Heimskringla - 06.05.1953, Blaðsíða 1

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality fe Ta»te”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red Wrapper

'----------------------
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Top« in Quality & Taste”
CANADA BREAD —look for the
Bright Red Wrappet
LXVII ÁRGA IGUR
WTNNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 6 MAf 1953
NÚMER 32.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Dr. P. H. T. Thorlakson
—Samsætisljóð—
Eftir EINAR P. JÓNSSON
Að eignast menn, sem voga að horfa hátt,
er hjartastyrking einstaklinga og þjóða.
Og þeim, er djarfir sigla í sólarátt
er sjaldan hætt í roki Drafnarslóða,
því formannseðlið á síns upphafs þátt
í erfðafestu brims og hetjuljóða.
Þó torfær leið til sigurhæða sé
hún sækist þeim, er hörfa ei til baka,
því víkingslundin á sín óðalsvé
og útskygni til lífsins dýpstu raka.
Þeim bjargar fátt, sem hypja sig í hlé
og hafa ekki rænu á að vaka.
Að nema lönd og lækna mannkvns sár,
er lífsins fyrsta og stærsta aðalsmerki.
Sá verður enginn ungur elligrár,
sem iðkar boðorð kærleikans 1 verki.
Þó sviftibyljir hristi reiða og rár
ei raskast við það formannsandinn sterki.
Eg veit þú reynist jafnan einn af oss,
í allra fremstu röð og stálbrynjaður.
Og þó þú hlytir himinborinn kross,
er hærri tign að vera aðalsmaður.
Er aðrir teldu svefninn sætast hnoss
þú sækja myndir eldinn glaðvaknaður.
Það sæmir lítt að hamra að haustað sé
og hinztu dægur bíði vorrar tungu,
því ísland lætur okkur margt í té, —
og ástarljóð, er skáldin fegurst sungu
skal planta eins og lim af lífsins tré
í lífsskoðun og vitund hinna ungu .
LÖNG ÞINGRÆÐA
Blaðið N. York Times birti 26.
apríl fregn um að einn af efri-
málstofu-fulltrúunum í Wash.,
hefði daginn áður lokið við að
flytja ræðu á þingi, er staðið
hafði í 22 klukkustundir og 26
mínútur.
Þetta er sögð lengsta ræða,
sem á þingi hefir nokkru sinni
verið flutt. Er þá mikið sagt, því
Washington-þingið, er frægt
fyrir málfrelsið og langar ræð-
ur þingmanna sinna.
Þingmaðurinn, sem hér átti
hlut að máli, heitir Wayne
Morse og er frá Oregon. Astæða
hans fyrir að flytja þessa lönguj
ræðu, var að vekja eftirtekt áj
frumvarpi, sem fyrir þinginu lá
og f jallaði um eignarétt á olíu er
fyndist í jörðu fyrir utan strend-
ur landsins. Landstjórnin á til-
kall til slíkra fríðinda, en fylk-
in ágirnast nú slíkar tekjulind-
ir.
Frumvarpið kom frá stjórn-
inni. Þó Morse fylgdi republik-
önum einu sinni gerir hann það
ekki nú, en telur sig óháðan.
En hann er nú andvígur frum-
varpinu ,telur að því koma fyr
en seinna, að fylkin sakir á-
girndar sinnar, vinni lands-
stjórninni það tjón, að henni
verði að falli og upplausn.
Ræðu sína flutti Morse hvíld-
arlaust. Eitt sinn vai skýring
lesin í málinu af öðrum í tvær
mínútur; ætlaði Morre þá að
sitjast niður. En Taft efrimál-
stofu forseti sagði honum að
standa á fætur, ef ræðunni ætl-
aði hann að halda áfram.
f öðru skifti ætlaði hann að
breyta til með því, að standa með
annan fót uppi á stól og hvíla
sig þannig. En honum var sagt
að það væri á móti reglunni; —
hann yrði að standa hjá pulti
sínu, ef hann vildi ekki tapa leyf
inu til ræðuflutningsins.
