Heimskringla - 22.04.1953, Síða 1

r'”
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality fc Taste”
CANADA BREAD -look foi the
Bright Red Wrapper
—r*
AT ALL LEADING GROCERS
Supcr-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD — look for the
Bright Red Wrapper

LXVII ÁRGA ÍGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN 22. APRÍL 1953
NÚMER 30.
ÞAR MÁ SAFNA
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR I ALSKEGGI
FRIÐARTILLÖGUR EISEN-
HOWERS
aðalræðurnar fyrir minni heið-
ursgestanna flytja þeir Árni G.
Eggertson Q. C. og Walter J.
Ekkert mál á dagskra þjoða Lindal dómari. Stutt ávö fl tja
hetmsinsheftrummorgárvaktð orsetar hinna fél .
aðraeinsathyghogræðasuum|bænum Frumort kvæði
utanríkismal, er Eisenhower for. .
, ’ , , . , , Einar P. Jonsson, ritstion. Mrs.
setx flutti í Washington í siðast
.............A I Pearl Johnson og Mr. Robert
liðinm viku, a fundi felags Am- .... r.
... .. . Publow syngia einsongva, og fl.
erxskra ritstjora (Amencan „ ./ , 6 6
Society of Newspaper Editors). | VCrður Ul «kemmtunar.
Efni ræðunnar laut að ástandi! Þetta samsætl verður vafalaust
heimsins, sem óviðunandi væri | f jölsótt, eins og verðugt er; eru
og yrði til betra vegar að færa. !menn 1 borS °g aminUt‘!'
Hvernig? Með því að koma á um’ að utvefa ser a«gonf,imiða 1
. ........ ..... tæka tið, ekki sexnna en a þriðju-
dag 28. apríl vegna nauðsynlegra
ráðstafanna við hótelið; þeir fást
hjá íslenzku blöðunum, Björns-
son Bookstore, 702 Sargent; Miss
Rússa, Vem svo mikið tali um' M' pétursson, 45 Home St. og G.
írið, að sýna það í verki með því! L’. Jóhannson, 76 Middlegate,
að samþykkja, að hætta kalda Winmpeg,
stríðinu, að vinna með Samein-
Uðu þjóðunum að afvorpnun allra j
þjóða og að fénu sem notað er ÞINGI SLITIÐ
til herútbúnaðar, sé varið til
líknar þjóðum sem harðast séu
leiknar af völdum stríðs. Enn
fremur að Rússar veiti lepprikj-
um sínum aftur sitt frelsi.
Þetta er nú að minsta kosti
friði í heiminum, sem ekki hefir
tekist siðan síðara heimsstríðinu
1945 lauk.
Tillögur Eisenhowers í þá átt
eru í því fólgnar, að skora á
Stjórnarnefnd Þjóðræknisf.
Fylkisþingi Manitoba var slit-
ið s.l. laugardag. Hafði það þá
starfað í 54 daga; afgreitt voru
um 60 frumvörp og lagabreyt-
ingar.
Eitt mikilsvarðandi mál, sem
andinn í friðartillögum forset-, CCF báru upp um þjóðegina
ans- ! sjúkrahúsrekstur, var felt.
Hann segir við stjórnendur] Fylkið hefir svo mikið á hönd-
Rússa: Það hafa orðið kapitula- um sár þar sem þag keypti Win-
skifti í sögunni við lát Stalins. nipeg Electric félagið, að það
Og þið hinir nýju stjórnendur hefir efnalega ærum boðaföll-
hafið óbundnar hendur og tæki-|um> nd ag verjast.
færi með öðrum þjóðum heims- j
irrs -« Bnúa við blaði og hefja|BÚARNIR VINNA!
triðsamleg storf til viðreisnar
þjóðum heimsins. j f kosningum sem fóru fram s.l.
Þessum tillögum Eisenhowers miðvikudag í Suður-Afríku,
'hefir verið tekið tveim höndum vann flokkur Malins forsætis-
af Sameinuðu þjóðunum og al- ráðherra (Afrikan Nationalists)
menningi allra landa, að því er .sigur.
virðist af undir tektum blaða að Hann hlaut 94 þingmenn af
ræða. Svör við þeim eru ekkijl59 alls; hefir því 30 í meiri
komin írá RússUm. En þeir sem hluta nú, en hafði fyrir kosning-
reynt hafa að komast að skoðun-1 arnar 13.
um manna austan járntjaldsins Það sem stjórn Malins og and-
telja almenning vona hið bezta. stæðinga hennar (United Party)
greindi á um var hvort frelsi
skyldi veita blökku þjóðum S.-
Afríku. Var Malin á móti því,
en andstæðingarnir með því.
