Heimskringla - 12.05.1954, Qupperneq 2

2. SÍÐA
WINNIPEG, 12. MAf, 1954
ÍÖennslmiu^
(StotnuO ÍSU
Iwnui 6t á hverjum miðvlkudegi.
Elsjendur: THE VIKING PRESS LTD
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Talsfmi 74-6251
VerC blaðsina er $3.00 árgangurinn, borgist fyriríram.
AU&r borganir sendist: THE VIKING PRESS LTD.
öll viOsklftabréf blaðinu aðlútandi sendist:
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave„ Wiimipeg
Ritstjóri STEFAM EINARSSON
Utanáskrlft 01 ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: GUNNAR ERLENDSSON
"Heimskringlcr" is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man., Canada — Telephone 74-6251
Anthorized as Second Clasg Mctil—Post Office Dept., Ottawq
WINNIPEG, 12. MAÍ, 1954
Aðstaðan til íslenzkunáms við Manitobaháskóla
eftir Finnboga Guðmundsson
fslenzkukennsla hefur nú farið fram víð háskólann hér í tvo
vetur, og dettur mér því í hug, að hollt geti verið að ræða hana
nokkuð og athuga, hvar á vegi við erum staddir. Tveir vetur eru
stuttur reynslutími og því ekki sanngjarnt að ætla sér að fella dóm
um íslenzkudeildina eða segja fyrir um framtíð hennar eftir svo
skamma raun. Aðalatriðið er, að stefnan sé rétt og okkur hafi á
þessum tveimur árum munað nokkuð á leið. Það er satt, að nem-
endur hafa verið fáir, voru sex í fyrra og jafnmargir í vetur. Tveir
frá árinu áður héldu áfram í vetur, en 4 komu nýir til. Mörgum
hefur vaxið mjög í augum nemendafæðin og ýmsum getum verið að
því leitt, hvað valdið hafi. Kenna sumir um kennsluskipan, háskól-
ans, telja, að íslenzkunni sé þar svo fyrir komið, að nemendum sé
oft og tíðum ókleift að stunda hana, þeir fái ekki sömu stig (credit)
fyrir hana og aðrar greinar o.s. frv. Eg held, að bezt sé að athuga
þetta sjónarmið strax og sjá, hvort við getum fundið því nokkurn
stað í kennsluskipan þeirri, er frá er skýrt í árbók háskólans. Birti
eg nú orðrétta fáeina kafla úr árbókinni fyrir næsta kennsiuár
1954—1955 eða nægilega mikið til þess, að ljóst megi verða, hverja
aðstöðu háskólinn veitir til íslenzkunáms:
Subjects and Courses Required
for the Degree of Bachelor oí.
Arts in the General Course
In the new curriculum, the
subjects offered in the Faculty
of Arts and Science are grouped
as follows:
Humanities — GROUP A—* *
Art, English, French Gefman,
Greek, Hebrew (Ancient), He-
brew (Modern), Hellenistic
Greek, Icelandic, Latin, *Music,
Philosophy, Polish, Religion,
Russjan, Ukrainian. (*Not more
than two of the following cours-
es may be offered for the Gen-
eral Degree in Arts: Introduc-
tion to Art 54.110, History of
Fine Arts 50.531, Music in Wes-
tern Civilization 14.310.)
Social Sciences—GROUP B—
Economics, Geography, History,
Political Science and Interna-
tional Relations, Psychology,
Sociology.
Physical Sciences—GROUP C
—Actuarial Mathematics and
Statistics, Astronomy, Botany,
Chemistry, Geology, Mathema-
tics, Zoology.
A minimum number of
subjects must be selected from
each group and not more than a
stated maximum may be taken in
any group, a total of twenty full
courses being required for the
degree. A normal programme of
studies in any year in Arts or in
Science in the curricula for the
General Degree consists of five
full courses. Only students with
cxceptional academic records
may attempt more courses in any
one session and then only with
permission of the Dean of the
Faculty of Arts and Science, if
registered at the University, or
the appropriate academic officer
at an affiliated college if regi-
stered as a college student. A
student in the first or second
year in Arts or in Science who
is permitted to carry an extra
course must apply to his Dean
for renewal of such permission
after the results of the Decem-
ber examinations are available.
The minima and maxima for the
groups of subjects in the cur-
riculum leading to the General
Degree in Arts are:
Group A B C
Minima ..........6 4 2
Maxima ..........14 12 9
Each candidate for the B.A.
degree must meet certain re-
quirements in the first and sec-
ond years, as indicated in the
following summaries:
FIRST YEAR — (Five full
Courses constitute a normal pro-
gramme:) REQUIRED COURS-
ES:Group A:English 1(110);
*One of: French IA (101) or
French I ‘(110); German IA
(101) og German 1(110); Latin
IA (102) or Latinl (111); Greek
IA (101); Russian IA(102) or
Russian I (111).
