Heimskringla - 22.10.1952, Blaðsíða 1

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD —look for the
Bright Red Wrappet

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bríght Red Wrapper
LXVII ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN 22. Okt. 1952
NÚMER 4.
Hver verður næsti forseti?
Það fer mjög langt frá því, að
nokkru verði spáð um hvor
hinna góðu forseta efna í Banda-
níkjunum verði kosinn forseti 4.
nóvember.
Það er við ekkert að styðjast,
sem trúnað má leggja á í því efni.
Hvað segja blöðin?
Af grein að dæma í The
Christian Science Monitor 17.
október, virðist sem 80 af hundr-
aði þeirra, séu með Eisenhower
af fréttaflutningi þeirra að
dæma. Aftur fara þau mjög
vægilega í sakirnar í ritstjórn-
argreinum sínum og láta forseta
efnin njóta prýðilega sannmæl-
is.
Hvað er um spá-atkvæðagreiðsl
una?
Þar standa sakirnar alveg
öfugt. Þar er Stevenson gefið
sem næst 80% fylgi allra
greiddra atkvæða.
En eins og reynzlan sýndi í
Rooseveltskosningunum, er á
hvorugt af þessu einhlítt að
trúa.
Um 7 miljón nýir kjósendur
eru nú á atkvæðaskrá Banda-
ríkjanna. Þeir hafa ekki fyr
greitt atkvæði. Með hvorum
flokkinum eru þeir? Séu þeir
allir með einu og sama forseta-
efni, getur það gert einhvern
mun. Og þá telja blöðin með
Eisenhower. Hjá þeim koma
syndir flokkanna í liðinni tíð
minna til greina en hjá eldri kjós
endum.
En bæði forsetaefnin eru
blessunarlega mjög sjálfstæð og
óliík til að vera bundinn nokk-
urri ósanngirni flokka sinna. —
Það er til dæmis mjög eftirtekt-
arvert, að þau hafa bæði illan
bifur á Taft-Hartney verka-
mannalögunum. En fyrir þá
(Eisenhower og Stevenson)
hnakkrífast þeir Taft og Tru-
man um þessi lög.
íhaldsflokkurinn hefir s.l. 20.
ár látið í minni pokann við kosn-
ingar syðra. Flokkur þeirra hefir
verið mjög mikið mannfærri, en
frjálslyndi flokkurinn. En þar
sem kosningar eru eins frjálsar
°g í Bandaríkjunum, getuv
flokksfylgið farið út um þúfur í
hendings kasti, ef eitthvað kem-
ur fyrir.
Og nú er demókrataflokkur-
inn búinn að vera svo lengi við
völd, að vafamál er hvort að
ekki sé komið að takmörkum
þess, er tvíflokkafyrirkomulag-
ið er skapað fyrir. Þetta atriði
kemur mikið til greina í þessum
kosningum.
Aftur mælir mikið með endur-
kosningu núvérandi stjórnar, að
verkamannafélögin tvö hafa
lýst yfir fylgi sínu við hana.
John Lewis, hefir fylgt flokk
íhaldsmanna (republika). En nú
predikar hann trú sína á Tru-1
man og alla, sem hans menn eru.
Bolar þar á nýju stéttarmakki,
sem nog var af fyrir í stjórn-
málunum, sem réttilega eiga utan
við allar klíkur að vera, ef íýg.
ræði og einstaklingsfrelsi á
nokkru sinni að geta notið sín.
Það er af öllum slíkum stjórnar-
klíkum, Sem almenningur á um
sárast að binda.
Sem betur fer, munu forseta-
efni beggja flokkanna vera all-
sjálfstæð og Hkleg til að fara
sinn eigin veg fremur en gera
sig háð flokksaga.
Það er eitt sem talið er að á-
hrif geti mikil ’haft í kosningun-
um 0g það er, hve skráning kjós-
enda er óvanalega há. Það getur
vissulega haft sína þýðingu fyr-
ir forsetaefnin, en hvort þeirra
græðir á því, eða er þess vald-
andi, er ekki með vissu vitað.
Þá halda fregnritar, að kjós-
endur fari ekki svo mikið eftir
því hvað í stórpólitíkinni synj|-
ur. Þeir eru allir hrifnir af þjóð-
hetju sinni, Eisenhower.
