Heimskringla - 23.07.1952, Blaðsíða 2

2 SlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 23. JÚLÍ, 1952
Hdnt akringk
(StofnvJS 1818)
Kamnz út á hverjum miðvikudegi.
Eigendur: THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg — Talsími 24185
VerC blaQeins er $3.00 árgangurinn, bcrrgist fyriríram.
Allar borganir eendist: THE VIKING PRESS LTD.
ÖU viðakiftabréf blaSinu aðlútandi sendist:
Tlie Vildng Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFAlf EINARSSON
Utanáakrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA. 853 Sargent Ave.. Winnipeg
Advertising Manager: GUNNAR ERLENDSSON
"Heimskringla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24185
Authorized ccs Second Class Mail—Post Office Dept.. Ottawa
WINNIPEG, 23. JÚLÍ, 1952
Brautin IX. ár 1952
Riti þessu var hleypt af stokkum fyrir 9 árum. Var því ætlað
að vinna í anda frjálstrúarmála Unitara-kirknanna, á sama hátt
og ritið Heimir gerði, sem hætt hafði þa að koma út fyrir nokkr-
um árum. Hefði frjálstrúarstefnan þá um skeið staðið hér uppi
varnarlausari, en hún átti skilið, ef ekki hefði verið fyrir vikublað-
ið Heimskringlu, er í hendur frjálstrúarmanna var þá komið og
hefir um langt skeið ein allra íslenzkra blaða gengið á hólm við
hefð-bundna blindi og rótgrónar kreddur í trúmálum, er kepst
hefir verið við af lútersku kirkjunni frá því á 16. öld, að þrengja
upp á íslendinga, kveða inn í hugsunarhátt þjóðar vorrar, en sem
til þessa dags hefir ekki betur tekist, en svo, að því var nýlega
haldið fram í grein í tímariti, sem um andleg mál f jallar heima, að
lútersk trú væri engin til orðin á íslandi. Þetta kemur ef til vill
illa heim við það, sem nýlega var haldið fram í grein í Lögbergi
af séra Valdimar J. Eylands um horfur trúar og kirkju á íslandi
þar sem lúterskunni er auðvitað gefin öll dýrðin, og sem ekki er
fjarri að vera rétt, að því er vald kirkjunnar snertir, sem ekki hefir
verið að efa, síðan Jóni Arasyni var rutt úr vegi fyrir þýzku siðbot-
inni.
Hitt er vafasamara hvernig hjarta þjóðarinnar hefir slegið og
slær enn gagnvart slíku trúboði.
Það er ef til vill rétt að geta þess, hvernig á ummælum þessum
úr riti, að heiman stendur um hrömun lúterskunnar á íslandi.
Danskúr prestur, Ulsdal að nafni, heimsækir ísland og skrifar eft-
ir ferðina um deyfð í þjóðkirkjunni og í trúmálunum slái of mikið
úr 0g í. Það sé ofmikið af andatrúarmönnum, nýguðfræðingum og
guðsþekingum og fleiri trústefnum ríkjandi innan þjóðkirkjunn-
ar; þykir þar ofmikið um frelsi og fráhvarf frá lútersku. Prestarn-
ir heima mega eiga það, að þeim er mörgum trúfreslið eins kært og
þjóðinni hefir ávalt verið það. Þeir líta á orð danska prestsins,
sem þröngsýni. Einstöku prestar og aðrir eru ekki ánægðir með
hnignun lúterskunnar og halda uppi málstað danska prestsins.
jónas Guðmundsson, ritstjóri Dagrenningar, er fremur mun til-
heyra íhaldsskóla lúterskra, er einn þeirra, og sá sem vörn tekur
upp fyrir umsögn danska prestsins í riti sínu nýlega, er vér áður
vitnuðum í um trúarhrönun innan þjóðkirkjunnar. Vér fullyrðum
að vísu ekkert um gildi þeirra orða, en þau standa nú þarna samt,
svart á hvítu. En löggilt trú eða valdatrú, er stundum annað en
það, sem í brjóstum þjóða býr og sem tillit verður að taka til, eins
og þjóðkirkjan heima gerir, þó á kostnað ytra valds hennar kunni
að einhverju leyti að vera.
