Heimskringla - 28.11.1951, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 28. NOV. 1951
Eg skrifa nafn mitt undir þetta, til þess að
þér skuluð síður vefengja það. Eg er viss um,
að það er verið með eitthvert ráðabrugg um það
að ná í hana handa herra Mendon, til þess að ná
loks á þann hátt föstum tökum í eignir þær, sem
Maddama Crozat og stjúpsonur hennar hafa svo
lengi haft ágirnd á.
Paulína Crozat
Nú var eftir að vita, hvernig hún átti að
koma þessu bréfi. Eftir stutta umhugsun ásetti
hún sér, að biðja eldri son Mendons að fara með
það. Drengurinn hafði svo megna óbeit á því,
að eignast stjúpmóður, að Paulína vissi að hún
þurfti ekki að gera annað, en gefa honum ofur
litla bendingu um, að faðir hans væri áð hugsa
um að giftast Adrienne, til þess að fá hann til
hvers, er hún vildi.
Hún hafði alveg nýskeð lokið við bréfið,
þegar maddama Crozat kom inn til hennar. Hún.
varð auðvitað forviða, er hún sá að skrifpúltið
var opið, og spurði tortryggnislega:
Hvernig stendur á því, að þú ert að skrifa
svona seint? Þú ert þó óvön því. Má eg spyrja,
hvaða áríðandi málefni það getur verið?”
“Já, það er bara orðsending til póstaf-
greiðslumannsins, viðvíkjandi böggli, sem
gleymst hefir að senda mér með síðasta dótinu,
sem kom frá N. Orleans. Skórnir mínir voru í
bögglinum, og eg þarf á þeim að halda. Eugene
ætlar þangað í fyrramálið, og eg ætlaði að biðja
hann fyrir miðann”.
“Eg vissi ekki, að Eugene ætlaði þangað.
En það getur vel skeð, að það séu einhver bréf
þar, sem þurfti að sækja—það kom bátur í gær-
kvöld, heyrði eg sagt—og mín vegna má hann
gjarnan fara”, mælti maddama Crozat. Hún
vissi ekki, að með leyfi þessu kom hún í bága
við sín eigin áform, og stofnaði lífi Adrienne
í hættu.
Að lítilli stundu liðinni, mælti hún enn
fremur:
“Það var slæmt, að Leonía skyldi deyja
svona fljótt, því að hún gat gefið mér mikil-
væga fræðslu um ýmislegt. Talaði hún nokkuð
af viti áður en hún dó?”
Paulína hvessti á hana augun um stund, og
spurði svo:
“Búizt þér í raun og veru við því, að eg fari
að skýra yður frá, hvað Leonía sagði?”
“Auðvitað. Annars hefði eg ekki farið að
spyrja þig um það. Eg skildi það auðvitað sem
hvert annað marklaust bull, þegar þú sagðir, að
þú myndir nota vitneskju þá, sem þú gætir
grafið upp, til hagsmuna fyrir sjálfa þig. Það
er bezt, að þú segir mér hvað þú hefir í hyggju
að gera, því að einsömul fær þú engu áorkað”.
“Eg skil það vel maddama, að þér haldið,
að eg geti ekki hjálpað mér sjálf. Já, eg ætla
meira að segja að vera svo rauplaus, í þetta eina
skifti, að játa hreinskilnislega, að þér hafið ef
til vill rétt fyrir yður. Leonía sagði mér í raun
og veru bæði margt og mikið, áður en hún dó—
hún sagði mér reglulega skrítna sögu. En eg
hefi ástæðu til að ætla, að hún hafi vitað hvað
hún sagði.
“Hvað var það”? spurði maddama Crozat
áköf. “Talaði hún um dvöl sína í París og um
Louisu Montreuil?”
“Já, það gerði hún, maddama. Hún talaði
eingöngu um hana.”
“Og hvað sagði hún?”
