Heimskringla - 15.08.1951, Blaðsíða 1

r'~------------- \
Toast Master
BREAD
Good For Toast or Table
At Your Neighborhood Grocer’s
v.____________________
Toast Master
BREAD
Good For Toast or Table
At Your Neighborhood Grocer’s
LXV ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN , 15. ÁGÚST, 1951
NÚMER 46.
AÐ LOKNUM LEIK
Um íslendingadaginn á Gimli
verður ekki, að honum loknum,
annað sagt, en að hann hafi
heppnast vel — og svarað sæmi-
lega tilgangi sínum. Veður, sem
svo mikið veltur á, þegar um úti
skemtanir er að ræða, var eitt
hið ákjósanlegasta, óslitið sól-
skin allan daginn, en samt ekki
svo heitt, að maður fyndi neitt
til þess. Á undanförnum hátíð-
um, hefir oft verið sólskin, en
hitinn þá einnig þvingandi. Nú
var ekki undan neinu slíku að
kvarta, enda hefir sumarið ver-
ið eitt hið kaldasta, er elztu
menn muna.
Skemtiskráin fór röggsam-
lega fram. Forseti dagsins reið
þar á vaðið. Skýrði hann frá
öllu er til stæði og því er segja
þurfti í fáum orðum og snjöll-
um. Tóku bæði ræðu-
menn og söngvarar hann sér til
fyrirmyndar. Þó skemtiskráin
væri all-löng, lauk henni innan
tveggja klukkustunda, sem mun
met vera.
Skemst frá að segja voru aðal-
ræðurnar ágætar, eg á við
Minni íslands, er dr. Bjöm
Jónsson, Baldur, Man., flutti
og Minni Canada ræðu W. Ben-
ediksöns, þingmanns, er báðir
gerðu verkefni sínn hin skemti-
legustu skil. Er Mr. Benedick-
son vissulega skörulegur ræðu-
maður fyrir ungan mann, eða
dreng, sem hann er. Fjallkonan
frú Ingibjörg Jónsson flutti og
vel samið erindi. Var það mun
betra, en ávörp Fjallkonu oft
eru, því þau er vandasamt að
semja, svo að ekki komi í bága
við sögu frændanna heima og
erlendis. Að Fjallkonan segi
sögu sína, er gott stefnumið og
ætti ekki út frá því að víkja, úr
því Fjallkonan er þarna látin
tala, en er ekki mynd, sem
brugðið er upp (Tableau), er
eg teldi ef til vill bezt við
eiga. En það má altaf athuga og
eins með hirðmeyjarnar, sem eg
get aldrei séð, að þarna eigi
heima. Dísir voru til og geta
mint á ýmislegt þjóðlegt, ef
þörf þykir á því. En þær eru
sem hirðmeyjar ekki mynd, sem
neitt boðar með Fjallkonunni
og eru ó-íslenzkulegur aðall.
Söngur var voldugur á hátíð-
inni og traustari og óveilli en
oft áður. Má'eflaust þakka það
samanlögðum kröftum Skand-
inava, íslendinga og Norð-
manna, er ágætlega virðast
vinna saman og mynda góðan
kór, en eru orðnir of fáliðaðir
til að standa einir, hver um sig.
Einsöngur Elmer Nordals var
merkilegt atriði á hátíðinni.
Svíinn A. A. Anderson stjórn-
aði kórnum. Hann var um skeið
ritstjóri Canada Tidningen og
mun margt til lista lagt.
Kvæði sitt, Minni íslands,
flutti Trausti Isfeld mjög vel,
en Minni Canada, sem ort var
af Ágúst Sigurðssyni, flutti
Heimir Thorgrímsson, sem síð-
ur en svo væri nokkuð að-
finnsluvert, en gaf áheyrendum
ekki tækifæri, að sjá, eða kynn-
ast skáldinu, sem ‘“Vancouver
Sun” taldi í hópi ljúflings-
skálda. Hversvegna hann flutti
ekki kvæðið, var ekki sagt frá.
Sveigur var lagður á Land-
r.ema minnisvarðan af Fjallkon
unni, eins og vant er.
Gestaræður fluttu Dr. Lowe,
Dr. Miller, mentamálaráðherra
Manitoba, fyrir hönd forsætis-
ráðherra eða Manitoba stjórnar
og dr. P. H. T. Thorlakson, er
skýrði frá, að aðeins 20 þúsund
dollara skorti nú í háskólastóls
sjóðin.