En hér er nú nokkuð út frá efni þessarar greinar komið, sem
aðeins átti að færa íslendingum hér þá frétt sem þeim þykir von-
andi vænt um. Hún er um útkomu níunda argangs Brautarinnar,
tímarits íslenzku frjálstrúarkirknanna hér vestra. í ritinu rekur
nú hver ágætis greinin aðra, svo að um andleg mál hefir hér ekkert
betra verið boðið til lesturs frjálshugsandi mönnum í trúmálum
Eru tvær greinar eftir séra Philip M. Pétursson, önnur um Trúar-
stefnu Jeffersons, en hin um Kraftaverkalækningar, er hér var
verið að trylla fólk með af manni frá Bandaríkjunum, en sr. Philip e-m.
varð eini maðurinn til að mótmæla, af öllum prestum þessa bæjar,
er álits voru krafðir um slíkt. Þá er grein eftir R. J. Campbell, —
“Jesús eða Kristur”, á þýðingu eftir Matthías Jochumson, óvið-
jafnanleg að hugsun og máli. Eftir séra Benjamín Kristjánsson er
og grein um Játningarrit íslenzku kirkjunnar og fjallar um ný
lagaatriði, er þar um hafa verið samin, en honum þykja ekki rýmka
trúarskoðanir þjóðkirkjunnar “heldur líti svo út fyrir, að þeir sem
þessi lög sömdu, hafi enga aðra trú viljað leyfa á íslandi, en trú á
meyjarfæðinguna, upprisu holdsins, útskúfun óskírðra barna til
ævinlegs kvalalífs með djöflum, fyrirhugunar kenningu sem dæm-
ir mikinn hluta mannkyns til sama staðar — og jafnvel yrðu þeir
að vera innilega sammála um, að hver sem vill verða sáluhólpinn,
þurfi um fram alt að halda kapólska trú, eins og segir í Aþanasíusar
játningunni —”. Ritgerð þessi er prentuð eftir Kirkjuriti íslenzku
þjóðkirkjunnar, sem þeim er frelsi í trúmálum unna, mun þykja
góð frétt að heyra. Hún er vottur svo glöggs skilnings þjóðkirkj-
unnar á trúfresli. Séra Valdimar mintist á það í sinni grein, að
Únitara gæti hvergi heima. Samkvæmt því, sem hér hefir verið
bent á, mun nær sanni, að segja, að það sé séra Benjamín, um tíma
prestur frjúlstrúarkirkjunnar hér vestra, sem nú hefir eins mikil
áhrif á stefnu þjóðkirkjunnar í frjálsa átt og nokkur annar.
Nokkuð munu og aðrir frjálstrúar prestar héðan hafa gert að í
16 aldar játningar. Á það hefði
verið sjálfsagt að benda í grein
séra Valdimars, um horfur kirkj-
unnar á íslandi, en sem ekki er
gert nægilega ljóst, að vorri
skoðun og því hefir hér verið
vikið að.
Á nokkrar fleiri greinar í rit-
inu mætti minna. Þar er skemti-
*6g grein um “Móses” gamla,
þýdd af Gísla Jónssyni. Af göml
um blöðum, er góð grein eftir G.
P. Magnússon. Þá er erindi um
Elinborgu Lárusdóttur, skáld-
konunna góðkunnu, eftir dr.
Richard Beck og minningar úr
íslandsferð 1950 eftir Marju
Björnsson. Auk þessa eru marg-
ar greinar um félagsmál og ein-
staka menn og konur, aðallega
innan félagsbanda frjálstrúar-
manna. Davíð Bjömsson á og í
ritinu ræðu og kvæði; dr. S. E.
Björnsson, Gísli Jónson, Art
Reykdal og Arnfríður Sigurgdirs
dóttur eiga þar einnig kvæði.
Þeir sem áhuga hafa á að
kynna sér málefni kirkju og trú
ar frá sjónarsviði nútíðar þekk-
ingar, ættu að eignast og lesa
Brautina.
íslendingar eiga eina trúarhug
sjón að mins.ta kosti. Það er ís-
lenzk skynsemistrú og kirkja.
