Heimskringla - 03.06.1953, Side 1

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -iook for the
Bright Red Wrapper
V------------------------r*
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red Wrapper

lxvii árga: ígur
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN. 3. JÚNí 1953
NÚMER 36.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
FRÁ DANMÖRKU
Undanfarin 450 ár hafa karl-
menn einir átt rétt til ríkiserföa
í Danmcírku. En nýlega hafa lög
verið samin og samþykt með al
mennri atkvæðagreiðslu um að
konur heföu einnig erfðaréttinn.
Afleiðingin af því er það, að nú-
verandi ríkiserfingi er Marg-
rethe prinssessa, 13 ára dóttir
Friðrihs konungs, en ekki b .óðir
Danakonungs, Knútui prins, —
eins Oe til stóð.
AFTÖKUDAGUR 15. JÚNÍ
Aftökudagur Rosenbergshjón-
anna hefir verið ákveðinn 15.
júní. Heíir aftakan oft áður vcr-j
ið ákvcðin, en ávalt frestað. —
Júlíus og Ethel Rosenberg voru
fund'n sek um að hafa laumað
upplýsingum til Rússt á síðustu
stríðsáruuum um atomsprengiu-
gerð £ Bandaríkjunum. Þau
hafa lengi verið í Sing Sing
fangelsi og fer aftakan þar fram.
Irving R. Kaufman dómari gaf
út fréttina s.l. föstudag.
KRÝNINGIN
Krýning Elizabetar II fór, eins
og til stóð, fram í Lundúnum í
gær. Var athöfninni ekki einung-
is útvarpað jafnharðan um allan
heim, heldur gafst kostur á að
sjá hana frá byrjun til enda í
sjónvarpi, þar sem það er i lag
komið eins og í Bandaríkjunum
og Evrópu víða, en er lítið til
Canada komið og alls ekki til
vestnrlandsins.
Eftir blaðagreinum frá fregn-
ritum á krýningarvettvanginum
og útvarpi hér að dæma, var
krýningar hátíðin f jölmennari en
slíkar hátíðir áður, og hrifningin
mikil. Einn fregnriti gerir ráð
fyrir að þetta hafi ef til vill verið
sú mesta krýningarhátíð, sem
sagan getur um.
Það var eitt sem að nokkru
skygði á fögnuðinn. Veðrið var
kalt, aðeins 60 stiga hiti og skúrir
af og til og ein hin mesta meðan
stóð á skrúðförinni milli West-
minster Abbey og Buckingham-
hallarinnar, en meðfram 5 mílna
veginum er mælt, að miljónir
manna hafi staðið í mörgum röð-
um, og hefðu regnhlífarlausir
gripið til blaða og hvers sem var
að skýla sér með. En frá hurfu
engir, eða leituðu til húsa.
Eftir krýningar-athöfnina í
Westminster-kirkjunni og erki-
biskupinn af Kantaraborg, Dr.
Gieffrey Fjsher hafði sett kórón-
una á höfuð drotningarinnar og
lýsti yfir að hún væri drotning
Eretlands, hvein við frá fjöldan
um:
GOD SAVE THE QUEEN!
Að krýningin hafi verið eins
og haldið var fram í síðasta blaði,
einn af mestu viðburðum yfir-
standandi árs, ber margt með sér,
af frásögnum útvarps og blaða
hér að dæma.
NOVA SCOTIA KOSN-
INGARNAR
í fylkiskosningunum í Nova
Scotia s.l. viku héldu liberalar
velli. Stjórnin hefir nú 22 þiug-
menn í stað 27 áður, ne íhalds-i
menn hafa 13 í stað 8 áður. CCF
unnu 2 sæti, sem þeir áður höfðu.
Fyrir kosningarnar sagði
Ottawa stjórnin útkomuna í N
Scotia sýna af hvaða átt blési
í stjórnmálum landsirís. Þetta
þetta hefir þá sannast í þeim efn
um, að íhaldið hefir unnið, CCF
staðið í stað, en liberalar tapað.
LOKS UM HÓPFERÐINA TIL
ÍSLANDS
Hljótt hefur verið alllengi um
hópferðina til íslands, svo að
einhverjir munu farnir að halda
að ekkert verði af henni. En svo
er þó ekki, því að ákveðið er, að
38 Vestur-íslendingar fljúgi sam-
an mánudagskvöldið 8. júní með
Loftleiðum frá New York til
Reykjavíkur. Var það til bragðs
tekið að snúa ferðinni þá leiðina
þegar sýnt þótti, að hún mundi
ekki takast beint frá Winnipeg.
Hafa fáeinir bætzt við síðan sú
ákvörðun var tekin, svo að úr er
orðinn dágóður hópur.
