Heimskringla - 08.07.1953, Blaðsíða 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
Heimakringk
(StofnuO lStt)
Komut úi á hverjum miðvikudegt
ElK'endur: THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Talsími 74-6251
Verö bi&öalng er $3.00 árgangurinn, borgist fyrirfram.
Allar borganir aendist: THE VIKING PRESS LTD.
öll viÖ8kiftabréf blaðinu aélútandi sendist:
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Rltstjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HETMSKRINGLA. 853 Sargent Ave., Wlnnipeg
Advertising Manager: GUNNAR ERLENDSSON
"Heimskringla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man., Canada — Telephone 74-6251
Anthorired as Second Class Mail—Post Offiee Dept.. Ottqwa
WINNIPEG, 8. JÚLf 1953
Ottawastjórnin í Canada stær-
ir sig stundum af því, að hún
feti í fótspor ofannefndra
stjórna. f sambandi við fækkkun
stjórnarþjóna, gerir hún það
ekki.
Tala stjórnarþjóna nú er hér
131,646. Er það 7,056 hærri tala
en fyrir ári síðan og hærri, en
þegar stríðið stóð hér sem hæst.
Mr. St. Laurent stjórnarfor-
maður lofaðist til fyrir tveim
árum að fækka stjórnarþjónum
um 5%. í stað þess hefir hann
fjölgað þeim um heldur meira
en sem þessu nemur.
Þetta er gott dæmi af því hvað
ant núverandi stjórn er um að
lækka útgjöldin.
Er nokkur furða á þó skattar
séu háir?
Pólítískir Pistlar
OTTAWA-BRÉF TIL SATURDAY NIGHT
í bréfi sem nýlega birtist í Saturday Night, er vikið að pólit-
íska viðhorfinu í Quebec-fylki. Eru íbúarnir ávítaðir fyrir að sýna
ekki St. Laurent, foringja liberala eins eindregið fylgi og hann
eigi skilið. Segir höfundur bréfsins að það sé tími til þess kominn
fyrir Quebecinga, að gleyma smjörkaupunum Trá Nýja Sjálandi
um árið, sem verðið á smjöri í Quebec, sem í öllu landinu, hefði
felt, og Frakkar geta aldrei gleymt. Eins atyrðir bréfritarinn blöð
in í Quebec svo sem Le Devoir í Montreal sem vinni liberal-flokk-
inum mikið ógagn. Jafnvel Le Soleil, sem flokksblað liberala, geri
það einnig. Ennfremur sé L’Action Cahtolique með vangaveltum
og aðfinslum við störf núverandi stjórnar.
Það verður að minna Quebecinga, segir bréfriti, á þetta. Ef
þetta háttalag verður til þess að skara eld að köku þeirra Duplessis
°g Drew í kosningunum, má það kæruleysi mikið kallast. Hvers á
okkar ágæti St. Laurent að gjalda, maður af okkar þjóð, sem gert
hefir þjóðflokki vorum meiri sóma en nokkur annar forsætisráð
herra hefir gert og málefnum Frakka í þessu landi er öllum fróðari
um og velviljaðri, ef feldur væri nú, til þess að koma prótestanta
frá Ontario til valda?
Það er stundum meðal íslendinga hér minst á, að þjóðerni cg
trúmál eigi ekki að koma til mála í kosningum í þessu landi. Frakk
ar eru þar á öðru máli. Svo mikið er af ofanskráðu ljóst þó lengsi
af hafi verið reynt að fela það.
FÓLKS FÆÐ CANADA
Það hefir ekkert háð Canada
meira en fólks fæð þess. Að hér
skuli aðeins vera 14 miljónir í-
búa í landi sem tók að byggjast
um sama leyti og Bandaríkin er
nú hafa 165 miljónir, ef ekki
meira, og að stærð og náttúru
friðindum er á borð við þau, er
eitt mesta undrunarefni þeim.
