en fyrsta erindið var
sungið til enda, hafði eg tekið
mér ferð, langt aftur í tíma og
rúm. — Enda ekki að orsaka-
lausu, þar sem þrír snillingar
höfðu dáleitt mig, þeir Davíð
Stefánsson, Sigvaldi Kaldalóns
og Pétur Magnús.
Hugur minn flaug til baka til
ársins 1900. Það ár sleit eg fest-
ar og fluttist vestur fyrir veðr-
um og vindum. Lenti þó að lok-
um við Vínland hið góða. Braut
?kip og gekk á land.
Rödd Péturs varð sem undir-
spil við hugsanir mínar. Myndir
liðinna ára sveimuðu fyrir sjón-
um mínum, daufar í fyrstu, en
skýrðust von bráðar. Þetta voru
myndir þeirra sem gleymdu
maganum og gegndu guðs raust,
sem endurhljómaði í sál þeirra.
■— Manna og kvenna, sem unnu
baki brotnu daginn út og daginn
inn, og notuðu svo skildingana
dýrkeyptu til þess að auðga sál
sína, á kostnað líkamans.
Þessar myndir liðu ört hjá, en
meðal þeirra gat eg þó greint
Halldór Þórólfsson, Davíð Jónas-
son, Sigríði Hördal, Gísla Jóns-
son, Maríu Anderson, Sigríði
Olson, Engilráð Markússon,
Lúlú Thorláksson, Alec John-
son, Ragnar Kvaran, o. fl., o. fl.
— Og meðspilarann og söng-
kennarann, Jónas Pálsson, for-
vígismann og frumkvöðul ís-
ienzkrar söngmentunar í Vest-
urheimi.
En þegar hér var komið var
sambandinu slitið, en eg náði því
aftur við söngmanninn. — “Vel-
komin nótt, sem allir þreyttir
þrá, — sem þjáða getur svæft
með friðarkossi. — Hver tekur
sér það vald, að vekja þá, sem
vakna undir dagsins þyngsta
krossi?--------og lofið dagsins
þreytta barni að sofa.”
Nú vaknaði ný hugsun í huga
un'num. — Var söngmaðurinn
að biðja friðar hinu þreytta
óarni dagsins, sem hafði svo oft
og mörgum sinnum fylt hjörtu
samferðafólks síns gleði og fögn-
uði? Ef svo var, þá átti hann
engrar bænheyrslu von. — Hann
hafði kosið sér það hlutskiftið að
gleðja þjóð sína, og láta söng
sinn hljóma hærra sprengjum
eyðileggingarinnar. — Þess
vegna var nú ekki tími til að
sofa. — Hann hlaut að vaka.
En hvað er um þessa svipi sem
birtust fyrir hugskotssjónum
mínum? — Nokkrir þeirra
uiarma sem svipi þessa áttu, hafa
nú höggvið landfestar, og siglt á
hið hljóða og dimma haf. Aðrir
bíða þess að þeim sé boðið það
farrými sem hæfir frjálsbornum
sálum, og skapandi anda, — en
oieðan dvalið er, munu þeir ekki
lelja eftir sér að fylla sál þeirra
sem ekki hafa enn fengið far-
bréf, gleði og unaði.
Og enn verða þátta-skifti á
þessari umgetnu samkomu. “Ó,
guð vors lands”, er sungið. Á
bak við mig heyri eg söng vinar
míns, mannsins sem oftast hefir
sungið sorg og fögnuð inn í sálir
okkar Islendinga hér, rödd Gísla
Jónssonar. — Enn er langt til
vetrar, hugsa eg, — jafnvel þó
sumarið sé að kveðja.
P. S. Pálsson
MINNI ISLANDS
(Ræða flutt í veizlu til heiðurs
herra Sveini Björnssyni, forseta
Islands og herra Vilhjámi Þór,
utanríkisráðherra íslands, í
Waldorf Astoria gistiljöll-
inni í New York-borg,
27. ágúst 1944).
Eftir dr. Richard Beck, forseta
Þjóðræknisfélags fslendinga
í Vesturheimi.
Herra forseti Islands!
Herra utanríkisráðherra!
Herra sendiherra!
Góðir íslendingar!
