Heimskringla - 20.01.1953, Síða 3

HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
WINNIPEG, 20. JANÚAR 1953
hjónaband hennar var og hið I
farsælasta, en á það bar samt
þann skugga, að hún missti!
seinni mann sinn um aldur fram.;
En rúman síðasta áratug ævinn-
ar naut hún frábærrar ástúðar
og aðhlynningar Soffíu dóttur!
sinnar og manns hennar, H. F. J
Kyle, í Poulsbo, Wash., og þar
lézt hún 23. október 1941, eins
og að framan er vikið að.
Á síðari árum fann listhneigð (
hennar sér framrás í hannyrðum
er henni fóru svo frábærlega vel
úr hendi, að hún hlaut oft hæztu
verðluan á sýningum fyrir fagr-
an útsaum og handavinnu sína.
Talar Þorsteinn Þ Þorsteinsson
skáld því bæði á bókstaflegan og
táknrænan hátt, er hann segir í
hinu snjalla minningarkvæði
sínu um Úndínu (í 23. árgangi
Timarits Þjóðræknisfélagsins):
“Með skapandi listamanns leikni
hún lífið í skrautdúka óf;
af kvenlegri kunnáttu og íþrótt
í kvæðunum sorgina gróf.
Og nú eru ljóð hennar ljósker
úr liðnum og hverfandi sið,
frá fallandi fornaldar kynslóð,
sem fjöldi manns kannast ei
við’’.
Satt er það, að Úndína var i
hugsunarhætti og skáldskap sín-
um barn sinnar tíðar, og eru ljóð
hennar því ort í öðrum anda en
gerist á vorri atómöld. Fegurð í
1 jóði, sem í öðrum myndum, er
þó söm við sig, þeim er á annað
horð kunna hana að meta; og
hjarta mannsins talar enn sama
uiáli, hvort heldur er í gleði eða
sorg, eins og það gerði á dögum
skáldkonunnar á landnámsárun-
um löngu liðnu í íslendinga-
byggðunum vestur hér.
Með útgáfu kvæða hennar á
ættjörðinni er hún einnig kom-
in aftur heim þessi íslenzka at-
gerviskona á andlega og verk-
lega sviðinu, er háði svo hreysti-
^ga og göfuglega lífstrí'ð sitt á
erlendri grund. Þessvegna hitta
þessi fögru orð Þorsteins Þ. Þor
steinssonar úr minningarkvæð-
inu um hana ágætlega i mark:
“En landnámakonan og ljóðið
á lífsmátt hjá íslenzkri þjóð,
þótt venjur hjá Vestmönnum
breytist,
sem villast af feðranna slóð-
f3ai' geymist úr árþúsund íslands
hin íslenzka skáldmær, sem var
frá Kanada-lendunni litlu
sem landar fyrst stofnuðu þar.”

♦ * l > t.*$ I $ .
THIS
SPACE
CONTRIBUTED
B Y
DREWRYS
MANITOBA
D I V I S I ON
WESTERN
CANADA
BREWERIES
^ UMITED
Sonur lýðsins
(RAGNAR STEFÁNSSON ÞÝDDI)
!
Eftirvæntingin og taugaspenningurinn eru
á svo háu stigi, að allt sem fyrir kemur meðan
athöfnin stendur yfir, hversu smávægilegt sem
það er, veldur annaðhvort gleðiæsingi, eða
gráti. Á meðan les presturinn upphaf hjónavígsl
unnar Andras hlustar með lotningu. Deginum
áður hefir hinn aldni, góði faðir farið þolinmóð
lega yfir hvert orð í vígsluathöfninni með hon-
um, til þess að hann skildi til fullnustu hvað
guð ætlaðist til að hann gerði, og hverjar þær
skyldur væru, sem hann ætti að sverja að rækja.
“Megi drottinn af náð sinni sameina ykkurl”,
þegar hann hafði í gær lesið þessi orð, fannst
honum þau hlytu að vera mælt af englum, er
þeir opnuðu hlið himnaríkis.
