Heimskringla - 07.10.1953, Page 1

AT ALL LEADING GROCERS
Suþer-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for thc
Bright Red Wrapper

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“Bl’TTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality 8s Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red Wrapper
S.,
LXVIII, ÁRGANGUR
WINNIPEG. MIÐVIKUDAGINN 7. OKT. 1953
NÚMER 1
m
l
FLUTTI ERINDI UM ÍS-
LAND í FARGO, N. DAK.
augardaginn 3. október voru 100 ár llðin frá fæðingu Stephans G. Stephanssonar skálds.
il minningar um það efndi dr. Gillson til hádegisverðar með nokkrum kennurum háskól-
ans og fáeinum íslendingum úr bænum. Að loknum hádegisverðinum var gengið yfir í
islenzku lestrarstofuna í hinu nýja bókasafni þar sem skrifborði Stephans og fleiri munum
hefur verið komið fyrir til varðveizlu. Flutti próf. Finnbogi Guðmundsson þar stutt er-
mdi um skáldið og lýsti þeim munum hans. er íslenzku deildinni hefði nýlega borizt frá
börnurn skáldsins. Þakkaði dr. Gilison hinar góðu gjafir, en Walter J. Líndal mælti fáein
orð að hálfu þeirra, er boðnir höfðu verið til þessarar samkomu í minningu skáldsins. —
Frá horni Stephans G. Stephanssonar
í íslenzku lestrarstofunni
eítir Finnboga Guðmundsson
Um það hefur nokkuð verið j myndauðugt. En fyrstu 3 erind-
rætt bæði hér og á fslandi, að vel in eru þannig:
færi á að koma munum Stephans |
G. Stephanssonar fyrir á safni! Strandar-Jóns á steðja
til framtíðargeymslú, ef börn1 storknar riðið
hans kysu það og ekki þætti ráð-! Smiðjuafl er orpinn
legt að varðveita þá á hinu1 öskugjaHi.
gamla heimili Stephans, er stað-!Lækka stroknir lokkar
ið hefur oðru hverju autt um Iokarspóna.
arabil. Virtust þá einkum tveir Nú er greypt j grópum
staðir koma til greina, Reykja-' gaflhlað efsta.
vik og Winnipeg.
Þegar í ljós kom við byggingu Jón gat haga hugsun
bins nýja bókasafns Manitoba- heitt að afli,
haskóla, að íslenzku deildinni sló og stælti á steðja
yrði þar ætluð sérstök lestrar-j stál til góðverks.
®tofa, vaknaði strax sú spurning,1 Vinskap út úr viðar
vort þar mundi ekki fenginn' völum skar hann,
1 vaiinn samastaður fyrir muni trúleik sinn hann telgdi í
tephans G. Stephanssonar. I trausta-smíði.
Bar eg þetta undir ýmsa hér
'ið skólann og ráðgaðist einnig Snilld hann átti að erfðum,
um það við menn heima á ís-j engan lærdóm.
landi. Hinir síðari sögðu sem Hug og mannvit mikið,
yar, að gaman væri að fá mun- minna af fróðleik.
ma til íslands, en við ættum þó Kjark og afl við örðugt
að varðveita þa sjálfir, því að atlot færri.
okkur gæti orðið bæði styrkur Skaplund skörung mennis,
cg hvatning að þeim, en hvorugs skjallmál engin.
mættum við án vera. Að sjálf-l
s°gðu ræddi eg þetta við eftir-1 Stephan hafði skrifstofu á
lifandi börn Stephans, þau heimili sínu, þar sem hann var
Jakob, Jóný og Rósu og þó séf- vanur að sitja oft fram á nætur
staklega Rósu nú í sumar. Varð við kveðskap sinn og bréfagerð-
það úr að eg skrapp í haust vest- ir. Kallaði hann stofu þessa
ur til Markerville til að sækja kompu, skrifborðið púlt, en stað-
muni þá, er þau systkinin hugð-1 inn, þar sem hann hafði það,
ust fela háskólanum til varð-'hornið sitt. Auðvitað voru þessi
veizlu. Skal nú frá þeim skýrt í nöfn öll í gamni gefin, Stephani
fáeinum atriðum. ! fundizt orðin skrifstofa og
Skrifborð Stephans mun vera' skrifborð of stórkostleg einum
frá því fyrir eða um aldamótin,; bóndakarli, enda munu ekki
°g smíðaði það vinur hans og!margir þar vestra hafa haft ser-
uágranni, Jón Jónsson frá stakt herbergi til ritstarfa í hí-
Strönd. j býlum sínum.
