Heimskringla - 25.07.1951, Blaðsíða 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 25. JÚLÍ, 1951
Heimskringk
(StofnuB 1ÍS6)
Cemur út á hverjum miðvikudegl.
EJgendur: THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg — Talsími 24 185
VerO blaösina er $3.00 árgangurinn, borgist fyrirfram.
Allar borganir sendisrt: THE VIKING PRESS LTD.
öll viösklftabréf blaðinu aðlútandi sendist:
The Vildng Press Limited, 853 Saxgent Ave., Winmipeg
Ritstjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrlft tll rltstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: P. S. PÁLSSON
"Heimskringla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24185
Authorixed as Second Class Mail—Post Office Dept.. Ottawa
WINNIPEG, 25. JÚLÍ, 1951
Herstöðvar á Spáni
Bandaríkin eru komin á fremsta hlunn með að gera hernaðar-
samning við Spán.
Það, sem þau þurfa með, eru herstöðvar á Spáni. f staðinn
fyrir það, munu þau heita Spáni hernaðarstuðningi á sama hátt og
öðrum þjóðum Evrópu, sem á móti útbreiðslu kommúnismans berj-
ast.
Frá hernaðarlegu sjónarmiði, er þetta hagur fyrir Sameinuðu
þjóðirnar. Hversvegna skyldi ekki Spánn, vera aðili þjóðanna sem
í stríði eiga við kommúnisma?
Ja — segja Bretar og Frakkar, við viljum ekki Spánverja, sem
samherja. Þeir hafa stjórnskipulag, sem við getum ekki stutt.
Að vísu geta Bandaríkin og Spánn gert samninga sín á milli
og án þess, að nokkuð komi til annara þjóða. En á móti því hafa
Bretar og Frakkar það, að þá muni hjálp Bandaríkjanna til Spánar
verða meiri, en til hinna Evrópu-þjóðanna.
Viðvíkjandi stjórnskipulagi Spánar er að sjálfsögðu um annað
að ræða en það, sem Bandaríkin ákjósa. En þau hafa orðið að
styðja lönd, sem jafnvel hafa kommúnistastjórn, eins og Júgó-
slavíu eigi að síður. Þau hafa einnig stutt þjóðir með konungs-
stjórn, þó hún sé fjarri þeim líka.
En sannleikurinn er, að Spánn með sína 400,000 hermenn, sem
stendur, er eitt af öflugri ríkjum Evrópu í vörninni gegn kom-
múnisma.
Héðan að sjá, er það engin vitleysa að Spánn gangi í lið með
sameinuðu þjóðunum; þeim í sjálfu sér liggur eins nær og öðrum
Evrópuþjóðum, að verja land sitt fyrir kommúnisma.
Á það er og bent, að Pýreneafjöllin séu ekki minni þrándur í
götu Rússa, en sléttlendi Evrópu. Vopnavistir Bandaríkjanna
væru því ekki ver geymdar á Spáni, en í höfnum Evrópu-landanna
hinna.
Málið er í strangasta skilningi hernaðarmál, en ekki pólitískt.
Það er í seinni fréttum sagt, að Franco hafi skipað nýtt ráðu-
neyti og í því séu fleiri konungssinnar en áður. Það vekur spurn-
inguna um hvort Franco hugsi sér endurreisn konungsdómsins á
Spáni.
Don Juan, sem útlægur var ger en réttindi ber til konungdóms,
er haldið að ekki muni þiggja konungdóminn, en láta hann eftir
syni sínum Juan Carlos, 13. ára.
Ákvæði frá árinu 1947 gera ráð fyrir að landið sé enn kon-
ungsríki.
En fyrir Franco mun slík breyting ekki hafa mikla þýðingu;
hann verður stjórnandinn eftir sem áður. Bandaríkin munu og
leiða það hjá sér. Bretanum þætti, ef til vill betur um það og öðrum
Norður-Atlanzhafs þjóðunum, sem ekki vildu Franco í þau sam-
tök. Út af því var upp á því fundið að Bandaríkin og Spánn gerðu
samninginn einungis sín á milli.
ið barmar sér fyrir hönd Vest-
ur-Canada út af háu burðar-
gjaldi eins lengi og þjóðbrauta-
kerfið borgar sig ekki. Ef að
tekjuhalli þess eykst, verður að
greiða hann með skattaálagn-
ingu á þjóðina ef ekki öðru
vísi. Ef burðargjald er lækkað,
hækkar tekjuhallinn og þann
halla verður að borga.