Að 50,000 múlöttum undan-
Ein sú fegursta siðvenja, sem'Skyldum í Suður-Afríku, eru
blökkumenn þar óatkvæðisbærir
þó tveir þriðju séu af öllum íbú-
HEIÐURSSAMSÆTI FYRIR
DR. og MRS. P. H. T. THOR-
LAKSON
hefir verið iðkuð meðal Vestur-
íslendinga er sú, að heiðra opin-
berlega þá menn og þær konur
er hafa sökum hæfileika sinna
og dugnaðar hafið sig til frama
í hérlendu þjóðlífi og þannig
varpað ljóma á nafn íslendings-
ins. Vér höfum kunnað að meta,
að þjóðarbrotið í heild nýtur
góðs af athöfnum slíkra manna.
Fyrir nokkrum mánuðum
sæmdi Manitoba-háskóli Dr. P.
H. T. Thorlakson heiðurs doc-
tors nafnbót vegna starfsemi
hans sem víðfrægs skurðlæknis;
frumkvöðuls Winnipeg Clinics,
stærstu stofnunar slíkrar teg-
undar í Canada og frábært for-
ustustarf hans fyrir National Re-
search Council of Cancer; enn-
fremur vegna þess að hann var
formaður í fjársöfnunnarnefnd-
inni fyrir íslenzku deildina við
Manitboa háskólann.
Um drengilegt starf hans í
þágu íslenzkra mannfélagsmála
skal hér ekki orðlengt en það
kunna Islendingar líka að meta,
enda hafa íslenzk félög í borg-
inni sameinast um þátttöku í
samsæti, er Þjóðræknisfélagið
efnir til í heiðursskyni við Dr.
og Mrs. Thorlakson á fimtudags-
kvöldið 30. apríl. Eins og mak-
*egt er, verður vandað til þessa
samsætis svo sem föng standa til.
Það verður haldið í Royal Alex-
andra hótelinu, samkvæmisstjóri
verður séra Valdimar J. Eylands
unum.
Malan og flokkur hans eru af-
komendur Búanna. Verði stjórn
hans ekki betri blökkumönnun-
um en hún hefir verið og for-
feðra hans var, er ekki ómögu-
legt að annað Búastríð verði
háð.
FANGATÍMI STYTTUR
Stjórnin í Ottawa hefir feng-
ið tilkynningu um það ,að Eliza-
bet drotning æski þess, að vist-
artími canadiskra fanga sé stytt-
ur um sem svarar 30 daga á ári,
talið frá 29. maí. Þetta þykir við-
eigandi að gert sé í sambandi
við krýningar-hátíðina sem hefst
2. júní.
DROTNINGIN 27 ÁRA
Elizabet Englandsdrotning
var 27 ára | gær, 21. apríl. Fyrir
skál hennar mælti ^ eiginmaður
hennar nú, Hertoginn af Edin-
burgh, í fyrsta sinni. Áður hefir
venjan verið, að Hertoginn af
Glouchester, frændi drotningar,
gerði það, sem ‘First Gentleman’
Eisnehower Bandaríkjafor-
seta hefur verið boðið að nota
kastala einn á eyju í St. Lawr-
ence-fljótinu sem sumarhús.
Kastali þessi, sem er eign
nokkurra auðkýfinga, er sagður
mjög vel í sveit settur hvað allar
samgöngur snertir, en sé þó svo
út af fyrir sig að þar megi á auð-
veldan hátt “safna alskeggi, ef
dvalargestir þar kæri sig um.”
—Mbl.
KOMA HEIM
Um 1000 canadiskra hermanna
er von til Vancouver frá Koreu
á morgun. Þeir hafa verið eitt
ár í hernum og eru að taka sér
hvíld.
HVEITIVERÐ HEIMA
OG ERLENDIS
Á fundi alþjóðahveitisölu sam
takanna nýlega í Washington,
var hveitiverð ákveðið á heims-
markaði $2.05. Áður var það $1.85.
Bretar hafa reiðst þessu svo,
að þeir segjast ekki undir samn-
ing um þetta skrifa, sem um 40
! þjóðir hafa nú gert.
Howe verzlunarmálaráðherra
segist ekki fást neitt um hvern-
ig Bretum geðjist þetta. Er þó
þess ávalt að gæta, að Bretar
kaupa alt að helming af því
hveiti sem á heimsmarkað bíðst.
