Heimskringla - 07.03.1951, Blaðsíða 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 7. MARZ, 1951
Nordheim forseti
Þýtt heíii G. E. Eyford
“Walkensteinbrúin stendur þó ennþá”,
sagði Waltenberg. “Með það ætti hr. Elmhorft
að vera ánægður, og leggja ekki líf sitt svo mjög
í hættu eins og hann gerir. Ragur er hann ekki,
það má hann eiga, hann fer alstaðar sjálfur
þangað sem hættan er mest, en það er bjána-
skapur að leggja liíf sitt í hættu til að bjarga ein-
hverjum flóðgarði, sem vatnið fellur þegar
minnst varif yfir. Hann gerir þá heimskulegu
ofdirfsku hvað eftir annað, að fara á undan verk
mönnunum sínum, þangað sem hættan er mest.
Þeim er betra að gæta sín að hann fari ekki með
þá út í opin dauðan.”
Það lá kaldur og grimur útreikningur í því,
hvernig hann hvað eftir annað, hélt upp fyrir
augum Ernu þeirri hættu sem sá maður, sem hún
elskaði var staddur í, hún sneri sér að honum
og leit með ásakandi augnaráði á hann.
“Ernst!”
“Hvers óskar þú!” spurði hann, án þess að
skeyta um augnatillit hennar.
“Því vilt þú ekki tala hreinskilnislega, eins
og eg hef svo oft reynt að fá þig til að gera. Því
viltu ekki láta það verða obinbert?”
“Nei, það vil eg ekki — það er ekki umtals-
vert!”
“Af því þú veist, að þögn þín kvelur mig
meir en nokkrar átvítanir eða skammir, og af
því að þér er ánægja í að kvelja mig!”
Það brann eldur úr augum hennar; en þessi
_storkunarorð mættu bara ískulda.
“Hvað þú misskilur mig, eg vil hlífa þér við
að þurfa að gera sársaukakenda játningu.”
“Því þá? Eg finn mig ekki seka um neitt;
eg vil ekki dylja þig neins.”
“Ekki fremur en þegar við trúlofuðumst!”
tók hann napurlega framí fyrir henni. “Þá varst
þú líka mjög hreinskilin — með nafnið! Þú lést
mig strax vaða í villu og svima, sem eg kannske
gaf ástæðu til—.”
“Eg var hrædd ------”
“Við hann — auðvitað! Það skil eg; en
vertu róleg. það gerir mér ekki svo mikið til, eg
get biðið.”
“Erna hrökk við að heyra þessi undarlegu
dulrænu orð.
“Hvers vegna? í hamingjunnar bænum, —
hvað meinar þú?”
Hann brosti sama grímdar brosið og áður
“Því ert þú nú svo huglaus! Þú varst miklu
hugaðri áður; en eg sé nú hvað það er sem gerir
þig hrædda”.
“Og þetta eina lætur þú mig á hverjum degi
líða fyrir! Það er grimm hefnd. Ernst, eg skal
ekki neita að svara spurningum þínum, er þú
vilt spyrja mig. Látum okkur bara fá einhvern
enda á þessu. Hefur þú talað við Elmhorft?”
Það varð þögn í heila mínútu áður en hann
svaraði; hann virtist að yfirvega hvern drátt í
andliti hennar.
“Já,” sagði hann um síðir.
“Og hvað hefur skeð á millum ykkar?”
Málrómur hennar skalf af niðurbældri ang-
ist, hversu mikið sem hún reyndi að hafa vald
yfir sér.
“Afsakaðu, það kemur bara okkur báðum
við; ep þú þarft ekki að kvíða; það samdist vel
á milli okkar, skildum hvor annan, er við skild-
umst.”