Stephan orti seinna (árið Í908) Stóll stephans er mun yngri
rtlljoð um Jón, magnað og en skrifborðið. Hafði Helga,
HERSTÖÐVALEYFIÐ
FENGIÐ
Það eru ein fjögur ár síðan
umtal hófst um það, að Banda-
líkin væru að sækja um her-
stöðva-leyfi á Spáni.
Leyfi þetta var nú nýlega feng
ið. Er það talið þessum samn-
ingum bundið:
Spáni veita Bandaríkin 226
miljóndali til viðreisnar og vel-
ferðar á efnahag landsins og auk-
ins herútbúnað.
f stað þessa fá Bandaríkin
lendingarleyfi í fimm höfnum í|
sjóborgum Spánar fyrir Mið-^
jarðarflota sinn; ennfremur fá j
þau leyfi til reksturs og notkun
&i flugvalla eftir þörfum.
Þess er getið að Bretum ogl
Frökkum muni ekki vera mikið brá sér flugleiðis til Fargo, N.
um þennan samning gefið. Það Dakota) s b laugardag. Fór hún
kveður nú við annan tón í þess-! þangað f boði alþjóða kvenna-
um löndum en gerði þegar sambandsins (Professional and
Franco var að brjótast til valda Lxecutive Women) sem nefnist
á Spáni. ZONTA INTERNATIONAL.
Það var vegna ástandsins í Sat hún þar þing félagsins er
Evrópu, sem þetta kom fyrst til stóð yfir fulla þrjá daga, þann
mála. Það er í sjálfu sér heldur^., 3.( og 4. október.
ekkert óeðlilegt við að Spánn prú Hólmfríður flutti erindi
beri sinn hluta byrðarinnar af utn jsland á aðal-samkomu þings-

i
Frú Hólmfríður Danielson
Frú Hólmfríður Danielson
vörnum Vestur-Evrópu.
ins í Frederick Martin hótelinu
Spánn er og af náttúrunni gott í Moorhead, Minnesota, er við
varnarland. Það er aðeins að Rauðána stendur andspænis
nokkru að norðan áfast Evrópu. Fargo. Var þessi kvöldveizla al-
Og þar eru Pyrenneaf jöllin tiL gerlega helguð íslandi. Stóð
varnar. Að öðru leyti er það var- J þannig á því, að heima hafa ver-
ið sjó. j 'ð stofnaðir tveir Zonta klúbbar,
Ef kommúnistar skyldu vaða annar í Reykjavík en hinn á Ak-
Vestur-Evrópu, er næsta' ureyri. Til sýnis var íslenzkur
kona Stephans, sent honum
hann, er hún var að heiman á
ferðalagi.
Stephan byrjaði um 1890 að
birta kvæði sín að marki í ís-
lenzku vikublöðunum í Winni-
peg, en síðar einnig í blöðum á
fslandi. Fyrstu tvær ljóðabækur
hans komu út 1894, Úti á víða-
vangi (íWinnipeg) og 1900, Á
ferð og flugi (í Reykjavík).
Varð hann brátt vel kunitur af
kvæðum sínum, og hvöttu hann
ýmsir, er fram liðu stundir, til
að gefa út ljóð sín í heild. Mun
Eggert Jóhannsson hafa staðið
þar framarlega í flokki, en hann
var fornvinur Stephans og hafði
sem ritstjóri Heimskringlu birt
mörg hinna fyrri kvæða hans
Stofnuðu vinir Stephans bæði í
Bandaríkjunum og Canada loks
til samtaka um útgáfu ljóða hans
eða þriggja fyrstu bindanna af
Andvökum, er prentuð voru í
Reykjavík 1909 og 1910.
ínn í
varnarvíglína hvergi önnur eins'iðnaður og allir erindsrekar, um
tíi og 4 Spáni. jtvo hundruð að tölu, skráðu
Fyrir vopnabirgðir Vestur- j nöfn sín á stórt skjal, sem senda
Evrópu hersins,
slík geymsla og --.,00 0
Spáni einnig verið gefin forskrift fyr-
Bretland með sína miklujir bökun vínartertu og í lok á-
sprengju-birgðir, er ekki örugt
>r hvergi til: skal síðar til íslands.