sem ekki vita hverju fólsfæðin
hér er að kenna. Hér má heita
að liberalar hafi verið við völd
síðan 1896, að tveimur kjörtíma
bilum undanskildum. En stjórn
á þeim lenti í öðru en innan-
lands framkvæmdum vegna þess
að annað þeirra stóð heimsstríð-
ið 1914-18 yfir, en hitt lenti í við
reisnarstarfi, sem fyrir öllu
varð að ganga, því fjárhagurinn
og atvinnuvegirnir voru í kalda
kol komnir hjá liberalstjónn-
um landsins. í búarnir höfðu
ekki vanist öðru en liberalstjórn
og tóku til að rótast um, er koma
átti hér í verk iðnaðarstefnu, og
settu* liberalstjórn aftur að völd
„ , . , , . , henni var hatur Quebec-Frakka
um. En hængurinn a henm heiir. , , , „
ávalt verið þessi, að þeir hafa á móti Bretum ut af þvi, að tapa
hér hvorki viljað heyra né sjá ytirráðum landsins i þeirra hend
aðra framleiðslu, en búnaðar- ur' Við skulum með frJalsn
rekstur. Hér hefir ekki mátt verzlim og tollfrelsi eiga gott
koma að iðnaði, heldur hefir við Bandaríkin. Og þau urðu pa
hráefni landsins verið selt eða ti! með að hJálPa hér UPP a sak'
oft gefið til bandaríkjanna eins irnar með iðnaði sinum’ ems °2
og huðir, gærur 0g ull, en sem Þau hafa ávalt verið fús að gera'
tilbúin klæða- og skóvara var Skyldi Quebec Hberalisminn
en stund leggja aðeins á frum-
iðnað.
Hvernig stendur á þessanÉ
marglofuðu liberal stefnu, sem
þessu veldur? Gáið að hvernig
hún varð til? Hún varð til í
höfði Quebec-Frakka og átti að
vinna hinni eðlilegu stjórnar-
stefnu Sir John A. Macdonalds
mein ,er hér vildi koma upp al-
hliða þjóðarbúskap og hagnýta
allar uppsprettur í landinu og
fá fólk til að setjast hér að frá
hinum þéttbýlli löndum til þess.
Þá hefði hér ekki þurft að
kvarta um fámenni í þessu stóra
landi, eins og James G. Gardin-
er, akuryrkjumálaráðhr. stjórn-
srinnar i Ottawa, er nú að fár-
ast útaf og hefir raunar ávalt
gert. Það getur ekki verið fýsi-
left starf fyrir hann ,að verða að
deila á stjórn sína fyrir stefnu
hennar í fólksinnflutningsmál-
um, þó hann geti ekki annað sam
vizkunnar vegna.
En liberalstfenan varð ein
kennilega til. Driffjöðrin i
gerð úr þar og seld hingað, en
enn ega eftir að vera hyltur af
ekki gfein. Liberalar hafa barist | kJósendum landsns 10‘ á8*8t? Ef
á móti fólksinnflutningi, sem’til vill þykir það ekki þess vert
ein hin brýnasta þörf var á, til að vera að skiPta nokkuð um- eða
þess að hér gæti risið upp full-'víkía frú þessan stefnu liberala,
kominn þjóðarbúskapur bygðurjsem ekki getur neitt of vel fætt
framleiðslu möguleikum lands 14 miljónir manna af auðsupp-
sprettum, sem nægt gætu 75 milj
ins, en ekki aðeins á einni auðs-
lind þess, og sem nú er á þann ónum
rekspöl komin, að ekki er sala
nema að litlu leyti fyrir í heim-
inum. Ætli það hefði nú ekki
verið munur að hér væru um 50
til 75 eða 100 miljónir manna til
að eta upp kornforðan?
STJÓRNARÞJÓNUM
FJÖLGAR í CANADA
Því er haldið fram, að síðan
Eisenhower tók við völdum í
byrjun þessa árs í Bandaríkjun-
Þrátt fyrir þessa handvömm í um hafi hann fækkað til sparn-
stjórn liberala, halda þeir fram, aðar á útgjöldum stjórnarþjón-
að þetta sé mikið framfara land. um um 100,000. Svipað er mælt
Saonleikurinn er, að það er vafa- að Churchill hafi gert á Eng-
samt, að Canada telzt ekki í hópi landi, er hann kom til valda. —
þeirra landa, sem skemst eru á Þetta virðist eitt af fyrstu og ef
veg komin í að hagnýta sér vís- til vill þörfusut <verkum nýrra
indi og framfarir síðustu aldar,1 stjórna nú orðið.