Mikla sæmd tel eg mér að því,
herra aðalræðismaður, að hafa
verið boðið að sitja þessa ein-
stæðu og ánægjulegu fagnaðar-
veizlu til heiðurs sjálfum forseta
Islands og utanríkisráðherra
þess. Vil eg í byrjun máls míns,
í nafni Þjóðræknisfélags Islend-
inga í Vesturheimi, og í eigin
nafni, þakka þessum ágætu
gestum og mikilhæfu fulltrúum
ættþjóðar vorrar fyrir síðast,
hinar höfðinglegu og ógleyman-
legu viðtökur heima á íslandi nú
í sumar. Einnig býð eg þá í nafni
Þj óðræknisfélagsins hj artanlega
velkomna vestur um haf og flyt
þeim fagnaðarkveðjur og vel-
farnaðaróskir félags vors. Hafa
þeir báðir sýnt Þjóðræknisfélag-
inu og V estur-íslendingum í
heild sinni mikinn og einlægan
vinarhug. forseti Islands með
því, meðal annars, að gerast
verndari félagsins á 25 ára af-
mæli þess, og utan ríkisráðherr-
ann með margvíslegu starfi í
þágu félagsins og vor íslendinga
í landi hér.
En þegar vér minnumst þess-
ara virðulegu og ágætu gesta
heiman af ættjörðinni, minn-
umst vér jafnhliða sjálfrar henn-
ar, vorrar sameiginlegu móður,
sem vér erum tengd hinum nán-
ustu böndum blóðs og erfða. Um
það nána samband manns við
ættjörðina sagði eitt skáldið
borgfirska réttilega:
“Þar sem fyrsta ljósið ljómar,
lyftist brjóstið, tárið skín,
þar fá hugans helgidómar
heildarblæ á gullin sín;
það, sem andans orku hvetur,
oftast verður þangað sótt,
enginn kvistur grænkað getur,
gefi’ ei rótin sprettuþrótt.”
Hin andlega íslenzka gróður-
mold hefir jafnan átt þann
sprettuþrótt í ríkum mæli. Vér
brezkar og indverskar HERSVEITIR HREINSA
KOHIMA-IMPHAL BRAUTINA AF JÖPUNUM
Þrátt fyrir illa afstöðu og illveðri og rigningar, hafa
brezkar og indverskar hersveitir neytt Japana til að hrekjast
út frá Kohima og hafa rekið þá alveg út af Kohima-Imphal
brautinni. Snarpar orustur eiga sér enn stað milli þeirra,
þar sem bandaherinn er að hrekja Japani úr hreiðrum þeirra
í nærliggjandi héruðum. — Myndin hér að ofan sýnir hvar
skriðdreki einn mikill er að fara yfir á norður af Imphal.
stöndum á gömlum og traustum
merg menningarlega; hin and-
lega arfleifð vor, keypt við blóði,
svita og tárum kynslóðanna, er
ekki fúin í rót.
Minningarnar um ættlandið
og ættþjóðina eru altaf ofarlega
og ríkar í huga góðra Islendinga,
ekki sízt þeirra, sem dvelja lang-
vistum erlendis og sjá land sitt
og þjóð gegnum sjónargler fjar-
lægðarinnar, er sveipar hvort-
fveggj3 heillandi ljóma. Og
þeim Islandsbörnum, sem eiga
dvalarstað erlendis, hefir sér-
staklega orðið hugsað oft og heitt
t.il ættlandsins og ættþjóðarinn-
ar á þessu örlagaríka sumri í lífi
hennar.
Vér, vestræn börn Islands,
fögnum af heilum huga yfir því,
að ættþjóð vor, hin íslenzka
þjóð, hefir á ný tekið sæti sitt á
bekk lýðfrjálsra þjóða. Saga
hennar og skerfur sá, sem hún
hefir lagt til heimsmenningar-
innar, sýna það og sanna, að
henni sæmir slíkur sess. Stór-
veldi heimsins og aðrar erlendar
þjóðir hafa einnig drengilega
viðurkent rétt hennar til óskorð-
aðs sjálfsforræðis. Og er vér
rennum augum yfir farinn feril
ættþjóðai vorrar á liðnum öld-
um, styrkjumst vér í þeirri trú,
að hún muni bera gæfu til að
sigrast á hverjum þeim vand-
kvæðum, sem kunna að bíða
hennar á ókominni tíð.
Jafnframt því, að vér þökkum
hinum mikilsvirtu fulltrúum
ættþjóðar vorrar, forseta Islands
og utanríkisráðherra þess, heim-
sóknina og óskum þeim farar-
hc(illa heim í ættjarðarskaut,
biðjum vér þá að flytja ættþjóð
vorri og ættarlandi hjartans
kveðjur, með þeim skilaboðum,
að oss brenni enn glatt í hjarta
eldur ræktarseminnar til lands
og þjóðar.
Guð blessi og vetrndi vort
fagra og tigna ættland á norður-
vegum og vora hugumkæru ætt-
þjóð! Vaki allar góðar vættir
yfir velferð hins endurreista ís-
lenzka lýðveldis!
