Heimskringla - 06.05.1953, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 6 MAÍ 1953
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
VINSAMLEG UMSÖGN
í jólahefti “Kirkjuritsins”, er
út kemur í Reykjavík, birti rit-
stjórinn, prófessor Ásmundur
Guðmundsson, ítarlega og mjög
vinsamlega umsögn um bók dr.
Richards Beck: Ættland og erfð-
ir, og fórust meðal annars orð á
þessa leið:
“Dr. Richard Beck prófessor
mun vera einn af mikilvirkustu
rithöfundum íslenzkum austan
hafs. Vseri það allt komið saman
í einn stað, sem eftir hann hefir
birzt á prenti, þá myndu menn
undrast, hve miklu hann hefir
þegar afkastað ekki eldri maður.
Fer það saman, að hann á lipran
penna, og er ólatur að beita hon-
um.
Hann þreytist aldrei á að
halda á lofti því, sem fegurst er
í bókmenntum vorum að fornu
og nýju og vinnur þannig mikil-
vægt starf til verndar þjóðerni
voru og tungu.
Um nokkur ár var dr. Richard
Beck formaður Þjóðraeknis-
félags Vestur fslendinga, og var
þar vissulega réttur maður á
réttum stað. En þótt hann hyrfi
úr formannssessi, vinnur hann
áfram af sama þrótti þjóðræknis-
starfið.
Þessi nýja bók dr. Becks, —
Ættland og erfðir, er öll í anda
æfihugsjónar hans.
Fyrri hluti bókarinnar er úr-
val úr erindum höfundar um
þjóðræknismál Vestur-íslend-
inga og menningartengsl við
heimaþjóðina, samin af brenn-
andi áhuga og ættjarðarást, svo
að mörgum mun hlýna um
hjartað við lestur þeirra.
Síðari hlutinn er merkur og
veigamikill þáttur í íslenzkri
bókmenntasögu, sem höfundi
hefir verið mjög sýnt um að rita.
Þar eru snjöll erindi um sum
höfuðskálda vorra á síðari tím-
um, svo sem Jón Þorláksson,
Matthías Jochumsson, Grím
Thomsen, Örn Arnarson, Jón
Magnússon, Jónas Hallgrímsson
og Einar Benediktsson. Eru þau
rituð af næmum skilningi og
smekkvísi, eins og vænta má, þar
eð höfundurinn er manna fróð-
astur í þessum efnum og sjálfur
skáld.
Hafi hann þökk fyrir þessa
góðu bók.”
(Þessi merka bók dr. Becks
fæst í Björnsson’s Book Store,
Winnipeg.)
I gamni
Hafði séð fljúgandi diska
Lars var giftur hinum me
svarki og lenti hann oftlega í
deilum við konuna. Dag nokki
er hann var við vinnu, spu
einn vinnufélagi hans að
hvort hann hefði nokkru sii
séð fljúgandi diska? —Já, :
sannarlega, svaraði hann, bí
með mat og án matar!
—Mbl.
THIS HANDBOOK
FOR AIVSBITIOUS IVIEN
FR££f
Have you had
,a„ your copy?
J20 pages of guid-
#* ÆSmP ance to best-paid
positions. Up-to-
the-minute infor-
mation for men
wiio want to climb
to the top. Tells
how to get promo-
tion, security and
better pay through
home study courses. This hand-
book "Engineering Opportuni-
ties” is free and entirely with-
out obligation. Send the cou-
pon. Make this your big year!
Describes over ninety courses
including:
Civil Stroctural
Mechanical Aeronautical
Electrical A.M.Brit.l.R.E.
A.M.I.C.E. Electronics
A. M.I.Mech.E. A.F.R.Ae.S.
B. Science Building
— SEND COUPON TODAY-------------
Canadian Institute of Science and Tech
nology Limited, Garden Building,
263 Adelaide Street West, Toronto,
Please forward free of cost or obligatior
your handbook, "ENGINEERING OPPOR
TUNITIES".
Name....
Address.......................
................................ Course
, i”*ercsted _in....................Age
........... 293
Sonur lýðsins
(RAGNAR STEFÁNSSON ÞÝDDI)
“Nei, hann hefir aldrei gert það. Sumir
halda að hann láni út peninga, eða hafi einhver
einka-viðskifti; um það veit eg) ekkert fyrir
víst, eg hefi aldrei átt nein þannig löguð við-
skifti við hann.”