öryggi og á i eiðslumanni hótelsins
Mat
hafði
gætrar máltíðar (Smörgasbröd),
kom íslenzk vínarterta með kaff-
mu.
Mrs.
Dagblaðið “Fargo Forum”,
birti mynd af frú Hólmfríði í
íslenzka þjóðbúningnum og
ianga grein, sem gaf nokkurn
útdrátt úr erindi hennar. En það
ijallaði um nokkra aðaldrættina
úi menningarsögu þjóðar vorrar
og það sem henni er mest til á-
gætis talið, svo sem, að á íslandi
hefðu bókmentir staðið í mikl-
um blóma á þeim tíma, sem
þeirra gat ekki neitt annars
staðar en í Suðurlöndum. Enn-
fremur um stofnun Alþingis
þeirra á undan öðrum þjóðum
og ýmsa ágæta kafla sögunnar
En eftir hin góðu orð blaðsins
í þessu efni, gerir það ferð frú
Hólmfríðar ennfremur góða,
með grein um hana sjálfa og
hvað gott og þýðingarmikið
menningarstarf hún hafi unnið
í þágu fslands og Canada.
STJÓRN DANMERKUR
HELDUR VELLI
f kosningum, sem fóru fram
í lok september mánaðar í Dan-
mörku, urðu sósíalistar fjöl-
mennasti flokkurinn á þingi. —
Hann hlaut 74 þingmenn. En
stjórnarflokkurinn, sem var
bændur og íhaldsmenn, hlaut 72.
Auk þessa eru nokkrir aðrir
flokkar, svo stærri flokkarnir
hafa hvorugur meirihluta allra
þingmanna sem eru 179. Sósíal-
istar þykja ekki líklegir til að
geta myndað stjórn, þó mann-
afla hafi mestum á að skipa. Hin
fyrri stjórn mun því reyna að
halda völdum áfram fyrst um
sinn. Stjórnarformaðurinn, Er-
ik Eriksen, er úr flokki bænda
og nýtur vinsælda.
Efrideild þingsins í Danmörku
var afnumin nýlega. Þingið nú
er því hinn eini og almáttugi
löggjafi. En ekki virðist byrja
vel fyrir því þar sem stjórnin
er í minni hluta.
hernaðar forðabúr. Og á Frakk-
landi er pólitískt ástand þannig,
að þar er engu að treysta. Mrs. Kenneth Hughes söng j
Á Spáni veitist meira rúm til nokkur íslenzk lög, - en systir \ Skírnarathöfn
vopna geymslunnar þar er og hennar Miss Björnson, frá Cav-j
stjórn fastari í sessi. Þangað er alier aðstoðaði við hljóðfærið. Næst síðasta sunnudag, 27.
einnig lengra að sækja fyrir ó-' Frú Hólmfríður var klædd ís- ^ september, skírði séra Philip M.
vinina, en til nokkurs annars lenzkum skautbúningi, sem Pétursson, Brian James Robert
staðar í Evrópu. ! margir dáðust að, sem og íslandi son Mr. og Mrs. Gordon G.
Þó Bandaríkin séu ekki með og íslenzkri menningu, eftir að Arnold að heimili þeirra, 804
einræðisstjórn Spánar, mælir j hún hafði flutt erindið. [ Banning St.
margt annað með þessum samn- j ■■■■ ---- " " ~=—
ingum.
BÚA SIG UNDIR ÁFRAM-
HALDANDI STRÍÐ.
Norður-Koreu flugmaðurinn,
sem færði Sameinuðu þjóðunum
rússneska flugfarið MiG 15 og
hlaut 100,000 dali fyrir vikið,
heldur því fram, að Norður-Ko-
Þessir sömu vinir hans buðu. reubúar hafi aldrei gert ráð fyr-
honum síðla árs 1908 L upplestr- ir> að Koreustríðinu lyki og hafa
arferð um byggðir íslendinga.