Þeir vilja ekki að sér sé þrengt
til að trúa. Ef svo væri ekki,
hefðu þeir ekki frá Noregi far-
ið og þá væri engin íslenzk þjóð
til.
þessu þingi, og stjórnarnefndin,
sem hefur haft málið til með-
ferðar milli þinga, ber fram sín-
ar tillögu um nýtt nafn á kirkju
félaginu. Einnig var stjórnar-
nefndinni falið á síðasta þingi,
að yfirfara grundvallarlög fé-
lagsins og gera þær breytingar
sem henni kynni að finnast nauð
synlegar, svo lögin yrðu meira í
samræmi við nútímans þörf og
kröfur. Ýmsar breytingar á lög-
unum væru nauðsynlegar þar,
sem nú væri enskumælandi fólk
gengið í söfnuðina og margt
yrði því að fara fram á ensku
máli. Stjórnarnefndin leggur
tram á þessu þingi sínar tillög-
ur um grundvallarlagabreyting-
ar. Að loknu ávarpi sínu til
þingsins, skipaði forseti kjör-
bréfanefnd, sem fylgir: Miss
Guðbjörgu Sigurdsson; Miss
Hlaðgerði Kristjánsson og Mr.
Th. Thorvaldsson. Tók svo
nefndin strax til starfa.
Mr. K. O. Mackenzie lagði til
og Mr. H. F. Skaptason studdi,
tillöguna, að einstaklingar aðrir
en fulltrúar á þessu þingi hefðu
málfrelsi á þinginu, og hefðu
rétt til að taka þátt í umræðum,
en að atkvæðisrétt skyldu ekki
aðrir hafa en fulltrúar. Var til-
lagan samþykt.
Ritari gerði fyrirspurn til
þingsins um það, hvort ætlast
félaginu og “Brautinni”, tíma-
riti félagsins. Skýrsla hans var
mjög skipuleg og greinileg.
Sýndi fjárhag kirkjufélagsins í
góðu lagi, en naumast verður
sagt það sama um fjárhagsástand
tímaritsins. Skýrsla gjaldkera
var viðtekin af þinginu með
þakklæti fyrir hans langa og
velunna starf, sem gjaldkeri
kirkjufélagsins.
Þingfundi var nú frestað þar
til kl. 2 e.m.
Þriðji þingfundur
settur kl. 2 e.m. 28. júní. Fundar
gerð síðasta þingfundar lesin og
samþykt.
Mr. H. F. Skaptason talaði
snjalt og greinilega um fram-
tíðar starf kirkjufélagsins og
safnaðanna og benti á, að mikið
verk lægi framundan, sem þyrfti
að vinnast með áhuga og dugn-
aði; það dygði ekki að telja sig
fylgjandi málunum, en siína það
ekki í verkinu.
K. O. Mackenzie lagði til og
Hannes Pétursson studdi, að
stjórnarnefndin, sem kosin verð-
ur á þessu þingi, komist í sam-
band við hina ýmsu söfnuði-
kirkjufélagsins, og biðji þá að
gera sitt ýtrasta til þess, að safna
fé í sjóð til þess, að fá prest til
að þjóna söfnuðum félagsins, og
að söfnuðir hver um sig, tilkynni
stjórnarnefndinni, hvað þeir
FRÉTTIR FRÁ ÞINGI
SAMBANDSKIRKJU-
FÉLAGSINS
Hið þrítugasta ársþing hins
sameinaða kirkjufélags fslend-
inga í Norður Ameríku, var sett
í sambandskirkjunni í Winni-
peg, þann 27. júní 1952, af for-
seta kirkjufélagsins, séra Philip
M. Pétursson, kl. 8.30 e.h.
Forseti Winnipeg safnaðarins
Mr. H. F. Skaptason bauð erinds-
reka og gesti velkomna og von-
aði, að á þessu .þingi yrðu mál
rædd af áhuga fyrir velferð
frjálstrúarskoðana, og að komist
yrði að happasælli niðurstöðu í Annar fundur laugardag.
öllum málum, sem rædd yrðu.