Af þessum 38 munu 28 fara
fljúgandi frá Winnipeg til New
York sunnudaginn 7. júní.
Dvalizt verður á íslandi 7
vikna tíma, svo sem upphaflega
var ráð fyrir gert, og menn því
væntanlegir heim aftur í júlilok.
Verður nú birt skrá um þá,
sem fara, og sagt, hvaðan þeir
eru:
WINNIPEG
Aðalbjörg Helgason
Jóhanna Jónasson
Lovísa Bergman
Rósa Jóhannsson
Rósbjörg Jónasson
Sigrún Thorgrímsson
Sigrún A. Thorgrímsson
Sigríður Bjerring
Þorbjörg Sigurðsson
Steini Jakobsson
Finnbogi Guðmundsson
ÁRBORG, Man
Aðalbjörg Sigvaldason
Emma v. Renesse
Guðrún Magnússon
RIVERTON, Man.
Columbine Baldvinsson
LUNDAR, Man.
Guðrún Eyjólfsson
Guðrún Sigfússon
ERIKSDALE, Man.
Guðrún Hallsson
Ólafur Hallsson
HAYLAND, Man.
Sigríður Emilsson
Gísli Emilsson
BALDUR, Man.
Halldóra Pétursson
GLENBORO, Man.
Helga S. Johnson
, l
LESLIE, Sask.
Oscar Gíslason
ELFROS, Sask.
Rósmundur Árnason
WARMAN, Sask.
Egill Johnson
MARKERVILLE, Alberta
Rósa Benediktsson
VANCOUVER, B .C.
Anna Matthieson
HENSEL, No. Dak.
William Sigurðsson
Ingibjörg Soards
MOUNTAIN, No. Dak.
Haraldur ólafsson
CAVALIER, No. Dak.
Sophia Bernhoft
SANTA MONICA, Cal.
Wilhelm Bernhoft
SEATTLE, Wash.
Anna Scheving
Sigrid Scheving
Frelsisljóð
Eftir James Russell Lowell
Fylgja Rósu og öllum hópnum
hugheilar óskir allra Vestur- ís-
lendinga.
]\/TENN:—sem þykist erfa enn
áa sína — frjálsa menn:—
séu í heimi höft, sem þjá
hvar er ykkar frelsi þá?
Ykkar sál ef aldrei hlaut
eiginn skerf í bróður þraut:
Svarið! eruð þið ei þá
"þrælar ,sem ei frelsa má?
T7'ONUR:— sem að síðar meir
syni fæðið — verði þeir
fyrirmynd hins frjálsa manns,
framastoðir þessa lands.
Ef þið heyrið æðrulaust,
ekki brýnið gremjuraust
þegar íhalds öflin sterk
einhver fremja grimdarverk.
Ef þið fyrir ykkar stétt
ekki heimtið fullan rétt,
frjálsra manna mæðra lið
metnar tæpast verðið þið.
Er það frelsi fullkomið
frjötra’ að leysa:—Svarið þið!
eða létta kvalakross,
kvölin þegar snertir oss?
Ó, nei! það er ekki nóg;
annað meira frelsi bjó;
Fyrir alla að finna til:—
fullan kynda sálaryl.
Þrælar eru þeir, sem ei
þora að segja “Já” og “Nei”,
þó það kosti hróp og háð
hvar sem freslis korni er sáð.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi
POINT ROBERTS, Wash.
Ásta Norman
Jóhann Norman
WHEATLAND, Wyoming
Maggie Needham
UM KOSNINGARNAR
Við uppsögn Manitoba-þings
ins, var tala hvers flokks, sem
hér segir: Liberala 30, Samvinnu
manna 5, íhaldsmanna 9, CCF
7, óháður 1, Kommúnistar 1, auð
sæti 4. Tala þingmanna alls 57.
Samvinnumenn greiddu liberöl
um ávalt atkvæði.
Alls sækja nú i kosningunum
172; berjast mjög víða 4 um hvert
sæti. í Ruperts Land kjördæmi
fer ekki kosning fram fyr en 6.
júlí.
Hon. William Morton, verka-
málaráöherra og þingmaður frá
Gladstone, var kosin gagnsókn-
arlaust Honum var tiikynt þetta
á skipinu á hafi úti, sem flytur
hann á krýningarhátiðina.
f Lakeside kjördæmi, þar sem
D. L. Campbell forsætisráðherra
sækir, eru nú 4 í vali. Mr. Can:p-
bell er búinn að vera þingmaður
þar í 17 ár og hefir enginn fyr
sótt á móti honum.
Um 12 þingsætin í Wimvpe
sækja 34
í Mið Winnipeg sekja 1A um
4 sæti.
