Heimskringla - 15.06.1955, Blaðsíða 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 15. JÚNÍ 1955
Ifcimskrittgk
(StofnuB ÍSU)
tami út á hTerjum mlðrlkudegL
Clgendur: THE VIKING PRESS LTD.
WS og 865 Sargent Avemae. Wiaaipeg, Man. — Talsími 74-6251
▼erfl blaflalns er $3.00 ftrgangurinn, borgist fyrirfram.
AJlar borganir aendist: THE VIKING PRESS LTD.
öll viflakiftabréf blaflinu afllútandi sendist:
Ttoe Vildng Press Limited, 853 Sargent Ave., Wlnmipeg
Ritatjóri STEPAN EINARSSON
Utanéskrlft til rltstjórans:
roiTOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnlpeg
"Heimakringlct" is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTER6
853-855 Sargent Avenue, Wiaaipeg, Maa., Canada — Telephene 74-6251
Anthorlied as Second CIqum Mail—Poat Ofíice Dept„ Ottgwa
WINNIPEG, 15. JÚNÍ 1955
GAMLAR SKRÆÐUR
úr sjóði endurminninganna
eftir G. J. OLESON
KAFLI NR. 3.
BJARNÞÓR J. LIFMAN
17. JÚNÍ
Næstkomandi föstudag er
þjóðhátíðardagur islands, mesti
vona- og fagnaðardagur íslenzkr
ar þjóðar.
Hans er nú að mestu eflaust
minst í tilefni af 11 ára endur-
heimtingu sjálfstæðis landsins.
Hátíðin hefir við þann merka
viðburð verið tengd síðari árin
og þjóðhátíðardagurinn verið
valinn 17. júní, fæðingardagur
Jóns Sigurðssonár, er þjóðin á
mest sjálfstæði sitt að þakka.
Á rúmum tug ára, sem þjóðin
hefir að öllu leyti átt við sjálf-
ræði að búa, er víst fyllilega ó-
hætt að segja, að henni hafi farn
ast vel, ef til vill—betur en
nokkru sinni fyr. Við 'hina fornu
kunnu bókmentamenningu, hefir
nú bæzt verkleg og raunvísinda-
leg þekking fremstu þjóða heims
ins, sem þjóðinni mun færa hvað-
eina gott, sem af alhliða menn-
ingu stafar og allar helztu þjóð-
ir heimsins njóta.
Ef þetta má um síðasta ára-
tuginn heima segja, sem þjóðin
hefir átt með sig sjálf, en þar
um ærið fagnaðarefni að ræða
og von um glæsilega framtíð
fyrir þjóðina á ættjörðinni, er
frændum hennar hvar sem eru,
er til ósegjanlegrar ánægju.
í Winnipeg verður efnt til
samkomu í Fyrstu Sambands-
kirkju að kvöldi þjóðhátíðar-
dagsins af þjóðræknisdeildinni
“Frón”. Viljum vér minna ís-
lendinga á, sem ekki fara til
Utah, að sækja þessa samkomu.
Stundin þar mun verða okkur
til ánægju. Þar verður ýmislegt
yfir okkur lesið í bundnu og ó-
bundnu máli, er við höfum
skemtun af að hlýða á og mun-
um fræðast af. Það er fróðleikur
um ættjörðina, þekking á sögu
þjóðarinnar, sem okkur ríður SQnar
mest á, að gefa fylstu gætur sem
þjóðræknir viljum hér vera.
