Heimskringla - 05.03.1952, Side 2

2 SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 5. MARZ, 1952
J^eitnskrinnia
l9tofnuð ÍÍM
Semui öt á hverjum tmðvlkudegt
Elgendur: THE VIKING PRESS LTT
og SK Sargent Avenue, Winnipeg — Talsírn)
••Kh
Verti biaOslns er $3.00 árgangurinn, borgisi fynrtratr.
Allar borganir sendist: THE VIKING PRESS LTO
öll viOskiftabréf blaðinu aðlútandi sendist
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave.. Winntpeg
Rltstjóri STEFAN EINARSSON
‘‘tan&sKrift tll ritstjórans
ETHTOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: P S. PÁLSSON
"Heimskringla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
853-K55 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24185
FERÐASAGA
frá fslandi til Canada
árið 1924
Eftir Daríð B jörnsson
fannst hann svo viltur og trill-
ingslegur og að öllu leyti svo ó-
líkur dansinum heima, að eg
hætti bráðlega að horfa á hann
og fór þá inn í reykingarsal og
ritaði framhaldið af ferðasög-
---- unni.
Fimmta kvöldið var okkur enn
spunnust langar boðið fram á annað farrými á
okkar allra og hljómleika. Þá var margt til
Authorlxed aa Second Class Mail—Post Office Dept., Ottawa
WINNIPEG, 5. MARZ, 1952
Um orðið uDominionM
Bretar hafa ávalt gert sér far um, að særa ekki tilfirmingar
íbúa nýlenda sinna. Elizabetll, er ekki kölluð drotning brezku ný-
lendanna handan við höf (Queen of the British Dominions Beyond
the Seas), sem lög ákveða. “Dominion” er orð, sem nú þykir ekki
heppilegt. Canada-búum geðjast sérstaklega illa að því. Indland
er lýðríki, Suður-Afríka sambandsríki (Union); Ástralía þjóðríki
(Commonwealth); Nýja-Sjáland, Pakistan og Ceylon virðast þó
enn una vel við orðið dominion og eru nú einu nýlendurnar er það
gera. Orðið “dominion” er komið úr miðalda frönsku frá lénstíma-
bilinu—orðinu herra, dominus, sem þýðir yfirstjórnari, eða á ís
lenzku húsbóndi í strángasta skilningi þess orðs. Sjálfstæðusti
nýlendumar viðurkenna nú engan yfirstjórnara eða herra yfir sét
annan en stjómina, sem af íbúunum er kosin.
II.
Nafið á landabréfinu með Dominion of Canada áletrað, skýr
um stórum stöfum getur stungið í augu og vakið í huga nágrann
anna fyrir sunnan okkur í landinu með hinu stoltsl-ega nafni
Bandaríki Ameríku, þá hugmynd, að Canada væri ekki eins sjálf-
gtætt og það héldi sig vera. Louis St. Laurent, forsætisráðherra
lítur og þeim augum á þetta og þykir nægja, að landið heiti Can-
ada og þjóðin kenni sig við það, heiti Canada-þjóð. Á nýjum brezk
um og bandarskum landabréfum, er nú orðið Dominion felt úr
nafni Canada. En hið löglega nafn landsins er enn sem fyr Dom-
inion of Canada, sem því var gefið af “Feðrum” stjórnarskrár þess
1867 og gilt er unz stjórnarskránni verður breytt. NýjaSjáland get-
ur á sama hátt breytt eða felt úr sínu nafni orðið “Dominion”, ef
því sýnist. Bretland mun ekki hafa neitt á móti því.