Að deginum fór ekki fleira
fram fyr en kl. 8 að kvöldi, en
þá var sungið undir stjórn
Pauls Bardals af öllum og
myndir sýndar frá íslandi. Ó-
væntur gestur á deginum, söng-
maðurinn Tani Björnsson, frá
Seattle, söng nokkra einsöngva
að kvöldinu öllum til ánægju,
því hann er lista söngvari. Hafði
hann söngsamkomur í Nýja-ís-
landi rétt áður, sem þóttu ágæt-
ar.
Að kvöldi var dansað fram á
miðnætti.
Af íþróttum, sem fram fóru,
vonum vér að geta flutt fréttir
á öðrum stað í þessu blaði eða
síðar.
Nýtt alþjóðafélag
f bréfi sem Nicolai Shvednik
ráðuheytisforseti Rú s s 1 a n d s
skrifaði Truman Bandaríkja-
forseta, nýlega, er lagt til að
nýtt ráð sé myndað til að fjalla
um friðarmálin, bæði til að
koma á og tryggja friðinn í
heiminum.
En í ráði þessu vill hann að
aðeins fimm þjóðir eigi nokk-
urn þátt. Þær eru þessar: Bret-
ar, Rússar, Frakkar, Kínverjar
(komm.) og Bandaríkjamenn.
í bréfinu er skætingi hreytt í
Bandarkjaþjóðina fyrir her-
mang hennar.
Truman forseti svaraði bréf-
inu rækilega og sagði Rússum,
að þeir séu með framkomu sinni
eftir síðasta stríð búnir að upp-
ræta trú lýðræðisþjóða heimsins
á öllu friðarskrafi þeirra. Það
sé og of augljóst þeim, að með
þessu sé stefnt að því, að svifta
smáþjóðirnar öllu valdi í þess-
um málum, sem harðast séu þó
leiknar af stríðinu og jafnvel
grafa undan stoðum félags Sam-
einuðu þjóðanna.
Þannig stendur nú á, að í n.
k. september-mánuði, á að fara
fram fundur um fullnaðar-frið
innan samtaka Sameinuðu þjóð-
anna í San Francisco. Rússinn,
er haldið, að vilji ekkert sinna
þeim fundi. f því sé fólgin á-
stæðan fyrir tillögu hans um
stofnun nýs alþjóða ráðs eða
nýs alþjóðafélags.
Ekkert vopnahlé enn!
Það sem nú stendur mest í
vegi um að semja vopnahlé í
Koreu, er það, að Kim II Sung
forsætisráðherra Norður-Koreu,
fer fram á að 10 eða 20 mílna
svæði sitt hvoru megin við 38.
gráðu í Koreu, verði dæmt hlut-
laust land. Suður-Korea mót-
mælir þessu harðlega og telur
ekkert öryggi fyrir sig í þessu.
íbúar Suður-Koreu segja ekki
annað koma til mála en að öll
Korea sé sameinuð. Nú er talið
að helmingur þeirra, sem í Norð-
ur-Koreu voru fyirr stríð, séu
komnir til Suður-Koreu. Þeir
hafa flúið vegna þess, að í Norð-
ur-Koreu megi lífeyrir fjöldans
nú heita í því fólgin, að grafa
rætur, herinn kínverski hafi
blátt áfram látið greipar sópa
um matarbirgðir íbúanna. Alls-
leysi keyrir að vísu einnig fram
úr hófi í Suður-Koreu, og Sam-
einuðu þjóðirnar hafa átt þar
ærið á höndum sér, að fæða og
halda öreigunum þar við. En
svo bætast við um 4 miljónir
allsleysingja úr Norður-Koreu!
Viðreisnarstarfið verður þarna
í tilefni af því, að Thora
Ásgeirsson, píanóleikari er á
förum til Frakklands að stunda
framhaldsnám, hafa nokkrir
vinir hennar og kunningjar
komið sér saman um að efna til
kveðjusamsætis fyrir hana í
Sambandskirkjunni þann 11.
september næst komandi. Þeir,
sem óska eftir að vera með í
þessu kveðjumóti, eru vinsam-
lega beðnir að gefa sig fram,
sem fyrst við Mrs. S. Jakobson
800 Banning St. Phone 28 861
eða Miss G. Sigurðson 626
Agnes St. ’Phone 953 668.
geysimikið og Suður-Koreu bú-
ar, eru háværir um, að heimta
alt sitt land til baka úr því
mestur hluti þjóðarinnar sé
þangað kominn. Að gefa of-
beldisseggjum kommúnista
Norður-Koreu, sé sVívirðing í
augum hvers frjáls manns.