Fregnriti frá Winnipeg Tri-
bune sem fylgdist með á fundum
Eisenhowers vestur á strönd,
segja viðtökur fólksins þar hafa
mint sig á viðtökur drotningar-
innar í Canada. Hann gerði samt
lítið úr ræðum Eisenhowers, sem
kosningaræðum. Þær hefðu ekkb
verið honum mikið fylgi.
ERLENDIR STÚDENTAR
VIÐ ÍSLENZKUNÁM
Undanfarin ár hefur ríkisstj.,
veitt nokkrum erlendum stúd-
entum á hverju ári styrk til að
stunda nám hér við háskólann,
læra hér íslenzku og leggja
stund á íslenzk fræði. Aðallega
hafa þessir stúdentar komið frá
Norðurlöndum.
í haust koma hingað 5 styrk-
þegar frá Spáni, Sviss, írlandi,
Þýzkalandi og Englandi, einn
frá hverju landi. Fá þeir 10 þús.
kr. í styrk hver og eru þeir skyld
ugir til að vera hér við nám frá
1. okt. til 1. maí. Séð er fyrir
sérstakri íslenzkukennslu fyrir
þá, í Háskólanum og annast Hall
dór Halldórsson þá kennslu.
Ætlazt er til að þeir að náms
tímanum loknum kunni íslenzku
til fúllnustu. Auk kennslu Hlall-
dórs sækja þeir tíma í íslenzkum
fræðum. —Mbl.
BÆJARKOSNINGARNAR
Stjórnarráðs kosningarnar í
Winnipeg, sem fram fara í dag,
eru með minni æsingum og óróa
háðar ,en gamlir menn muna.
Þær eru ekki líkar til að hafa
þýðingarmiklar breytingar í för
með sér fyrir borgarana hvernig
sem þær fara. Það er ekkert um
nein þau mál sagt, sem nokkurs
verð eru. Að drekka áfengi með
kvenfólki, eða að lögleiða lotterí,
eru naumast sagt bæjarmál. Og
hitt að bærinn ætti helzt að
hugsa um sjálfan sig og gefa
fylkinu orkukerfi sitt og rekst-
ursfé hans eigi að koma frá fylk
isstjórninni, er svipað eða lítið
betra. En þetta eru stærstu mál-
in í augum andstæðinga Coulters
borgarstjóra. Winnipeg er orðið
fátæk af góðu liði til að sjá sér
borgið.
Meðan flokksblindni ræður
meiru en áhugi fyrir velferð
fjöldans hjá umsækjendum, er
ekki við neinu góðu að búast.
Kjósendur þurfa að fara að gefa
þessu meiri gaum, en þeir hafa
gert um skeið í kosningum þessa
bæjar.
GERA BRETAR TILRAUN
MEÐ DRÁPGEISLA?
Vísindamenn um heim allan
eru á einu máli um það, að Bret
ar eigi mjög mikilvægt kjarn-
orkuleyndarmál, sem þeir vilji
fyrir engan mun, að aðrar þjóð-
ir komist að.
Hefur þetta á'lit vísindamann-
anna styrkzt mjög við það,
versu mikil leynd er yfir kjarn
| orkutilraunum þeim sem þeir
hafa i hyggju að gera . Ástralíu
innan skamms. Hafa þeir gert
mjög víðtækar ráðstafanir til
þess að hindra að njósnarar kom-
ist yfu- leyndarmál þeirra og
i eru þær mun róttækari en þær.
I sem Bandaríkjamenn hafa gert
I viðvíkjandi sínum kjarnorkutil-
, raunum.
Aðeins örfáir menn í Bretlandi i 100000 pakka af hvalketi eða um
vita nokkur deili á þessu leyndar
máli 0g hversu mikið tortíming-
arvopn hér er um að ræða. Vís-
indamennirnir, sem unnið hafa
að tilraunum þessum eru annað
hvort komnir til Ástralíu eða eru
SOO lestir .Niðursuðuverksmiðj-
an framleiðir margar vörutegund
ir á innlendan og erlendan mark-
að.
Haraldur Böðvarsson 8c Co.
eiga 6 vélbáta, sem ganga til
á leiðinni þangað með meiri | f isk- og síldveiða.
leynd en áður hefur þekkzt.