Bjarnþór J. Lifman í Árborg,
Man. hefi eg þekkt í s.l. 40 ár, og
að öllu góðu. Eg á fáa vini, en
Lifman tel eg einn minn bezta
vin, er hann heilsteyptur og á
gilda og góða mannkosti. Hann
er vel þekktur meðal Vestur-ís-
lendinga og nytur trausts, og at-
hygli vekur hann hvar sem hann
kemur fram. Hafi Ása-þór haft
“ stærra persónugerfi og athyglis-
* . *• t- o- verðara, þá hefur hann verið
Þa skoðun sma varði Jon Sig-
mikiluðlegur, og vist þarf hann
urðsson með odd og egg, og kvað ekki að skammast sín fyrir
ríkisvaldið ekkert vald hafa til ,þennan nafna sinn.
að fjalla um frelsismál fslands. Bjarnþór Lifman er Borgfirð-
Varð bæði í því efni að verja ingur að ætt, og kom hann vest-
erfðahyllinguna 1662 og kirkju- ur með foreldrum sínum, barn
skipan Hvítfelds, er hann kúg-'að aldri- Var hann um Þær mund
aði íslendinga til að taka við ir tekinn til fósturs af Kristjáni
...... , Lifman á Gimh og koni* hans, og
1541. Þo var þatttaka hans , r ° . °
tok hann fyrr ættarnafn, nafn
i þjóðfundinum 1851 eitt hið fósturforeldra sinna. B. J. ±ií-
mesta átak, er til fullnustu átti man Var fæddur á höfuðdag 29.
þrengja fslendingum til að af- ágúst 1884, er því í ár (1954)
sala sér rétti sínum, eins og Jón sjötugur. Óska eg honum við það
Sigurðsson sá hann í Gamla sátt- aldurstakmark til hamingju og
mála. Og þá urðu hin landfleygu! blessunar með árin framundan,
orð til: “Vér mótmælum allir r; um ^ð °g eg þakka honum hjart
Eftir það kom stjórnarskráin 2. anleSa .^rir ann llðnu’ °S alla
ágúst 1874 og síðast sjálfstæðis ®ðða V1 ynningu-
loforðið 1918, er í framkvæmd' Er Llfman stalPaðlst ögn-
kom 1944. í varð hann að bíta beln fynr S1S'
| Átti hann illa daga stundum, sem
Spursmálið er hvort að nokk- aðrir unglingar sem áttu fáa að,
ur annar en Jón Sigurðsson hefði en urðu undir högg að
fundið leiðina til sigurs í sjálf- sækja að vinna sér brauð.
stæðismálinu. Það er hætt við,
HAGKVÆM BANKAAFGREIÐSLA
Vér nefnum hér sex mismunandi aðferðir banka-afgreiðslu, er
hverjum einstakling er nauðsynleg endrum og eins. Þær standa
yður til boða á hverju útibúi ROYAL BANKANS.
Sparisjóðs reikningur
íiryggis geymslu-kassar
Ferðamanna ávísanir
Opin reikningur
Peninga ávísanir
Öryggisgeymslu afgreiðsla
THE ROYAL BANK OF CANADA
Hvert einstakt útibú er vemdað með samanlögðum eignum bankans er nema að
upphæð: $2,800,000,000
Ad. No. 5349
MINNINGARORÐ
Hannes Kristjánson
1884 — 1953
Þess var getið á sínum tíma í
blöðum að Hannes Kristjánson
andaðist mjög skyndilega á heim
ili sínu í Seattle Washington,
29. desember 1953. Að sönnu
Með fullorðins árunum leitaði ' hafði hann þá verið mjög heilsu
að án hans hefði dregist að afla hann sér atvinnu í Winnipeg. veill síðustu 2—3 árin, og æði
ættjörðinni frelsi, þó einhverjir Var hann nokkilr ár hjá hr. A. S/jengi rúmfastur, eftir hjartaslag
hefðu seinna dottið ofan á það. Bardal. Heimilisréttarland tók'sem þá bar einnig skjótlega að.
Það er því engin furða þó l7.lhann 1 Vatnabygðum í Saskat-'
júní sé minst af þjóðinni, eða chewan °S vann rétt á þvi’ en
að sá dagur var valinn, sem þjóð hlðT Þar skammt
hátíðardagur íslands.
Stefan Johnson, (einn snjallasti
spilamaður og bezti drengur sem
Um þessar mundir réðist hann
til International Harvester fé-Teg hef spilað við, bróðir B.