Hval-kjöt næst?
Rétt þegar húsmæður í Win-
nipeg voru orðnar vanar við
hrossakjötskaup, er þeim boðin
önnur ný tegund fæðu í búðum
bæjarins. í þetta sinn er það
hvalkjöt.
Það kom í búðir hér um miðj-
an júlí; hafði þó áður verið selt
í Flin Flon, Dauphin, The Pas
og gefist vel. |
Hvalirnir eru litlir, 12 fet á
lengd og af hverjum fæst ekki
mikið meira en 100 pund af
kjöti; er kjötið í eins punds
pökkum selt í vatnsheldum
pappír. Hvalirnir eru hvítir og
veiddir norður í Hudsonsflóa af
Eskimóum. Fá þeir $1.00 fyrir
fetið í lengd hvalsins.
Auk kjötsins, eða þvestisins,
eins og það var kallað heima,
fæst fram að 400 pundum af
olíu úr hverjum hval. Er þykt
lag af spiki undir hveljunni á
þeim.
“Kjötið þykir gott steikt, það
er beina og sinalaust og steik-
ist á 10 mínútum. Fiskbragð er
ekkert af því; það líkist lifrar-
bragði, ef nokkuð”, segir W. J.
Ward, þ.m. eftirlitsmaður
hval- og fiski framleiðslu. Hann
sagði Winnipeg hina fyrstu af
stærri borgum landsins, sem
hvalkjöt seldi.
tJR ÖLLUM ÁTTUM
Drykkjuskapur vinnur nú
fleiri mönnum tjón, en tæring
og lömunarveiki til samans í
Canada, segir dr. Gordon Bell,
heilbrigðismála-gætir í Mani-
toba, í grein er hann ritar ný-
lega í ritið “Health” sem gefið
er út af Health League of Can-
ada.
Dr . Bell varar sérstaklega
við drykkjusiðnum. Löngun í á
fengi segir hann ekki tiltakan-
lega hjá neinum til að byrja með
En siðurinn að “vera með”, leiði
til bölvunarinnar. Eftir að mað-
urinn hefir vanið sig á að
drekka, hallar brátt undan fæti
fyrir honum. Hann tapar stjórn
á sjálfum sér smátt og smátt og
kemur svo loks að því, að hann
sleppir sér, eins og menn segja
og úr því fer að verða fátt um
varnir, bæði í hegðum og fyrir
kvillum er ofdrykkju fylgja. Ef
þetta væri ekki orðið of algengt
á þessum síðustu og verstu tím-
um, og sjúkdómar af völdum á-
fengisneyzlu orðnir of algeng-
ir, væri ekkert um þetta að
segja. En eins og nú er ástatt,
kveður svo mikið að þessu, að
læknar og stofnanir sem fyrir
heilbrigðisvelferð manna er
trúað í þjóðfélaginu, komast
ekki orðið hjá, að láta sig mál
þetta skifta.
*
Úr bréfi frá húsfreyju: Það
veitti vissulega ekki af, að rann
saka brauðframleiðslu þessa
bæjar (Winnipeg). Eg er þeim
Ivar Guðmundsson tekur við
stöðu hjá Sameinuðuþjóðunum
Um þessar mundir lætur fvar
Guðmundsson af störfum við
Mbl. og flytur sig búferlum til
N. York. Hefur honum um
skeið leikið hugur á, að fá sér
víðara verksvið í fréttaþjónustu
og blaðamennsku, en kostur er
hér á landi.
ívar Guðmundsson kom til
Mbl. á miðju ári 1943. Er starfs-
tími hans hér við blaðið því orð
inn 17 ár.
Hann hefur með áhuga og
dugnaði verið virkur þatttak-
andi í þróun blaðsins á þessu
tímabili. Síðan hann gerðist
fréttaritstjóri, hefur einn þátt-
ur ritstjórnarinnar hvílt að veru
legu leyti á hans herðum.