“Nei, en eg geri ráð fyrir að þú hafir svona
einn eða tvo Gyðinga við hendina. sem þú átt
viðskifti við”, gat Kantassy greifi sér til, og
hló dátt. “Þessar bölvaðar mylnur hljóta að
hafa kostað þig gríðar peninga.”
“Já, það hafa þær gert”, sagði vesalings
Bilesky; var honum í fersku minni hinn óarð-
vænlegi viðskiftasamningur, er hann hafði
neyðst til að skrifa undir daginn áður; “og þess-
ir illræmdu Gyðingar heimta svo hræðilega háa
vexti. Eg fer bráðum að hafa svo lítið hveiti-
mjöl, að eg hefi ekki nóg í brauð fyrir húsið.
Mér væri það ekkert á móti skapi, ef þessi
maurapúki, Andras Kemeny, vildi kaupa ein-
hverjar landeignir af mér”.
“Hefir hann aldrei beðið þig að selja sér
Kisfalu?”
“Aldrei, svo eg viti til; það er það einkenni
legasta við þetta allt. Eg hefi oft óskað að hann
gerði það, því auðvitað get eg ekki boðið honum
eignina.”
“Hann virðist vera nægilega skynsamur til
þess að þekkja afstöðu sína,” hreytti greifinn
út úr sér. “alþýðubóndi, þó, þó, eigandi að þess-
ari yndislegu bújörð, Kisfalu.”
“Hann hefir, að minsta kosti næga peninga.
Hvað hann gerir við þá alla, get eg ekki ímynd-
að mér. Þegar allt kemur til alls, þá er það æðsta
takmark hvers bóndamanns, síðan þeir losnuðu
úr ánauð, að eignast bújarðir.”
“Land, bújarðir til eignar!” tekur hinn bráð
lyndi greifi upp leftir honum. “Heyrðu mér nú,
minn góði Bilesky, hvar í ósköpunum hefir þú
náð í allar þessar nýmóðins hugmyndir? Koma
þær hingað frá Englandi, með þessum and-
styggilegu vélum? Af því, að ef því er þannig
varið, þá getur það alt saman farið ofan á hafs-
botn með þessu bjórframleiðslu-landi, sem get-
ur farið til Satans fyrir mér. Eignarrétt á landi,
þó! þó! Það var sú tíð, þegar eg var unglingur,
þegar ekki aðeins landeignirnar, heldur þessi
lati og svikuli vinnulýður, tilheyrði aðalsmönn
unum algerlega, vinnulýðurinn, synir þeirra, —
Já, og dæturnar líka.— Og nú talar þú um að
þetta fólk eignist lönd, verði ríkt! Þetta er
blátt áfram vitfirring!” Og gamli, feiti greifinn,
með háan blóðþrísting, og hætt við heilablóð-
falli, snéri sér í gremju og fyrirlitningu frá vini
sínum, sem hafði þessar vitleysu hugmyndir, til
hinnar drambsömu konu hans, sem hann gat æf-
inlega vænt liðsinnis frá.
“Hverjum búist þið við í dag?” spurði Kant
assy greifafrú, til þess að breiða yfir misfell-
urnar í samtali aðalsmannanna.
Hún var ekki alveg viss um, hvort síðustu
orð manns síns, hefðu verið sem bezt viðeigandi
og taldi víst að breyting a umtalsefni myndi
koma sér vel.
Við búumst við flestum af þeim gestum okk-
ar sem koma með járnbrautarlest. Ergys-fjöl-
skyldan býst eg við að komi keyrandi, því Irma
frænka, eins og við vitum, hefir aldrei ferðast
með, járnbrautarlest á æfi sinni. Það fólk kemur
ef til vill ekki fyr en á morgun, þar sem vegirn-
ir hafa verið svo slæmir alla leiðina. En Bartos,
Madacs og Polotays, og tvær eða þrjár aðrar
fjölskyidur ættu að fara að koma hvenær sem
er. Eg held að lestin komi einhvern tíma að
morgmnum , bætti hún við hugsandi, en hún
þarf vanalega að hafa langa bið í Palota, því
barónessan er aldrei tilbúin, og það bíður vana-
lega eftir henni.