Hann drakk te, ísvatn og aðra
drykki meðan á ræðuhaldinu
stóð.
VIRÐULEGT SAMSÆTI
Síðast liðið fimtudagskvöld
var Dr. P. H. T. Thorlakson og
Mrs. Thorlakson, í þessum bæ,
haldið mjög risnulegt samsæti,
af Þjóðræknisfélaginu á Alex-
andra hótelinu, í tilefni af því,
að dr. Thorlakson var á s. 1.
hausti sæmdur doktors titli af
Manitoba-háskókla. Var honum
við þetta tækifæri einnig sýnd
sú virðing af stjórn íslands, að
vera sæmdur Commander krossi
fálka-orðunnar. Var orðan afhent
i smasætinu af Gretti Jóhanns-
syni konsul.
Séra Valdimar J. Eylands
stjórnaði samsætinu; sóttu það
hátt á annað hundrað manns.
Um ræðuhöld var mikið. Skal
þar fyrsta fræga telja Dr. A. H.
S. Gillson, forset Manitoba-há-
skóla, dr. C. W. Burns, kennara-
læknadeildar háskolans, dr. C. B.
Stewart, frá Winnipeg Clinic.
Af íslendingum héldu þessir
ræður auk forseta: Próf Finn-
bogi Guðmundsson, Grettir Jóh-
annsson konsúll; Árni Eggert-
son, Q. C., er fyrir minni Dr.
Thorlaksons mælti; Mrs. B. S.
Benson af hálfu Jón Sig. fél.; G.
F. Jónasson af hálfu Columbia
Press Ltd.; J. T. Beck af hálfu
Templara; Jón -Asgeirsson af
hálfu Fróns, Miss Lilja Eylands
af hálfu Leif Eiríkson félagsins;
Einar Páll Jónsson, ritstjóri,
f lutti dr. Thorlakson kvæði;
Dr. P. H. T. Thorlakson
Rev. Sigmar frá Gimli sagði
nokkur orð, og W. J. Lindal
dómari mælti fyrir skál Mrs.
Thorlakson.
Allar báru ræðurnar vott um
mikinn hlýhug og virðingu til
heiðursgestanna, enda hafa þau
í allri framkomu sinni til þess
unnið. Dr. Thorlakson hefir mik
inn þátt tekið hér í starfslífi
Canada, ekki sízt í læknamálum.
f þeim hefir hann getið sér svo
góðan orðstír, að hann tilheyrir
Royal College of Surgeons of
England, og tveimur stærstu
skurðlæknastofnunum Bandaríkj
ana og Canada. 1 þessu fylki hef-
ir hann stöðugt staðið í broddi
fylkingar með að koma af stað
ýmsum framförum í lækningum
og má þar til nefna stofnun, sem
heitir Manitoba Institute for the
Advancement of Medical Educa-
tion and Research; hann hefir
og verið forseti Western div., of
the National Research Council
of Canada.
Vér vitum ekki til að framar
hafi honum þarna nokkur ís-
lenzkur læknir hér staðið.
The Winnipeg Clinic lækna-
stofnunin hér var stofnuð af
honum.
í þágu stofnunar sem heitir
The Cancer Institute of Canada
hefir dr. Thorlakson mikið unn-
ið og er nú formaður þeirrar
stofnunar. Sem yfirkennari skurð
lækninga á Manitoba háskóla.
hefir hann og starfað og hefir
lengi tekið mikinn þátt í
öðrum málum háskólnas. Hefir
Mrs. Thorlakson einnig gert
það og um skeið verið í stjórn-
arnefnd skólans.