Hann sagði hvert orð snögt og háðslega, og
þetta háð æsti Ernu til þess yrtrasta. Hún hafði
hingað til verið fámálug og þolinmóá til að æsa
hann ekki meira upp gegn Elmhorft; hún vissi
að það var hann, sem Waltenberg ætlaði að
koma hefndinni á; en nú sagði hún æst:
“Gættu hófs, Ernst, það getur skeð að þú
ikomir til að sjá eftir því. Eg er ekki ennþá orðin
konan þín, það er ennþá tími fyrir mig að frí-
gera mig —”
Hún fékk ekki sagt alla setninguna, því
Walteniberg tók svo óþyrmilega um handlegg
hennar, eins og hann ætlaði að brjóta hann.
“Reyndu það!” hvæsti hann; “þann dag sem
þú segir mér upp, skal verða síðasti æfidagur
hans.”
Erna fölnaði upp, hún var enn hræddari við
svipin á andliti hans, en hótunina. Nú, þegar
hann lagði af sér grímu kuldans og háðsins, var
eitthvað tigrislegt í andliti hans, augu hans voru
svo vilt og hræðileg, að hana hrylti við. Hún
vissi að hann mundi gera alvoru úr hótuninni.
“Þú ert hræðilegur!” sagði hún í veikum
róm. “Eg gef eftir.”
“Það vissi eg!” sagði hann og hló harka-
lega. “Þú hefur þvingandi ástæðu til þess.”
Hann slepti takinu sem hann hafði um hand
legg hennar, því einmitt í þessu kom Wally inn;
hún var nú aftur komin í gott skap, og hún vildi
vita hvernig liði í Oberstein, og hvernig Benno
liði og hvort nokkur flóðhætta væri þar. Hún
hafði eins og vanalega þúsund spurninga að
spyrja.
Waltenberg svaraði flestum spurningum
hennar stillilega, því hann var búin að ná fullu
valdi yfir sér aftur, og það var ekki sjáanlegt,
að hann hefði sýnt tigrisdýrselðli sitt rétt fyrir
mínútu síðan.
“Ef dömurnar hefðu gaman af því, og hræð-
ast ekki rigninguna, getum við riðið þarna of-
an eftir”, sagði hann ‘samkvæmt því sem hann
var búin að reikna út.
“Gaman?” sagði Wally, sem þrátt fyrir alla
fljótfærni sína og orðamælgi hafði þó við-
kvæmni með öllum sem voru í hættu staddir.
“Hvernig getur þú talað svona kæruleysislega
um það, þar sem svo margir menn eru í lífshættu
staddir?”
“Já, náðuga frú, einstaklingurinn getur
ekki neina hjálp veitt í svona tilfelli”, svaraíi
hann og ypti öxlum. “En eg get fullvissað ykk-
ur um, að það er nokkuð, sem er vert að sjá.”
Erna sagði ekki eitt einasta orð, en hrylti
við að heyra hið hrottalega tilfinningarleysis tal.
Þar. niðurfrá voru hundruð manna sem lögðu
fram alla sína krafta og hættu lífi sínu til að
bjarga því sem mögulegt var, af þessu mikla
mannvirki, sem þeir höfðu unnið að í fleiri ár;
og hið fátæka fjalladalafólk átti á hættu að
missa bústofn sinn og heimili. Waltenberg hafði
enga tilfinningu fyrir því, áleit það nokkuð sem
sér kæmi ekki' við, og með sjálfum sér fann
hann til kitlandi fróunar yfir því, að þetta verk
sem óvinur hans hafði þegar fullgert, yrði eyði-
lagt.
Og þessi maður vildi neyða hana til að
fylgja sér alla hans æfi; hún átti að tilheyra
honum með sál og líkama; og ef hún reyndi til
að slíta þá hlekki, sem hún í augnabliksfáti og
nær viljalaus hafði lagt á sig, þá hótaði hann að
drepa manninn sem hún elskaði, og gjöra hana
varnarlausa. Þetta fylti hana ótta og lamaði all-
an mótstöðukraft hennar.