“Ýmislegt, sem mun kollvarpa öllum yðar
áformum, ef þér haldið, að unga stúlkan í “Ó-
hugðarborg” sé dóttir Louisu Montreuil. Dótt-
ur Henris Durand og Louisu var komið fyrir
bjá Estellu Lecour, sem átti bróður Henris Dur-
and, og átti hún að ala hana upp sem dóttur
sína ,en hún dó í æsku, og þessi unga stúlka er
bara, þegar öllu er á botninn hvolft—dótturdótt
ir Lecours gamla.”
Meðan Paulína var að segja þessa skrök-
sögu, virti hún stjúpmóður sína nákvæmlega
fyrir sér, og hafði gaman af að sjá, hversu
mjög henni brá í brún. Madama Crozat stóð
agndofa litla stund.
“Ertu viss um, að þetta sé rétt?” spurði
hún svo. “Já, hvernig ættir þú að hafa fengið
nokkra vitneskju um þetta; ef Leonía hefði ekki
sagt þér það? Segðu mér nákvæmlega frá því,
sem hún sagði þér.”
Paulína sagði henni nú langa sögu, er hún
kvað Leoníu hafa sagt sér, en hún blandaði
mjög kænlega saman sönnu og ósönnu, og henni
fórst það svo fimlega, að maddama Crozat varð
að lokum alveg sannfærð um það, að Adrienne
væri í run og veru dótturdóttir Lecours. Hún
komst að þeirri niðurstöðu, að það hlyti að vera
af tilviljun eintómri, að Adrienne var svona
lík henni Louisu sálugu, og hún blés mæðilega,
er hún sá alla glæsilegu loftkastalana sína
hrynja og verða að engu.
Nú fór hún að hugsa um það, hvort af
tvennu myndi vera hyggilegra, að láta Mendon
giftast Adrienne, eða bíða eftir úrslitum erfða-
máls þess, er Paulína var í. Hún var ekki nærri
eins vonlaus um að Paulína ynni málið, og hún
hafði látið í veðri vaka. Hún vissi, að Lecour
myndi aldrei samþykkja trúlofun Mendons og
Adrienne, og ef þau giftust án hans samþykkis.
þá mátti ganga að því vísu, að hann gerði hana
arflausa. Ef til vildi var Paulína—með vonina
um að vinna fimmtíu þúsundir dollara —betra
gjaforð, enAdrienne. Hún áleit þess vegna rétt-
ast, að breyta framkomu sinni, og mælti vin-
gjarnlega:
“Þú verður að reyna að gleyma því, sem eg
sagði í morgun, dóttir mín. Þú egnir mig stund-
um svo mjög á móti þér, að þú kemur mér til að
segja hitt og þetta í bræði, en eg iðrast þess æf-
inlega á eftir. Nú, þegar eg veit orðið, hvers þú
óska, þá vil eg ógjarnan setja mig á móti því,
og ef þú vinnur málið þitt, þá er ef til vill bezt
að þú giftist Adolph. Þá getur ekki orðið neitt
rifrildi um skiftin á eignum mínum, þegar eg
dey. Eg hefi ætíð hugsað mér, að þær yrðu eign
ykkar beggja hvort sem er.”
“Þakka yður fyrir, maddama: nú sé eg, að
þér eiuð sönn móðir mín”, mælti Paulína og
greip hönd maddömu Crozat og kyssti á hana.
"Já, málið mitt, það mun gera mig ríka—það er
eg viss um. Og sem borgun iyrir fyrirhöfn
mína skal Adolph rétta mér hönd sína. Þá verð
um við aftur ein sameinuð fjölskylda.”
Maddama Crozat fór út úr herberginu, og
Paulína bjó sig undir að framkvæma fyrirætl-
un sína. Þegar hún sá Eugene ganga fyrir dyrn-
ar, kallaði hún til hans.
“Komdu inn snöggvast, Eugene, eg þarf að
biðja þig að gera nokkuð fyrir mig”.
Drengurinn kom inn, en hann var ólundar-
legur á svipinn, því að hann var ekki gefinn fyr-
ir að vera í snúningum, ekki einu sinni fyrir
hana frænku sína fögru, er hann var vanur að
kalla svo.