Þó Jón Sigurðsson sæi ekki iagsins sem skulda innheimtu- Emil), o. fleiri. Spiluðum við
siðustu sporin stigin 1918 og maður, og var það æfistarf hans,'jafnan “duplicate” fjórir á móti
1944, var leiðin lögð af honum 0g naut þar mikils trausts. í fjórum. Það var glaumur og
að markinu. Það er skoðun seinna heimstríðinu, léði félagið [ glatt á hjalla þegar þessir menn^bauð afa sínum góða nótt
En hann hafði þó náð aftur
nokkurri heilsubót, og getað ver-
ið á ferli og starfað æði mikið
innivið. Og fór hann þá líka áður
lauk í ferðalag með konu sinni,
í heimsókn hjá dætrum þeirra,
Ethel, konu Haraldar Sigmars á
Gimli, Manitoba, og Emily, konu
Kristins Gudmundson á Moun-
tain í Norður Dakota. Auk þess
heimsótti hann systkini sín og
aðra nána ættingja og fleiri á
fornum æskustöðvum þeirra
hjóna í Winnipeg og Norður
Dakota. ^
Heim komu þau hjón úr þeirri
ferð haustið 1952 endurhrest og
glöð, og ihann sýnilega við mikið
íbetri heilsu. Munu ástvinir hans
nú fagna út af þeim gleðistund-
um, og þeim gleðjandi minning-
um sem hann fékk að njóta ásamt
konu sinni áður enn kall dauðans
bar að.
Hannes hafði mörg góð ein-
kenni til bruns að bera. Eitt af
þeim var það hve frábærlega
barngóður hann var. Enda elsk-
uðu barnabörnin hann mjög mik-
ið. Þegar einum af litlu sonarson
unum var sagt að afi hans væri
fluttur til himinsins, leit hann
til lofts og sá stjörnurnar hlika.
Vildi hann þá fá að vita hvort afi
kynni ekki einmitt þá að vera
að horfa á þau geg'num stjörn-
urnar, og er honum var tjáð að
það væri mögulegt, lét !hann opna
gluggan, lifti höndinni upp, og
flestra sögufróðra manna.
hann stjórninni, og vann hann voru komnir í spilið. Nú eru Hannes fæddist á heimili for-
Eins og auðsætt er, var þjóðin við að safna Sdmlum bldðum og þessir menn aliir gengnir grafar eldra sinna um tvær míhtr Suð'
öðru skrani sem notað var til veg, og við lifum bara á minn- austur af Mountain, N. Dak. 25.
júlí 1884. Foreldrar hans voru
Stóðu þessi ungu hjón framar-
lega í röð frumherjanna í hinu
nýja landnámi í grend við Wyn-
yard, um margra ára skeið, unz
þau fluttu aftur árið 1930 til
Winnipegborgar í Manitoba og
ári síðar til Mountain, N. Dak.,
°g bjuggu þar til ársins 1944, en
fluttu sig þá þaðan til Seattle,
Washington. Eignuðust þau þar
fljótlega gott og snoturt heimili
á fallegum stað, og bjuggu þar
ávalt síðan, og býr ekkja Hannes-
ar þar en og ýngsti sonur þeirra.
Kristín og Hannes eignuðust
átta börn, lifa þau öll föður sinn,
nema Svanfríður Stefanía sem
dó í æsku árið 1929. Þau sem á
lífi eru eru öll gift, nema yngsti
sonurinn, og eru þau í aldursráð
sem hér segir:
1. Kristbjörg Ethel, gift séra
Haraldi S. Sigmar, Gimli, Man.
2. Kristján Brynjólfur, giftur
Evelyn (Thordarson), Seattle.
3. Elvin Olafur, giftur Marg-
aret S. (Sigmar) San Lorenzo,
California.