Á síðustu stundu varð sú
breyting á framboðslista þingm.,
að við hann bættust þessi nöfn.
W. A. Wyborn, Brandon, S.C.
George J. Friesen, Emerson,
Herman Scheel, Virden,
W. Mickalchuk, Fisher,
John Firman, Gimli,
John A. Malcon, Mountain
George E. Scalf, Swann River
John Yuzak, Winnipeg North.
E. R. Draffin, St. Andrews.
En til baka drógu sig þessir:
Joseph Kachor, Fairford, lib.
Fred T. Klyn, St. Clements, S.C.
Eric Bailey, Virden,
Albert Weisner Wpg. North.
EVEREST SIGRAÐUR
Brezki leiðangurinn, sem verið
hefir að brjótast upp á hæsta tind
Himalaya-fjallanna, tindinn Ev-
erest, sendi útvarpsskeyti til
Elizabetu II að kvöldi krýning-
ardags hennar, um að Everest
væri sigraður. Tveir menn úr
leiðangrinum komust þangað. —
Var annar þeirra E. P. Hillarv
frá New Zealand, en hinn Tens-
ing Bhutia, sem í fleiri leiðangr-
um upp á tindinn hefir tekið þátt
en nokkur annar.
FORINGI “FARFUGLA”
UM ÍSLENZKUKENNSLU
BARNA S. L. VETUR
Eins og skýrt var frá á síðasta
Þjóðræknisþingi, var sú nýjung
tekin upp, að íslenzkukennsla
barna í Winnipeg fór í vetur
fram á sunnudögum í stað laug-
ardaga áður. Var kennt í báðum
íslenzku kirkjunum og kennslan
höfð á undan sunnudagaskólan-
um, þannig að börnin fóru beint
úr íslenzkunáminu í sunnudaga-
skólann.
Er hér um fyrirkomulag að
ræða, er taka ætti upp sem víð-
ast, -því að með þessu móti fá
börnin það í einni ferð, sem áður
tók þau tvær.
Þátttaka var allgóð (samtals
60—70 börn, þegar bezt lét) og
árangur eftir vonum, þó að byrj-
að væri í seinna lagi og við ýmsa
erfiðleika að etja.
Umsjón með kennslunni hafði
að þessu sinni Finnbogi Guð-
mundsson, en kennarar voru: —
Vilborg Eyjólfsson, Emma Sig-
urðsson, Joleen Helgason, Caro-
lína Gunarsson, Stefanía Eyford,
Rósa Björnsson, Guðrún Palmer
og Valdimar Lárusson.
Miðvikudagskvöldið 20 maí —
höfðu kennararnir dálitla
skemmtpn fyrir börn þau, er
sótt höfðu íslenzkunámið um
veturinn. Voru skemmtiatriði
þessi:
1. Ávarp: Finnb. Guðmundsson
2. Sagan af henni Gilitrutt: —
Valdimar Lárusson sagði.
3. Islenzk lög sungin: Svava Júl-
íus og Björn Sigurbjörnsson
4. Bernskuminningar frá Nýja-
íslandi: Lára Sigurðsson.
5. Litmyndir frá íslandi: Áskell
Löve sýndi.
6. Veitingar
Virtust börnin skemmta sér
vel og fara ánægð heim af þess-
um fundi.
Standa vonir til, að svipuðu
starfi verði haldið áfram næsta
vetur.
Drotning og konungur sendu
leiðangri Col. John Hunt heilla-
óskaskeyti.
SOLON BOÐIÐ HIINGAÐ
Þarna er þá þessi þraut unnin.
Á Indlandi var það trú manna
að tindurinn væri hærri ea.hann
var sagður og að hann hækkaði
við tilraunir að komast þangað.
Á þeirra máli heitir tindurinn
Gárisankar, en hann var skírður
Everest, eftir einum brezkum
leiðangursforingja.
En hætt var nú komið að gefist
væri upp og þessi leiðangur end-
aði, sem hinir 10 er gerðir hafa
verið úí og allir hafa að engu
orðið vegna “storma er smjúga
gegnum merg og bein, bylja, er
blindi mönnum leiðina, og illra
anda er taugabilun olla”.
RÓSU BtENEDIKTSSON
BOÐIÐ TIL ÍSLANDS
Rósu Benediktsson í Marker-
ville, Alberta, dóttur Stephans
G. Stephanssonar, hefur nýlega
veri boðið til íslands í tilefni af
100 ára afmæli föður hennar
næsta haust.
Standa að boðinu nokkrir vin-
ir hennar hér vestra, flugfélagið
Loftleiðir og íslenzka
stjórnin.
Mun Rósa dveljast 7
ríkis
íslandi og verða með í hópferð-
inni, er um getur á öðrum stað í
blaðinu.