Mexikó vonar að þurfa ekki
að kaupa hveiti frá Canada með
því að auka framleiðsluna heima
fyrir. Héðan hefir hún keypt um
300,000 búsjel.
Bandaríkin, sem árlega kaupa
um 73 miljónir mæla héðan, eru
með því að takmarka hveitikaup
frá Canada.
Að verð á hveiti sé hátt, virð-
ist skoðun margra, ekki sizt
þeirra er kaupa það. En hvað
fær nú canakiski bóndinn fyrir
hveitið fram yfir þetta sem kall-
að er grunnverð (basic price),
sem nú er talið að sé $1.40. Eru
ekki halfdánarheimtur á afgangi
verðsins hjá stjórninni.
Nokkuð er að hveitiframleið-
endur segja að verð þurfi að
vera $2.25 á hveiti til þess að
gott megi heita—borið saman
við framleiðsluverð og vinnu-
laun sem nú séu.
SIGLINGABANN
Canadastjórn lýsti því yfir s.l.
viku, að skipum þessa lands hafi
verið bannað að sigla til hafna
í Kína og Koreu, “ eins og í
Bandaríkjunum sé gert” Góð
börn gera að vilja pabba sinna.
LÆTUR VEL AF HEIM-
SÓKN TIL CANADA
Konrad Adeauner, kanslari V.-
Þýzkalands, er nýkominn heim
úr ferð til Vesturheims. Hann
lét vel af viðtökum í Bandaríkj-
unum og Canada, kveðst þar
hafaxxrðið var festu í hugsun, er
treysta mætti. Hann sagði Ot-
tawa hafa tekið vel í að leyfa
innflutning frá Þýzkalandi á
verkafólki, er til búnaðar þekti.
FLYTUR ERINDI UM ST.
G. STEPHANSSON
Á ársfundi fræðafélagsins —
The Society for the Advance-
ment of Scandinavian Study, er
Aðrir háskólakennarar í nor-
rænum fræðum víðsvegar úr
Bandaríkjunum flytja einnig er-
indi á fundinum, en félagið vinn
ur, eins og nafn þess bendir til,
að viðgangi þeirra fræða vestan-
hafs. Með það fyrir augum gefur
það út ársfjórðungsritið —
“Scandinavian Studies”, en rit-
stjóri þess er hinn kunni mál-
fræðingur, prófessor A. M.
Sturtevant á ríkisháskólanum í
Kansas (U. of Kansas) sem
margt merkilegt hefir ritað um
íslenzka málfræði og fornbók
menntir vorar.
Dr. Beck er fyrrverandi for-
seti félagsins (1940-42 og 1950-
51), en núverandi forseti er próf.
Adolph B. Benson á Yaleháskóla
mikilsmetinn fræðimaður og ís
landsvinur, sem meðal annars
hefir þýtt á ensku hið merka rit
um ísland, Iceland, a land of
contrasts (1937), eftir prófessor
Hjálmar Lindroth. Prófessor
Benson sótti Alþingishátíðina
1930 og hefir flutt fjölda fyrir-
lestra um ísland.
Frá söngför karlakórs Reykjavíkur til
Miðjarðarhafslanda
Karlakór Reykjavíkur, sá er ^ við söngstjórann, Sigurð Þórðar-
stund. Lét páfi
hingað kom um árið, er nú i
söngför um Suðurlönd. Eru söng
mennirnir 42, en alls í förinni
rúmlega 200 manns. Er ráðgert,
að hún taki mánaðartíma, og er
farið með Gullfossi, stærsta far-
þegaskipi íslendinga. — Ólafi
Hallsyni í Eiriksdale hefur ný-
son, stutta
ánægju sína í ljós yfir hinum
ágæta söng kórsins, árnaði okk-
ur og íslandi alls hins bezta.
Síðan afhenti hann söngstjóran-
um að gjöf stóra meðalíu af sér,
°g kórmenn allir og konur þeirra
fengu lítið merki af páfa til
TIL LÚÐV. KRISTJÁNS-
SONAR
ríkisins. S.l. vetur hlaut maður f lialdinn vergur föstudaginn og
drotningarinnar þennan titil.
Drotningin er fædd 21. apríl
1926 á hinu mikla Bruton tízku-
stræti í London. Var faðir henn-
ar George VI, þá Hertoginn af
York.
laugardaginn 1. og 2. maí á rík-
isháskólanum í Nebraska, flytur
dr. Richard Beck prófessor er-
indi um Stephan G. Stephansson
í tilefni af aldarafmæli skálds-
ins.