í þessu heyrðist málrómur forsetans, sem
gaf þjónunum fyrirskipun, svo kom hann inn til
þeirra. Hann var náfölur og í æstu skapi; svo
hann hafði fullt í fangi með að halda sér í skefj-
um. Síðustu fréttir sem hann hafði fengið af
vatnsflóðinu voru hræðilegar, nú vildi hann fara
sjálfur og sjá, hvernig ástandið væri. Walten-
berg sagði strax að hann skyldi fara með hon-
um, og sneri sér svo hinn rólegasti að Ernu, eins
og ekkert hefði slettst upp á millum þeirra.
“Vilt þú ekki koma með okkur, Erna? Við
förum þangað sem hættan er mest, og þú ert
nógu hugrökk til þess.”
Hún hikaði við að svara, svo áttaði hún sig
strax. Hún varð að sjá og vita, hvað væri um að
vera þar niðurfrá, þó það væri ekki eins slæmt
og af var látið. Hún gat ekki verið lengur hér,
og stöðugt horfa út í svarta þokuna, sem byrgði
allt útsýni, og heyra fréttirnar sem bárust frá
hættu stöðunum, sem gerðu hana stöðugt óró-
legri og kvíðafyllri, Þeir ætluðu þangað sem
hættan var mest; þar var Elmhorft, hún vildi
að minnsta kosti fá að sjá hann.
Wally, gat ekki skilið, að nokkur vogaði
sér út í slíkt veður, hristi höfuðið er þau riðu
í burtu; forsetin varð líka að fara ríðandi, því
það var algjörlega ófært fyrir vagn. Þau riðu öll
steinþegjandi, nema hvað Waltenberg sagði
eitthvað af og til, sem ekki var svarað. Þau héldu
í áttina til Wolkenstein brúarinnar.
23. Kafli
Wolkenstein tindurinn var hulinn í svört-
um óveðursskýjunum, og ofaneftir hlíðum
fjallsins beljuðu jökullækirnir, sem nú voru
eins og stór ár. Álpadísin veifaði veldissprota
sínum yfir ríki sitt, í ógnandi móð, og sýndi sig
í sínu hræðilega veldi.
Haust illviðrin höfðu oft valdið dalafólkinu
þungra búsifja. Marg oft höfðu þau valdið flóð
um og skriðuhlaupum, og skemmt og eyðilagt
jarðir dalabændanna, en slík óskup sem nú
dundu yfir, var ekki í mannaminnum.
1 þetta sinn, þó undarlegt væri, sluppu
bænda býlin að mestu við eyðilegginguna,
vatnsflóðið og skriðu hlaupin sóttu mest á járn-
brautina, sem lá meðfram, og utartí fjöllunum,
og yfir Walkenstein gljúfrið.
Elmhorft hafði strax, er hann sá hættuna
fyrir tekið allar hugsanlegar varnar aðferðir,
með sínum vanalega dugnaði og snarræði. ()11-
um mannskapnum var dreift meðfram brautinni,
og settir þar sem hættan virtist mest til að
byggja varnargarða til að halda vatnsstraumun-
um frá brautinni. Verkfræðingarnir voru dag og
nótt hver á sínum stöðvum. Elmhorft virtist
ekki vera sem einhamur, hann var alstaðar þar
sem mest reið á. Áræði hans og ósérplægni gaf
mannskapnum hvetjandi fyrirdæmi, svo allir
fylgdu honum einhugra, án þess að láta hættur
og þreytu hindra sig, en allur mannlegur dugn-
aður og orka reyndist ofurefli gegn æði höfuð-
skepnanna.