“Gipsy”-hljómsveitin, sem ávallt er óað-
skiljanlegur hluti félagslífsins í Ungverja-
landi, hvort heldur þar fer fram gleði eða sorg-
arathöfn, hefir komið sér fyrir á afviknum stað
frammi við dyr kirkjunnar. Hljóðfæraleikararn-
ir kunna ekki mörg sálma, þeir leika mestmegn-
is draumljúf og þýð ungversk lög, er fylla littlu
kirkjuna með töfrandi hvíslkenndum ómum.
Andras lokar augunum. Hann hefir lofað prest-
inum að halda hugsunum sínum í skefjum, að
láta hugann dvelja algerlega við þessa helgu at-
höfn. Hinir mjúku tónar strengja-hljóðfæranna,
fylla loftið, hin lága rödd föður Ambrosiusar
þegar hann les guðspjallið, hefir yfir trúarjátn
inguna og bænirnar, allt virðist svo draumkennt
og óraunverulegt- Og þó vaktar Andras prest-
inn gegnum reykelsismóðuna, meðan hann mæl
ir fram hin heilögu vígsluorð.
Littlu bjöllunni er hringt, og allir lúta
höfði í lotningu; fáein tár hrynja af augum II-
onku ofan á bænabókina hennar.
Fyrri hugskotsaugum sínum sér hann í
móðu Kisfalu—heimilið, uppljómað af nærveru
ungu eiginkonunnar, sem svífur eins og drauma
dís um lágu herbergin, og . . • svo ef til vill
létt fótatak, ennþá léttara en hennar, í húsinu,
og ferskar hvellar raddir, sem hrópa “pabbi”
þegar hann kemur heim. Óviðjafnanlegur frið-
ur fyllir hjarta hans, hinir fallþungu ástríðu
straumar eru gleymdir, sem hafa nálega yfir-
bugað hann, þessar síðustu þreytandi vikur;
hann hugsar um hana eins og dýrðling, heilaga,
hreina, uppsprettulynd hamingjunnar, sitjandi
í hásæti breiðandi blessun og ánægju yfir
sveitaheimilið, og hann myndi krjúpa við fætur
hennar, og tilbiðja hana.
En nú er faðir Ambrosíus að stíga niður frá
altarinu, herra greifinn er einnig staðinn upp,
og stendur beinn og fölur við altarispallriðið,
en einn af meðhjálpurunum heldur á litlum silf-
ur diski með tveimur gullbaugum. Hljóð, sem
líkist djúpu andvarpi, virðist líða upp frá brjóst
um fjöldans í kirkjunni, andvarp æstrar og á-
kafrar eftirvæntingar. Andras og Ilonka standa
frammi fyrir prestinum, og eiga nú að lokum
að vígjast saman. Hvorugt þeirra heyrir hvað
presturinn segir. Bæði eru eins og í draumi.
Bak við þau reynir hver og einn að teygja
sig upp, sem mest hann má, til þess að geta séð
brúðhjónin; hann hávaxinn og þreklegan, hana
fíngerða og fölleita; sumir þeir óprúðari af
kirkjugestunum standa jafnvel upp á bekkjun-
um en æst, niður þaggað hvísl, brakhljóð og
hringl í talnaböndum, rýfur hina helgu þögn í
kirkjunni. Biney Marko og flokkur hans leika
draumljúft lag, hálf klökkvakennt, og fornlegt;
það er eins og hljóðfærin hvísli og andvarpi, og
hinir lágu, yndisþýðu tónar komi úr einhverjum
fjarlægum töfráheimi, og berist á bylgjum
reykelsisilmsins. Faðir Ambrosíus er búinn að
leggja saman hendur þeirra, aðra littla og kalda
hina sterklega, sólbrennda og grófa.
Andras þorir varla að anda. Sannarlega get-
ur þetta ekki verið raunverulegt-
Faðir Ambrsoíus leggur hönd sína ofan á
samantengdar hendur þeirra, en í gegnum það
allt finnur. Andras titring, eins og vængjablak
smáfugls, sem rænt hefir verið úr hreiðri.