III
Með Indland stendur dálítið öðru vísi á. Þegar það varð lýð-
veldi, varð að breyta konungstitlinum. Og það var gert á samveldis
fundi 1949, er haldinn var í London, þar sem allar brezkar nýlend-
ur höfðu fulltrúa. Þá kom upp titillinn: “Head of the Common-
wealth”. Indland fýsti að tilheyra samveldi Breta, þó það breytti
um stjórn. Þannig stendur á því, að Elizabet II, hefir nú tekið tit-
ilinn “Head of the Commonwealth”, í fyrsta sinni. Þó Churchill
forsætisráðherra samþykti og yfirlýsti þennan titil, var hann ekki
upphafsmaður hans, eins og margir virðast halda.
Framh.
Út af þessu
umræður milli
veitti ýmsum betur og sleppi eg skemtunar. Þar var sunginn ein-
að færa það allt í letur, því það söngur af mörgum. Það voru
yrði of langt og kannski þreyt- sungnar gamanvísur af yfir-
andi fyrir suma. mönnum skipsins. Leiknir tveir
Á þriðja farrými var einnig gamanleikir, af þeim líka. Ýms
bakari og prentsmiðja og senni- hljóðfæri voru stefnd saman og
lega mun það hvorttveggja hafa £>vo að síðustu tvær skotskar
verið fyrir allt skipið. I stúlkur í skrautblæðum sýndu
Svona var þá umhorfs á þriðja listdans, sem heillaði mig mikið.
farrými og eftir lýsingunni á því, Þessi samkoma fór að öllu
er hægt að gera sér í hugarlund,! leyti mjög vel fram og var hin
hvernig umhorfs hafi verið á ánægjulegasta. Eg skemti mér
fyrsta farrými þar sem ríka fólk- þar mjög vel þó fátt skildi eg af
Þetta Nýja Ger
Verkar Eins Fljótt Og Ferskt Ger
Heldur Ferskleika Eins Og Þurt Ger
því sem talað var. Sérstaklega
hafði eg mikið yndi af að horfa
á smámeyja dansinn. Það var
nýstárlegt fyrir mig og vakti
því mesta eftirtekt hjá mér af
öllu sem þar fór fram. Yfirleitt
var þetta sú lang bezta skemtun,
og
að
ið hélt til, en þangað þorði eg
ekki áð stíga mínum saurugu
fótum og get því engar ábyggi-
legar lýsingar gefið um hvernig
þar var umhorfs.
Til Belfast á írlandi komum
við að morgni þess tuttugasta og
fimmta. Þar komu um borð marg; sem efnt var til á skipinu
ar fjörugar og fagrar ungmeyj-! fannst mér mikið til um,
ar, sem virtust ekki láta sér allt þetta skildi allt geta átt sér stað
fyrir brjósti brenna, því óðar og|úti á reigin hafi.
þær voru komnar um borð ogj j>5 ekki gæti eg bjargað mér
skipið var lagt af stað aftur, þá mikið í ensku máli, þá var eg
slóu þær sér út 1 gleðskapinn af; samt farinn að skilja orð og orð
rullum krafti, og reyktu, sungu,1 £ stangli og léttustu setningar.
Irukku og dönsuðu og létu ýms-! því var það eitt kvöld er eg sat
mi þeim látum, sem miður jnn f reykingarsalnum og reykti
kvenleg þykja og hafði eg þarípjpy mína) hljóður og hlustandi
ott dæmi upp á lifnað og tildur á það sem talað var, að eg veitti
venfólksins, máli mínu til sönn þvj ant f einu athygli, að nokkr-
nar og sparaði eg ekki að leiða jr menn, er sátu við borðið
thygli frú Straumland að þess-’skammt frá mér, voru að þrátta
m tísku dósum. Að síðustu urðu ■ um eitthvað sín á milli er mér
ær svo ölvaðar, að það varð að virtist standa að einhverju leyti
tyðja þær niður í klefa sína, þá { sambandi við mig. Dróg eg þá
lyndaðist í huga mér erindi áiyktun mína af því, að þeir voru
Þarf engrar
kælingar með
Nú getið þér fengið fljóthefandi ger án þess að vera hrædd um
skemdir. Hið nýja Fleischmann’s Fast Rising Dry Yeast heldur
sér viku eftir viku án kælingar. Hafið ávalt mánaðarforða á
búrhillunni.