Forspjall:
Ferðaskjóðu fyrir brag
feigin vildi kvitta,
en andleysið er eins í dag
engan þar aö hitta....-__
Það er svo oft, sem gamlar glæð-
ur skína
og góðvildin þín, altaf lýsir mér.
Eg virði líka traust og trúna
þína
að treysta á ferð með drottins
engla her.
En hugboð mitt, ef hömlur engv-
ar væru
þú hópinn glaður mundir koma í.
Því ef að þessir góðu og gömlu
færu,
þá gerðist ekkert laumu “kelerí”.
Eg hef kannski ekki haldið mig
við trúna,
en hugsað meir um það, sem ger-
ist hér.
Því heimförina heldur kýs eg
núna,
Með Halla og Steina*, —en
treysta á englaher.
* ★ *
Beztur allra betri þegna
blessi þig drottinn Lúli minn
En rétt svona aðeins rímsins
vegna
rek eg þetta í endirinn
Rósmundur
"Hér er átt við Harald Ólafsson
á Mountain, N. D. og Steindór
Jakoksson, Wpg. Við komum
allir með sömu ferð að heiman,
fyrir réttum 40 árum.
To Show Coloured Pictures
Miss Gloria Sivertson will
show coloured slides and give a
commentary on her travels in
Europe and Iceland last^summer,
at the First Lutheran Church,
lower auditorium, Tues. April
28, at 8.15 p.m.
A musical program will be
rendered by Max Kaplick, form-
er opera singer in Germany. Mr
and Mrs. Kaplick were introduc-
ed to the public at the annual
concert of the Icelandic Can.
club this winter when they gave
several opera selections.
The concert is under the ausp-
ices of the Jon Sigurdson chapt.
IODE. There will be refresh-
ments served following the pro-
gram. A collection will be taken.
Tell your friends about this
concert. And we know that you
will enjoy the excellent pro-
gram offered. —H .D.
lega borizt bréf frá vini einum, j minningar um þessa heimsókn.
sem hann á í þessari för, og er Allir kórmenn voru í hátíðabún-
ingi.
í dag fórum við í ferð um
borgina. Hér er svo margt að sjá,
að mig brestur orð að lýsa þvi’.
Aðrir farþgear á Gullfossi hafa
Reykjavík 25 marz. Þá var norð- skoðað borgina og umhverfi í
það skrifað í Rómaborg 8. apríl.
Verður hér birtur kafli úr því
bréfi (með leyfi bréfritarans og
Ólafs). ------
Við lögðum af stað frá
ankuldi og úfinn sjór. Fyrstu
tvo dagana héldu farþegar sig
mikið í herbergjum sínum, en
þegar kom suður undir Spán, fór
veður mjög að hlýna og sjór að
kyrrast, og tóku menn þá að rísa
úr rekkjum og hressast eftir
volkið fyrstu dagana.
Þegar komið var til Gíbralter,
gær og dag.
Nú er kórinn að leggja af stað
í kvöld til Mílanó, þar sem hann
á að syngja inn á hljómplötur.
Aðrir farþegar eru lagðir af stað
til Napoli og fara þaðan með
Gullfossi til Genova.
Allur aðbúnaður á Gullfossi
er hinn ákjósanlegasti. Þjóna-
var hafið spegilfagurt. Höfrung-1 liðið lipurt og elskulegt. Með
ar og annað smáhveli brugðu ájGullfossi er forstjóri Eimskipa-
leik umhverfis Gullfoss, en Gull- ] iélagsins, Guðmundur Vilhjálms
foss “synti” af sér alla þessa! son og frú. Tveir læknar eru í
forvitnu náunga.
Til Algiers komum við 1. apríl.
Þann dag sungum við inn á tón-
band fyrir útvarpið, og var þeim
söng útvarpað klukkan sex sama
dag. Ennfremur var konsert um
kvöldið. Móttökur voru hinar
beztu og dómar ágætir.
í Algiers eru um 1.6 milljón.
Þar skiptast á hinar glæsilegustu
byggingar og aumustu hreysi.
Arabar búa enn í þessu landi við
svipuð skilyrði* og voru fyrir
2000 árum. Andstæðurnar þar
eru hinar ótrúlegustu á öllum
sviðum. Farþegar Gullfoss fóru
í ferðalag suður að sandöldum
Sahara, riðu á úlföldum; fóru m.
a. til “borgar hamingjunnar”,
þar sem Arabar búa sínu ó-
förinni og gæta heilsu manna.