Þá bað forseti ritara Kirkju-
félags., G. P. Magnrússon, að lesa
dagskrá þingsins, sem fylgir:
þá átt, eins og séra Ragnar, séra Friðrik A. Friðriksson, séra Ja-
kob Jónsson og séra Þorgeir Jónsson. Auk þess eru áhrif manna
heima eins og séra Matthíasar Ágústs Bjarnasonar, Ásgeirs Ásgeirs
sonar núverandi forseta íslands og núverndi biskups, sem allir eru
frelsissinnar og vinna að þeim breytingum í trúmálum, er til greina
tekur breytingu tímana og í samræmi er við nútíðarþekkingu. Svo
er og fult af öðrum, er mjög eru róttækir í kröfum um trúfrelsi og
mikið hafa um það skrifað, eins og dr. Níels Dungal, þó allir ofan-
nefndir frjálslyndistrúmenn, gangi ekki svo langt í sínum æski-
legu breytingum á trúarviðhorfinu.
Það er sitt af hverju að gerast í trúmálum þjóða víða um heim.
En það merkilega er, að í því efni mun meira eftir Unitarakirkj-
unni tekið en flestum öðrum. Það er engin furða, þó fslendingar
reyni að semja kirkjulegt starf sitt í anda og samræmi við hugsun-
arhátt og þekkingu þjóðarinnar, fremur en að halda sér rígfast við
Þingsetning. Ávarp forseta;
kosning kjörbréfanefndar.
Að loknum fyrsta fundi veitir
kvenfélag Winnipeg safnaðar
kaffi í neðri sal kirkjunnar.
Laugardaginn, 28. júní kl. 10 f.m.
Kosning ýmsra nefnda; kl. 11
f.m. nefndir taka til starfa; kl. 2
skýrslur lesnar frá gjald-
kera Kirkjufélagsins; frá hinum
ýmsu söfnuðum; frá nefnd þeriri
er hafði með höndum breytingu
á nafni Kirkjufélagsins, og sem
átti að yfirfara grundvallarlög
félagsins; kl. 3.30 verða veiting-
ar frambornar í neðri sal kirkj-
unnar af Evening Alliance. Svc/
áframhaldandi þingstörf; kl.
8.30 e.h. skemtisamkoma í neðri
sal kirkjunnar.
Sunnudaginn, 29. júní
Kl. 11. f. m. Guðsjónusta á
ensku; kl. 1. e.m. miðdagsverður
framreiddur af kvenfélagi Wpg.,
safnaðar, allir messugestir boðn-
ir velkomnir; kl. 2.30 e.m., kosn-
ing embættismanna, og endar
það þingstörf.
væri til, að fundargjörningar
væri skrásettir á ensku eða ís-
lenzku máli.
Eftir nokkrar umræður um það
atriði, gerði Mr. Thorvaldsson
tillögu um það, að fundargjörn-
ingar þessa þings verði bókaðir á
ensku máli. Mr. Jón Ásgeirsson
studdi tillöguna og var hún sam-
þykt.
Þar, sem nú var orðið áliðið
dags, sagði forseti þingfundi
frestað þar til kl. 10 fyrir hádegi,
laugardaginn þann 28. júní, og
bað hann fulltrúa að mæta stund-
víslega.
Fór svo þingheimur ofan
neðri sal kirkjunnar þar sem
kvenfélagið veitti rausnarlega
kaffi og sælgæti.
Kl. 7. íslenzk guðsþjónusta.
Þá flutti* forsetinn ávarp sitt
til þingsins. Skýrði hann stutt-
iega frá stofnun kirkjufélagsins
fyrir 51 ári síðan og framþróun
þess fram á þennan dag. Hann
mintist á það, að á kirkjuþinginu
sem haldið var á Gimli slíðastl.
sumar, hefði verið samþykt til-
laga um það, að breyta nafninu á
kirkjufélaginu þannig, að það
fæli í sér víðtækari meiningu en
bara samfélag íslendinga og, að
samvinnu yrði leitað meðal allra,
sem unna frjálsum trúarskoðun-
um. Þessi tillaga verður rædd á
inn, 28. júní var settur kl. 10 f.
m., fundargerð frá síðasta fundi
lesin og samþykt.