“Hvað er það nú, frænka?” spurði hann ó-
lundarlega. “Allt af þarft þú að láta mig gera
eitthvað, og svo ónotast faðir Eustace ut af þess
um sífelldu sendiferðum sem tefja mig frá nám
inu.”
“Faðir Eustace er ónotaseggjur, og þú reyn
ir að líkjast honum, Eugene. En þessi sendiferð
mun þér vel líka, því að þú átt að fara til póst-
hússins, og þar færðu að heyra allar nýjustu
fréttirnar frá New Orleans, og kemur svo aftur
með bréf til okkar allra.”
“Já, það skal eg gjarnan gera. En er það
allt og sumt?”
“Nei, ekki alveg. Segðu mér eitt. Eugene,
hvernig heldurðu að þér geðjaðist að því, að
eignast stjúpmóður?”
“Með mínum góða vilja, skal engin önnur
kona setjast í sæti móður minnar sálugu”, mælti
Eugene ákafur. “En hvað átt við, Paulína?”
“Komdu nær, drengur minn. og taktu vel
eftir því, sem eg segi þér. Það er ung stúlka hjá
honum Lecour gamla, sem er fús á að giftast
honum föður þínum, ef hann biður hana um það.
Nú hefi eg komizt að nokkru sem mun koma
Lecour til þess, að senda stúlkuna eitthvað
langt í burt nú þegar, og eg hefi skrifað honum
það í þessu bréfi. Þú verður því að afhenda
Pierre þetta bréf. Annað hvort í pósthúsinu eða
í “Óhugðarborg”.
“En eg skil þig ekki, frænka. Hver er þessi
stúlka, og hvar hefir faðir minn séð hana?”
“Á bátnum, sem kom frá New Orleans. —
Eitt getur þú verið viss um: Ef Lecour fær ekki
þetta bréf, þá verður þessi unga stúlka orðin
stjúpmóðir þín áður en mánuður er liðinn.”
Drengurinn þurfti ekki meira með. Hann
tók við bréfinu, og lofaði að koma því til skila.
-----Maddama Crozat fór þegar að leita
Mendon upp, til þess að skýra honum frá því,
er Paulína hafði sagt henni. Þau ræddu lengi
um það, hverjar líkur væru til þess, að Adrienne
tiæði í fyrverandi eignir Montreuils sáluga, og
þau komust að þeirri niðurstöðu, að líkurnar
væru mjög litlar, ef Adrienne væri í raun og
veru dótturdóttir Lecours.
“Það er ekki óhugsandi enn þá, að Paulíná
vinni erfðaþrætumálið, sem hún er í”, mælti
rnaddama Crozat að lokum, “og það er ef til vill
réttast, að hugsa heldur um hana. Adrienne er
revndar lagleg og yndisleg stúlka, en ef Le-
cour lætur henni ekkert eftir sig, þá er hún
ekkert gjaforð handa þér”.
Mendon var óánægjulegur á svipinn, og
svaraði fálátlega:
“Paulína er fullgóð sem stjúpsystir, en hin
hefir alveg heillað mig. Eg vildi gefa mikið til
þess, að hún væri dóttir mágkonu hinnar sál-
ugu. Hún er svo aðdáanlega lík henni, að eg er
hér um bil sannfærður um að hún er það.”
“Það hélt eg líka; en Leonía var svo ná-
kunnug Louísu sálugu, að það er óhugsandi, að
henni hafi getað skjátlazt”.
Mendon hugsaði sig um litla stund, og
mælti svo allt í einu:
“Er ekki bézt, að við gerum föður Eustace
að trúnaðarmanni okkar, og fáum hann í lið
með okkur? Eg hefi ástæðu til að ætla, að hann
sé sendur hingað til Ameríku, til þess að njósna
eitthvað um Lecour gamla. Ef hann getur haft
hann að einhverju leyti í vasa sínum, þá getur
hann hjálpað okkur til að ná Lecour á okkar
vald, og það svo, að við getum sett honum skil-
yrði”.