í bréfi, sem skrifað er í Nizza
á Suður-Frakklandi 11. apríl s.l.
segir svo ennfremur frá söngför
Karlakórs Reykjavíkur:
í gær sungum við í Mílano
inn á 12 plötusíður, og vonum
við, að söngurinn hafi tekizt vel,
þótt kórinn hafi orðið að byrja
þann Söng kl. 9 að morgni, en
honum ]auk kl. 12. Lítinn tíma
höfðum við til að sjá okkur um
í Mílano, fórum þaðan um miðjan
úag og komum hingað til Nizza
kl. 1 í nótt.
Á morgun syngjum við hér í
Nizza kl. 6, en kl. 5 verður í
útvarpinu viðtal og nokkur lög
sungin þar. Á sunnudaginn
(12/4) syngjum við í Monte
breytta aldagamla lifi. Landið Carlo, og um morguninn sama
er mjög fagurt og frjósamt, og
var dásamlegt að fá tækifæri til
að sjá lítinn hluta af umhverfi
Algiers.
Til Palermo á Sikiley komum
við 4. apríl og sungum strax
þann dag. Fögnuðu áheyrendur
söng okkar betur en við höfðum
áður þekkt, og var verulega
gaman að syngja fyrir þetta
fólk. Blöð frá Palermo hafa enn
ekki borizt okkur. Daginn eftir
kom hópur manna af landi, sem
sýndi okkur þjóðdansa Sikil-
eyjar, og sungu þeir einnig mörg
falleg þjóðlög.
Við skoðuðum borgina og ná-
grenni hennar. Borgarstæðið er
mjög fagurt, og er hið sama að
segja um borgarstæði Algiers-
borgar. Þessar borgir eru byggð-
ar upp eftir stórum hæðum, og
gnæfa húsin við himin.
Til Napoli komum við 6. apríl.
Þar hafði komið til tals að
syngja í útvarp, en af því varð
ekkert vegna ónógs undirbún-
ings og fullgerður samningur því
ekki fyrir hendi. Þess í stað
dag syngjum við í útvarpið.
Þegar þessu er lokið, eða kl. 12
að kvöldi hins 12. apríl, verður
lagt af stað til Barcelona.
Öllum líður vel. Farþegar á
Gullfossi umfram kórmenn, eru
á stöðugu ferðalagi um borgir
og nágrenni þeirra, og hefur
ferðaskrifstofan Orlof h/f í
Reykjavík undirbúið vel og
vandlega allar þessar ferðir. For-
stjóri hennar er Ásbjörn
Magnússon.
Með sama bréfi bárust og um-
mæli nokkurra blaða í Algiers
um söng Karlpkórs Reykjavíkur
1. apríl s.l.:
. . . .Karlakór Reykjavíkur er
frægur á alþjóðamælikvarða;
hann telur. 42 meðlimi . . . í gær-
kveldi sungu þessir listamenn í
Salle Pierre-Bordes, og tóku
áheyrendur hinum ágæta söng
þeirra með verðugri hrifningu.
. . . . Þessi kór er fyrst og fremst
merkilegur fyrir þann aga, sem
þar ríkir og bar vott um hinn
nákvæmasta undirbúning, þar
sem tilviljuninni er ekki ætlað
skoðuðum við borgina, sem er I nokkurt rúm. Hann er merkileg-
dásamlega fögur. Einnig fórum
við til Pompeji til þess að sjá
þessar gömlu frægu rústir.
í gær komum við svo til Róma-
borgar og sungum hér í gær-
kvöldi. Fólkið tók söng okkar
með mikilli hrifningu, en dóma
hef eg ekki séð ennþá.
í morgun fór kórinn og konur
söngmanna á fund páfans. Söng
kórinn nokkur lög, en páfi gaf
öllum blessun sína. Þetta var
mjög hátíðleg stund. Að loknum
söngnum ávarpaði páfinn okkur
með stuttri ræðu á ensku. Síðan
kom hann til kórsins og talaói
ur fyrir gæði raddanna, fyrir hin
auðugu raddbrigði og sveigjan-
leik tónanna. Hann er einnig
merkilegur fyrir það, hve aðlað-
andi verk voru tekin upp í söng-
skrána, t. d. töfruðust áheyrend-
ur af vögguvísu eftir Mozart . . .
Þetta var afbragðs söngskemmt-
un og að auki einhver sú frum-
legasta og bezt heppnaða, sem
Chaix-félagið hefur staðið fyrir.
Guðmundur Jónsson, barytón
. . . . Rödd þessa söngvara hefur
undraverðan hreim, hljómurinn
hreinn og reglulegur og gæði
raddarinnar óviðjafnanleg.