Ýmsar getgátur eru uppi um
það, hvaða vopn hér er um að
ræða, og eru margir á því, að
það sé ný tegund banvænna
kjarnorkugeisla, sem valdið geti
byltingu í nútímahernaði.
Sá vísindamaður, sem einkum
hefur unnið að kjarnorkutilraun
um Breta, Dr. W. G. Penney,
er álitinn mesti kjarnorkufræð-
ingur heims og eykur það trú
manna á því, að Bretar hafi tek-
ið forystuna á sviði kjarnorku-
tilrauna. —Mbl. 19. sept.
STJÓRNARÞJÓN-
UM FJÖLGAR
Það mun hafa sett margan
hugsi, er hann las í skýrslum frá
Ottawa að í lok marzmánaðar ’52
hefðu verið 131,646 manns í
stjórnarþjónustu. Það er um
7,000 fleiri en fyrir ári síðan, og
16,000 fleir, en á stríðsárunum,
er þeir voru fleiri en nokkru
sinni fyr í sögu landsins.
Þetta er mjög athyglisvert,
þar sem mörgum eftirlitsstofn-
unum og skrifstofum hefir verið
lokað siíðan stríðinu lauk.
Jafnvel stjórnarblaðið Winni-
peg Free Press er hissa á að St.
Laurent forsætisráðherra hefir
ekki að jöfnu fækkað stjórnar-
þjónum sem skrifstofum eða í
samræmi við það sem verkið
mínkaði.
HARALDUR BÖÐVAR-
SON & CO.
—Tímaritið Akranes
FJÖGURRA ÁRA STÚLKA
DÓ ÚR ELLI
Fjögurra ára gömul stúlka er
nýlega látin í rannsóknarstofu
háskólans í Illinois. Barnið vóg
hálft fjórða kíló, en banamein-
ið var ellihrumleiki.
Þessi sjúkdómur, að hrum-
leiki verði börnum að aldurtila,
er afar sjaldgæfur, og standa
læknar með öllu ráðþrota gagn-
vart honum, enda er orsök hans
ókunn. —Mbl.
I FÁM ORÐUM
Valtyr Emil Guðmundsson
V. Emil Guðmundsson frá
Lundar, var settur í embætti, 10.
október, sem hann hefir tekist á
hendur sem prestur hjá First
Unitarian Society of Ellsworth.
Hann kom að söfnuði þessum í
júnf á s.l. sumri, eftir að hafa
lokið námi á Meadville Theolog
ical Seminary og háskólanum í
Chicago. Eins og kunnugt er
var hann um skeið á háskóla fs-
lands.
Kona Emils er ættuð frá Ten-
um yrði að mæta, ef þær gerðu
það ekki.
Rússar eru sjáanlega farnir að
verða smeykir við vopna-eflingu
vestlægu þjóðanna. Hin eina von
þeirra á fundinum virtist sú að
hræða Vestur-Evrópu þjóðirnar
til að slíta vináttu við Banda-
ríkin.
Það er yfirleitt haldið, að
þegnar Rússlands séu búnir að
fá nóg af loforðum stjórnarinn-
ar um bætur á hag þeirra og því
hafi þingið sett á stefnuskrá
sína breytingar til úrbóta. Yfir-
ráðanefndin þeirra (Politburo)
er og orðin afar illa liðin í lepp-
ríkjunum, er öllu hefir ráðið þar
sem keisarar. Það ráð mun eiga
að afnema, og þeir sem í lepp-
ríkjunum stjórna, að snúa sér
beint til rákisstjórnarinnar í
Moskvu með mál sín.
Þingið bar því það með sér,
auk hatursins til vestlægu þjóð-
anna, að Rússastjórn er að verða
smeyk við þegna sína bæði heima
fyrir og í leppríkjunum.
DEYR í BÍLSLYSI
Ungur maður, Donald Mac-
Laughlin-Smith til heimilis að
Ste. 9 Agnes Apts., Winnipeg,
nessee. Hét hún Barbara Rohrk d6 s l mánudagskvöld í bílslysi
áður en hún giftist og er útskrif ásamt öðrum manni> 1Q míJur
uð af Tennessee-háskóla. Hún
hefir unnið við vísindalegar
rannsóknir í Chicago og er nú
starfandi hjá Jackson Memorial
Laboratory í Salisbury Cove.