Regnið hafði streymt niður sem beljandi
foss í þrjá daga og þrjár nætur. Allúr sá fjöldi
smálækja sem vanalega gerðu engan skaða, og
runnu silfurtærir ofan fjallahlíðarnar, æddu nú
fossandi kolmórauðir ofan í dalina, brutu bakka
sína og flæddu inn í skógana, og rifu upp stór
tré og grjót, og sópuðu öllu sem fyrir var á und-
an sér ofan í flóðið, Sem stöðugt hækkaði, og
æddi með feyknakraft á skjólgarðana sem hlífðu
járnbrautinni. Þeir stóðust ekki þennan óskapa
þunga og fóru smátt að gefa sig; til og frá
brotnuðu þeir og vatnsstraumurinn fossaði með
heljar afli yfir brautina og skolaði henni burt
eins og físi. Brýrnar fóru sömu leiðina, hver
eftir aðra, þrátt fyrir allar tilraunir að bjarga
þeim. Tvær stöðvabygginga urðu fyrir stórum
skriðum og eyðilögðust með öllu, og fleiri
skemdust til og frá meðfram brkutinni. Ef Elm-
horft hefði ekki verið hjá þeim hefðu verka-
mennirnir, sem sáu að við ekkert varð ráðið, ver-
ið hættir fyrir löngu síðan.
En Elmhorft vildi fyrir engan mun gefast
upp, hann gat ekki þolað að sjá þetta verk, sem
hann hafði þegar fullgert verða eyðileggingunni
að bráð, en meðan hann barðist við að bjarga
þessu verki sínu frá eyðileggingunni, hljómuðu
í eyrum hans, hin síðustu orð, gamla fríherrans
von Thurgau:
“Gætið þið ykkar fyrir fjöllunum okkar,
sem þið í yfirlæti ykkar viljið gera ykkur und-
irgefin, að þau falli ekki niður og brjóti í mjöl
allar byggingar ykkar og brýr. Eg vildi óska,
að eg' sæi þetta óheila verk ykkar malað mjöl-
inu smærra;”
Það var eins og þessi sárbeittu heiftarorð
væru nú að rætast — eftir fleirri ár. Það höfðu
verið sprengdir í sundur hamraveggir, og skóg-
ar ruddir úr vegi, ám veitt úr farvegum sínum,
og allur fjallaklasinn bundin saman með stál-
viðjaböndum, sem áttu að gera þetta umhverfi
mönnunum þénanlegar til hagsældar; menn
höfðu hrósað sér af, að hafa sigrað og auðmýkt
Alpadísina, en nú, er verkið var að verða full-
gert, reisti hún sig upp frá sínu skýjumþakta
hásæti og hristi í bræði sinni hramminn. Hún
kom ofan, með stórviðri og eyðileggingu í fylgd
með sér, og fyrir hennar anda hrundi hið mikla
mannvirki til grunna. Það dugði enginn hug-
dirfð, engin átök; hið æðislega afl höfuðskepn-
anna reif það sundur á fáum dögum, sem hafði
tekið vit og atorku mannanna mörg ár að
byggja.
Wolkenstein brúin stóð ennþá föst og óbif-
anleg, er allt annað svignaði eða féll til grunna.
Hinar freyðandibylgjur flóðsins náðu ekki upp
til hennar. Hún hvíldi á tveim hamraveggjum,
eins og hún væri bygð til að endast um alla ei-
lífð, og biði öllum illum öflum byrgin.
Stöðvabyggingin, þar sem Elmhorft hafði
aðsettur sitt, var sá staður, hvaðan allar fréttir
og fyrirskipanir voru send út, síðan óveðrið
skall á. Hingað til var þessi hluti járnbrautarinn
ar álitin óhultur. Það var fjallrani sem lá milli
flóðsin sog stöðvarinnar, og vatnið sem kom
ofan að rann meðfram honum í Wolkenstein-
gljúfrið, og sópaði öllu sem fy^r var á undan
sér ofan að brúnni. Það var auðséð að hættan var
stöðugt að verða meiri og meiri, enda var Elm-
horft þar sjálfur og stjórnaði varnarverkinu.
Komu forsetans og föruneytis hans var
varla veitt eftirtekt, því allir höfðu um annað
að hugsa, því þrátt fyrir rokið og óveðrið, unnu
allir af kappi við flóðgarðabygginguna. Við
stöðvarbygginguna virtist eitthvað að hafa
skéð, en rokið og regnið gerði ómögulegt að
neitt heyrðist af þeim fyrirskipunum sem Elm-
horft sendi út þaðan.