“Þú ræður því hvað þú gerir, sonur minn”,
svaraði maddama Crozat. “Presturinn getur ef
til vill orðið þér að liði, ef þú gefur honum
nægilega ástæðu til þess.”
“Það er varla hætt við því, að eg hafi ekki
einhver ráð með það. Faðir Eustace hefir ætíð
verið svo fúll, síðan hann fór síðast til Bellair.
Hann hefir að líkindum styggzt við nokkuð,
sem eg stakik upp á við hann, og eg hefi ekki
getað fengið neitt upp úr honum síðan. Hann
hefir verið að heiman mest allan daginn í dag,
og eg hefi grun um það, að hann hafi farið þang
að aftur. í hverju skyni hann hefir gert það,
veit eð ekki, því að varla mun Lecour hafa far-
ið að veita honum viðtal aftur, svona skömm-
um tíma eftir síðustu heimsókn hans. Eg í-
mynda mér, að hann hljóti að hafa hitt ungfrú
Durand, og að þau hafi komið sér saman um,
að hittast aftur í dag, án vitundar afa hennar.”
Að svo mæltu stóð hann upp, og fór út að
kofa þeim, er presturinn og drengirnir héldu til
í. Þegar hann kom inn, sat faðir Eustace með
opna bók fyrir framan sig, en hann leit út fyrir
að vera um of æstur í skapi til þess, að geta les-
ið .
Presturinn sneri sér fljótlega að Mendon,
og mælti þóttalega:
“Eg vona að þér afsakið fjarveru mína í
dag, herra minn, því eg ímynda, að það sé henn
ar vegna, að þér komið hingað á svona óvenju-
legum tíma. Mér var mjög áríðandi að bregða
mér þetta burt, jafnvel þótt ferðin yrði ekki
annað en erindisleysa. Eg hafði sett drengjun-
um fyrir, áður en eg fór.”
“Það er mál sem þið maddama Crozat verð-
ið að eigast við um”, svaraði Mendon til þess
að segja eitthvað. “Eg skeyti ekkert um það,
hvort drengirnir fá nokkrum leyfisdögum
meira eða minna. Nei, faðir Eustace, eg kem til
yðar í miklu mikilvægara erindi. Þér hafið forð
azt mig þessa síðustu daga, en nú kem eg að
leita yðar, til þess að fá vissu mína um það,
hvort og að hve miklu leyti eg má vænta hjálp-
ar yðar í máli því, sem við töluðum um”.
Presturinn glotti napurlega og svaraði:
“Eg skal hjálpa yður, en þó með vissu skil-
yrði. Þér megið ekki gera yður neina von í þá
átt, nema þér heitið mér því aftur á móti, að
hjálpa mér með það, sem kom mér til að fara
hingað til Ameríku.”
“Segið mér bara, hvernig eg get hjálpað
yður, og eg skuldbind mig til að gera það”.
Faðir Eustace virti hann lengi fyrir sér
þegjandi, og mælti því næst hátíðlega:
“Leyndarmál mitt er svo mikilsvert fyrir
margar persónur, hr. Mendon, að eg verð að
krefjast þess af yður, að þér vinnið eið að því,
að segja engum frá því. Ef þér viljið sverja það
við allt, sem yður er heilagt, að þér skuluð
aldrei segja neinum manni frá því sem eg segi
yður, þá skal eg skuldbinda mig til að gæta
hagsmuna yðar”.
“Eg er fús til þess, að vinna hvaða eið, sem
þér viljið, ef eg fæ Adrienne Durand og Mon-
treuil-auðinn fyrir þagmælsku mína Og aðstoð.”
Presturinn tók nú bíblíu, lauk henni upp og
lagði krossmark á hana, og því næst þuldi hann
upp eiðstaf svo hátíðlagan og ægilegan, að jafn
vel Mendon skalf af ótta, er hann hafði eiðinn
eftir honum og hugsaði til þess, hvílíkur voði
það væri, að rjúfa slíkan eið.