MOSKVAFUNDURINN
Guðmundur Grímson, dómari
f Vísi er að birtast sagan af
máli því, er gerði Guðmund
Grímsson dómara frægan. Heit-
| ir hún “Mannsal og ánauð” í
Það fyrirtæki á Akranesi sem þýðingunni, en hún er skrifuð á
flestum veitir atvinnu, er Har-,ensku af Irving Wallace. Um
aldur Böðvarsson & Co. gamalt lengd sögunnar segir, að hún
og gróið fyrirtæki, sem vaxið birtist nokkra daga á síðu fram-
hefur upp undir öruggi stjórn haldssögu blaðsins og í stað
Haralds Böðvarssonar, sem veit- hennar (framh. sögunnar).
ir því enn forystu, ásamt einka- Fyrsta greinin birtist í Vísi, 24.
syni sínum Sturlaugi. Þeir feðg' september.
ar hafa mörg járn í eldinum, því j
að auk útgerðarinnar reka þeir
stærsta frystihúsið, niðursuðu-
verksmiðju, nýlenduvöruverzlun
vefnaðarvöruverzlun, kjötbúð,
byggingarvöruverzlun og kola
sölu.
Aðalathafnasvæði H. B. & Co.
er fremst á Skaganum, til vinstri
þegar komið er nokkuð frá höfn
ínni. Frystihús þeirra brann fyr-
ir.íáum árum, en jafnharðan var
reist nýtt hús á grunni þess
gamla. Er það mikið stórhýsi.
Frystihúsið er á neðri hæðunum
tveimur, og er talið eitt hið full-
komnasta í sinni röð á landi hér.
Á efstu hæðunum eru skrifstof-
urnar. Hinum megin við götuna
eru flest verzlunarhúsin og nið-
ursuðuverksmiðjan.
Á síðast liðnu ári, 1952, unnu la^ sem stofnað var 4. október í
tæpplega 700 manns hjá H. B. J jjamilton, Ont. Komu þar saman
& Co., og eru þá allir taldir með átfararstjórar úr Ontario, Sjáv-
hvort sem þeir unnu lengur eða j ar£y11{junum eystra og Manitoba.
skemur ,auk fastra manna. Skipt jyjyn()uðu þeir ofannefnt félag
ist þessi tala svo, að konur voru! yar fyrsti forseti þess kosinn
176, en karlar 521. Þessu fólki paul Bard^l þingm. frá Winni-
Flokksþing kommúnista sem
nýlega var haldið í Moskva, var
! sótt af 1200 fulltrúum bæði frá
Rússlandi og öðrum “vina”-
þjóðum og jafnvel einstakling-
um frá lýðræðisþjóðunum. Enda
stóð mikið til. Þar átti að ræða
um nýja 5 ára áætlun. Og Stalin
var beðinn með 10 öðrum að yfir
iara og breyta stjórnarháttum
ínnan lands og utan og samræma
nútíma ástandinu.
í þinginu söng heldur illa ti!
lýðræðisríkjanna. Stalin lofaði
aðstoð Rússa hverri þjóð, er lýð-
ræðisþjóðirnar kreptu að, og ein- 1
rtaklingum hvar sem væru
og hörðu yrðu beittir, fyrir að
vera vinveittir kommúnistum.
Paul Bardal
“Funeral Directors Associa-
tion of Canada”, heitir nýtt fé
suður af St. Norbert.
Mr. Smith var að koma sunn-
an úr Bandaríkjunum, en misti
bílinn út af veginum, varð það
báðum mönnunum í bílnum að
bana.
Mr. Smith var giftur íslenzkri
konu Elene Helga Eylands að
nafni. Foreldrar hennar eru Rev.
og Mrs. V. J. Eylands. Hinn látni
kom fyrir tveim árum frá Skot-
landi. Hann var útskrifaður úr
hernaðarskóla (Sandhurst) og
var herforingi í síðasta stríði.
Jarðarförin fer fram frá Fyrstu
lút. kirkju n.k. föstudag. Rev.
Sigmar frá Gimli jarðsyngur.
FRÁ KVÖLDSKÓLANUM
VIÐ BROADWAY
Vegna 75 ára afmælishátíðar
háskólans fellur öll kensla niður
kvöldskólanum þriðjudags-
kvöldið 28. október .
