Heimskringla - 22.06.1949, Qupperneq 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 22. JÚNÍ 1949
Hcimskringla /StofnuO 1886) Cetnui út á hverjum miðvikudegi. Eigendur: THE VIKING PRESS LTD. 853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg — Talsími 24 185
VerO blaösins er $3.00 árgangurinn, borgist fyriríram. Allar borganir sendist: THE VIKING PRESS LTD.
öll viöskiftabréf blaðinu aðlútandi sendist: The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg Ritstjóri STEFAN EINARSSON Utanáskrift U1 ritstjórans: EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg Advertising Manager: P. S. PALSSON
"Heimskringla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED and printed by VIKING PRINTERS 853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24 185
Authorized as Second Class Mail—Post Office Dept., Ottawa
WINNIPEG, 22. JÚNÍ 1949
Sala notaðra stríðsáhalda
Það hafa um mörg ár farið sögur af sölu ýmsra áhalda frá
stríðsárunum til hinna og annara kompána liberal stjórnarinnar í
Ottawa. Hafa sölur þessar oft vakið furðu manna. Hér skal aðeins
á eina minst, er að blaðamáli hefir verið gerð nýlega.
Um þá sölu hafði ekkert heyrst fyr en Drew, leiðtogi íhalds-
manna mintist á hana á fundi 9. júní í Fort William. Salan sem hér
um ræðir, áhrærir stærstu smíðastöð flugskipa í Canada. Hún er í
Montreal og gekk undir nafninu Canadair félagið. Að koma henni
í gang, er sagt að kostað hafi stjórnina 22 miljón dollara. En sölu-
verð hennar nú var aðeins 4 milljónir.
Drew kvað þetta heimskulega lágt verð, en það sem verst var,
var að sala þessi fór leynilega fram og við félag er heitir Electric
Boat Company og er miður vel þokkað. Það rekur viðskifti við
Bretland, Þýzkaland, Austurríki, Frakkland, ítalíu, Holland, Jap-
an, Tyrkland, Brazalíu, Argentínu, Peru og fleiri ríki. Nefnd var
á Bandaríka-þingi skipuð 1943 til að líta inn í starfsemi þessa El-
elctric Boat Company. Kom í ljós, að það hafði menn í þjónustu
sinni er mikil völd höfðu hjá stjórnum og útveguðu því pöntun.
Það hefir og þótt beita áhrifum sínum gegn friði á alþjóðavett-
vangi, er tækifæri hafa til þess gefist.
“Þar sem 24 flugför hafa nú þegar verið keypt af Canada-
stjórn af þessu félagi og það hefir í smíðum fyrir hana nokkur F86
flugför,” segir Drew, “finst mér þjóðin eigi heimtingu á að
heyra eitthvað frá stjórninni um þetta félag. Stjórn Canada hefir
þörf fyrir loftskip og ætti sjálf að smíða þau, en ekki selja flug-
smíðaverkstæðið eins og gert hefði verið og kaupa svo af því flug-
för”.
“Canada er með undirskrift Atlantshafssáttmálans aðili að
því að halda á friði og stöðva uppvöðslu einræðisstjórna. Hún
gerði þetta betur með því og sér í meiri hag að eiga mjög svo full-
komna flugskipa smíðastöð, heldur en með því að láta hana her-
braskarafélagi í hendur og kaupa svo rándýrt af því, það sem
stjórnina vanhagaði um.
Þrátt fyrir þó í Canada sé mikið af mönnum, sem ágæta
reynslu hafa í smíði flugvéla, mátti ekki bjóða neinum þeirra, eða
neinum canadiskum félögum kaup á verksmiðjunni, þó gerð væri
með skattpeningum þjóðarinnar, heldur varð að lauma verkstæð-
inu í hendur alþjóða félagi þekktu að stríðsbraski. Þetta varð að
gerast leynilega. Kauptilboð var enginn beðinn um.
“Þessi svívirðilegu kaup voru gerð án þess að spyrja þing eða
þjóð nokkuð um það. Mörg canadisk félög kváðust fús að greiða
talsvert meira fyrir verksmiðju þessa ef þau hefðu vitað að hún
væri til sölu,” sagði Drew
Að greiða atkvæði með liberalstjórninni er langt skref í þá
átt að tjá sig hlyntan þessari svívirðingu.
SAMVIXMSTJÓRX
NÆST?
Fær Canada samvinnustjórn
eftir kosningarnar 27. júní?
Það eru þó nokkrir þeirrar
skoðunar, að liberalar tapi nú
svo miklu, að þeir geti ekki ein-
ir myndað stjórn.
Þó alt virðist benda til að í-
haldsflokkurinn eflist eitthvað,
er óvíst að það nægi til þess, að
hann taki völdin.
En hvað kemur þá næst?