“Eg held nú bara að það sé komið !”.segir
Bilesky ofsakátur, og er nú alveg viss um að
komast hjá meira hnútukasti frá vini sínum við-
víkjandi sínum hjartfólgnu vélum.
9. Kapituli
HIN FAGRA ILONKA
Þrumandi dynur og hávaði heyrðist útifyr-
ir, hróp, köll og hlátur, boða komu vagnanna
frá Göngys-járnbrautarstöðinni. Á næsta augna-
bliki er hið stóra hús orðið hálf-fullt af fólki.
Hiópar af ungum meyjum tippla í kringum
mæður sínar, eins og hænu-ungar. Feitir og
gildvaxnir pabbar þurka sveitt ennin, því sól-
skinið er steikjandi þennan fagra ágúst-dag.
Þjónustufólk og sendisveinar leita að, og
finna unnustur sínar og kærasta, sem það hafði
skilið við hér árinu áður, kyssast í laumi, og
skiftast á kveðjum, þangað til forstofurnar, stig
arnir og gangarnir bergmála af svo miklum háv-
aða og gauragangi, að sumu siðavöndu og tauga-
veikluðu fólki myndi helzt hafa fundist það
líkjast vitfirringahæli. Hallarfrúin verður að
Vanda öllum kveðjur; hæla öllum ungu meyj-
unum fyrir fegurð, láta í ljósi aðdáun sína yfir
riddaralegu útliti og framkomu allra ungu
mannanna ; hrósyrði og hamingjuóskir til for-
eldranna með öll þeirra yndislegu afkvæmi. En
hvað Bilesky hallareiganda snertir, þá veitast
vinir hans að honum á allar hliðar, og spyrja
hlæjandi eftir vélunum hans og mylnunum; —
hann virðist vera skotspónn fyrir háði og gríni
allra þessara kærulausu, auðugu, aðalsmanna,
sona Ungverjalands-sléttunnar. Sannarlega er
það fíflska, að vera að tala um að bæta land,
sem framleiðir svo mikla velmegun, að auðvelt
er að sýna svona takmarkalausa gestrisni!
Ungu meyjarnar halda sig feimnislega sem
næst mæðrum sínum, en koma fram ein eftir
aðra, eins og siður var til, til þess að kyssa á
hendi Irmu greifafrúar, og fá vingjarnlegt
klapp á blóðrjóðar kinnarnar.
Ungu mennirnir smella saman hælunum,
Dg heilsa virðulega á hermanna vísu. Flestir
þeirra eru í eins árs sjálfboðaliða einkennisbún-
ingum einhverrar fótgöngudeildar. Sumir sýna
það með settara látbragði, og útlendu sniði á
fötum sínum, að þeir eru a búa sig undir utan-
ríkisþjónustu. Aðrir eru í grófum heimaunnum
fötum, þröngum ungverskum buxum, og gljá-
landi leðurstígvélum; ætla þeir sér auðsjáan-
íega hvorki að ganga í her, eða stjórnarþjón-
ustu, en ætla að vera heima, eins og feðux þeirra
hafa verið, og sjá um akuryrkjuvinnuna og bú-
skapinn á jörðum þeim, sem þeir eiga að erfa.
“En hvar er Ilonka?” er spurt úr öllum átt-
um; en Kantassy, sem þykist sem gamall vinur,
geta leyft sér meira en aðrir, lýsir því yfir að
hann ætli að sækja hana, jafnvel þó hún sé enn
í baðkerinu.
Kantassy greifafrú hefir aðeins tíma til að
mótmæla. “Jeno, í allra krafta nafni, talaðu dá-
lítið varlega!” og hún tekur eftir því með fegin-
leik, að hin saklausu eyru dætra hennar, hafa
ekki heyrt þetta grófa tal föðursins, þegar glað-
legur hlátur heyrist utan úr garðinum fyrir
neðan, og gamli barón Palotay, sem er náinn
ættingi, þýtur út að gluggunum, og dregur nið
ur blæjurnar. — “Aðeins fyrir peninga!” kallar
hann upp. “Þessi sjón er þess virði, að hver og
einn greiði eina florin fyrir.” Og sannarlega
var mynd sú sem birtist útifyrir, mikils virði
að sjá.