Að eiðspjallinu loknu mælti faðir Eust-
ace:
“Nú hafið þér unnið slíkan eið, sonur minn
að ef þér rjúfið hann, þá hlýtur hin mikla bann
færing kirkjunnar að dynja yfir yður. Hlustið
nú á það, sem eg ætla að segja yður.”
Og svo sagði hann honum það, sem vér höf
um þegar fengið vitneskju um: að Lúðvík prins
væri geymdur hjá Lecour. Og því næst mælti
hann:
“Mér lánaðist að ná í ungfrú Durand, sem
er í ætt við mig, og tala við hana. Eg bauð
henni í nafni kirkjunnar og í mínu eigin nafni
að komast fyrir það hvar prinsinn væri geymd-
ur. Eg átti svo að finna hana aftur í dag, og
heyra hvers hún hefði orðið vísari. En í stað
þess að hitta hana, fann eg bréf frá henni, og
segir hún mér í því, að hún geti ekki haft nein
svik í frammi við afa sinn, og neitar blátt áfram
að skýra mér frá nokkru því, er eigi sér stað á
heimili hans.”
“Hvað eigið þér við með því, að segja að
ungfrú Durand sé í ætt við yður?” spurði Men-
don.
Presturinn virtist hugsa sig um litla stund,
hverju hann ætti að svara. En svo hvessti hann
augun á Mendon og mælti:
“Það er vízt bezt fyrir okkur báða, að sýna
hvor öðrum fullan trúnað—fulla einlægni. Við
verðum nú að hjálpa hvor öðrum, og eg hika
ekki við að treysta vður. Eg skýrði Adrienne
frá nokkru, sem eg hefi til þessa haldið leyndu
fyrir henni. Eg er Julien Durand, maður Est-
ellu Lecour og barnsfaðir hennar. Þegar konan
mín andaðist, vann eg munkaheitið, og litla
telpan var tekin í nunnuklaustur það, er eg síð-
ar varð skriftafaðir við. Á þann hátt auðnaðist
mér, að vaka yfir velferð hennar, og mér varð
mikið um, þegar þér sögðuð mér um daginn, að
hún væri strokin úr klaustrinu”.
“Er það mögulegt, að Adrienne sé í raun og
veru dóttir yðar?” spurði Mendon. “Eg hafði
hugsað mér — hafði vonað, að hún væri, þegar
til kæmi, dóttir — bróður yðar”.
“Nú, þér hafið þá heyrt fjúksöguna þá. —
Louísa Montreuil giftist bróður mínum sama
daginn, sem eg gekk að eiga Estellu Lecour.
Við vorum öll f jögur ung og einföld, og héldum
að skemmsti vegurinn til láns og sælu, væri
heimullegt hjónaband. En hlutskifti eins okkar
varð dauðinn—annars verra en dauðinn—þriðja
það, að lifa mörg ár við eymd og hörmungar, og
mitt, að—hylja vonbrigðin og blekkingamar
undir munkakuflinum.”
“Það er þó áreiðanlegt, að bróðir yðar og
Louísa eignuðust barn. Hvað varð þá af því?”
“Montreuil vildi halda því leyndu, og
mátti ekki heyra á það minnst. Hann taldi vesl-
ings dóttur sinni trú um það, að hjónaband
hennar væri ólöglegt, því að Henri hefði verið
giftur áður, og þess vegna vélað hana svívirði-
lega, er hann gekk að eiga hana. Barnið yrði
henni því til smánar og vanvirðu, ef hún losaði
sig ekki þegar við það að fullu og öllU. Hann
þröngvaði henni til að fá konunni minni það í
hendur, og konan mín tók að sér, að ala það upp
með dóttur sinni. En telpan var ætíð mesti aum-
ingi, og hún dó, þegar hún var á öðru árinu. Og
nokkrum dögum seinna andaðist svo konan mín
líka. Þær hvíla báðar í sömu gröfinni. Eg sneri
heim aftur frá Suður-Ameríku—eg hafði taf-
izt þar lengi við ýms viðskiftamálefni — og
kom hæfilega snemma til þess, að geta fylgt
konunni minni til grafar, og tekið dóttur mína
l'.ndir mína umsjá.----Eg var leiður á lífinu,
og kom barninu fyrir hjá sömu abbadísinni,
sem hafði alið móður þess upp. Eg vann munka
heitið, eins og eg hefi áður sagt yður, og gat
þess vegna ætíð verið í nánd við barnið mitt.”
