Heimskringla - 24.08.1955, Page 1

CENTURY MOTORS ITD.
247 MAIN — Phone 92-3311

l
CENTURY MOTORS LTD.
241 MAIN-716 PORTAGE

LXIX, ARGANGUR
WINNIPBG, MIÐVHCUDAiGŒNN, 24. ÁGÚST, 1955
NÚMER 47.
fulltrúi safnaðarins á ársþingum
kirkjufélagsins. Hann var einn
af stofnendum Þjóðræknisfé-
lags íslendinga í Vesturheimi,
og forseti þess félags á árunum
1931-33, og aftur 1934-36. Hann
átti merkan og giftudrjúgan þátt
í stofnun Eimskipafélags ís-
lands, og sótti stofnfund þess
fyrir hönd Vestur fslendinga,
17. janúar 1914; ennfremur átti
hann sæti í stjórn félagsins á ár-
unum 1917-1922. Hann var ötull
stuðningsmaður Jóns Bjarna-
sonar skóla, og um árabil formað-
ur skólanefndar. Sem dæmi um
atorku Jóns finnst mér vert að
geta þess að árið 1939 tók hann
sér fer<5 á hendur norður í heim-
skautalönd til Baffinseyjar og
Grænlands, á vegum Hudson’s
Bay félagsins, og var hann þá
sjötugur að aldri. Á þessum
slóðum starfaði hann í tvö ár, og
leitaðist við að kenna Eskimó-
um að vinna og hreinsa æðardún.
Hann var ritstjóri íslenzka viku-
blaðsins Lögberg á árunum 1917-
1927. Á banasænginni talaði
hann við mig um ritstjórnarferil
sinn, eins og margt annað sem
bar á góma. Ekki taldi hann sig
hafa verið mikilhæfan ritstjóra,
en þó var blaðið næsta vinsælt
og víðlesið á ritstjórnartíð hans.
Á þeim áratug voru veður válynd
á sviði félagsmála vorra, og deil-
ur með mönnum. Þegar hann fór
frá blaðinu, kvaddi hann les-
endur þess á þessa leið: “Eins og
lesendum Lögbergs er kunnugt,
þá hefi eg ekki getað komist hjá
deilum í ritstjórnartíð minni.
Það getur enginn í ritstjóra-
stöðu sem á yfir að ráða ein-
rjum ákveúnum líf sskoðu"-
yfir likbörmim þessa lá.na sa„J <M«ur Ein.rsson frá Brú í Jök- um og lastur sér ekki standa á
terðamanns og vinar, en orðin “ldal- hma a?ætustu k°nu; s»™> unt hvernig með þasr er
, . „ ... . ' hun mann sinn, og þriu born rarið. Fyrir þvi hefi eg enga af-
eru þessi: . . eitt gion eg, eg , . _ __ b t: ^ & &
keppi að markinu.” Hér talaði þeirra’ Htefna’ MrS' J’ E’ Mc‘ SÓkun fram að færa’ Því að eS
viljasterkur og kappsamur mað- ***’ Mrs' H-!áfítAað. sá Sem en®ar ákveðuar
ur, maður sem vissi hvað hann'?; H°AUgh’ B?nir. heflr *. með'
.... ... v Jon A. Bildfell, læknir í La-, bræðra sinna eigi litið erindi upp
vildi og let enga strauma eða J,. _ , ,, 6 , ,
stefnur hindra framgang sinn eða' chme’ QuebeC‘ Emnig lætUr 1 ritstJ°rastol og þvr siður sa sem
víkja sér af leið. Jón Bíldfell var hann eftir SÍS SJÖ barna barna’
gæddur svipaðri skapgerð, og tel1 börn-
JÓN J. BÍLDFELL
Kveðjumál, flutt í Fyrstu lútersku kirkju, Winnipeg, 19. ág., 1955
Eftir séra Valdimar J. Eylands, dr. theol.