Group C: Mathematics 1(110).
ELECTIVES; Two of —
Group A: Any IA or I langu-
age course not already selected*;
Music 1(110). (*A non-language
Junior Matriculant who desires
to select a language in the first
year in Arts other than the
language taken in the Junior
Matriculation course is fequired
to complete three years of a
language course if proceeding ío
the General degree in Arts, the
three language courses to be IA
I, II in sequence. In exceptional
circumstances, deviations from
language patterns already de-
scribed may be permitted with
the approval of the appropriate
faculty committee.)
Group B: History I (110).
Group C: Chemistry I (110)
*Physics I (110) ; Biology I (Zo-
ology 210). (*Registration in
Physics 110 is restricted to stu-
dents who have completed Grade
XI Physics. Students wishing to
do Physics without having the
prerequisite must do Physics
IA (110).)
SECOND YEAR — (Five full
courses constitute a normal pro-
gramme)—
REQUIRED COURSES:
Group A: English II (201).
Continuation course in second
language taken in first year,
Group B: One of: Economics
II (203); Geography II (201);
Political Science and Inter-
national Relations II (201).;
Fsychology II (201); Sociology
II (203); History I (110); Hist-
ory II (201).
ELECTIVES: Two of—
Group A: Any second langu-
age course not already selected,
Music II (201); Philosophy II
'204).
Group B : Any course not al-
eady selected.
*Group C: Any course not ai-
eady selected, having regard to
e art eutal - ..es
v. science, other t a ithemac-
ics, has not been taken in the
first year, one of the electives
in second year must be a science
(i.e. Botany, Chemistry, Geol-
ogy, Physics, Biology, Zoology
or Astronomy).)
Third and Fourth Years in Arts
in the General Course
Regulations referring to per-
missable combinations of courses
in the Third and Fourth years
in Arts may be summarized as
follows:
(1) A normal programme of
studies in each year in the cur-
riculum leading to the Degree of
Bachelor of Arts in the General
course consists of five full
courses.
(2) In the third and fourth
years in Arts, students are re-
quired to take three sequences
from Groups A and B, not more
than two of the three sequences
to be selected from one of these
groups. One of the three se-
quences must be continued from
second year.
In addition, four full courses
must be taken. These need not
be in sequence and may be taken
from any group. Two of the ten
full courses required in the
third and fourth years may be
taken from those available in the
first and second years. —
Við skulum nú draga dæmin
saman. Sjáum við þá fyrst, að
tungumálunum er skipt í þ.rjá
flokka: enska er í sérflokki, þá
franska, þýzka, latína, gríska og
rússneska, en loks hebreska, is-
lenzka, hellenska (Hellenistic
Greek), pólska og ukrainska. Eg
skal verða manna seinastur ti!
þess að mæla þessari flokka-
skiptingu bót, en hún verður
ekki heldur skýrð að nokkru
gagni nema í mjög löngu máii,
því að til þess þyrfti að athuga
skólakerfið allt saman og mála-
kennsluna í heild.
Sökum þess, að nemendur
koma úr miðskólunum fákunn-
andi í tungumálunum (öðrum en
ensku), kemur það í hlut háskól-
ans að reka einhvers konar
smiðshögg á málalcennslu mið-
skólanna. Hefur hann því skyld-
að nemendur í fræðadeild (Arts)
til þess að lesa fyrstu tvö árin
eitthvert eftirtalinna tungumála
—frönsku, þýzku, latínu, grísku
eða rússnesku. Velur allur þorri
nemenda annaðhvort frönsku eða
þýzku, enda ætti enginn nem-
andi að kallast tækur í háskóla
nokkurs staðar, er ekki væri læs
á annaðhvort þessara höfuðmála
eða bæði. Latína og gríska eiga
sér langa og merka sögu við há-
skóla um allan heim, og enginn
dregur í efa menntagildi þeirra.
Höfum við nýlega lesið í blöð-
unum um ákvörðun nokkurra
miðskóla í Winnipeg um að
þrengja enn að latínukennslunni.