Nordheim var farin af baki hestinum, og
gekk til Elmhorfts, sem á sama tíma gekk á móti
honum. Þeir höfðu báðir haldið, að þeir hefðu
talað sín síðustu orð hvor við annan, en síðan ó-
veðrið skall á, höfðu þeir mætst og talað saman
Þeir vissu báðir hvað var í hættu og hvað var
þegar mist, og hættan með alla brautina, sem
þeir voru báðir hluttakendur í, batt þá aftur svo
óaðskiljanlega saman á þessari hættulegu stund.
“Hvað er um efsta hluta brautarinnar ?” —
spurði Nordhelm kvíðafullur.
“Þann hluta urðum við að gefa upp”, sagði
Elmhorft. “Það var ómögulegt að verja hann
lengur. Eg hef sett nokkra menn til að verja
stöðvarhúsið, en kallað alla aðra, sem eg hef
ráð á hingað. Við verðum fyrir alla muni að
reyna að stöðva vatnsflóðið hérna.”
Nordheim leit órólegur á brúna og þaðan á
stöðvarhúsið, þar sem hópur manna var að vinna
við flóðvarnargarða.
“Hvað er um að vera þarna uppfrá? Er hús-
ið í hættu?”
“Eg læt að minstakosti koma öllum plön-
um og teikningum á óhlutan stað, því það er
hætta á skriðhlaupi frá Wolkenstein; það hafa
þegar runnið nokkrar skriður úr fjallinu.”
“Og skriður líka?” sagði Nordheim, eins/
og við sjálfan sig, svo sagði hann allt í einu,
eins og honum hefði komið eitthvað hræðilegt
í hug:
“í hamingjunnar nafni, þú heldur þó ekki
að brúinn —”
“Nei, sagði Elmhorft og dró þungt andan.
“Skógurinn hlífir því að það getur engin skriða
fylgt gjána, eg hef yfirvegað það, og fyrirbygt
það.”
“Það væri hræðilegt ef það kæmi fyrir!”
sagði Nordheim með kvíða. “Tjónið er þegar
orðið óbærilegt. Ef brúin fer, er allt tapað.”
Elmhorft hnyklaði brýrnar við að heyra
þetta vonleysistal og sagði:
“Mistu ekki kjarkinn” sagði hann með hægð
en sterkri áherzlu. “Okkur er veitt eftirtekt!
Það horfa allir á okkur; við verðum að sýna gott
fyrirdæmi með kjarki og von annars verður
ekki hægt að fá fólkið til að vinna ef það held-
ur að það sé vonlaust að bjarga nokkru.”
“Von!” endurtók forsetin, sem hélt sér við
orðið, eins og síðasta björgunarstráið. “Heldur
þú þá virkilega ennþá?”
“Nei — en eg geri allt sem eg get, meðan
eg stend uppi!”
Nordheim horfði í andlit hans. Hans föla og
alvarlega andlit gaf ekki neitt til kynna um þann
storm sem æddi innra í huga hans, og þó var
allt í hættu.
Síðan hann rak burtu úr huga sér hina
stoltu drauma um völd og ríkidæmi, var hans
hugsjón að grundvalla verk sitt og nýja framtíð
á starfshæfileika sínum, ef hann lifði, og hann
hafði þá sjálfsvitundar ánægju, að hafa eftir-
skilið óafmáanlegt spor tilveru sinnar, ef hann
skyldi falla dauður fyrir kúlu úr byssu Walten-
bergs! — Þá væri því öllu lokið —
Það sá engin hinn minsta bilbug á honum,
en forsetin var kjarklaus og efandi. Hvað
skeytti hann um þó fólk tæki eftir hugleysi
sínu, að maður í hans stöðu sýndi nokkurt hug-
rekki, hann hugsaði bara um hið mikla tap, sem
gæti alveg gert hann eignalausan, ef ekki yrði
strax komið í veg fyrir meiri eyðileggingu.