í Filippíbréfinu, 3:14 er setn- mótin fluttist hann svo aftur til
ing sem eg hefi valið að yfir- Winnipeg, og tók að stunda fast-
skrift fvrij-þay minningarorð og eignaverzlun. 7. aprl 1903 gekk
ævisögubrot sem nú skal flutt hann a°" eiga Soffíu Þoratoi
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
NÝ FÉLÖG MEÐAL
VESTUR-ISLENDINGA
huga á því að halda uppi ein-
hverju menningarstarfi sín á
milli. Nú hafa oss borist fréttir
um ný samtök meðal fslendinga
Frú Hólmfríður Danielson er' sem benda til þess að enn er ekki
nýlega komin heim vestan frá'i 6tíma komið með viðhald ísl.
hafi, en þangað var hún ráðin til, menningarerfða hér vestra, ef
að flytja aðalræðuna á Islendinga t aðeins vér höfum kjark og þrek
degi Vancouver- og Blaine-búa' til Þess að halda rétt á þessum
31. júlí. Sagði hún á annað þús-lrnálum- En um fram allt verðum
und íslendinga hafa verið þar'™r að eiga einlægni og góðan
saman komna. En auk þessa. vilja, og leiða sem mest hja oss
flutti hún ræður þar við önnur
tækifæri.. 1. Bellingham. flutti
hún erindi á samkomu er kven-
allann yfirdrepskap og sérplægni
í þessum málum.
f mörg undanfarin ár var við
félagið “Freyja” hélt henni til H*i lestrarfélag íslenzkt, í Bell-
heiðurs á Leopold hóteli. Enn-\ ingham, Wash., sem nefndist
fremur skemti hún íslendingum\“Kári”, en því miður er nú Kári
á elliheimilinu “Höfrí’, sagði þar { Hðinn undir lok, og tóku sig því
fréttir af Utah-tslendingum. Síð; saman nokkrar f sl. konur þar í
an efndi þjóðræknisd. “Strönd-\^rg og stofnuðu nýjan félag-
in" til samkomu í Swedish M skaP> sem Þeir nefna “Freyja”.
í Vancouver, þar sem frúin flutti, Þetta er kvennaklubbur sem hef
erindi og ræddi um viðhald ís- ir aðallSa fyrir markmið að
lenzka arfsins hér vestra. Einnig styrkJa mennmgarstarfsemi og
eg því orðin: “eitt gjöri eg, eg Eftir að til Winnipeg kom,
stefni að markinu,” eiga vel við gerðist Jón mjög áhugasamur
um hann. Hann hét ósköp al- um öll félagsmál landa sinna fhér.
gengu nafni, Jón, og var Jóns- Virðast mér sannast á honum
son. En löngu áður en sagan var orðin sem eitt af skáldum vor-
öll, hafði hann reynzt samferða-1 um ját faua um annan merkan
mönnum sínum óvenjulegur mað mann á meðal vor: “Það voru
ur um margt, og orðið þjóð-|engin almenn hugðarmál, sem
kunnur báðum megin hafsins'sem ekki snertu streng í þinni
undir nafninu Jón J. Bíldfell. j sál.” Jón kemur svo víða við sögu Þvi kom. Hann æðraðist hvorki né
ekki hefir skap til að halda fram
því sem hann álítur satt vera og
rétt. Eg veit að menn þeir sem
eg hefi átt í deilum við skilja
þetta—skilja að eg deili á skoð-
anir en ekki á persónur, og nú,
að skilnaði, rétti eg þeim hönd
mína alsáttur”
Jón skildi alsáttur, ekki aðeins
við ritstjórn Lögbergs, heldur
einnig við lífið sjálft, þegar að
talaði hún í samsæti, er henm
var haldið á heimili Mrs. Önnu
Pétursson, í Vahcouver.