4. Hannes Arthur, giftur M.
orðin aðþrengd mjög á “Niður- oulu aiiiaui oclu UUL£,U V“1 “;iveg> °S
læoinoartíníahilin,,” svn nPfnda stríðsþarfa. Ferðaðist hann þa' ingum um þa
lægingartímabilinu” svo nefnda.
Hún gafst þá upp við að verjast
erlendri ásælni. Alt hjálpaði til
bænda
um öll vesturfylkin og víðar.
Sem dæmi um vinsældir Lif-
Að stríðinu loknu gaf félagið mans á fyrri árum má geta þess
honum lausn frá störfum með að samsveitungar hans héldu
þess verzlunarokur, Dænaa ------------- , . i , t __________,
* 'i-.' ,, , eftirlaunum. Siðan hefur hann honum og konu hans veglegt sam
anauð, politiskt vald, drepsottir, . . , .1 .. , ■
eldgos— og meira að segja fenSlst vlð vatryggmgarstörf x, sæU og gafu þexm nyjan bil. Var
kirkjuvaldið, sem Jón Aðils hik- Arborg (eld °g a Þeim tima er harðast var
ar ekkert við að segja, að við sveitarráðsmaður i Bifrost á dalnum með peninga i Mam-
sveit, og oddviti nokkur ar. Um toba.
hlið konungsvaldið hafi staðið i
því að troða erlendri skoðun inn
iþingmensku sótti hann einu Kona Bjarnþórs er Kristín
Kristján G. Kristjánsson, fædd-
ur á Vefstöðum í Skagafirði og
Svanfríður Jónsdóttir ættuð af
Langanesi í N. Þingeyjarsýslu.
(Eru þaú látin fyrir tiltölulega
skömmum tíma, hann þá komin
nokkuð yfir hundrað ára aldur,
en hún 97 ára.)
Hannes var í heimahúsum þar
, . lmennings Þióð sinni tyrir Gimli kjördæmið, en Margrét Eiríksdóttir Jónssonar til hann hafði lokið námi í barna-
ugsunarnatt g • J _____. ... ______ .________i:..:. ckólum Á hpim árnm nam hann
Sagan er eitt af því lærdóms-
ríkasta sambandi við þjóðræknis
viðhald og íslenzku hér. Að
fylgjast eins vel með því er á
sviði hennar gerist og kostur er
á, að sækja allan þjóðlegan fróð-
leik sem býðst oss hér, ætti að
vera skylda vor.
<
í frásögu sinni af Jóni Sigurðs
syni segir Jón Aðils, að hann
hafi 1833, er hann kom til Kaup-
mannahafnar, lagt fyrst stund á
málfræði, en hafi horfið frá því
og snúið sér að námi í sögu ís-
lands og bókmentum Iþess. Ejr
ekki ólíklegt, að einmitt það,
sögurannsókn hans hafi leitt til
þess, að hann varð bjargvættur
sjálfstæðismáls íslendinga. Jón
Aðils telur hann þó ekki hafa
með stjórnmálastefnu sína í
huga hafa byrjað sögunámið,
heldur hafi hann fundið leiðina
til lausnar, fyrir rannsóknina á
sögunni. Hverng ísland gekk
Noregskonungi á hönd, mun hafa
verið ýmsum kunnugt. En Jón
Sigurðsson kom þar auga á það,
að sá hnútur væri ekki eins ó-
leysanlegur og flestir ötluðu.
Það var sem sé konungs samband
sem ís. var í, en ekki ríkissamb.
ín hætti að bera hönd fyrir höf- fél1’ >ví of margir SÓttU Sem,°g Vilburgar Stefánsdóttir frá
uð sér. Með .baráttu Jóns Sigurðs klufu atkvæðin> en ukramumenn Stakkahlíð forkunnar fríð kona,
verða al er tímamót í Þar fjöimcnnir, hiaut: Þelrra mal' mikilhæf og beztu mannkostum
r . .. . , u -'x- svari kosningu. Var það skaði,; búin. Foreldrar hennar og fjöl-
^essu efni. Þa ris hann og þjoðin , r *T-r! . .J ■ ,
* , ... ,. r, , þvi flestum ber saman um að Lií skvldan flutti snemma a tið til
með honum til djarflegrar bar- r . , . ! 3 ___ .. „ ^ ,
r,. * u-'xc j* man hafi verið agætt þxng- Minnesota. Siðan til N. Dakota,
attu a ny, sem með þjoðfundm- . .