PEARSON GALAR ENN!
Lester B. Pearson er einn
þeirra manna, sem nú hellir úr
skálum reiði sinnar yfir dr.
Rhee, frelsishetju Kóreu-manna.
Það er að verða þreytandi,
galið í þessum manni. Hann
leggur nú orðið meira og minna
til hvers einasta máls, sem á dag-
skrá kemur hjá þjóðum heims-
ins, enda mun hann líta á það
sem verkefni forseta sameinuða
þjóðafélagsins. En hvað hann er
að fara, er oft erfitt að ráða í.
í Koreu er nú að gerast það
sama og gerst hefir í einum tólf
þjóð-ríkjum umhverfis Rúss-
land, er öll hafa verið gerð að
ieppum kommúnista. Það risu
menn upp heima fyrir í hverju
landi, tilvarnar gegn yfirgangi
kommúnista. En engin maður í
foringjaliði Sameinuðu þjóð-
anna, eða hjá vestlægu lýðveld-
unum, rétti þeim hjálparhönd.
Það var ekki fyr en til Kóreu
kom, að sýndur var litur á þessu.
En nú virðast eiga að fara um
hana eins og hin leppríkin, að
koma eigi henni í þeirra tölu. —
Því á nú dr. Rhee að sæta sömu
kjörum og freslishetjan Mik-
hailovich og þjóðhetja Pólverja,
Kína og tugur annara, sem vest-
lægu foringjarnir skipdðu að
kasta ríkjum sínum í kommún-
ista. Það er þessi löngun til að
semja við kommúnista-öflin, að
kaupa þau sér til friðar, sem nú
virðist stefna Pearsons, og sem
verið hefir stefna alt of margra
foringja vestlægu þjóðanna.
Það var áreiðanlega aðal menn
ingin með stofnun samtaka eins
og Sameinuðu þjóðanna, að koma
smærri þjóðunum til verndar
fyrir yfirgangi stærri þjóða. Nú
er sú stefna tekin upp hjá sam-
tökunum af foringjum þeirra, að
þjóðaráni þeirra, lofa þeim jafn-
semja við kommúnista út af
vel viðskiftum og góðhug gegn
því, að þjóðasamtökin skifti sér
ekki af smáþjóðunum!
Pearson var með því eins og
Acheson, að koma lýðveldisfor-
ingjanum Chiang Kai-Shek fyr-
ir kattar-nef. Hann mætli og
með því að byltingarseggir Kín-
verja væru réttbornir til að vera
félagar í samtökum Sameinuðu
þjóðanna, þó völdin tækju í
gagnstæðum skilningi við til-
gang félagsins.
Guð hjálpi smáþjóðunum, ef
þessu heldur lengi áfram. Heim-
urinn vonar að Eisenhower, sem
nú virðist maðurinn, sem skilur
ástand heimsins flestum betur,
komi hér til skjalanna, eins og
Marshall gerði á sínum tíma til
að afstýra glötun Evrópu.
Stjórnarnefnd Kirkjufélagsins
í stjórnarnefnd kirkjufélags-
íns Western Canada Unitarian
Conference voru kosnir á ný-af-
stöddu kirkjuþingi í Winnipeg,
forseti, séra Philip M. Péturs-
son, ritari G. P. Magnússon frá
Lundar; gjaldkeri, Jón Ásgeir-
son frá Winnipeg; Meðhjálpar-j
nefndarmenn eru W. Krsitjan-
son, Winnipeg. G. O. Einarson,
Árborg, K. O. Mackenzie, Win-
nipeg, og H. Thorsteinson,
Gimli. Yfirskoðunarmaður var
J. F. Kristjánsson, —P. M. P.
WINNIPEG, 8. JÚLf 1953
ÍSLANDS MINNI
(á Iðaveili 1. júlí 1953)
Eg fagna því, að flytja íslands minni
og flétta þátt í dagsins blómasveig;
því efst í huga á það gömul kynni
og innst í hjarta býr þess dýra veig.
Við nætursólar bjarma á fjöllum fríðum
í fagran skrúða glæðist jörðin góð,
þá ilmur berst frá gróðri í grænum hlíðum
og glaður dagur heilsar landi og þjóð.