Hefst námskeið þar í íslenzk-
um bókmentum sem auglýst var
Sá er flokksþinginu stjórnaði 1 s*ðasta blaði af þeim sökum
ekki fyr en þriðjudagskvöldið
4. nóvember kl. 8 e.h.
Eru menn vinsamlega beðnir
að athuga þetta og láta það ber-
ast.
Finnb. Guðmundsson
greiddi fyrirtækið SV2 miljón kr
í vinnulaun á árinu.
Ársframleiðslan var 73.000
kassar af frystum fiski, aðallega
fyrir Ameríkumarkað, lúða um
peg. Verkefni félagsins er að
gera öllum sem auðveldast fyrir
að fylgjast með í starfinu. —
Fyrsta verkið verður að koma
fótum undir félagið í öllu land-
100 lestir, 3400 tunnur af frystri -nu Er þar ærið að starfa
síld og um 5000 tunnur af salt- gardai Var kjörinn heið-
síld. Nú í ár er framleiðslan í ursforseti [ félagi útfarastjóra í
frystihúsum bæjarins allmiklu
meiri en á sama tíma í fyrra,
enda hefur nú frysting hvalkjöts
ins frá hvalveiðistöðinni í Hval-
firði bætzt við. Frystihús H. B.
& Co. eitt hefur t.d. fryst 90—
þessu fylki fyr á þessu ári.
Thomas K. Finnletter, ritari
flughers Bandaríkjanna, segir
Rússa hafa gefið 4,400 flugför
til Koreustríðsins.
og aðal-ársskyrsluna flutti, heit-
ir Georgi Melankov, og er hann
talinn líklegastur að taka við af
Stalin. Hann sagði verk Banda-
ríkjanna vera í beinni mótsögn
við frelsis kenningar þeirra.
Þeir hneptu lýðræðisþjóðirnar í
viðjar ófrelsis og kúguðu þær til
hvers er þeim sýndist. Þau æstu
og aðrar þjóðir á móti Rússum.
Hann talaði í 5% kl.st.
Aðstoðar-forsætisraðherra V.
A. Malyshev, sagði þinginu að
það væri á stuttum tíma hægt að
snúa iðnaði Rússlands í vopna-
framleiðslu og á engu þyrfti að
standa, þegar með þyrfti til hern
aðar.
Beria lýsti fullkomnu trausti
á því, að Rússar gætu horfst í
ougu við hvaða óvin sem væri.
Hann sagði þá vonlausa heimsk-
ingja, er voguðu sér að egna Rúss
land til reiði.
Molotov dró ekki úr því, að
Bandaríkin væru að koma heim
inum út í þriðja stríðið.
Iðnaðinn átti að efla og fram-
leiðslu alla. Hún svarar í Rúss-
land til að vera 40% af fram
leiðslu Bandaríkjanna.
í hinum endalausu og mörgu
ræðum klingdi þetta við, að
Bandarákin væru að steypa heim
inum út í stríð. Hinum vestlægu
þjóðum Evrópu var ráðlegt, að
slíta sambandi við þau og Rúss
FRÓÐLEIKSMOLAR
"SAM FRÆNDI”
í þinghússafninu í Washing-
ton stóð nýlega yfir sýning og
gafst þar meðal annars að líta
hávaxinn herramann með vanga-
skegg sem alment er kallaður
Uncle Sam, eða á íslenzku Sam
frændi.
Segir þar sögu hans á þá leið,
að hann hafi fyrst fengið nafn
sitt í stríðinu 1812. f Troy í New
York var maður, sem Samuel
Wilson hét. Hann var birgða-
stjóri. Vörurnar sem um höndur
hans fóru markaði hann stöfum
er syndu hvaðan þær væru, sem
venja slíkra umsjónarmanna er.
Á kassa og bögla markaði hann
stafina U. S. Gripu það ekki allir
og spurðu hvað slákt táknaði. Sá
er svaraði og vissi að birgðastjór
inn var oft kallaður “Uncle Sam”
sagði að þetta væru stafir Samuel
Wilsons eða Uncle Sam, en staf-
irnir voru nafn Bandaríkjanna
(United States). Þannig varð
“Sam frændi” til, sem er eitt af
kunnustu þjóðar táknum Banda-
ríkjanna.