Notið það nákvæmlega eins og ferskt ger. Einn pakki af þessu
nýja, þurra geri jafngildir einni köku af fersku geri í öllum
forskriftum. Vinnur tafarlaust, er fljóthefandi. Að leysa upp:
Biðjið nú þegar matvörusalann yðar um hið nýja Fleiscihmann’s
Fast Rising Dry Yeast.
1 pakki jafngildir 1 köki af Fresh Yeast
IV
Það er furðu margt, sem breyzt hefir í stjórnarfari heimsins
síðari árin. Einveldi konunga er fyrir löngu úr sögunni að því er
Bretland snertir. Einvaldskonungur er sá, sem einn ræður öllu.
Konungur, sem ríkir, en ræður ekki neinu, getur ekki heitið kon-
ungur í hinni gömlu merkingu orðsins, eins og þeirri, er á tímum
Aristotelsar ríkti, eða á miðöldunum er Dante skrifaði De Mon-
archia”, eða jafnvel á tíð Lúðvíks XIV, er eftir er haft: L etat,
c’est moi”—“Ríkið það er eg sjálfur”. Samt er það þetta takmark
aða konungsvald, sem nú er það eina sem eftir lifir í Vestur-Evrópu
af konungdómi. Harðstjórnar og einræðis er nú óvíða að leita,
nema á meðal kommunista, hvort sem í Rússlandi, eða annars stað-
ar eru, síðan Hitler og Mussólíni liðu undir lok.
Ef viðhorf konungs á átjándu öldinni hefði verið svipað og
Elizabetu drotningar nú er, hefði sagan að líkindum verið önnur en
hún varð. Ef litið hefði þá verið líkum augum á mál þriggja milj-
ón Ameríkumanna og hin nýja drotning nú gerir á mál tveggja
miljóna NýSjálendinga, eru öll líkindi til að nú væri annað uppi á
teningi og þjóðaskipunin önnur í heiminum. Breytingin á brezku
stjórnskipulagi hefir verið mikil síðan að George III skrifaði
undir lögin áhrærandi nýlendurnar í marz 1766, er urðu eins óvin-
sæl og mest má verða og urðu til þess, að Bandaríkin risu upp og
sögðu tíu árum síðar skilið við Bretland. Það var fyrsta sundur-
limun Bretaveldis. Hafa Bretar síðan látið sér það að kenningu
verða, að láta nýlendur sínar hafa mest alla umsjón stjórnarrekst-
ursins með höndum. Fyrir það er bezka samveldið enn til. í stað
stefnu George III var stefnan á tíð George VI orðin alt önnur og
hefði betur farið, að hún hefði ríkt, er þeir John Adams og Jeffer-
son voru að benda brezku stjórnendunum á réttmætar,einstaklings-
kröfur nýlendubúa.
| öðru hvoru að gefa mér horn-
I auga. Fór eg þá að veita tali
þeirra meiri eftirtekt, því mig
sárlangaði til að komast eftir
hvað þrætuefnið var. Að
: það stóð að einhverju leyti í
1 sambandi við mig, var eg orðinn
l sannfærður um. Að lokum komst
eg að þeirri niðurstöðu, að þeir
væru að þrátta um hverrar þjóð-
ar eg væri. Virtist mér þeir vera
að sem hér fer á eftir:
'’rá Belfast kom fjöldi af fjör
ugum snótum,
em föðmuðu hali og trekktu
eftir nótum,
jær drukku eins og svampar
Wiskíið varmt
en virtust þó ekki fá nóg í sig
samt.