“En bróðir yðar? Hvers vegna gerði hann
ekki tilkal ltil konunnar sinnar, áður en hún
giftist bróður mínum? Hvers vegna hrakti hann
ekki ósannindavef Montreuils?”
Það kom sár raunasvipur á ásjónu prests-
ins, og hann svaraði í lágum hljóðum:
“Henri ibróðir minn var í kastalanum, án
þess nokkurt okkar vissi það. Eg hélt, að hann
hefði verið myrtur á leiðjnni til París, og lík
hans hefði verið falið. Allar tilraunir mínar til
að finna hann, urðu árangurslausar, og að lok-
um hætti eg alveg að leita hans. En einn góð-
viðrisdag kom svo mannræfill einn til mín, og
sagði mér, að hann væri bróðir minn, og hefði
hann eytt beztu árum æfi sinnar í fangelsis-
klefa flónslegrar og fúinnar ríkisstjórnar. Það
var hörmung að sjá hversu þessi hraustbyggði
og þreklegi maður var hrörlegur orðinn, skin-
horaður og aumingjalegur. Áður en Henri kom
til mín, hafði hann fundið að máli kvenmann
þann, er kom með konu hans til Frakklands, og
hún hafði frætt hann á því, að það hefði verið
Montreuil, sem lét varpa honum í fangelsi, og
að hann hefði þröngvað Louísu til að giftast
manni þeim er hann hafði ætlað henni. Þó hefði
hún barizt gegn því, þar til Montreuil hefði
fengið skírteini fyrir því, að Henri væri dauð-
ur. Hann sagði mér, að það skírteini myndi hafa
orðið til af þeirri orsök, að annar fangi, sem
hann hafði kynnzt í fangelsinu, hefði dáið
tveim árum eftir að Henri var settur í fangelsið.
Það hefði sem sé ekki verið vonlaust um, að
fanga þessum yrði hleypt út aftur, og þegar
hann andáðist, tók bróðir minn upp nafn hans,
og fékk fangavörðinn til að segja han nsjálfan
látinn. En það stoðaði ekkert. Aldrei kom nein
skipun um að láta hann lausan, og hann sat þar
ár eftir ár, þar til áhlaupið var gert á kastalann,
og kastalinn var rifinn til grunna. Þegar kon-
an hans sá dánarvottorðið, hélt hún, að hún væri
orðin ekkja, og gat þá ekki lengur veitt of-
ríki föður síns viðnám. Henri hefði auðvitað
getað fengið síðari giftingu hennar ónýtta, en
hann vildi ekki gera það. Hann vildi meira að
segja ekki láta hana verða áskynja um það, að
hann væri á lífi, til þeSs að gera ekki illt verra.
Hann fór þess vegna til Indlands, og dvaldi þar
nokkur ár. Þar kynntist hann frakkneskum
lækni, er hafði verið þar lengi búsettur. Henri
sagði honum harmasögu sína, og tók að læra
læknfsfræði hiá honum. Svo var Lacour læknir
al!t íeinu kvaddur heim til Frakklands, og bróð
ir minn varð eftir, og tók við störfum hans. Og
svo dó bæði faðir Louísu og maðurinn hennar,
cg hún varð aftur ekkja, frjáls og óháð. Eg
skrifaði Henri það þegar, og bað hann um að
koma sem skjótast heim aftur frá Indlandi. En
bréfið mitt var heilt ár á leiðinni, og það leið
nærri því annað ár til, áður en hann kom. Hann
var orðinn ellilegur og hvítur fyrir hærum, en
hann var fulltrúa um það, að konan hans myndi
taka jafn ástúðlega móti sér nú eins og áður.