Það mætti nú ætla að maður
sem í slíku á daglega að vasast,
hefði lítinn tíma til að starfa að
íslenzkum málum. En þrátt fyrir
það hvað á dr. Thorlakson
hleðst af öðrum verkum hefir
hann verið óþreytandi starfs-
maður í ýmsum íslenzkum mál-
um, eins og lútersku kirkjunnar,
Columbia Press, og nú síðast við
að hrinda háskólastólsmálinu í
framkvæmd, sem ekki er takandi
fyrir að dagað hefði uppi, hefði
starfs hans ekki notið þar við.
Dr. Thorlakson svaraði í
veizlulok ræðumönnum með a-
gætri ræðu.
I söng og hljómleikum tóku
þessir þátt: Pálmi Pálmason,
Mrs. Lincoln Johnson, Robert
Bablo, Miss Sigrid Bardal og
Mrs. King.
Mrs. V. J. Eylands afhenti
Mrs Thorlakson blóm.
Bréf og skeyti voru lesin frá
vinum lengra að, af veizlustjóra
Mr. og Mrs. S. Anderson, semj
búið hafa að 800 Lipton stræti
eru nú flutt í Ste. 4. 652 Home
St., Winnipeg.
“SYNIR FRELSISINS”
BRENNUVARGAR
í dal einum í West Kooteney
í British Columbia, byr lýður,
sem af Rússum er kominn og
kallar sig “synir frelsisins“. —
Rússneska-heitið er Dukeborar.
Eru þeir hér svo þektir, að lýsa
þeim frekar er óþarft. Þeir hafa
búið í Manitoba og víðar, síðan
þeir struku eða flúðu frá Rúss-
landi af því þeir viðurkenna eng
an veraldlegan höfðinga og neita
að fara í stríð fyrir þá. Um 2000
af þessum hópi búa í nefndum
sæludal, en eru ekki allir ánægð-
ir. Vilja sumir flytja til Mið-
Ameríku en aðrir ekki. Eru þeir
nú farnir að berjast sín á milli
út af þessu. Bardagaaðferðin er
að brenna upp hús og búðir, fella
símastaura og rífa upp járnbraut
ir á portum. Fyrir rúmum einum
mánuði brendu þeir upp 22 hús
og búðir, en hættu því þó um
skeið. Er nú sagt að þeir séu
byrjaðir á því aftur.
Saga þessa mannflokks er sú,
að þeir áttu heima í Kakasus-
löndunum, en voru reknir það-
an til Georgíu, vegna þess, að
þeir vildu ekki fara í stríð; —
sögðu stríð synd, og hefir
mörgu meira verið Iogið en því.
Þegar herskyldu átti að innleiða
þar, ætluðu mestu vandræði úr
þessu að verða. En Tolstoi gamli
fékk því til vegar komið, að þeim
væri þá leyft að flýja land. —
Fluttu þá um 7,000 af þeim burtu
og kom helmingur þeirra til
Canada og voru gefin hér lönd.
Ekki eru þeir hér skyldaðir til
herþjónustu, fremur en aðrir, er
trú aðhyllast, er bannar að taka
bátt í stríði. En oft eru þeir sam-
þegnum hér til vandræða út af
ýmsum afkáralegum venjum —
Ó dýrðlega vor
En þessi breyting sem verður á öllu með vorinu!
viðjarnar hlaupa í felur og kikna í sporinu,
hlývindar blása og glaðværir faðma að sér foldina,
og fitla við hálfnakinn svörðinn, og kitluðu moldina.
Allt dansar af lífi og gleði í ljósinu og dýrðinni,
lyftist og stækkar og varpar burt húmstiga kyrðinni,
syngur um ástir og hamingju, blómskrúðið blessandi,
og blævakinn leikur um vangana mjúkur og hressandi.
Og sjá hvernig börnin þau leika sér léttstíg og hoppandi,
og lifandi af áhuga og fjöri um grundirnar skoppandi
með vorið í augunum, stássleg og fögur og fagnandi,
frjálsleg og glettnisfull, sælunnar yndisleik magnandi.