“Eg verð að fara til míns verks”, sagði
Elmhorft. “Ef þú ætlar að vera hér þá veldu þér
öruggan stað, því allt um kring hér hendast
steinar ofanúr fjallinu, það hefur valdið nokkr-
um slysum hérna.”
Hann fór aftur til flóðgarðanna, og tók þá
fyrst eftir því að Nordheim var ekki einn á ferð.
Sem snöggvast var eins og fætur hans væru
grónar við jörðina, hann leit til Ernu. Hann
skildi hvað hefði komið henni til að fara þang-
að. Hann vissi að hún stóð á öndinni af ótta fyr-
ir sér, en hann fór ekki til hennar; því við hlið
hennar stóð maðurinn sem hún átti að tilheyra
sem skoðaði hana sem sína eign. Waltenberg
tók eftir tilliti Elmhorfts, er hann snéri sér við,
og fór aftur til vinnu sinnar við hinn fallandi
flóðgarð, og eins og tilfellislega greip Walten-
berg tauma hestsins sem Erna sat á og hélt hon-
um föstum með heljartaki.
f því kom Gronau; hann var holdvotúr og
illa til reyka.
“Hér erum við!” sagði hann og heilsaði. “Við
komum beint frá Oberstein, og við höfum synt
meir en gengið þaðan!”
“Hverjir?” spurði Waltenberg. “Er doktor
Reinsfeld með þér?”
“Já, við höfum komið öllu til róleg heita í
Oberstein, en það var ekki svo auðvelt, fólkið
var alveg hamslaust af hræðslu við flóðið og
rétt þegar við vorum búnir að koma vitinu fyrir
það kom boð til Benno frá Elmhorft, við varnar-
vinnuna höfðu tveir menn slasast. Læknirinn
fór auðvitað strax á stað, án þess að hugsa út í
hvort það vað fært eða ekki, og eg fór með hon-
um, því eg hélt að það væri kanske þörf sterkra
handleggja og það var skynsamlega hugsað af
mér. Sem stendur hef eg gerst læknis meðhjálp-
ari þarna uppfrá í litla varðhúsinu, eg skrapp út
bara sem snöggvast til að láta vita af mér, við
höfum því miður nóg að gera þar.”
“Það hafa þá viljað til slys------vonandi
ekki mjög slfm?” spurði Erna í flýti.
Gronau ypti öxlum.
“Einum var bjargað úr vatnsflóðinu, og var
nærþví drukknaður þegar hann náðist, læknir-
inn býst ekki við að hann lifni við; annar varð
fyrir skriðuhlaupi, fekk slag á höfuðið og er á
milli lífs og dauða, hinir eru ekki eins mikið
meiddir.”
“Ef doktor Reinsfeld þarf á meiri hjálp að
halda, er eg á augnablikinu tilbúin að fara þang
að”, sagði Erna og ætlaði að snúa hestinum.
“Þakka þér fyrir náðuga jómfrú, við kom-
umst yfir það,” svaraði Gronau, er Walteniberg
sneri sér við og horfði undrandi á Ernu.
“Þú Erna? Það eru nógir aðrir til. Þú heyr-
ir að Gronau er lækninum til aðstoðar. Hvað á
þessi hetjuskapur að þýða?”
“Eg get ekki verið aðgerðarlaus og afskifta-
laus þegar allir vinna og leggja fram sína bestu
krafta!”
Það lá hörð ásökun í þessum orðum; en
Waltenberg lét sem hann heyrði það ekki.
“Þú virðist hafa þína þátttröku i þessu, þú
ert sjáanlega í æsingu”, sagði hann kaldrana-
lega. “En það er satt, mennirnir gera allt sem
er mögulegt, þó þeir séu í stöðugri lífshættu.’