Kjörbréfanefndin lagði fram
sína skýrzlu, sem sýndi, að full-
trúar frá fimm söfnuðum Kirkju
félagsins voru komnir á þing,
sem hér segir:
Frá Lundar-söfnuði: Mrs. G. P.
Magnússon, E. J. Scheving.
Frá Gimlisöfnuði: Hjálmar Þor-
steinsson.
Frá Árborg-söfnuði G. A. Ein-
arsson, Pálmi Pallsson.
Frá Arnes-söfnuði: Mrs. Guðrún
Johnson
Frá Winnipeg-söfnuði: Miss
Guðbj. Sigurdsson, K. O. Mac-
kenzie, Hannes Pétursson, Jon
Ásgeirsson.
Þá voru skýrslur frá söfnuðun-
um lesnar og viðteknar af þing-
inu.
Næst hófust umræður um
kirkjumál og framtíðarhorfur
safnaðanna. Þessir tóku til máls
G. O. Einarsson, frá Arborg söfn
uði; K. O. Mackenzie frá Win-
nipeg söfnuði, Jón Ásgeirsson
frá Winnipeg söfnuði; Th. Thor
valdsson frá Winnipeg söfnuði
og G. P. Magnússon, frá Lundar'
söfnuði. Allar voru ræður þess-
ara manna örfandi og kvöddu til
áframhandandi starfs af hug og
dug il akri frjálstrúarskoðana. —
En allir fundu til þess, hversu
mikil þörf væri á, að fá fleiri
presta til að þjóna söfnuðurt}
kirkjufélagsins, og létu í ljós,
hversu mikil nauðsyn væri, að
reyna til, að bæta úr því.
Forsetinn las bréf er honum
hafði borist frá frjálstrúarsam-
tökum í Edmonton, Calgary og
Regina. Báru þau bréf það með
sér að þessi samtök þar vest/a,
væru til með, að eiga samvinnu
með kirkjufélagi voru.
Mr. Páll S. Pálsson, gjaldkeri,
Kirkjufélagsins, las fjárhags-
skýrslu sína viðkomandi kirkju-
treystu sér að gera í þessu efni,
íyrir septembermánuð 1953. —
Samþykt.
Forseti ákvað nú 15 mínútna
íundarhlé svo fólki gæfist tæki-
færi, að fá sér eftirnóns kaffi í
neðri sal kirkjunnar, sem yrði
framborið af Evening Alliance.
Er fundur byrjaði aftur, gerði
H. F. Skaptason tillögu, sem var
studd af Th. Thorvaldson, að
fulltrúar á þingi tækju það mál
upp við söfnuði sína þegar þeir
kæmu heim til sín, hvað mikið
fé hver söfnuður sæi sér fært að
leggja fram í sambandi við að fá
prest til að starfa fyrir kirkju-
félagið, og að hver söfnuður
sendi fulltrúa á fund, sem hald-
ast skal á Gimli þann 23. ágúst,
næstkomandi til að ræða 'þetta
mál, og að þeir ^ulltrúar sé þá út
búnir með áætlun frá söfnuðun-
um í þessu sambandi. — Tillagan
var samþykt.
Þá var næst tekið fyrir til um-
ræðu, breytingin á nafni Kirkju-
félagsins. Það var samþykt á
kirkjuþinginu í fyrrasumar að
breyta nafninu, og stjómarnefnd
inni var falið að hafa það mál
með höndum milli þinga. Nafn
það, sem nefndin hafði hugsað
sér, og lagði nú fyrir þingið, til
samþykta eða gera breytingu á,
ef annað nafn þætti heppilegra,
er: “The Western Canada Unit-
arian Conference”, í stað þess
nafns er það nú ber, sem er “Hið
Sameinaða Kirkjufélags íslend-
inga í Norður Ameríku”. Var nú
rætt nafnið að nokkru. Gerði K.
O Mackenzie tillögu, sem var |
studd of Th. Thorvaldson um að
nafni kirkjufélagsins sé breytt
hér með, og að það sé eftirleiðis
“The Western-Canada Unitarian
Cortference”. —Samþykt með
öllum atkvæðum.
Þá var lagt fram álit nefndar-
innar í sambandi við breytingar
á Grundvallarlögum félagsins.