♦
Og er ekki gaman að sjá hversu tískan er töfrandi,
trítlandi um gangveginn brosandi, hlóðlát og ögrandi,
léttstíg sem Venus og geislandi af æskunnar unaði,
ástríki og þrá eftir hrífandi leikum og munaði.
Allt vaknar af dvala í litmyndum lífið á jörðunni,
ljósálfar dansa í fagnandi mannlífsins hjörðinni,
fuglarnir syngja og fénaðir una í högunum
og fossarnir niða með dillandi suir.ar lögunum.
Dagarnir lengjast og annríkið miklast hjá mönnunum,
mannlífið þroskast og vitkast með daglegu önnunum,
heilbrigðar frummyndir lýsast með skarlatsins skrúðanum
og skapa það ríki sem frjófgast í vitsmuna úðanum.
Davíð Björnsson
þar á meðal þess, að ganga nakt-
ir. Fyrir utan kenjar sinar eru
þeir sparsamir og iðjusamir og
góðir borgarar.
SETTUR í HEIL-
BRIGÐISSTÖÐU
Blaðagrein birtist nýlega í dag
blaði í Welland, Ontario, sem
getur þess að Olafur Björn Pét-
ursson. sem í Newmarket, Ont.
hefur búið s.l. þrjú ár, hafi verið
settur heilbrigðisstjóri, “Sanitar-
ian” í Welland and District
Health Unit. í sömu grein er
þess getið að aðstoðarmaður hafi
einnig verið skipaður, frá Que.
Mr. Pétursson er sonur Olafs
sál Pétursson og Önnu konu
hans. Hann var fæddur í Winni-
Peg> og stundaði hér' skólanám,
og útskrifaðist af Manitoba há-
skóla 1937, með B. Sc. nafnbót í
búnaðarfræði. Hann vann um
tíma hjá Picardy félaginu go síð
ar í heilbrigðisdeild Winnipeg-
bæjar. Árið 1944 fór hann til
Bermuda og var þar í þjónustu
stjórnar, sem “dairy inspection
Officer", til 1947. Hann er ný-
lokin við nám í “Public Health”
við Toronto University og hefir
auk þess hlotið vottorð “Certifi-
cate” í “public health and sani-
tary inspection”. Sagt er í grein:
inni: “Mr. Petursson comes to
Welland District Health Unit
well qualified to take charge of
fiod control, environmental
hygiene and sanitation.” Aðstoð
armaður hans, Edgar H. Smith,
kemur frá Lennoxville, Que. —
Hann hefur einnig B. Sc. nafn-
bót. Hann var í flughernum á
stríðsárunum.
HVAÐ GERIST?
í grein í Samvinnunni með
fyrirsögninni: Hvað er að ger-
ast, í Rússlandiú segir í niður-
laginu það sem hér fer á eftir:
— — —Stalin var oft kallaður
“Ghengis Khan með síma”. Sú
samlíking við hinn forna ein-
vald Asíulanda, er að því leyti
röng, að völd Stalins hafa án
efna verið meiri og vafasamt er,
að nokkur maður hafi nokkru
sinni ráðið svo miklu yfir svo
stóru landsvæði. Hann skildi
manna bezt, eftir 29 ára stjórn,
að slík völdin mundu í hættu, ef
um þau væri baríst. Hann vildi
sýnilega ekki láta endurtaka þá
baráttu, sem hann sjálfur háði til
að vinria þessi völd. Þessvegna
hefir hann verið búinn að ganga
frá stöðuveitingum fyrir dauða
sinn. En hitt ér óreynt hvort sú
skipan helzt til frambúðar, án
þess að til einhverra átaka komi.
Það mun tíminn leiða í ljós.”
Með þetta í huga er að líkind-
um ekki neinna snöggra breyt-
inga að vænta frá stefnu Stal-
ins.
FRÉTTIR í FÁM ORÐUM
Lewis St. George Stubb, fyrrum
dómari í Winnipeg og fylkis-
þingmaður frá 1936 til 1949, sæk
ir um þingmensku í Mið-Winni-
peg kjördæminu í fylkiskosning
unum 8. júní.