Þótt stundum hér, sé þögult milli þinga
á þjóðrækninni sjaldan verður stans:
á Iðavelli Vestur-íslendinga
er vakað yfir túni landnemans.
Og þar í túni er þjóðar vorrar saga;
þung á metum reyndist arfleið sú:
því, gegn um allt, sem dreif á hennar daga
á dygðum sönnum bygði hún von og trú.
Og jörðin hér var helguð minning þinni
og hefir verið, alt frá landnámstíð.
Börn þín hugðust hlúa að arfleifð sinni
sem haldbest reyndist gegn um böl og stríð.
Um lýðafrelsi lét sig þjóðin dreyma,
því lands vors mynd var greipt í hennar sál
Á bökkum Vatnsins hér ’ún átti heima
og hér var íslenzk tunga, landsins mál.
Hið frjálsa líf var það, sem landinn þráði;
en þýkmenskan var smáð og burtu ræk.
Þá lýðveldið í Nýja-íslandi náði
frá Norðurpól og allt að Merkjalæk.
Og það var reist á fornri, frjálsri menning
feðra og mæðra vorra, í heiðnum sið ,
að undanskyldu því, að kristin kenning
var kjarni þess og hjartans málefnið.
Á þeirri tíð var hvergi stássleg stofa,
né stundarfriður bóndans hrjúfu mund;
en trúarljóð í lágum bjálka kofa
var lausnin best á hverri neyðarstund.
Hér voru menn með íslenzkt blóð í æðum
í óbygðum síns nýja fósturlands. N
Og ofar þeim var aðeins guð á hæðum,
sem aldrei skerðir frelsi nokkurs manns.
Þeir fluttu með sér fegurð þinna dala
og fjallatign, í blóma er augað sér.
Og þú átt enn þá tungu, sem þeir tala,
og tungumála heimsins fegurst er.
Sú arfleifð réði allar lífsins gátur,
með orði sínu hér hin fyrstu ár.
Og þá var ýmist gleði eða grátur
er “Guð vors lands”, þeir sungu og feldu tár.
Við örðug lífskjör oft þó væri að glíma,
allir skyldu virða lög og rétt
því, að nota tækifæri og tíma
takmörk engin höfðu verið sett.
Og áframhaldið allt var guði falið;
því allir máttu treysta valdi hans.
íslenzkt nafn var öllum hlutum valið,
undir bláum himni skaparans.
Frá þeim tíma verður margs að minnast;
manndóms þess í stríði, er þá var háð.
Aldrei mun, og hvergi fyrir finnast
fegri landnámssaga en hér er skráð.
Þeir höfðu lært að beita réttum rökum
og ræða mál frá öllum hliðum séð
Og nú reið á að taka föstum tökum
á tímanum, sem guð þeim hafði léð.
Því hér var maður frjáls, sem fyr á dögum
og framsókn djarfri héldu engin bönd
frá dauðans greip, úr dönskum klóm og lögum
þá Drottinn sjálfur leiddi sér við hönd.
Og er á vetri visnar blómið smáa
verður ytra lífið snautt og kalt,
þá inni í bókum bjálkakofans lága,
er blaði flett, og lesið hátt og snjallt.
í nýju landi lögð var hönd á plóginn
með lífi og sál, og víkings hetjudug,
er sýndi þrotlaust þol að ryðja skóginn
og þrautum öllum vísaði á bug.
Þeir gripu árar stórum, sterkum mundum,
og stefnu tóku á djúpsins fiskimið.
En fallvalt reyndist fiskiríið stundum,
og fleira er landinn mátti glíma við.
En ávalt vakir andi sá, er leiðir
og yfir vötnum svífur lífdögg hans:
þá vorblóm lífsins jarðarsafann seyðir
við sólaryl frá lampa skaparans.
Sá andinn frjálsi, hugumstóri, hreini
var heilagt tókn þess sanna lífs á jörð
frá fyrstu tíð, og enn er hann sá eini
er endar dagsverk sitt með þakkargjörð.
Vér flettum blaði í langri lífsþók þinni
og lesum enn í dag til heiðurs þér,
en engir sýndu í starfi meir þitt minni,
en mæður og feður landnemanna hér.