Nefndar álitið var svo rætt og
smá athugasemdir og breyting-
ar gerðar við álitið, mest hvað
viðkom orðalagi í álitinu. Var
svo samþykt, að leggja það fyrir
næsta þing, 1953, til athugunar
og samþyktar.
Var nú fundi frestað þar til
kl. 2.30, sunnudaginn 30. júní.
Á laugardagskvöldið kom fólk
saman í neðri sal kirkjunnar til,
að skemta sér við að hlusta á
prógram, sem hafði verið undir-
búið til skemtunar við þetta tæki
færi. Að prógraminu afstöðu
voru kaffi veitingar frambornar
af Evening Alliance.
Á sunnudaginn 30. júní, sókti
fólk messu í Sambandskirkjunni
kl. 11. f.m. Séra Philip M. Péturs
son flutti enska messu. Eftir
messu var öllum messugestum
boðið til máltíðar í neðri salnum.
Kvenfélagið stóð fyrir því boði,
og veitti af mikilli rausn ágætan
“Turkey Dinner”. Kl. 2.30 e.m.
kom þingið saman aftur til að
Ijúka sínu starfi. Fundargerð
síðasta fundar lesin og samþykt.
Fjórði þingfundur — Næst fór
lram kosning embættismanna
sem fylgir:
Séra Philip M. Pétursson, endur-
kosinn forseti, K. O. Mackenzie,
vara-forseti. G P. Magnússon,
endurkosinn ritari; G. O. Einars-
son, endurkosinn vara-ritari; Jón
Ásgeirsson, gjaldkeri, Hjálmar
Þorsteinsson, vara-gjaldkeri; Th.
Thorvaldson, umsjónarmaður
sunnudagaskóla;
Kosning yfirskoðunarmanna,
þeir: Steindór Jakobsson og
Björgvin Stefansson voru endur
kosnir yfirskoðunarmenn.
Björgvin Stefansson lagði til
og G. O. Einarson studdi, að Páli
S. Pálssyni sé af þessu þingi
vottað þakklæti fyrir hans langa
og góða starf, sem gjaldkeri
kirkjufélagsins, en það starf
hefir hann haft með höndum í
29 ár, en sagði því lausu nú á
þinginu. — Tillagan var sam-
þykt með miklu lófaklappi.
Þá var rætt um áframhald út-
gáfu tímaritsins “Brautin”, og
voru þessir kosnir í nefnd til að
athuga það mál: Th. Thorvald-
son, Björgvin Stefansson og
Ragnar Gíslason. Og á nefndin
að gefa skýrzlu sína á fundinum,
sem haldinn verður að Gimli þ.
23. ágúst næstkomandi.
G. P. Magnússon tók að sér að
annast útsendingu á túnaritinu
“Brautin”, til útsölumanna. Á-
kveðið var að selja fyrstu 9 ár-
gangana af tímaritinu á 50 cent
árgangin meðan upplægið endist.
Þar með endaði hið 30. þing
hins Sameinaða Kirkjufélags ís-
lendinga í Norður Ameríku. Kl.
7 að kvöldinu flutti séra E. J.
melan messu á íslenzku.
G. P. Magnússon,
ritari
f bænum er stödd Miss Snjó-
laug Sigurðson píanóspilari frá
N. York. Kom hún fyrir tveim
vikum og dvelur hjá móður sinni
Mrs. S. Sigurðsson að 605 Ban-
ning St. Winnipeg. Hún mun
dvelja hér yfir sumarmánuðina.
Is 20 years
a long time?
It depends on
your age.
A man of forty can look for-
ward to many interesting
years and in 20 years can
build up, within his present
means, an income to help
him enjoy his later years. At
the same time he can provide
for the welfare of his family
should the unexpected hap-
pen to him. Let our repre-
sentatives show you how a
Mutual Life of Canada policy
combines the best features of
savings, investment and a
pension plan at a modest
outlay.
N-1552
TME
MUTUAL IIFE
of CANADA
MÍAO OfFICE WATCRLOO, ONTARIO
TtufócCuMÁ&sýoiOjdaue
EST. 1869
Representative: Skapti Reykdal
700 Somerset Bldg.
WINNIPEG, Man. Phone 92-5547