Það er eitt rájð, sem blaðið
kemur aldrei auga á til þess að
láta þjóðeignakerfið bera sig
°g tryggja sanngjarnt burðar-
gjald. Það er að stjórn landsins
biðji CPR félagið að taka að sér
iekstur þjóðeignakerfisins. —
Stjórnin getur sjáanlega ekki
rekið það tekjuhallalaust.
Reksturs CPR félagsins sýnir
að það er samt hægt. Það er að
líkum bezt starfrækt félag sinn
ar tegundar í öllum heimi. Hví
ekki að hlíta því beztu.
★
“Ó, þá náð að eiga Jesúm’’
Allir kannast við þennan vin-
sæla sálm, sem Matthas Joch-
umsson klæddi í svo fagran ís-
lenzkan búning, en upprunalega
var sálmurinn ortur á ensku.
Höfundur sálmsins var Josef
Scriven, hann var fæddur á ír-
landi 1820 og hlaut menntun
sína við háskólann í Dublin.
Þegar hann var 25 ára fluttist
hann til Kanada.
Þar trúlofaðist hann ungri
stúlku og bæði voru þau einlæg
ir játendur kristinnar trúar og
töluðu oft um það að byggja
framtíðarheimili sitt á gr\ind-
velli trúarinnar, og ef einhverj-
ir erfiðleikar yrðu á veginum,
að leggja þá mál sín í einlægni
fram fyrir Drottin.
Brúðkaup þeirra hafði verið
ákveðið, en daginn fyrir brúð-
kaupið fór brúðurin, ásamt
nokkrum vinum sínum í skemti
siglingu út á Ontario-vatnið.
En allt í einu gerði storm á
vatninu og bátnum tókst ekki
að ná landi. Sagan segir ekki,
hve margir drukknuðu, en unn-
usta Scrivens var meðal þeirra,
sem fórust.
Þennan sama dag sat Scriven
á vinnustofu sinni og hugsaði
um gleðidaginn, sem í vændum
var. Þá var barið að dyrum og
inn kom maður, er færði hon-
um bréf, en hvarf síðan á braut.
GULLBRÍJÐKAUPS-
AFMÆLI Á MOUNTAIN
Ættingjar, vinir og fjölskylda
Mr. og Mrs. Jóhannes Anderson
komu saman á heimili þeirra á
Thingvalla Farm nærri Moun-
tain, N. Dak., á sunnudaginn 8.
júlí s. 1. til að heiðra þau hjónin
á fmitíu ára giftingar afmæli
þeirra. Yfir tvö hundruð gestir
komu þar saman. Margir af þeim
voru utan bygðar, sumir frá
Wynyard bygðinni, og aðrir frá
Californía
Heimili þeirra var skreytt með
indælum blómum sem gefin voru
af Mrs. S. F. Steinólfson, á
Mountain. Ljómandi falleg af-
mælis kaka prýddi veizluborðið.
Börnin og tengdafólk þeirra gáfu
þeim prýðilega fallegan sófa og
stól í setustofuna. Þeir húsmun-
ir og aðrar verðmætar gjafir og
kort voru til sýnis á heimilinu.
Börnin og tengdafólkið séu einn-
ig um veizluhaldið og ágætis
veitingar voru bornar þar fram
fyrir alla gesti.
Dagurinn 8. júlí var einnig
markverður fyrir þessa fjöl-
skyldu fyrir fleira en fimtíu ára
afmæli Andersons hjónanna, því
sá dagur var 23. brúðkaups af-
mæli Jóhönnu dóttir þeirra, og
mannsins hennar, Hjalta Thor-
finnsonar, frá Wahpeton, N. D.
Einnig var það 60 ára giftingar
afmæli Guðríðar Thorfinnson,
móðir Hjalta. Hún er nú orðin
88 ára að aldri, en var þó á veizlu-
haldinu. Hún og Thorlákur,
maður hennar, sem er dáinn fyrir
nokkrum árum, héldu upp á sitt
gulllbrúðkaups afmæli, sama
daginn 1941.
Jóhannes Anderson og Anna
Jóhannsdóttir voru gefin saman
á Mountain árið 1901. Séra Jónas
Sigurðsson gaf þau saman. Þau
settust að á bújörðinni við Moun-
tain bæ, sem þau gáfu nafnið
Thingvalla Farm. Þar hafa þau
búið í fimtíu ár, og lifa þar enn.