Yfirleitt ;var skemmt sér eins mjög ósammála um þjóðerni
og föng voru á um borð, enda mitt Einn kom með þá yfiriýs_
voru þar líka dágóðir kraftar í ingU> ag eg Væri Englendingur,
þá átt, þegar allir lögðu saman annar sagðr að eg Væri norðmað-
sem eitthvað gátu. Það var álit- ur> en sá þriðjj hélt þv!Í fast
fram að eg væri Franskur. En
engum þeirra gat komið til hug-
ar að eg væri íslendingur. Þeg-
ar þeir sáu að eg veitti tali
þeirra athygli, sneri einn þeirra
sér að mér ogspurði mig hverrar
þjóðar eg væri. En lengi var
hann að koma mér ískilning um
legur hópur.
Yfirmenn skipsins gerðu einn-
ig sitt bezta til að skemta far-
þegunum og fórst þeim það
mjög vel úr hendi.
Fyrsta kvöldið á hafinu, hélt
hjálpræðishers kona samkomu
og var þá sungið og spilað á
orchestra harmoniku. Þær þekkt hvers hann væri að spyrja. En á
endanum gat eg þó skilið hvað
ust ekki heima á íslandi áður en
eg fór þaðan. Að endingu las
hún svo faðirvorið og tóku allir
undir það með henni, —sem
kunnu það.
Annað kvöldið var öllum far-
þegunum af þriðja farrými boð-
Almanak O. S. Th. 1952
Almanak Ólafs S. Thorgeirs-
sonar er komið út fyrir árið ’52.
Sér Thorgeirson Company um
útgáfuna en það félag skipa syn-
ir ólafs. Um lesmál blaðsins sér
dr. Richard Beck. Hefst það í
þetta sinn með grein um aldar
afmæli þjóðfundarins sem var
1951. Er það skemtileg grein og
um efni, sem varanlegt gildi hef-
ir. í Almanakinu er nokkuð
annara greina og kvæða um ís-
land og úr íslenzka þjóðlífinu
hér. Helztu viðburðir ársins
liðna eru bæði fróðlegir og vel
sagðir.
Verð Almanaksins mun vera
hið sama og áður. Það mun og
þykja góður gestur á íslenzkum
heimilum sem fyr.
hægt að
mer Síðar skildi eg þetta betur, því
bæði er það, að útlendingum er
The Jon Sigurdsson Chapter
I.O.D.E. will hold its next meet-
ing, Friday, March 7th, at 8 p.m.
at the home of Mrs. P. J. Sivert-
son, 497 Telfer St.
hann átti við. Sagði eg þeim þá
að eg væri íslendingur og væri á
leið til Canada. Þegar þeir
heyrðu mig segja fslendingur,
urðu andlit þeirra allra að einu
spurningarmerki. Þeir jórtruðu
ið fram á annað farrými á mynda lengi - orðinu <‘lCelander”, “Ice
sýningu, bíó. Þar var margt fólk iancjer”j alveg eins og þeir hefðu
saman komið um kvöldið og átt VQn á því> að íslendingar
myndirnar allvel sýndar. En væru allt öðruvísi en aðrir menn.
heldur efnislitlar fannst
þær vera. En það var
hlæja að þeim og hygg eð að jjtið um fsland kunnugt og 1
þeir sem sýndu þær hafi með því oðru lagi náði þekking þeirra
náð tilgangi sínum, því allt var sáralítið út fyrir þeirra eigin
þetta gert til þess, að stytta ]en(jur- Sumir hafa þó heyrt ís-
stundirnar og koma fólkinu í ]endinga getið að einhverju leyti
gott skap. og þá he]st { Sambandi við
Þriðja kvöldið var Consert, galdra menn eða Eskimóa Qg í
bljómleikar á þriðja farrými. þessu sambandi ætla eg að skjóta
Það var aðallega einsöngur hjá hér inn r sdgu sem eg heyrði
tveimur ungum stúlkum og fiðla eitt sinn ^ gamla konu f Dan.
og píanó stefnt saman. Mér mörku.