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDI
Kommúnistar stofna til
“fyrirmyndar útgerðar”
Kommúnistflokkurinn hefir
keypt erlent skip og hafið út-
gerð á því. Skipið er svo ófull-
komið og úrelt að það myndi
ekki komast undir íslenzkan
fána. Hefir flokkurinn ráðið
Færeyinga á það en Færeyingar
gera miklu minni kröfur tii
hæfni skipa en við og gera minni
kaupkröfur. Skipið tekur fisk
til útflutnings og er nú í utan-
landssiglingu.
Kommúnistaflokkurinn lætur
nokkra af höfuðpaurum sínum
standa fyrir útgerð þessari og
bera ábyrgð á henni. Meðal
þeirra eru tveir jjingmenn þeirra
og tveir bæjarfulltrúar þeirra
hér í Reykjavík. Þessir menn
eru: Áki Jakobsson alþingism ,
Sigurður Thoroddsen alþingism.,
Steinþór Guðmundsson bæjar-
fulltrúi, Björn Bjarnason, bæj-
arfulltrúi og auk þeirra: Isleifur
Högnason forstjóri KRON og
Erling Ellingssen, verkfræðing-
ur.
Þessir menn skipa nokkurs
konar fjármálastjórn flokksins,
enda á “fyrirmyndarútgerð”
þeirra að sigla inn nokkur
hundruð þús., sem eiga síðan að
standa straum af áróðri flokks-
ins, ferðalögum erindreka og
undirróðursmanna um landið og
blaða- og bæklingsútgáfu hans.
Þetta björgunarskip komm-
únistaflokksins heitir “Falkur”.
Nafnið minnir svolítið á íslenzk-
una í Þjóðviljanum stundum.
Það er bygt í Noregi fyrir 32
árum, úr járni, og er 151 smá-
lest með 55 hestafla gufuvél. —
Kommúnistar keyptu skipið af
Færeyingum. Sjómaður, sem
skoðaði skipið, þegar það kom
hingað til Reykjavíkur fyrir
nokkru sagðist kannast við það
frá því að það var í eigu Færey-
inga, það væri mjög úr sér geng-
ið og alt að því eins dæmi í ís-
lenzka flotanum fyrir lélegan út-
búnað. Skipið myndi heldur
ekki nándar nærri fullnægja ís-
lenzkum siginlaglögum, hinni
svokölluðu “Sigursjónsku”. Is-
lenzkir sjómenn myndu neita að
sigla á því. I þessari útgerð
sinni virðist eins og kommúnist-
arnir hafi farið eftir ráðlegging-
um Magnúsar Jónssonar guð-
fræðiprófessors, því að “Falk-
ur” er alveg eins og “Fulton”
gamli, sem Magnús sigldi á, þeg-
ar hann ritaði hina frægu grein
sína um Sigurjónskuna. Skipinu
er og fyrst og fremst ætlað það
hlutverk að sigla inn peninga
handa Kommúnistaflokknum.
Annað skiftir þá heldur ekki
svo miklu máli(!!)
Kommúnistar telja að þeir
hafi keypt skipið fyrir 215 þús.
kr. — og trúi þeir því sem vilja.
Tilgangurin helgar meðálið.
Það er trúarjátning kommún-
ista. Flokkinn vantar peninga!
P’yrir nokkru birtist í Þjóð-
viljanum kvæðisömynd eftir
kommúnista. Eitt erindið er
svona:
“Og árin líða
við nyrsta haf.
Þeir lögðu frá ströndinni
30 ungir menn
á hripleku skipi,
og 30 unnustur
og 14 mæður
stóðu í frostinu
og horfðu á eftir
hinu hripleka skipi.
Og ^síðasta erindi í þessum
kommúnistiska sálmi hljóðar
þannig:
“Löngu síðar
rísa 30 ungir menn
upp af freðnum sandinum,
þeir brjóta skrifstofuhurðina
og kyrkja kúluvambann.”
Þetta er ekki birt hér vegna
þess að það sé svo fallegt. — En
það var birt í skrautramma í
Þjóðviljanum.
Nú er kommúnistabalðið hætt
að birta slík ljóð.
—Alþbl. 6. ág.
Vetrardagurinn fyrsti er næst-
komandi laugardag.
FJÆR OG NÆR
Brautin
Ársrit Sameinaða Kirkjufé-
lagsins, er til sölu hjá:
K. W. Kernested, Gimli, Man.
S. S. Anderson, Kandahar, Sask.
Valdi Johnson, Wynyard, Sask.
Gísli Guðjónsson, Mozart, Sask.
Jón Ólafsson, Leslie, Sask. *
Thorsteinn J. Pálsson, Hecla,
Man.