Professional and Business Directory * _■

Office Phone Res. Phone 924 762 726 115 Dr. L. A. SIGURDSON 528 MEDICAL ARTS BLDG. Consultatlons by Appointment DR. A. V. JOHNSON DENTIST ★ 506 Somersct Bldg. * Office 927 932 Res. 202 398
Dr. P. H. T. Thorlakson WINNIPEG CLINIC St. Mary’s and Vaughan, Winnipeg Phone 926 441 Thorvaldson Eggertson Bastin & Stringer Lögfrœðingar Bank of Nova Scotia Bld«. Portage og Garry St Sími 928 291
J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental. Insurance and Finoncial Agents Sími 927 538 308 AVENUE Bldg. — Winnlpeg H. J. PALMASON & Co. Chartered Accountants • 505 CONFEDERATION LIFE Bldg. • TELEPHONE 927 025
CANADIAN FISH PRODUCERS Ltd. J. H. Page, Managing Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fisb 311 CHAMBERS ST. Office Ph. 74-7451 Res. Ph. 72-3917 Rovatzos Floraí Shop 253 Notre Dame Ave. Ph. 932 934 Fresh Cut Flowers Daily. Plants in Season rvS.JSScInI,®e in Wedding and Concert Bouquets and Funeral Designs Icelandic Spoken
M. Einarsson Motors Ltd. Distributors KAISER AUTOMOBILES The 1951 Kaiser Car is here Built to Better the Best on the Road IMMEDIATE DELIVERY ShowTootn: 445 RIVER AVENUE Phone 44 395 Sc 43 527 A. S. BARDAL limited 1“*lstur 0f? annast um utfarir. Allur útfcúnaður sá besti. Ennfremur selur hann allskonor minmsvarða og legsteina 843 SHERBROOKE ST Phone 74-7474 Winnipeg
The BUSINESS CLINIC (Anna Larusson) 306 AFFLECK BLDG. (Opp. Eaton’s) Office 927 130 House 724 315 Bookkeeping, Income Tax, Insurance Mimeographing, Addressing, Typing Union Loan & Investment COMPANY Rental, Insurance cmd Finandal Agents Sími 92-5061 a08 loromo General Trusts Bldg.
í látlausum hvítum mússulins kjól, með
bjarta hárið vafið upp í yndislegan hnút aftan á
fínlega höfðinu, og barðabreiðan hatt, sem fallið
hafði niður á herðarnar, og myndaði umgerð ut-
an um eitt hið fegursta andlit, sem nokkurn
tíma brosti við heiminum, var Ilonka að tína
nokkrar rósir, hið eina skraut hennar, og binda
þær í knippi til þess að hafa í beltinu.
Enginn undur þó að yngri mennirnir þyrpt
ust út að gluggunum til þess að horfa á þessa
dásamlega fögru sýn; lítil furða þó að mæðurn-
ar horfðu með öfundarkenndri aðdáun á þessa
fegurðardrotningu; engin undur þó Irma greifa
frú, með meðfæddu drambi, gæfi kvenþjóðinni
sigrihrósandi augnatillit, og liti yfir hóp þess-
ara ungu manna dálítið hugsandi, úr þeim myndi
hún ekki hafa neina örðugleika að velja ákjósan
legan ráðahag.
Fimm mínútum seinna kom þessi yndislega
draumadís inn í salinn, í fylgd með Kantassy-
meyjunum þremur, og þótt þær allar þrjár væru
engan veginn óálitlegar sýnum, bar Ilonka af
þeim, eins og gull af eyri. Fersk og blómleg,
fjörug eins og lævirki, tæplega sjálfri sér með-
vitandi um sína töfrandi fegurð, var hún eins og
drotning, sem vekur þegnum sínum yndi og á-
nægju með návist sinni.
“Einkaréttur gamals nákomins ættingja,
gullið mitt”, sagði gamli Polotay, og smellti
ksosi á báðar kinnar hinnar fögru meyj-
ar, og allir ungu mennirnir litu ut eins og þeir
óskuðu að hár þeirra yrði skyndilega hvítt, til
þess að þeir með því öðluðust þennan sama, dýr-
mæta einkarétt. En Ilonka brosti og hneigði sig
fyrir öllum með sama yndislega lítillætinu og
háttprýðinni, kyssti á feitar eða horaðar hend-
ur eldri kvennanna, leyfði brosandi öllum eldri
karlmönnunum að kyssa á kinn sína. Aðeins hin
skörpu, rannsakandi augu móður hennar veittu
því eftirtekt, að hún roðnaði ofurlítið og leit
niður fyrir sig, hvíslaði kveðjuorðunum ennþá
innilegar, þegar hún fyrst kom auga á Ferdin-
and Madac.