í starfi sínu vtó Mbl. hefur
hann aflað sér mörg víðtækra
vinsælda meðal bæjarbúa, er
sammála, sem í Winnipeg Tri-,hafa komið Mbl. að margvíslegu
bune skrifaði nýlega, að brauð I gagni- Meðan erlent setulið
frá vissum bökunarhúsum —
union bakeries, séu verri að
gæðum, en brauð annara. Og
ekki einungis það, heldur eru
þau dýrari í þessum bæ, en ann-
ars staðar, sem heita má í hjarta
landsins, sem réttilega hefir
verið kallað “brauðkarfa heims-
ins”.
Það er eitt, sem öllum héðan
ber saman um, sem eytt hafa
sumarfríi sínu í Bandarkjunum
en það er að verð þar sé mun
lægra á vörum en hér, en kaup
mikið hærra.
Hér eru dæmi frá mörgum:
Sígarettur 20^ syðra, hér 40^;
bílar 30% hærri hér; kaup tré-
smiða $1.65 hér á kl.st.; en syðra
$2.26; kæliskápar, eldavélar,
straujárn og jafnvel öll búnaðar
áhöld, eru um 25% ódýrari
syðra en hér. Kona ein segir að
verð á kjöti sé það eina sem sé
svipað hér og syðra. Klæðnað-
arvara öll (nema ullar) sé 25%
ódýrari syðra. Skór sem hér eru
$18, eru syðra $12. Prentara-
kaup hér er $1.50 á klst. syðra
$2.51. Banana eru hér 18^ , þar
10^. Um brauð, mjólk og ávexti
er sömu sögu að segja.
Með þetta fyrir augum, er
meira en tími kominn til að
heimta ótvíræð svör við, hvað
þessu olli. Það er bátt að hugsa
sér eðlilega ástæðu fyrir því,
að þar sem kaup er hærra, skuli
varan vera verðlægri. Hvað
lengi á annað eins háttalag að
líðast og í þessu efni á sér stað.
Er verið að gera þetta góða land
sem við búum í að ræningja
bæli eins og musterin forðum.
*
Frá Washington hefir frézt
að Trurnan forseti sé að gera
ráð fyrir, að veita 307 milj. dali
til stjórnar Chiang Kai-Shek
hershöfðingja á Formosa. Eru
217 miljón lánsins veitt til hern
aðar, en 90 miljónir til viðreisn-
ar efnahagnum á árinu 1952, sem
byrjar 1. júlí.
★
Sendiherra Bandaríkjanna í
Moskvu, er á förum frá starfi
sínu. í stað hans er ráðgert í
Washington að senda dr. Ralph
J. Bunche, er nýlega hlaut
Nobels friðarverðlaun fyrir
starf hans í Palestínu, er í upp-
reistarefni var þar komið, út
af morði Svíans Bernadotte.
Hann er útskrifaður af Harv-
ard og er nú yfirstjómari fjár-
haldsdeildar Sameinuðu þjóð-
anna. Skipun hans í þetta em-
dvaldi hér í bænum eða í ná-
grenni bæjarins á styrjaldarár-
unum, gerðist hann í daglegum
rekstri blaðsins milliliður milli
herstjórnar og blaðstjórnar og
rækti það starf, sem önnur, með
mikilli samviskusemi.
Staðan sem framkvæmdastj.,
Sameinuðu þjóðanna hefur nú
veitt ívari í blaðadeild upplýs-
ingarþjónustu þeirra nefnist
“Press Officer” 1. flokks. Er
starfinu lýst í fáum orðum á
þessa leið:
“Hann á að starfa sem blaða-
fulltrúi og flytja fréttir af aðal
samkomum Sameinuðu þjóð-
anna, frá nefndarfundum og
allsherjarþinginu. Hann á að
annast ritstjórn fréttatilkynn-
inga og fréttaskeyta, rita sér-
stakar greinar og annast rit-
stjórn á öðru skrifuðu máli, sem
sent er frá Sameinuðu þjóðun-
um eða í nafni þeirra, gefa
blaðamönnum munnlegar upp-
lýsingar og leiðbeina þeim við-
víkjandi störfum og framkv. S.
Þjóðanna.”
ívar býst við að flytja búferl-
um ásamt konu sinni, frú Þór-
hildi, til N. York snemma í
næsta mánuði.