. 0., , rr , . r , mannsefni. Hann er þaullesinn, 0£r Svo til Bifröst sveitar, þar dou
um 1851 hofst. Þa var þjoðin , , r . _ , | s
íarin a8 skilja Jón Sigurðskon, °? h'£ur laE‘ S,g að kyhnai £,)"1<irar “«/"<»• Llfma" s
r .... ? , r. ser heimsstefnur þjoðanna, og er hiónin eiga 5 dætur, flestar eða
sem í morgu af politisku starfi . , 6
, , : . , þar vel heima. i allar giftar, vel gefnar eins og
smu kom henni einkennilega r„. ,,T.r , r a.1 6 . . . _
. . ... T . , _..., . i Bjarnþor Lifman hefur margt kymð. Nofn þeirra eru: Berg-
fyrir sjonir. Tafnvel Fjolnis- ,, , . ... * I „ r
. , ... r, T- o- « 411 sins agætis sem ekki verðuriþóra, Margret, Laufey, Stefania
menn misskildu oft Jon Sigurðs- , . TT , *• . v , 6 , . .
TT _ , . ; rakið her. Hann er gleðimaður, og Sólborg. Einkasonur þeirra,
son. Hann var með endurreisn . . , ,.r_. ...
.... ...... ... gestrisinn og hofðingi heim að Thorhallur Baldur var í flug-
, , , , r . , . sækja. Hann hefur mikla nautn hernum í -siðasta heimsstriðmu
hann kaus að verkefni þess væri , , . 1 ......
... . r ... , f. af þvi að spila bridge og er —ínnxataðist 1941, og fell i fmg-
loggjafarmalm, en ekki doms- , _ . rl ....... ’ai
Tj x ,..*c , . r. . agætur spilamaður, og einn af arás yfir Þyzkalandi i agust 43.
vald. A þjoðfundinum for samt , . , r ^ 3 3 ,x ■ „ „ t.x
* , •-*• r , ,. , . Iþeim skemtilegustu monnum sem Hann var pruður sveinn og tnð-
svo að þjoðin fylgdi honum a- r , TT..r | . ,
i *•* U iu ■ * ,j eg hefi spilað við. Hofum við um ur mannsefni bezta, og auga-
kveðið. Og þa byrjuðu alda- ,6 , „ „n
, ' r , ■ ,, f , , I langt arabil marga hildi hað; þo steinn foreldra pg systra. Ha«n
hvorfin í frelsismalum Islands. , . , ° „ ,, . . 1 , , . r , . , -Atiina
_r . , r , ,, . langt væri (um 200 milur), kom jét lífið fyrir frelsishugsj°nl
, x . . . . , . i Lifman oft með kappa sina til —land sitt—og þjoð.
ve nan og oryggan í re sis Qlenþoro Spilaði við okkur. I Hamingjusólin lýsi lelð ®Jarn-
barattunm Island.ngar hæt.u aó Svöruðum vja , mynt ogl j Lifmalls og fjölskyldu
s o ana egar un ir y ur :ileimsðttuIn hann 0g tróðum | hans til daganna enda.