Ef “Guð vors lands”, var lagið er þeir sungu,
lands vors guði helgað var hvert tár,
þá voru samin ljóð á lands vors tungu,
sem lifa munu næstu þúsund ár.
Því enn í dag, á Iðalvelli grænum
er aðalminning dagsins helguð þér,
og fáni þinn, er blaktir hér í blænum,
blandar litum því, sem fyrir er.
Vort ættarland sé ávalt guði falið
Hann athöfn þjóðar stýri á gæfubraut,
þá laufum skrýðist landið bert og kalið
og lífdögg himins vökvar moldarskaut.
Lýðveldið unga, yzt á norðurleiðum;
á óðs og sögufrægð skal lífs þíns brú
reist þinni framtíð, undir himni heiðum,
í helgu starfi, sannri dygð og trú.
í ræðu og ljóði, landi og þjóð vér færum
lofsöng vorn með bæn og þakkargjörð.
Lif heil og frjáls, sem lax í straumi tærum
og lífsins orð þitt boði frið á jörð!
S. E. Björnsson
KIRKJUÞINGS FRÉTTIR
Samkvæmt þingboði var árs
þing kirkjufélags Unitara í Vest
ur Canada (Westeern Canada
Unitarian Conference) hið fyr-
verandi Sameinaða kirkjufélag
íslendinga, sett í kirkju Fyrsta
Sambandssafnaðar í Winnipeg,
laugardaginn hinn 27. júní 1953,
kl. 10 f.m.
Eftir að sunginn var sálmur,
setti forseti kirkjufélagsins, séra
Philip M. Pétursson, þing og
gaf yfirlit yfir starf og fram-
kvæmdir á árinu. Hann hafði
heimsótt flesta söfnuði, sem eru
í kirkjufélaginu, einnig hafði
hann ferðast til Edmonton í Al-
berta og átt þar tal við fólk, sem
myndað hefur félag með sér
sem nefnist Fellowship Unit,
vinnur sá félagskapur að frjáls-
um trúarskoðunum á sama grund
velli og Unitarar. Forsetinn
skýrði frá því, að kirkjufélagið
hefði verið svo heppið, að fá
prestaskólanemanda til að þjóna
fjórum söfnuðum kirkjufélags-
ins á þessu sumri sem sé: Gimh,
Riverton, Arborg og Lundar
Maður þessi heitir P- Allan Myr-
ick, og byrjar hann þjónustu
sína á Gimli, sunnudaginn hinn
5. júlí.
Fyrsta málið á dagskrá var,
að ræða og samþykkja grund-
vallarlög kirkjufélagsins, sem
nú ber annað nafn en að undan-
förnu og enskumælandi fólk
orðið meðlimir þses, en»áður var
það bundið við einungis íslend-
inga. Var öllum erindsrekum
fengið í hendur afrit af lögun-
um eins og þau höfðu verið sam-
in og fólk beðið, að yfirfara þau
og gera athugasemdir og breyt-
ingar við þau, ef því þætti þess
þurfa með eða betur fara.
Var svo þingfundi frestað þar
til kl. 2 e.m.
Kl. 2 e.m. var fólk komið í
sæti sín, og forseti sagði fund
settan. Fundargerð var lesir,
og samþykt.
Þá las forseti skeyti frá biskup
fslands til þingsins svo hljóð
andi:
Séra Phliip M. Pétursson,
681 Banning St., Winnipeg.
Prestasambandið óskar þér og
Sambandskirkjuþinginu allrar
blessunar í lífi og verki.
Sigurgeir Sigurðsson,
Friðrik A. Friðriksson
Samþykt var, að forsetinn
sendi skeyti til biskupsins og
viðurkendi mótttöku þessa skeyt
is.
Þá las forsetinn bréf sem hon-
um hafði borizt frá Mr. Richard
Morton, formanni “Fellowship
Unit” í Edmonton, sem skýrði
frá, hvað þeim félagskap gengi
vel og bætti við sig meðlimum
Samþykt var að senda skeyti til
Mr. Morton og þakka honum fyr
ir bréfið og óska félagskap hans
tii íukku og velgengis. Einnig
skyldi senda lukku óskaskeyti
til Mr. Neil Agnew, formanns
“Fellowship Units” í Regina og