Um leið og þau hafa snert hvors annars
hendi, verður hún ennþá fölari í andliti, sem
hafði þó verið náfölt áður, og aðeins eitt augna
blik lítur hún á hann bláu augunum, það er svo
biðjandi og skelfingarfullt augnatillit að And-
ras finnur til svo mikillar meðaumkvunnar, að
hjarta hans ætlar að bresta.
Skildi hún það ekki að hann elskaði hana,
eins og dýrðlingarnir elskuðu Guð sinn? Að
hann ætlaði að annast hana og dá, og vernda
hana frá hverskonar sorg?Höfðu ekki foreldrar
hennar sagt henni að hann hefði beiðst þess
að verja hana fyrir stormviðri og brennandi sól
arhita, og vera svo ánægður ef hún aðeins
brosti ?
Því leit hún svona biðjandi til hans þá?
Það leit nálega út eins og hún væri frávita af
skelfingu! Skelkuð? Mikli almáttugi guð, Þegar
hendi hennar hvíldi í hans eigin hendi! og Guð j
sjálfur hafði trúað honum fyrir henni, lagt ; j
hana í hans vald, til þess að elska og annast til j
æfiloka! , “
Professiona 1 and Business
..... = Directory~
Faðir Ambrosíus færir þeim nú gullbaugana
hvoru um sig. Þá hvíslar hann að Andrasi að
draga þann, er hann hélt á, á einn fingur þessar-
ar hvítu handar. Presturinn segir svo eitthvað,
sem Andras hefir upp eftir honum. Það hljóð-
ar allt eitthvað um ást og umönnun, vanheilsu
og dauða, illt og gott.
Andras endurtekur það allt, eins og í
draumi; honum skilst það aðeins óljóslega að
hann er að vinna eið frammi fyrir Guði og
mönnum Hvaða þörf er á því að vera að taka
eiða af honum, þegar þessi heit eru einmitt
uppfylling þess sem hjarta hans þráir heitast?
Þvi næst tekur hún til máls. Hún endur-
tekur einnig það sem faðir Ambrosíus hefir upp j
fyrir henni. Rödd hennar;, — hvað hún er yndis
leg! hún er lítið hærri en hvísl, en berst þó um j
alla kirkjuna, með deyjandi óma hljóðfæranna
að undirspil. Hún vinnur einnig eið, þar sem
hún leggur náköldu hendina á hringinn sem
búið er að draga á fingur hennar, — að elska,
heiðra og hlýða.
Ákveðið og sigrihrósandi hljómar svarið
“já” af vörum Andrasar, þegar guð fyrir munn
prestsins, samkvæmt lögum og reglum kirkj-
unnar spyr hvort það sé einlægur ásetningur
hans að ganga að eiga þessa konu. Svar hans er
skýrt bergmál af niðurbældri þrá hans, af hans
ósegjanlega djúpu og innilegu ást.
Hún svarar einnig ákveðið játandi; rödd
hennar titrar ekki, en einu sinni enn falla stór
tár af augum hennar, og renna eins og skínandi
daggardropar niður kinnarnar-
Djúpt fagnaðarandvarp líður upp frá brjósti
kirkjugestanna. Þessi óriftanlega samningsgerð
er um garð gengin. Andras Kemeny, almúga-
drengurinn, sem margur ófríður kvenmanns-
munnur hefir kysst sem smábarn, sem, þegar
hann stálpaðist, varð að þola harðar refsingar
af sínum stranga föður, sem hafði erfiðað á ökr
um föður síns eins og hver annar vinnuþræll,
sem var einn af þeim, og eins og þeir, fæddur
og uppalinn á hinni yndislegu Ungverjalands-
sléttu, var nú, og í allri framtíð, réttilegur eig-
inmaður og höfuð háborinnar aðalsmeyiar, dótt-
ur þess manns, sem átti landeignirnar, afkom-!
anda þeirra, sem höfðu átt almúgalýðinn með
húð og hári, eins og gripina og annan kvikfén-
að, og getað selt hann, braskað með og misþirmt
honum eftir vild, jafnvel drepið hann. Hvað
það var allt ótrúlega yndislegt!