Að öllum líkindum samvinnu-
stjórn!
f sjálfu sér er ekkert út á það
að setja að stjórnmálaflokkar
myndi með sér samvinnu. Sam-
vinnustjórnir hafa stundum gef-
ist vel. Má þar sem dæmi nefna
fylkisstjóm Manitoba og Brit-
ish Columbia.
En það er eitt sem allan mun
getur gert með samvinnustjórn-
ir. Ef að sameining er gerð
áður en til kosninga er farið, er
ekkert út á hana að setja, hún er
þá kunn kjósendum og þeir eiga
þá kost á að hafna henni eða sam-
þykkja hana.
Það gegnir alt öðru máli, þeg-
ar samvinnan er ekki hafin fyr
en eftir kosningar. Þá vita menn
ekkert um hver minnihluta
flokkanna verður valinn til sam-
vinnunnar og það getur eins orð-
ið sá flokkur, sem kjósendur
mundu fæstir kæra sig um. En
þá er orðið ofseint fyrir þá að
gera við því. Aðferð þessi er því
ólýðræðisleg eins og mest má
verða. Samvinnustjórn sem bygð
er á makki tveggja flokka eftir
kosningar, er óverjandi.
Ef að nokkuð á að byggja á
kosningar og meta bæði frelsi
og vilja almennings að nokkru,
væri þá, að stjórnin væri skipuð
þingmönnum í hlutfalli við at-
kvæðamagn flokkanna allra eða
fylgi. Ef hér verður mynduð
samvinnustjórn við einn flokk
öllum að óspurðu, af öflugri
flokkunum, eru þeir með því
bæði að svíkja sjálfa sig, sína
eigin flokkastefnu og ljúga og
blekkja kjósendur. Kosninga-
frelsið er með því gert að skrípa-
leik.
EKKI EITT RAUTT CENT
Joseph Smallwood, forsetis-
ráðherra fylkisstjórnarinnar í
Nýfundnalandi, hefir nýlega
vakið athygli á sér um alt Can-
ada.
Ástæðan er sú, að Smallwood
fór þeim orðum á fundi í St.
Johns West, er hann hélt ræðu á
til stuðnings þingmanni Ottawa-
stjórnar Greg Power að nafni,
að ef Greg yrði ekki kosinn,
skyldi Ferryland-héraðið ekki
sjá “eitt rautt cent” af fé því er
hann hefði yfir að segja.
Þetta flaug eins og eldur í
sinu um alt land. Það minti á
ræðu, sem King hélt á þingi 3.
apríl 1930, sem kölluð hefir ver-
ið “5 centa ræðan”. Þáverandi
forsætisráðherra kvaðst ekki
mundi veita 5 cents til pokkurs
fylkis eða kjördæmi, sem hefði
íhaldsstjórn. King viðurkendi
síðar, að þessi ummæli sín hefðu
eflaust stuðlað meira en nokkuð
annað að falli sjtjórnar hans.
Drew leiðtogi íhaldsmanna
hefir mint St. Laurent á, að hon-
um væri hollara að lýsa yfir,
hvort að þessi ummæli Small-
woods væru talin góð og gild af
honum, sem forustu manns liber-
al flokksins.
St. Laurent svaraði að hann
þyrfti að leita fullkomnari upp-
lýsinga um hvernig Smallwood
hefði í raun og veru hagað orð-
um sínum.
Málið hefir komið fyrir dóm-
stólana, en þeir hafa frestað
rannsókn þess um tíma.
Sektin sem liggur við því, að
ögra mönnum til að greiða at-
kvæði öðru vísi en þeim gott
þykir, nemur 2 þúsund dölum og
tveggja ára fangavist.
BÓNDADAGUR
Síðast liðinn sunnudagur var
nefndur “Father’s day”, húsföð-
ursdagur eða á góðri íslenzku
bóndadagur, því í raun og veru
er hugmyndin hin sama með
honum og bóndadeginum. Það
sem á milli skilur er þó að bónda
dagurinn var ávalt fyrsti þorra-
dagur eða um 23 jan., en hér er
dagur húsföðursins haldinn 3
sunnudag í júní. Er sagt að á
þessu hafi verið byrjað vestan
hafs 1910 af konu, er Mrs. Bruce
Dodds hét, sem heima átti í
Spokane. Var það faðir hennar,
sem henni bjó í huga, að heiðra
og þakka, en hann hafði verið
mjög mætur karl, meðal annars
alið upp 6 munaðalaus börn og
séð um sem sín eigin.
Góðir menn og sanngjarnir
hafa gripið hugmyndina á lofti
og nefndir eða jafnvel félög
mynduðust, til að koma henni á
framfæri. Eru bæði í Canada og
Bandaríkjunum til stofnanir, —
sem halda fram hugmyndinni og
telja ekki ósennilegt, að ef hún
yrði alment ríkjandi, yrði minna
um vanþroskaða barna-aumingja
í þjóðfélaginu, betra samkomu-
lag milli hjóna og færri hjóna-
skilnaðir.