, . ...... hann um tær á hans skemtilegaj Faðir hanS 'het Jón Þor-
s o a sig ja mngja þeirra og jjgj^j^ j Árborg. Ekki kemur steinsson °S dð hann hér vestra
getigu a holminn við þær, að Lifman f if sjónir mér sv0 aðl. nóvem,ber 1899, 57 ára. Móður
fornum vikingasið þo vopmn eg sj,. . anda hina hm\ hét Solveig Bjarnadóttir,
væru onnur unz urslitin urðu dren ja sveit hans sem Um-! hún dó í ágúst 1942, þá á 5ta ár-
þau, er sæmdu dað og drengskap u______hnn„m: vfir hiðn kftmi
vera
erlendra
norratnna manna ré.tsynis og T,r eins ..„r6i HSttur.
frelsishugsjonum þetrra. a(j hann hafði með sér £tiðasta
Að minnast starfs Jóns Sig- drengjalið, þar minnist eg Gísla
urðssonar er því gagnlegt og kaupmanns Sigmundson á Hnaus
verðugt; að kappkosta að líkjast um Thordar Thordarson (Lake-
honum, er þó það sem keppa side)) kaupmaður á Gimli, B. M.
skyldi að. Paulson, lögmaður í Árborg,
kringdu hann og fylgdu honum. inu yfir nírætt. Þau hjón komu
'jxestur fr4 Hraundal í Hraun-
hreppi í Mýrasýslu, 1886. Börn
þeirra voru 11 og af þeim eru
nú á lífi eftirfylgjandi: Ingveld-
ur (Mrs. J. J. Henry) Peters-
field, Man.; Margrét, í Winni-
peg, og Bjarnlþór í Árborg.
skólum. Á þeim árum nam hann
einnig organleik hjá hr. S. K.
Hall organista og tónskáldi.
Hann var mjög hneigður fyrir
hljóðfæraslátt og söng.
Síðar stundaði hann nám á
búnaðarskólanum í Fargo, N. D.,
tvö ár. Til Wynyard bygðarinn-
ar í Saskatchewan fluttist hann
1904 um það leyti, sem fólk var
þangað aö hverfa, og varð Þvi
einn af frumherjum 1 Þvi land-
námi. Hann festi sér þar þegar
heimilisréttarjörð nærri þar sem
bærinn Wynyard nú stendur.
Auk þess að stunda bújörðina,
Svo sem þörf krafði, tók hann
að sér að sjá um útsölu á akur-
yrkjuvélum fyrir félag þar.
Fellu honum svo, með tíð og
tima, fleiri trúnaðarstörf í skaut
svo sem forysta við lúðrasveit
skólaráðsfulltrúi, safnaðarfull-
trúi, og fleira. Var hann þar og
þá vinsæll og velmetinn eins og
líka áður og síðar.
Hinn 23. dag júnímánaðar árið
1915 giftist Hannes eftirlifandi
konu snni, Krstínu I. Vopni, frá
Winnipeg, Manitoba, hinni
mestu myndar og ágætis konu,
sem lifir mann sinn þó hún hafi
þolað mikið heilsuleysi og mikl-
ar þrautir um margra ára skeið,
en þó með fádæma stillingu. Er
hún dóttir Ólafs Vopni og konu
Ihans Stefaníu Árnadóttur sem
bæði eru fyrir löngu látin.
CANADIAN
PACIFIC
OFFERS
a choice of
TW0 Scenic
Dome Trains
-at no extra cost-
íor your
Wonderful
West Coast
VACATION
Choice of accommoda-
tion from reserved re-
clining coach seats with
full-length leg rests to
Drawing Rooms—-Sky-
line Coach with Dome
—Sleeping Lounge £ar
with Dome — Conee
Shop with attractive
meals at Coffee Shop
prices — Dining Room
Cars.
Upper Level Scenic Dome
Enjoy an unobstructed
view of the splendor ol
Canada’s snow • capped
Rockies when you travei
the Scenic Dome Way
through world • famous
Banff and Lake Louise.
Visit bustling Vancouver
. . . quaint Victoria and
other vacation spots in
British Columbia via
Canadian Pacific.
For full informotion olso
porticulors obout o u r
Fomily Plon Fares see your
locol Conodion Pocific
Agent
ONLY SCENIC DOME
ROUTE IN CANADA