Eins og stórkostlegur draumur, sem alla
hafði dreymt í sameiningu. Öll ljósin, blómin,
hinn nýji, yndislegi messuskrúði; Bilesky-
greifi, er stóð hér, og hafði frammi fyrir allra
augum samþykkt giftingu dóttur sinnar og al-
múga-piltsins. Hin fagra aðalsmey, öll hvít-
klædd, hún líktist mest dýrðlingi, sem hefði
stígið niður til þess að dvelja meðal almúgans
Og svo hái, sterklegi maðurinn úr þeirra
eigin flokki; maðurinn með fallega, dökkhærða
höfuðið, myndarlega og áhrifamikla andlitið,
sólbrennt og dökkleitt af margra ára striti á
ökrunum í brennandi sólskini; hörðu, hraust-
legu hendurnar, sem ávallt voru svo fúsar að
gefa þeim sem bágt áttu, og engan létu synjandi
frá sér fara. Það var dásamlegur dagur, stórkost
legur atburður, svo fádæma yndislegur, að bók-
staflega öllum vöknaði um augu, og fengu ó-
notalegan kökk í hálsinn; svo áhrifaríkur og
yndislegur atburður, að hljóðfæraflokkurinn
hafði aldrei heyrst leika svo angurblíð og töfr-
andi lög, er bárust á bylgjum loftsins, og ilmi
hinna deyjandi blóma. Svo dýrðlegur atburður,
að höfuð-persónurnar í sambandi við hann
þreklegi maðurinn og grannbyggða stúlkan
krupu með hrærðu hjarta og tárvotum augum,
frammi fyrir hásæti hins algóða og miskunsama
Guðs! Á það sem eftir var af messuathöfninni,
var hlustað í djúpri þögn. Draumblíð værð
hvíldi yfir öllum. Hin einfalda bæn “Faðir vor”,
jafnvel þó hún væri höfð á Latínu, hreif alla,
jafnvel, og allra helzt hina fáfróðustu og ó-
mentuðustu.
Andras kraup á upplituðu hægindasessunni.
Hann huldi andlitið í höndum sér; fyrir lokuð-
um sjónum hans sveif þetta hræðslufulla augna
tillit, sem hafði grátbænt hann um miskunsemi j
og vægð Sú sýn skar hann í hjartað. Hann
gnísti tönnum, til þess að hinn grátþrungni
ekki brytist ekki út. Hún kraup við hlið hans, j
svo ísköld og ósveigjanleg nú
Með mikilli lotningu renna þau niður of-
látunum, sem faðir Ambrosíus lætur í munn
þeirra. f einfaldri og fölskvalausri trú neytir
hinn ungi alþýðumaður hinna miklu náðarmeð-
ala, sem Kaþólska kirkjan fyrirskipar áhang-
endum sínum að trúa á. Hann skilur þau ekki,
en hann spyr engra spurninga; það er tæplega
til nokkur efasemd í hinum hrærða huga hans.
Ilmur fölskvuðu blómanna virðist hafa
svæfandi áhrif á hann; þunglyndislegi hljóð-
færaleikurinn er sefandi, og breiðir blæju
draumkennds meðvitundarleysis yfir sál hans.
Office Phone
924 762
Res. Phone
726 115
Dr. L. A. SIGURDSON
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Consult.ations by
Appoin<tment
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINMPEG C.LIMC
St. Mary’s and Vaughan, Winnipeg
Phone 926 441
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Insurcmce cmd Financial
Agents
Sími 927 538
308 AVENUE Bldg. — Winnipeg
CANADIAN FISH
PRODUCERS Ltd.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors oi
Fresb and Frozen Fisb
311 CHAMBERS ST.
Office Ph. 74-7451 Res. Ph. 72-3917
M. Einarsson Motors Ltd.
Buying and Selling New and
Good Used Cars
Distributors for
FRAZER ROTOTILLER
and Parts Service
99 Osbome St. Phone 4-4395
The BUSINESS CLINIC
(Anna Larusson)
306 AFFLECK BLDG. (Opp. Eaton’s)
Offíce 927 130 House 724 315
Bookkeeping, Income Tax, Insurance
Mimeographing, Addressing, Typing
MALLON OPTICAL
405 GRAHAM AVENUE
Opposite Medical Arts Bldg. v
TELEPHONE 927 118
Winnipeg, Man.