Hvað um hugmynd þessa hefir
verið í verki, skulum vér ekkert
segja. En í búðum var s.l. sunnu-
dag mikið af skrautlegum
spjaldbréfum til sölu með vel
orðuðum áletrunum til húsföð-
ursins, sem fjölskyldan og skyld-
menni senda honum og mintust
á þann hátt “bóndadagsins”.
Mæðradagur heitir dagur hér
helgaður húsmæðrunum. Mikið
þætti mér smekklegra, tilkomu-
meira og íslenzkara, að kalla
þann dag konudag, eins og að
kalla dag húsföðursins bónda-
dag.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
í fylkiskosningum 9. júní í
Nova Scotia, unnu liberalar 27
sæti; íhaldsmenn 8 og C. C. F.
2. Þetta fylki hefir fylgt liber-
ölum í háa tíð og nú síðustu þrjú
kjörtímabilin, einum og sama for-
sætisráðherranum, Angus Mac-
donald. fbúanir hafa verið með
því gáfnamerki brendir, að það
eigi aðeins einn að hugsa fyrir
alla hálfa og heila mannsaldr-
ana. Nú er sú breyting á þessu,
að íhaldsflokkurinn hefir 8 þing
menn, en hafði engan áður. —
Kosning fylkisins ber því' vott
um tap liberala, þó um hana tali
sem stór sigur.
★
Kommúnistar í Kína hafa tek-
ið upp nýtt flagg. Hefir það
gylta stjörnu í efra horni vinstra
megin, og er auðvitað á rauðum
grunni. “Fyrsti Ágúst” er í öðru
neðra horni flaggsins og á að
minna á að þann dag 1927 hófst
byltingin.
SCoosðcfieQOðeseeeosðeoðððooesossosoðSðOðosðSðGOSOOðsssaBosðsesoseðeeðssðoeeooososossðsoðsOGSoesðOððoscðocr,
r
BERIÐ SAMAN FRAMKVÆMDIRNAR
0G ÞÉR MUNUÐ GREIÐA ATKVÆÐI
Progressive
Conservatives
Hjer eru sannanirnar:
§
§
SJÚKRASTYRKUR
Liberalar
við völdin í Canada
Lofuðu 1919,
Eru enn að lofa
ELLISTYRKUR
MÆÐRASTYRKUR
UPPFRÆÐSLUMÁL
$30.00 meðan allar nauð-
synjar voru að hækka.
svo $40.00 rétt fyrir
kosningarnar-
í MANITOBA —
$432.00 á ári, þar sem er
eitt barn.
*
Stjórnarveiting í B. C.,
er 36%.
C C, h
við völdin í Sask.
Lofað að kostnaðar-
lausu, en raunverulega
kostar $5.00 til $30.00
hvern einstakling um
árið, eða algjör þjónusta
$75.00 á ári.
Afturkallanlegur skarnt
ur, og nú fá ellistyrks-
þegar $30.00 á mánuði,
70 ára.
í SASKATCHEWAN
$300.00 á ári, þar sem er
eitt barn.
Stjórnarveiting í Sask-
atchewan er 10% til
25%.
Progressive
Conservatives
við völdin í Ontario
Án loforða áætlaði $22,-
000,000 til heilbrigðis-
mála 1948, starfrækir
beztu sjúkraþjónustu í
Canada.
Hefir verið að borga
$40.00 á mánuði í meira
en ár.
f ONTARIO —
alt að $750.00 á ári, þar
sem er eitt barn-
Stjórnarveiting í Ont-
ario, er 50% til 90%.
OG ÞETTA ERU AÐEINS FÁEIN DÆMI
f öllum tilfellum sýnir PROGRESSIYE CON SERVATIYE flokkurinn mikla yfirburði
Fyrir heill Canada
!/• /
KJOSIO
PROGRESSIVE CONSERVATIVE
—.................;....umsækjendur
BRANDON
JOHN BRACKEN
CHURCHILL
ROBERT F. MILTON
DAUPHIN
MIKE F. SZEWCZYK
LISGAR
D. HEPPNER
MARQUETTE
JAMES JACKSON
NORQUAY
WALTER KOSHOWSKI
PORTAGE—NEEPAWA
.. HAROLD A. NELSON
ST. BONIFACE
LOUIS LEGER
SELKIRK
JACK McDOWELL
SOURIS
J ARTHUR ROSS
Manitoba Progressive Conservative Association
SPRINGFIELD
J. LESLIE BODIE
WINNIPEG NORTH
JOHN H. RESTALL
WINNIPEG NORTH CENTRE
R. R. PATTINSON
WINNIPEG SOUTH
G. S. THORVALDSON
WINNIPEG SOUTH CENTRE
GORDON M. CHURCHILL

§