Solon Low, heitir, sem kunn-
ugt er, foringi Social Credit-
ílokks Albirtinga á sambandsþ
í Ottawa. Hann er nú staddur í
þessu fylki og heldur ræður fyr-
ir flokksbræður sína hér
í ræðu sem hann hélt síðast !
miðvikudag’ í Strathclair, tók
hann það fram að hann væri hér
ekki í neinum hernaðar-innras-
arhug, heldur hefði hann verið
boðinn hingað af flokki manna,
sem væru góðir og gildir borgar-
ar fylkisins.
Hann tók þetta fram vegna
þeirra ummæla Campbells for-
sætisráðherra, að kalla koniu
flokks Social Credit manna frá
Alberta hingað herarás.
Liberalar eru orðnir svo yfir-
gengilega flokksblindir, að þeir
halda að þeir einir eigi þetta
fylki, sagði Mr. Low.
Hann sagði Free Press hafa
grafið upp fyrir átján árum allar
þær skrípamyndir og skammar-
greinar sem hún hefði flutt um
Social Credit flokkinn og sent
smala sina til Alberta með það
dót í tveimur kosningum, til
þess að reyna að eyðileggja
stefnu, sem blaðinu geðjaðist
ekki að. Þeim var auðvitað boðið
þangað af nokkrum íbúum Alt
jfylkis. Og Social Credit-sinnum
vikur á kom ekki tii hugar að banna
Finnbogi próf. Guömundsson
er einn í hópi “farfuglanna”, er
flugið hefja héðan næstkomandi
sunnudag áleiðis til íslands. En
hann átti upptökin að því, að ferð
þessi kom til mála, skrifaðist i
við flugfélagið íslenzka, Loft-
leiðir, og hefir hér einn haft all
an veg og vanda af framkvæmd-
um málsins. Hafa ekki einungis
verið því miklar annir samfara.
heldur jafnframt fjármunalegur
kostnaður. En hugmyndin var
góð, og þeir sem í ekkert horfa er
heillavænleg mál eiga í hlut, eiga
inni hjá drotni fyrir það, ef
þakklæti mannanna bregst.
Frá þjóðernislegu sjónarmiði
hefir hér fyrir mikilvægu máli
verið gengist. En það er þó ekki
nema eitt af hinum mörgu málum
vorum, sem óskifts fylgis hefir
notið trá prófessor Finnboga
Guðmundssyni, síðan hann kom
vestur. Auk aðalstarfsins, við
kenslustólinn íslenzka á Mani-
toba-háskóla, hefir hann starfað
hlífðarlaust að þjóðræknismálum
vorum Vestur-fslendinga. Hann
hefir ferðast hér um íslenzkar
bygðir austur og vestur, flutt
þar erindi, mint okkur á ættjörð-
ina og alls staðar hlotið þakklæti
og vináttu að launum. Hann hef-
ir og ynt af hendi mörg önnur
þjóðræknisstörf hér svo sem með
tilsögn á kvöldskólum í íslenzku,
í íslenzku nefndarstarfi, erind-
um fluttum og blaðagreinum
skrifuðum og nú síðast en ekki
sízt, er það áhrifum hans að
þakka að hér hefir verið byrjuð
íslenzk kensla á sunnudagaskól-
um íslenku kirknanna.
Alt þetta starf á ekki lengri
tíma en próf. Finnbogi hefir ver-
ið hér vestra, er ærið mikið og
hið þakkarverðasta.
Hkr. óskar honum góðrar ferð-
ar heim til ættmenna sinna og
ættlandsins og heillar aftur
komu, er heimsókninni lýkur.
Hér bíður hans verk margra á-
gætra manna sem hans að vinna.
þetta, eða spyrja um hvort þeir
hefðu nokkurn rétt til að vera
þar. En það er einmitt spurning-
in, sem Free Press vakti upp hér
í sambandi við komu Mannings
forsætisráðherra Alberta hingað.
Blaðið og forsætisráðherra Camp
bell vara sig ekki á því, hvað þau
hafa með þessu gert. Það hefir
auk þess að sýna þennan þokka
lega sið gagnvart gestum af sér,
auglýst hræðslu við að sjá ilett
ofan af gerðum liberalstjórnar-
innar hér, vitandi fyrir víst, að
stjórn þessa fylkis getur ekki
staðist neinn samanburð, sem
gerður kynni að verða, af starfi
hennar og Alberta-stjórnar.
Gaf Mr. Low sýnishorn af því,
er í báðum þessum fylkjum ætti
sér stað í heilbrigðismálum, —
mentamálum, fjármálum og
sveitamálum, sem hætt er við fyr
ir liberala, að áheyrendur muni
fram yfir kosningadaginn, ekki
lengra en er til hans.