Joseph, sonur þeirra vinnur nú
bújörðina. Hjónin Sveinn Sveins-
son og kona hans sem bjuggu
nærri Akra, N. D., seinni ár æf-
innar, stóðu upp með þeim að
giftinguna. En það var skarð í
hópinn í gullbrúðkaups veizl-
unni, því Sveinsons hjónin eru nú
falllin frá fyrir nokkrum árum.
Jóhannes Anderson fæddist ár-
Scriven opnaði bréfið, sem ið 1873 j Helgárseli, í Eyjafirði,
Norður Dakota. Lowell Davidson
sonur Önnu heit. og Gunnars
Davidsonar frá Anamoose. Ed
Scheving og Gloria og Edward,
börn hans og Maríu heit., sem
eiga heima í San Diego, Cali-
fornia, s.l. ár gátu ekki komið á
veizluhaldið. Ekki gat Gunnar
Davíðson heldur verið viðstadd-
ur.
Mr. og Mrs. Jóhannes Ander-
son og fjöldskylda þeirra taka
þetta tækifæri til að þakka öll-
um, bæði vinum og ættmönnum,
innan og utan bygðarinnar, inni-
lega fyrir alt sem var gjört til
þess að afmælis dagurinn yrði
gleðilegur og eftirminnilegur á
komandi árum.
W. C. EWERT
PRÓFIJN FRÆÐIKENN-
INGARINNAR UM
SEGULMAGNSSVIÐIÐ
Úr Moníhly Evening Sky Map
Lausleg þýðing eftir
ÁRNA S. MÝRDAL
Á VÍÐ OG DREIF
Tillaga
Fjórða boðorðið var þegar á
dögum Bjarna Thorarensens
orðið öfugt. Nú er orðið svo
um ýmislegt fleira í lögmáli
Mose, t.d. fyrirskipunin: “Sex
daga skaltu verk þitt vinna, en
sjöunda daginn skaltu halda
heilagt.” Síðari liður hennar
gilti að vísu aldrei um húsmæð-
ur, og mun aldrei ná til þeirra.
En þó að fordæmið sé þarna til
nokkurs trafala, erum við nú
samt á góðum vegi með að
snúa þessari fyrirskipun við, og
komumst vonandi að lokum
lengra en það. Ágæta tillögu í
þessu máli gerði þýzkaskáldið
Eduard Paulus, Með hans eigin
formála er hún h. u. b. á þessa
leið, þýdd á íslenzku:
Ó þá sælu unaðsmjúka
Allan sem mig gegnum fer:
engu verki er að ljúka,
aftur sunnudagur er;
stritið sem eg áður átti í
er nú gleymt með sinni þraut,
líkt og hefði eg hlotið þátt í
hvíld, sem Jahve forðum naut.
Mér finst alt mig á það minni
er alt var sunnudagur hreint,
og mig langar inst í sinni
út af þessu að segja beint:
Næstu sköpun skalt svo haga,
skapari, sé þér ekki leitt,
sex að hvílist samfleytt daga, í
sjöunda gerir ekki neitt.
Þarmeð væri fengin hag-
kvæm fyrirmynd. Þýðingin er í
allri auðmýkt tileinkuð ráða-
mönnum stéttafélaganna, þeir
munu kunna að meta tillöguna.
í “kvöldvöku” eftir Snæb.
Jónsson
*
Óráð Járnbrautaráðsins
Fyrir nokkru fóru járn-
brautafélög þessa lands fram á
19% fargjaldahækkun. Er orð-
in langur tími síðan. Málið var
auðvitað í höndum járnbrauta-
ráðs Sambandsstjórnariinnar.
Ráð þetta hefir nú seint og síð-
armeir lokið starfi. Niðurstaða
þess er sú, að veita skuli járn-
brautunum 12% hækkun á
burðargjaldi. Þetta þykir Win-
nipeg Free Press ófært eins og
kann að vera, og segir járnbraut
ráðið óhæft til síns starfa. —
Kauphækkanir, verðhækkanir
og burðargjaldshækkanir eru
alt óvelkomið. En blaðið segir
CPR félagið græða alveg nógu
mikið þó ekki sé verið að hjálpa
því til þess með þessu. Á hitt
lítur blaðið aldrei, að það er
þjóðeignar kerfið, sem járn-
brautaráðið álítur burðargjalds-
hækkunina nauðsynlega. Hvað
vill blaðið í þess stað? Að tekju
halli þjóðkerfisins hækki, og
almenningur greiði hann ,hver
sem hann er, ef aðeins væri
hægt að koma í veg fyrir að C.
PR járnbrautareksturinn bæri
sig?