COURTESY TRANSFER
& Messenger Service
Flytjum kistur, töskur, húsgögn,
píanós og kæliskápa
önnumst allan umbúnað á smásend-
ingum, ef óskað er.
Allur fltuningur ábyrgðstur
Simi 526 192 1096 Pritchard Ave.
Eric Erickson, eigandi
BALDWINSON’S BAKERY
749 Ellice Ave., Winnipeg
(milli Simcoe & Beverley)
Allar tegundir kaffibrauðs.
Brúðhjóna- og afmæliskökur
gerðar samkvæmt pöntun
Síini 74-1181
SAVE l/2 ON NEW RUGS
CARPET REWEAVING
NEW RUGS MADE FROM YOUR
OLD WORN OUT CLOTHES
OR RUGS.
Write For Free Illustrated Cataloge
CAPITOL CARPET CO.
701 Wellington Ave.
Winnipeg, Man. Ph. 74-8733
1
C—
1
GRAHAM BAIN & CO.
PUBLIC ACCOUNTANTS and
AUDITORS
874 ELLICE AVE.
Bus. Ph. 74-4558 _Res. Ph. 3-7390
S.-----------------------^
J. WILFRID SWANSON
& CO.
Insurance in all its branches.
Real Estate — Mortgages — Rentals
210 POWER BUILDING
Telephone 937 181 Res. 403 480
LET US SERVE YOU
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
★
506 Somerset Bldg.
Office 927 932
Res. 202 398
Thorvaldson Eggertson
Bastin & Stringer
Lögtrœðinqar
Bartk oí Nova Scotia Bldg.
• Portage og Garry SL
Sími 928 291
H. J. PALMASON
CHARTERED ACCOUNTANT
505 Confederation Life Bldg.
Winnipeg, Man.
Phone 92-7025 Home 6-8182
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave. Ph. 932 934
Fresh Cut Flowers Daily.
Plants in Season
We specialize in Wedding and
Concert Bouquets and Funeral
Designs
Icelandic Spoken
A. S. BARDAL
L I M I T E D
seiur llkkistur og annast um
utfarir. Allur úMrúnaður sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
843 SHERBROOKE ST.
Phone 74-7474 Winnipeg
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Finandai
Agents
Sími 92-5061
508 Toronto General Trusts Bldg.
Halldór Sigurðsson
& SON LTD.
Contractor & Bullder
526 Arlington St.
Sími 72-1272
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
Keusinqton Bldg.
275 Portage Ave. Winnipeg
PHONE 922 496
Vér verzlum aðeins með fyrsta
flokks vörur.
Kurteisleg og fljót afgreiðsla.
TORONTO GROCERY
PAUL HALLSON, eigandi
714 Ellice Ave. Winnipeg
TALSÍMI 3-3809
thös. i\a mi& soiis
LIMITED
BUILDERS’ SUPPLEE8
COAL - FUEL OIL
Phone 37 071 Winnipeg
Off. Ph. 74-5257 700 Notre Dame Ave.
Opp. New Matcrnity Hospital
NELL’S FLOWER SHOP
Wedding Bouquets, Cut Flower*
Funeral Designs, Corsages
Bedding Plants
Mrs. Albert J. Johnson
Res. Phone 74-6753

Office Ph. 92-5826
Res. 40-1252
DR H. J. SCOTT
Specialist in
EYE, EAR NOSE and THROAT
209 Medical Arts Bldg.
HOURS: 9.30 - 12.00 a.m.
2 — 4.30 p.m.
FLEYGAR — hin nýja ljóða-
bók eftir Pál Bjarnason, er nú
komin á markaðinn. Er 270 blað-
síður. Kostar $5.00 i bandi Og
fæst hjá —
BJORNSSON’S BOOK STORE
702 Sargent Ave. Winnipeg
—

Hafið HÖFN í Hoga
ICELANDIC OLD FOLKS
HOME SOCIETY
— 3498 Osler Street —
Vancouver 9, B. C.
x.