þar eð nemendum í þeirri grein
fækki óðum. Tel eg það mikla
þröngsýni í enskumælandi landi,
þegar þess er gætt, hve enskan
á mjög rætur sínar að rekja til
latínunnar. Ætti latína að vera
skyldugrein í öllum miðskólum,
þó að leggja mætti misjafna á-
herzlu á hana eftir því, hvort
nemandinn hygði á fræða- eða
náttúruvísindanám. G r í s k u-
kennsla mun nú því miður að
fullu niður felld í miðskólum, en
gríska hlýtur jafnan að verða
sjálfsögð kennslugrein við hvern
þann háskóla, er nokkurs má
sín á annað borð. Mörgum mun
finnast rússneskan stinga í stúf
í flokki ofangreindra mála, en
þangað er hún fyrst og fremst
kornin sem heimsmál, í krafti
þess, að hún er mál stórveldis,
er vænlegra sé að geta skiiið
hvort sem á milli fara blíðmæli
eða stóryrði. Slavnesk deild heí
ir verið starfandi við háskólanr
lokkur ár, svo sem eðlilegt er
egar þess er gætt, að náleg
immti hver íbúi í Manitoba e
’avneskrar ættar. Að vísu er
?ir langflrrtir Ukrainiumen
.x se.n fulltrúi
slav.ies-.r: . .a þar eð . n er
■.ufuotunga Slavanna.
Við höfðum vænzt þess, að ís-
lenzkunni yrði skipað á bekk
með latínunni og grískunni, því
að þar á hún heima sökum sér-
stöðu sinnar meðal germanskra
mála og vegna hinna auðugu
bókmennta bæði fornra og nýrra,
en fyrir atvik lenti hún þar ekki.
Eins og eg mun brátt leiða í
Ijós, breytir það ekki aðstöðunni
til íslenzkunámsins jafnmikið
og sumir hafa ætlað í fljótu
bragði. Flokkaskipting málan'na
er í rauninni fremur villandi, að
því er tekur til íslenzkunnar, en
hún torveldi að mun aðstöðu
manna til að nema hana. Tekst
vonandi að fá úr þessu bætt, en
jafnnauðsynlegt að gera sér
t'ulla grein fyrir aðstöðunni eins
og hún er nú, og skal því horfið
að henni.
Sjáum við þá, að nemandi í
fræðadeild (Arts) getur valið ís-
lenzku strax á fyrsta ári sem
eina grein af fimm. Hann verður
að taka ensku og t.d. frönsku
(eða þýzku, latínu, grísku, rúss-
nesku); ennfremur stærðfræði.
Híefur hann þá frjálst val um
tvær siðustu greinarnar og getur
nú valið íslenzku sem aðra
þeirra. Síðan getur hanri lesið
hana aftur í öðru ári, og hið
sama gildir um þriðja og fjórða
ár. Að loknu öðru ári ákveður
nemandinn, hvort hann ætlar að
keppa að almennu B.A.-prófi
(Bachelor of Arts in the General
course), sem lýkur með fjórða
ári, eða hefja víðtækara nám
(Honours courses), er taka mun
þrjú ár til viðbótar eða fimm ár
alls, Hvort sem hann kýs heldur
getur hann í þriðja ári aukið ís-
lenzkunám sitt og tekið tvö nám-
skeið í íslenzku í stað eins áður.
Hyggi nemandinn á lengra nám-
ið (Honours Courses), getur
hann kosið íslenzku sem aðal
grein eða aukagrein og lesið
hana ásamt einhverju öðru
tungumáli, sögu eða heimspeki.
Birti eg hér námsáætlun deildar-
innar fyrir næsta vetur, og geta
menn þá glöggvað sig á "henni,
er lestri greinarinnar lýkur.
ICELANDIC
Icelandic IA — Course 101.
lcelandic I—Course 110..
Icelandic II—Course 201
Icelandic III—Course 301.
Icelandic IIIG and IIIH—
Courses 301 and 302.
Icelandic IIIH (Special)—
Course 303.
lcelandic IV—Course 401.
Icelandic IVG and IVH —
Courses 401 and 402
Icelandic V—Courses 501 and
502.
101. Introductoty Icelandic.
Four hours a week, both terms.
For students who enter the Uni-
versity with no Icelandic. Text:
Stefán Einarsson: Icelandic.
Grammar, Texts, Glossa^y,
Baltimore 1949.—Full Course.
110. Elementary Icelandic.
Four hours a week, both terms.
For students who enter the Uni-
versity with some knowledge of
Icelandic, or have passed Ice-
landic IA. Grammar review.
reading and composition. Texts:
Stefán Einarsson: Icelandic.
Grammar, Texts, Glossary,
Baltimore 1949; Heiman eg fór.