fannst mjög lítið til um þessa t>essari gömlu konu var eitt
skemtun því eg var góðu vanur sinn skýrt frá þvi) að það kæmi
á þessu sviði frá íslandi, þó má ísienzkur piltur á heimilið,
geta þess, að einsöngurinn sem með kunningja sínum er
önnur ungfrúin söng, féll mér var danskur en sambekkingur
all vel í geð. Hún hafði lagleg hans f skólanum.
hljóð og talsverða útfylling í þegar gamla konan heyrði
röddinni og beitti henni frekar þetta> varð henni að orði:
laglega. “Guð hjálpi mér! Það má ó-
Fjórða kvöldið var haldið ball mögulega ské, að hann komi hér
í þriðja farrými. Þá var eg ekki 5 heimilið. Það spillir öllum
neð. Þrátt fyrir það horfði eg á fríði, því íslendingar eru sagðir
dansinn dálitla stund. En mér tröll að vexti og burðum og þar
að auki ram göldróttir.”
Eitthvað var samt maldað í
móinn með þettW við gömlu kon-
una og henni sagt, að íslending-
ar væru ekki alveg eins hættuleg
ir og hún héldi. En sú gamla
vildi engar mótbárur heyra og
hótaði að loka að sér hurðinni
eða ganga burtu af heimilinu ef
íslendingurinn kæmi þangað.
Um þetta var svo ekki rætt
meira við gömlu konuna. Svo
liðu stundir. En svo var það einn
góðviðrisdag, að íslendingurinn
kom þangað með kunningja sín-
um í jóla leyfi og var honum
strax skýrt frá afstöðu gömlu
konunnar til hans svo hann gæti
hagað sér eftir því. Þegar gamla
konan heyrði að íslendingurinn
var kominn, varð hún svo ótta-
slegin að hún lokaði sig inni í
herbergi sínu mest alla daga og
leyfði engum sem bankaði inn
fyrir en hún var búin að vita
hver væri fyrir utan.
1 Einn dag vildi það þó svo til,
að gamla konan var á gangi út í
garðinum fyrir framan húsið og
mætir þar þessum íslenzka pilti.
En vitanlega þekkti hún hann
ekki og kom ekki til hugar að
hann gæti verið maðurinn sem
hún var hrædd við af því hann
var svo lákur öðru fólki. Þau
tóku tal saman og henni féll
þessi piltur mjög vel á geð og
hélt hún hann tærí Táíiðl sinn.
Þau ræddu saman um alla heima
og geima og það leið ekki á
löngu áður en gamla konan
komst næstum alveg upp i “sjö-
unda himin” yfir því hvað þessi
ungi maður var alúðlegur og
ræðinn og kunni frá mörgu að
segja. Allt í einu hallar gamla
konan sér að þessum nýja kunn-
ingja og hvíslar í eyra hans um
leið og hún lítur varúðar augum
í kringum sig.
“Heyrðu! Veistu hvar íslend-
íngurinn er núna?”
Bújarða Umbóta
Lán
Má nota til rafleiðslu á bújörðinni, baðstofu,
fjósa og annar bygginga. Upphæð, alt að $3,000
er til reiðu með þeim skilyrðum að endurborg-
ast í smáskömtum á einu, tveimur eða fleiri
árum. Rentan er aðeins 5%, og engin rentu
renta. Biðjið um frekari upplýsingar á næstu
skrifstofu vorri.
BÚJARÐA UMBÓTA
LÁN
má einnig nota til
Amboða, verkfæra og annara
kaupa til heimilisins.
Til aukinna kaupa á kynbóta
skepnum.
Að borga fyrir girðingar, fram-
ræslu og annara nauðsynja.
Nýrra bygginga, viðgerða og
viðhalds á þeim eldri.
Biðjið um
þennan
bækling,
þar er
alt þetta
útskýrt
Raf urmagnsleiðsl u.
THE ROYAL BANK
OF CANADA
'lfou. ocui /to*Jz 0*1 tlte "Royol"
/