Hann var ungur maður, sem ennþá var í I
eins árs sjálfboðaliða einkennisbúningi Hussar-1
herdeildar. Hann var hár og grannvaxinn, og
leit ákaflega glæsilega út í hinni aðskornu her-
mannatreyju og hárauðum buxum, er sló yndis-
legu litgreiningar samræmi á hinn mjallhvíta
búning Ilonku.
En faðir hans hafði sóað öllum tilvonandi
arfi sonar síns í gegndarlausum nautnalifnaði
og óhófsamri gestrisni. Ættaróðalið hafði lent
í klóm gyðinganna, og Madac-fjölskyldan bjó
í littlu húsi í Keskemet, og hafði ekki efni á að
koma syni sínum í utanríkis-þjónustu.
MALLON OPTICAL
40S GRAHAM AVENUE
Opposite Medical Arts Bldg.
TELEPHONE 927 118
Winnipeg, Man.
COURTESY TRANSFER
& Messenger Service
Flytjum kistur, töskur, húsgögn,
píanós og kæliskápa
önnumst allan umbúnað á smásend-
ingum, ef óskað er.
Allur fltuningur ábyrgðstur
Sími 526 192 1096 Pritchard Ave.
Eric Erickson, eigandi
BALDWINSON’S BAKERY
749 Ellice Ave., Winnipeg
(milli Simcoe & Beverley)
Allar tegundir kaffibrauðs.
Brúðhjóna- og afmæliskökur
gerðar samkvæmt pöntun
Simi 74-1181
L
SAVE l/2 ON NEW RUGS
CARPET REWEAVING
NEW RUGS MADE FROM YOUR
OLD WORN OUT CLOTHES
OR RUGS.
Write For Free Illustrated Cataloge
CAPITOL CARPET CÖ.
701 Wellington Ave.
Winnipeg, Man. Ph. 74-8733
'1
---^

GRAHAM BAIN & CO.
PUBLIC ACCOUNTANTS and
AUDITORS
350y2 HARGRAVE ST.
Bus. Ph. 93-7246 Res. Ph. 3-7390
V-
---J
J. WILFRID SWANSON
& CO.
Insurance in all its branches.
Real Estate — Mortgages — Rentals
210 POWER BUILDING
Telephone 937 181 Res. 403 480
LET US SERVE YOU
British Quality - Fish Nettln*
60 Victoria SL. Winnipeg, Mcra.
Phone 928 211
Your Patronage Will Be
Appreciated
Manager: T. R, THORVALD6QN
Halldór Sigurðsson
Sc SON LTD.
Contractor & Builder
526 Arlington St.
Sími 72-1272
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
Kensincrton Bldg.
275 Portage Ave. Winnit
PHONE 922 496
Vér verzlum aðeins með fyrsta
flokks vörur.
Kurteisleg og fljót afgreiðsla.
TORONTO GROCERY
PAUL HALLSON, eigandi
714 ElUce Ave. Winnipeg
TALSIMI 3-3809
thos. i\mm & sonis
llmited
BUILDERS’ SUPPLIES
COAL - FUEL OIL
Phone 37 071 Winnipeg
Off. Ph. 74-5257 700 Notre Dame Ave.
Opp. New Maternity Hospital
NELL’S FLOWER SHOP
Wedding Bouquets, Cut Flowers
Funeral Designs, Corsages
Bedding Plants
Mrs. Albert J. Johnson
Res. Phone 74-6753
Umboð Heimskringlu á Lang-
ruth hefir Mrs. G. Lena Thor-
leifson góðfúslega tekið að sér.
Eru áskrifendur blaðsins beðnir
að afhenda henni gjöld og yfir-
ieitt greiða fyrir starfi hennar
eins og hægt er.
I
Office Ph. 32-5826 Res. 40-1252
DR H. J. SCOTT
Specialist in
EYE, EAR NOSE and THROAT
209 Medical Arts Bldg.
HOURS: 9-30 - 12.00 a.m.
2 — 4.30 p.m.
\