Var hann um þrjá mánuði í för-
inni (nóv. 1908—jan. 1909). Á
kveðjumóti, er honum var haldið
í Winnipeg, áður en hann hélt
vestur aftur, ætluðu nokkrir vin-
ir hans í Winnipeg að gefa hon-
um silfurbúið dyrkkjarhorn að
skilnaði, en smiðurinn, Guðjón
Thomas, fékk ekki lokið því fyr-
ir mótið, og var það þess vegna
sent honum vestur seinna.
Á hornið var m.a. grafið heitið
VINAMINNI og þessi kunna
vísa úr Sigurdrífumálum:
Bjór færi ek þér,
brynþings apaldr,
magni blandinn
ok megintíri;
fullr er hann ljóða
og líknstafa,
góðra galdra
ok gamanrúna.
Fnh. á 5. bls.
ir, .................
stöðugt búið sig undir áfram-
haldandi stríð. Hann sagist
aldrei hafa séð nein merki þess,
að friður vekti fyrir þeim. Frá
kommúnistum væru stærri og
fleiri flugvélar sendar til Norð-
ur-Koreu en nokkru sinni fyr.
v) iis wc>5t oj- nu>nernw«'\’tduah(í o
tke jnút oj t-rutwy ijea-rs oj-con!t*/’.uí'tij éjj
ar I
ÞRIÐJA BORGUN
Á KORNI
Með byrjun næsta mánaða
greiði'r sambandsstjórnin bænd-1 i
um kornið, sem hún á þeim enm j
ógreitt fyrir af uppskeru s.l. árs,;
um 12% af hverjum mæli allral
korntegunda.
Hlutur Sask.-fylkis nemur 42
miljón dölum, Manitoba 5 milj-
ónum og Alberta 17 miljónum.
Fyrir hveiti sitt, beztu teg- \
und hafa þá bændur fengið alls1
$1.72 í Fort William eða Van-(
couver. Fyrsta borgun nam $1.40 ^
cnnur 20 cents og sú þriðja 12 j
cents.
1
n
«£ UmvgrsUty oUV\ar-utoí>a ccG£twí*s tfk.
open iníj o[ its newji£parij,it ntmctnixrs witft
<fc-p jrrííituW öil nto^uíu>s€-a*>M.tril7u.tions
(uuk mricfi& tkccoújtcttcn* vAúcflæz tke
uií.pi> atioH íUib tboTcí
rfcse- bcnekxbCers is
STtmMlöSS&i
jö mvi >;<Icc£a.i i <x>
öhicals,
Jnút'o] manp t^eors of contfchuottó '.’Uort.þas hdjxb to natí^tlic
<Fa-lö»tÍ>ic LoUfcctio*yvuno-' m áis newrjjbfan) a vuúcrut antn
W' Ccu 'mvtrt/ ú\< rtsíorck/nw&r a\ft> thí qena’al stUaent crJIftj
m«t| cujotj tíu’ cuítnraí' íurití*c&<£licAanF~imí\i^ryM$ Cmc]-
^ ^"f} C11 . v > uaae anbjte Íífemtum’
. iC'l’lHivefsitFj iilaiuw Uts Uappn thwclœmc íxim asan
uHtfw cjucst-’OH- fiits impot raui ifay. tcyti i a t> H-, vtoL M-ilt f
íiis owticCm rations, ínituiso tí> cjtvxt lúnyas tkc repiescnttUive
tíic pcoplo cXJceíonb wíto, timMi^íttTicir (jovemmcnt.Rctoe''
contributeb anucontmuc toce>ntributz,tomcbevMrhfuntoTíoc-
s foiu>ic jattptuujc anþiigntturt.ím- tfcslImversitij.
j,- iriitms Tohisjmntíaná'tftr, Umw.t'sity oí
„Ír-Æ ^ ^asksItim tocarry Ctcfjctíupeoplc,
cfIcdandits wanmst títmt^frmostwn&uMcd ytislt&L
0n>Sc(udfcf tiifU Kh*r>ity cjf*M&iti fcfcx* tiiii vf/I dcty cf
^ Ctu-nýCy&CS fífttf .
....____
€A

Þetta heiðursskjal var afhent sr. Einari Sturlaugssyni við
vígslu nýja háskólabókasafnsins 26. sept. s.l. Skjalið ritaði
Gissur Elíasson.
LAND;~C0KAS>\rt!
0.1 UJÖ095