M. Thordarson, Blaine, Wash.
UJ€ are
missing
something
“ t . . til þess ítrasta
— alt til enda.”
(CHURCHILL)
í dag, með hersveitir okkar stríðandi í þeim bardög-
um, er talið er að séu síðustu átökin í Evrópu-
stríðinu, er skylda okkar er heima erum' hvers eins
og einasta, að gera hlutverk okkar með enn ákVeðnari
einbeitni.
Skerfur Manitoba í hinu Sjöunda Sigurláni er
$90,000,000. Það er heilög skylda okkar að styrkja
þetta lán með öllu því, er við eigum yfir að ráða.
Hvert verðbréf sem við kaupum flytur okkur nær
þeim punkti, sem við öll erum að keppast við að ná.
Eins og í fyrri lánum, mun fylkisstjórnin styrkja
þetta lán með álitlegri fjárupphæð úr varasjóð og
öðrum sjóðum fylkisins. Með fullkominn sigur
fyrir augum mega engar vífilengjur vera, ekkert
sem talið víst. Látum okkur, þessvegna, skoða þetta
lán sem sérstaka áskorun til okkar. Okkar hluttaka
endurspeglast handan um höf—okkar sigur verður
þeirra sigur.

forsætisráðherra
THE GOVERNMENT OF THE
PROVINCE OF MANITOBA
IWWEST IW VICIORY
BUY VICTQRY BONDS

Björnssons Book Store, 702 Sar-
gent Ave., Winnipeg.
Ófeigur Sigurðsson, Red Deer,
Alta.
E. E. Einarsson, 12 E. 4th Ave.,
Vancouver, B. C.
Viking Press Ltd., 853 Sargent
Ave., Winnipeg, Man.
Björn Guðmundsson, Reynimel
52, Reykjavík, Iceland
B. Eggertsson, Vogar, Man.
F. Snidal, Steep Rock, Man.
Guðjón Friðriksson, Selkirk,
Man.
Björn Björnsson, Lundar, Man.
Mrs. Guðrún Johnson, Árnes,
Man.
B. Magnússon, Piney, Man.
T. Böðvarsson, Geysir, Man.
G. O. Einarsson, Árborg, Man.
Einar A. Johnson, Riverton,
Man.
Ch. Indriðason, Mountain, N. D.
J. J. Middal, Seattle, Wash.
Gunnar Matthíasson, Inglewood,
Calif.
Mrs. B. Mathews, Oak Point,
Man.
* * *
Nýjar bækur
sem allir þurfa að lesa
BRAUTIN, ársrit Hins Sam-
einaða Kirkjufélags íslendinga í
Norður Ameríku. I. árg. 112
blaðsíður í Eimreiðarbroti. —
Fræðandi og skemtilegt rit. —
Verð _________________$1.00
“ÚR ÚTLEGД, ljóðmæli eft-
ir Jónas Stefánsson frá Kaldbak.
Vönduð útgáfa með mynd af höf-
undi. Góð bók, sem vestur-ís-
lenzkir bókamenn mega ekki
vera án. Bókin er 166 blaðsíður
í stóru broti. Verð___$2.00
HUNANGSFLUGUR, eftir
Guttorm J. Guttormsson. Kostar
aðeins $1.50 í bandi. Fæst nú í
FERÐAHUGLEIÐINGAR eft-
ir Soffanías Thorkelsson, í tveim
bindum, með yfir 200 myndum.
Bæði bindin á $7.00.
BJÖRNSSONS BOOK STORE
702 Sargent Ave. Winnipeg
★ ★ ★
Ársritið Árdís, XII. ár er kom-
ið út og fæst hjá Mrs. Finnur
Johnson, 14 Thelmo Mansions,
Winnipeg og útsölukonum víðs-
vegar í bygðum Islendinga. —
Kostar eins og áður, 35 cent heft-
ið.
★ ★ ★
Heimskringla er til sölu hjá
hr. bóksala Árna Bjarnarsýni,
Akureyri, ísland.
★ ★ ★
G. T. stúkan Skuld er að und-
irbúa sína árlegu Tombólu fyrir
sjúkrasjóðinn sem á að haldast
mánud. 23. okt.
Thanks to the valor of Canada’s Armed Forces
and those of the United Nations, the suffering and
ruin of war has been kept from our country. We
are missing these things, but are we missing some-
thing else?
Are we missing the satisfaction of providing our
fighting men with all that they need to bring a
QUICKER Victory? Are we missing the satisfac-
tion of knowing that the money we lend will not
only help assure Victory but will help provide for
future emergencies as well?
Buy all the bonds you can. Buy one more bond
this time than you did in any previous loan.
SnveAt in Victo'iy
BUY VICTORY BONDS
CITY HYDRO