•
í kosningunum í Manitoba,
verður kosið eftir réttum tíma
Standard Time, en ekki eftir
tíma golfleikaranna.
•
Áður voru 10 fylkisþingmenn
kosnir í Winnipeg. Nú eru þeir
12, eða 4 í hverju hinna þriggja
kjördæma, Suður, Mið, og Norð-
ur Winnipeg.
Atkvæðagreiðslan í fylkis-
kosningunum 8. júní hefst klukk
an 8 að morgni og lýkur klukk-
an átta að kvöldi eftir canadisk-
um miðtíma, en í Winnipeg byrj
ar hún kl. 9 og lýkur kl. 9. eftir
Winnipegborgar — vitleysu.
•
Útlitið í stríðsmálunum í Asíu
er þessa stundina það. að á með-
an vonlaust skraf um frið heldur
áfram í Koreu, virðast kommún-
istar í Indó-Kína vel á vegi með
að reka Frakka og samherja
þeirra, sem eru Sameinuðu þjóð-
irnar, burt úr landinu. Það ætti
að styrkja trú vestlægu þjóðanna
í friðarstarfinu.
FJÆR OG NÆR
Sveinn Oddsson prentari lagði
af stað suður til Minneapolis s.l.
mánudagskv. Hann mun dvelja
eitthvað syðra og heimsækja sína
gömlu bygð, Minneota.
* ★ ★
Gísli Magnússon, frá Lun-
dar, Manitoba, var staddur í bæn
um yfir helgina.
* * »
W. J. Lindal dómari, lagði í
fyrri viku af stað til Toronto og
Ottawa. f Toronto situr hann
fund er þar stendur yfir um
borgaraleg mál canadiskra þegna
en í Ottawa situr hann fundi í
sambandi við atvinnumál. Hann
verður 2 vikur eystra.
* ★ ★
Útför Mrs. Ingigerðar Sveins-
son í Glenboro, fór fram að
Gimli s.l. mánudag, þar sem
hinn látna átti áður heima. Hún
kom til Gimli með manni sínum
Páli heit. Sveinssyni 1904. Hún
starfaði vel að lúterskum kirkju
málum þar unz hún flutti til
Glenboro. Hana lifa ein dóttir,
Mrs. Ingi Helgason.
* ★ ★
A meeting of the Jon Sigurd-
s°n Chapter I.O.D.E., to be held
Friday, May 8th, at 8 p.m. at
the home of Mrs. B. S. Benson,
757 Home Street.
A SUMMARDAGINN
FYRSTA 1953
1 ljósins kirkju
Gleðilegt sumar gefi þér
vor Guð frá hæstu hæðum,
Sitt orð sem öllu ofar er
í andans dýru fræðum.
í kirkju þá eg kem í dag
mig kallar vorsins sólin
hvar upprisunnar lífsins lag
lýsir upp ræðu stólinn.
Hér geng eg um með glaða lund
gróandans mold við fætur,
og stráin hækka, grænkar grund
gleðin á djúpar rætur.
Sáð var í brjóstið sæði því’ —
er sól og daggar tárin,
Guðs heilagt ljós og harmaský
höndluðu gegnum árin.
Eitt tungumál er talað hér
til vor frá algæskunni.
og sannleikurinn sýndur er
frá sjálfri náttúrunni.
Sú lofgjörð vorsins andar inn
um auðlegðina ræðir.
Hún sagði, föður forsjónin
hún fæðir alt og klæðir.
Lögmáli drottins lútum vér
alt lífið undir tekur,
því áfram haldið eylíft er
sem æðstu hugsjón vekur.
Vítt er til veggja, hvelfing há
í helgri kirkju þinni.
Þar lampa drottins logar á
sem lýsir veröldinni.
Ingibjörg Guðmundsson