Það gerir lítið til hvað blað-
flutti honum hin miklu sorgar-
tíðindi. Hann var sem höggdofa
en loks gat hann grátið og lengi
var hann lamaður af sorg. Þá
hugsaði hann til unnustu sinn-
ar og þess, sem þeim hafði farið
á milli, að á hverri reynslustund
skyldu þau leita Drottins. Og
lengi var hann á bæn til Guðs,
þangað til hann öðlaðist þann
frið hjartans, sem æðri er öll-
um skilningi.
Og næstu daga orti hann sálm
inn alkunna, “Ó, þá náð að eiga
Jesúm”, sem hefur veitt svo
mörgum sorgarbörnum huggun
og styrk í raunum þeirra. —
Sálmurinn hefir verið þýddur á
mörg tungumál, en vafasamt er,
að hann hafi nokkurstaðarð orð-
ið eins vinsæll og hér á landi.
Hvert barn kann þennan sálm,
og hann er sunginn við öll tæki-
færi.
Fyrir nokkrum árum var Jos-
ef Scriven reistur minnisvarði í
Port Hope í Ontario-fylki, og á
legstein hans er sálmurinn letr-
aður, en með ósýnilegu letri hef-
ir hann verið skráður á hjörtu
miljóna kristinna manna um
allan heim.—Kirkjublaðið.
Friðrik Nordal, fyrrum að
Leslie, Sask., biður þess getið í
Heimskringlu, að hann sé fluttur
til Selkirk, Man., og sé utaná-
skrift hans 464 Sophia St.
Hann biður ennfremur fyrir
kveðjur til vina sinna í Leslie,
sem hann átti ekki kost á að sjá,
á íslandi. Árið 1893 kom hann'
til Norður Dakota, og var þá 19
ára að aldri. Hann vann fyrir
ýmsa bændur í Mountain bygð,
fyrstu árin, en byrjaði sinn eig-
in búskap 1897 á landinu sem þau
hjónin lifa nú enn á.
Anna Jóhannsdóttir var einn-
ig fædd á íslandi, á Hólum, í
Hjaltadal í Skagafirði. Hún kom
til Ameríku árið 1900, og settist
að í Mountain bygðinni. Ári
seinna giftist hún Jóhannes And-
erson.
Þau eignuðust sex börn sem
komust til fullorðins ára. Þau
eru nafngreind hérmeð : Ágústína
María, nú dáin,” sem kvæntist Ed
Soheving, og bjó með honum
nærri Hensel, N. D., Jóhanna
Guðrún, Mrs. Hjalti Thorfinn-
son); Jóseph, sem býr á heima-
landinu hjá foreldrum sínum;
Lilja, sem er gfit Stefáni Mel-
sted og býr nærri Edinburg, N.
D.; Elvin Friðfinnur, sem lifir í
Williston; Anna Sigurbjörg, er
giftist Gunnari Davíðssyni, og
bjó í Anamoose, N. D., en er nú
dáin. Tvö önnur börn dóu á unga
aldri.
Fjögur börn, tengdafólk og
átta barnabörn komu saman á
heimili heiðurshjónana, til aðj
halda þeim veizluna. Þau eru
nafngreind hér: Elvin F. Ander-
son, Helen, kona hans, og Mary
Jó dóttur þeirra, öll frá Willis-
ton, Norður Dakota; Mrs. Stefan
Melsted, Lilja, og Stfeán, mað-
ur hennar, og þrjár dætur, Annj
Fyrsta sönnun þessarar fræði-
kenningar kom í ljós árið 1939,
þegar segulmagssvið (magnetic
field), Júpíters orsakaði hið
heita og þurra vorgos Vesúíusar
og jarðskjálfta á Tyrklandi.
Árið 1951, verður veðráttan
sérlega óvenjuleg, samfara seg-
ulmagnsstormum — (magnetic
storms), sólblettum og stjörnu-
hröpum, er jarðstjörnurnar Sat-
úrnus, Júpíter og Venus valda.
Áhrif segulmagnssviðs Sat-
úrnusar, úr norðri, bera við þann
fimta til tíunda marz. Jörðin og
Satúrnus hreyfast þá í sömu átt
og jörðin verður í segulmagns-
sviði Satúrnusar í nálega heila
viku. Ellefta marz, verða áhrif
tunglsins úr norðri. Veldur
þetta óvenjulega köldum illviðr-
um í Vestur-Miðfylkjunum og
ríður í bága við talsímaband, út-
varp og firðsjónarnotkun. Á
vesturströndum Suður-Ameríku
verða eldfjallagos og jarðskjálft
ar. Tuttugasta og þriðja til tutt-
ugasta og fimta apníl, verður sól
in í segulmagnssviði Satúrnus-
ar, er veldur sólblettum.