SILLETT'S LYE
LÉTTIR VINNU Á BÚGÖRÐUM MEÐ
HINUM UNDRUNARVERÐU
^ve/ýCfia
brögðum!
HREINSAR MESTU FITU OG ó
HREININDI. — ALT VERÐUR
HREINT OG FAGAÐ!
Jafnvel minsta brækja úr loftinu,
af matreiðslu eða af dýrum get
ur gert hreinsunerfiða. Losist
við fitu og óhreinindi þvæst í burtu
á auðveldan hátt. GILLETT’S
undraverða “Eins-Tveggja '
hreinsunar brögð gerir
TVÖ verkin — hreinsar
fitu og þværl
FYRSTA GILLETT’S lye
(tvær matskeiðar í einn pott
af vatni) á fitu og eyðir
henni algjörlegal Mestu
fituóhreinindi rennur í
burtu, úr rifum og þornum.
og úr ósléttu virðarverki,
sem erfitt er að hreinsa.
ANNAÐ GILLET’S LYE tekur efna-
breytingu í samblöndun við fitu og
oliu, og myndar ágætis sápuefnil
Já, GILLETT’S hreinsar einungis
allar fituagnir, það myndar einnig
sápu og þvær . . . Alt verður hreint
.fágað og heilnæmtl
Gerið ykkur verkið auðvelt við húshreins-
ingu í borgum og á húgörðum. Notið
GILLETT’S LYE með áhrifamikilli —
“Eins-Tveggja” hreinsunar brögðum!

§eykjavík 1946.—Full Course,
201. Icelandic II
Four hours a week, both terms.
For students who have passed
Icelandic I, or have obtained a
high standing in Icelandic IA.
General history of Iceland. Ice-
landic literature 1750-1900. Com-
position. Text: Sigurður Nordal
íslenzk lestrarbók 1750-1930, 3rd
ed., Reykjavík 1947.
—Full Course.
301 Icelandic III.
Three hours a week, both term?.
Icelandic literature from the be-
ginning to 1750. Text: Sigurður
Nordal and Co.: Sýnisbók ís-
lenzkra bókmennta til miðrar
átjándu aldar, Reykjavík 1953.
—Full Course.
302. Icelandic-Canadian
Literature.
Three hours a week, both tbrms.
Texts to be announced.
—Full Course
303. An introduction to the
Old Icelandic Language and
Literature.
Text:E. V. Gordon: An intro-
duction to Old Norse, Oxford,
1949. —Full Course.
402 Old Icelandic Literaturr.
Three hours a week, both terms.
A study of selected Icelandic
Sagas and Eddic poems. Not
given in 1954-1955.—Full Course.
501 Medieval Icelandic His-
torical Literature.
Three hours a week, both terms.
Landnáma, Heimskringla. Hung-
urvaka and Sturlunga. Not giv-
en in 1954-1955. —Full Course.
502. (a) Snorra-Edda
Two hours a week, both terms.
A study in mythology, poetical
form and skill.
(b) Gothic.
One hour a week, botih terms.
Text: Joseph Wright, A Grpm-
mar of the Gothic Language. Not
given. in 1954-1955. — Full
Coursé.
ICELANDIC
Students who elect Hbnours
ir Icelandic are required to take
the following courses:
Third Year: Icelandic 301, 302.
Fourth Year: Icelandic 401, 402.
Fifth Year: Icelandic 501, 502.
The balance of the work must
be selected from Classics, Eng-
lish, French German, History,
Philosophy, Russian, in each of
third, fourth and fifth years.
The Honours program in Ice-
landic in fourth and fifth years
will not be offered in 1954-1955.
Nemandi, sem kominn er í
þriðja eða fjórða ár (General
course) og hefur enga íslenzku
tekið, getur valið fyrsta eða
annars árs íslenzku (IA eða I)
samkvæmt eftirfarandi ákvæði,
er birt var hér að framan: Two
of the ten full courses required
GEYMIÐ PENINGANA Á ÖRUGGUM STAÐ
Peningar yðar eru vel geymdir á ROYAL BANKANUM. Þeir
geta hvorki tapast eða verið stolið, og þér getið dregið þá út hve-
nær sem nauðsyn krefur. Byrjið nú þegar að leggja í sparisjóð,
og bætið við sjóðinn reglulega á hverri viku. Með einum dollar
getið þér byrjað sparisjóðreikning á ROYAL BANKANUM.
VÉR FÖGNUM VIÐSKIFTUM YÐAR
THE ROYAL BANK OF CANADA
Hvert einstakt útibú er vemdað með samanlögðum eignum bankans er nema að
upphæð: $2,800,000,000
Ad. No. 5348