Aðsetur þeirra hjónanna verð
ur í N. York, þar sem aðalstöðv
ar Sameinuðu þjóðanna eru. En
auk þess fylgir það starfinu að
taka sér ferðir á hendur víða um
lönd í sérstökum erindagerðum
fyrir stofnunina, þegar þess
gerist þörf.
Eins og af þessu verður séð,
er það mikið starf, sem ívar
tekur við. íslenzkri blaðamanna
stétt er að því sómi, að einn úr
hennar hópi skuli hafa fengið
svo virðulega stöðu.
Útgefendur og starfslið Mbl.
óska honum til hamingju með
þennan frama, sem honum hef-
ur hlotast á blaðamennskubraut
sinni. Fylgja honum héðan ein-
lægar óskir um að honum megi
í hvívetna vel farnast í fram-
tíðinni.
Gísli J. ÁstÞórsson blaða mað
ur er verið hefir starfsmaður
Mbl. frá því haustið 1945, tek-
ur við starfinu, sem fulltrúi
ritstjórnarinnar. —Mbl. 15. júlí
bætti, er góð bending til komm-
únista, er látlaust berja fram,
að Bandaríkin kúgi menn af
öðrum hörundslit, en þeir sjálf-
ir eru. Dr. Bunche er Svertingi,
47 ára gamall og fæddur í De-
toit.
*
Karl. E. Mendt, Efrimálstofu
þingmaður frá Suður Dakota,
skýrði frá því nýlega á þing-
fundi, að tekið hefði verið upp
á því, að útbýta viðtækjum —
radios —, sem ekki væru stærri
en eldspítustokkar austan járn-
tjaldsins, væri þetta gert til
þess að gefa sem flestum kost
á í Rússlandi, að heyra hvers
þjóðin þar færi á mis undir
kommúnistastjórn. Sögðu ungir
flóttamenn frá Pollandi til Sví-
þjóðar nýlega að starf þetta
bæri mikinn árangur.
FRÉTTIR FRÁ ISLANDI
Steingrmur Arason látinn
Steingrímur Arason, kennari
lézt í gær, sjötíu og tveggja ára
að aldri.
Steingrímur Arason var fædd
ur að Víðigerði í Eyjafirði 26.
ágúst 1879. Hann tók gagn-
fræðapróf 1899 og kennarapróf
við Flensborgarskóla 1908. —
Næstu ár fékkst hann við
kennslu og hafði um tíma einka
skóla, en síðan hélt hann vestur
um haf og stundaði nám við
Morris High School í Kali-
fomíu 1915—16 og við Col-
umbía háskóla 1916—1920. Að
námi loknu hélt Steingrímur
heim til íslands og gerðist kenn
ari við Kennaraskólann 1920 og
gengdi því starfi til 1940 að
hann fór enn til Bandaríkjanna
ogfékkst við rannsóknir þar,
unz hann hvarf heim til ísl. að
nýju.
Steingrímur Arason samdi
fjölda bóka fyrir börn og enn-
íremur kennslubækur.
—Þjv. 14. júlí
*
Tíminn 18. júlí skýrir svo frá:
Þó komið sé fram í miðjan
júlí eru enn víða miklir snjó-
skaflar á Austurlandi. Á nokkr-
um bæjum niður á Fjörunum er
snjórinn fast við túnjaðarinn í
tiltölulega litlum sköflum í
gjótum og gjám.
En á Brekku í Mjóafirði hjá
Vilhjálmi Hjálmarssyni alþ.m.
er vetur og sumar á sama túni.
Liggur þykkur snjóskafl enn
þar ofan úr hlíðinni ofan að
bæjardyrum, yfir túngirðingu.
Skíðin eru þar ekki ennþá kom-
in í sumargeymslu, enda getur
heimilisfólkið, eða gat að
minnsta kosti í síðustu viku
rennt sér á þeim heim að bæjar
dyrunum. Á öðrum stöðum á
túninu er hins vegar sumarlegt
um að lítast. Þar er góð grass-
spretta og heyskapur hafinn
fyrir allmörgum dögum og búið
að hirða það sem fyrst var sleg-
ið. Þannig minnir snjórinn enn
þá um miðjan júlí á hinn ein-
stæða og snjóaþunga vetur
Austanlands.