Tuttugasta apríl, stefnir segul
magnssVið Júpíters á jörðina,
þar sem áhrifin verða úr suðri,
verða þurviðri á Kyrrahafs-
ströndinni og jarðskjálftar í
California, og eldfjallsgos á
norðunhveli jarðar, ef til vill á
fslandi. Þriðja júní ber við fyr-
inbrigði, sem ekki hefur áður
viljað til og mun að líkindum
aldrei koma fyrir aftur. Segul-
magnssvið hinna afar stóru
reikistjarna, Satúrnusar og Júp-
íters, er verka í andstæðar áttir,
verða á hvers annars vegi og í
þvtí róti lertdir Venus og Merk-
úríus. Verður þá Satúrnus í
hundrað áttatíu og einnar gráðu
sólmiðjubreiddar, Venus í
hundrað niítáu og þriggja gráðu
Merkúrius í þrjú hundruð þrjá-
tíu og einnar gráðu, Júpíter í
þrjú hundruð fimtíu og sjöundu
gráðu og jörðin í tvö hundruð
fimtíu og einnar gráðu. Segul-
magnið tveggja stærri og
tveggja minni jarðstjarnanna
verða jafnhliða og í heinni
stefnu milli sólar og jarðar.
Þegar framsetning þessi er í-
huguð, blasa þessar spurningar
við:
Munu sólargeislarnir komast
í gegnum þessi segulmagnssvið?
Munu geislar sólarinnar beygj-
ast til hliðar og orsaka þannig
jóvenjulegt veðurfar? Hver á-
hrif munu svið þessi hafa á sól-
argeislana?
Hvar mun hin mikla loftsjón
(great meteor display) bera við?
Mun nýr meðlimur bætast við
sólkerfi vort? Munum vér missa
meðlim úr sólkerfinu? Mun
Venus og Merkúrius halda
göngu sinni? Hver áhrif munu
þessi segulmagnssvið hafa á sól-
brautina? Mun af þeim leiða
bylgjutoreyfing? Hver verða á-
hrif þeirra á jörðina?
Tuttugasta júní gengur seg-
ulmagnssvið Júpíters yfir sól-
ina og veldur sólblettum og stór-
kostlegum sólkyndlum á norður
helmingi hennar.
Fimtánda ágúst, stefnir segul-
magnssvið Satúrnusar aftur á
jörðina, áhrifin verða úr norðri.
Frá fimtánda ágúst til þess
tuttugasta og fimta, færist Ven-
us frá 321 sólmiðjulengdarstigi
til 331; í þessa tíu sólarhringa
verður jörðin stöðugt í segul-
magnssviði Venusar. Áhrifin
verða úr norðri. Ásigkomulag
þetta mun orsaka óvenjulega
kalt og stormsamt veðurfar í
Miðfylkjunum síðari hluta á-
gústmánaðar.
Nákvæm prófun þessara fyr-
irbrigða mun sanna fræðikenn-
ing þessa.
borgið heimskringlu—
því gleymd er goldin sknld
er hann fór þaðan, en Mr. Nordal Irene, og Lilly Marie, frá Edin-
var þar vinamargur, eftir 46 ára burg. Mrs. H. B. Thorfinnson,
dvöl þar.
Hann sagði uppskeruútlit gott
vestra.
Jóhanna, og Hjalti maður henn-
ar, og synir þeirra þrír, Romaine,
Jerrol og Curtis frá Wahpeton,
Moore Barley
Not Suited
To Manitoba
Moore Barley was originated by Dr. R. G. Shands at
the University of Wisconsin for use in Wisconsin and
the adjoining states.
Experiments in Manitoba indicate that it is distinctly
lower in yield, per acre, than Montcalm. It has a white
aleuro??e, is resistant to some diseases, such as stem rust
and powdery mildew, but is susceptible to both loose
and covered smut and leaf rust.
It is not equal to Montcalm for malting purposes
under Canadian conditions, being considerably lower in
malt extract. Under present conditions it will be graded
into the feed grades.
It would therefore, appear that Moore is not suitable
for the production of malting barley in Manitoba.
For further information, write to Barley Improve-
ment Institute, 206 Grain Exchange Building, for circular
on Seed Barley.
Eighth of series of advertisements. Clip for scrap
book.
This space contributed by
Shea's Winnipeg Brewery Ltd.
MD-289