Frú Hólmfríður hefir mörg
undanfarin ár gefið sig að því,
að safna söguþáttum á meðal V•-
islendinga. Hóf hún það starf,
er hún var ritstjóri tímaritsins
The Icelandic Canadian fyrir 10
árum'. Hefir mikið af slikum
fróðleiksþáttum. komið. út- i
nefndu riti, er allir bera með sér
að samdir eru til þess, að sam-
eina tslendinga í átökum sínum
hjálpa ungmennum af íslenzkum
stofni til æðri menntunar. Þó
félag þetta sé aðeins hálfs ann-
ars árs gamalt hefir það nú þeg-
ar veitt hundrað dala námsstyrk
íslenzkri stúlku sem nú er á öðru
námsári við Western Washing-
ton College of Education. Stúlk-
an heitir Linda Samuelson og er
dóttir Mr. og Mrs. Jules Samuel-
son í Bellingham.
Á meðal þeirra kvenna sem
fyrstar fóru af stað með hug-
myndiná um myndun “Freyju”
viðhaldi íslenzka arfsins, er v°ru þær systur Mrs. Dan Lax-
með tíð og tíma getur skeð að d*hl Mrs- Ira Jones- Þær eru
verði ein varanlegasta minningin dætur Einars Einarssonar og
um þjóðarbrotið er hingað kom
og hvarf.
Frú Hólmfríður birtir hér
hans Margrétar, sem komu frá
islandi til Spanish Fork, árið
1899. Síðar fluttu þau hjón til
tvær stuttar fréttagreinar, ein- Blaine- en nú er Einar látinn en
Ættarnafnið mun hann hafa tek-, fslendinga, að naumast er hægt
ið af fæðingarbæ sínum, Bílds-|aa si4 sv0 Upp nokkrum kafla
felli í Grafningi í Árnessýslu, | hennar að nafn hans standi ekki
þar sem hann fæddist 1. maí þar ofarlega á blaði. Séra Jónas
1870. Á þeim bæ höfðu forfeður A Sigurðsson kvað um hann í
hans búið mann fram af manni,
og síðast faðir hans, Jón hrepp-
stjóri Ögmundsson, stórmerkur
bóndi talinn, og skörungur í
sveit. Móðir hans, Þorbjörg
fngimundardóttir var einnig af
traustum og merkum bændaætt-
um í sama héraði. Jón ólst upp
samsæti sem honum og fjöl-
skyldu hans var haldið 11. apríl
1928:
mitt af þvi tæi sem á hefir ver-
ið minst—og vonandi fleiri síð-
ar. —Ritstj. HKR.
UM STOFNUN FREYJU
Oss má vera ánægja að því er
vér heyrum um uppvakningu í ísl
menningarmálum eða félagsskap
hér vestra. Enda er ekki eins
dauft yfir félagsstarfi á því sviði
sem margan hér grunar. Það sem
mest virðist vanta eru greiðar
samgöngur og samtök meðal
þeirra smáu hópa hér og þar um
þessa álfu sem hafa einlægan
Þú unnir tállaust arfi Norður- viðurkenningu
landa,
en ísland var þér jafnan hjarta
næst
hjá foreldrum sínum að Bílds- Er aðrir töfðu, hófstu ötull
felli. Móður sína missti hann er
hann var fimmtán ára gamall,
en þrem árum síðar brá faðir
hans búi, og fluttist til Canada,
1887 með börnum sínum, fjórum
sonum 0g tveim dætrum. Er vest-
ur kom tók Jón að starfa við
járnbrautarlagningu og skógar-
högg, og aflaði hann sér þannig
nokkurs fjár til skólagöngu.
Fyrst gekk hann á verzlunar-
skóla, og síðan á miðskóla í þrjá
vetur, en á sumrin stundaði hann
skólakennslu. Á næstu árunum
fór hann víða, en lengst mun
hann hafa komist til Klondike
í Alaska, en þar dvaldi hann í
þrjú ár við námugröft og í gulls-
leitt. Sagt er að hann hafi eign-
ast þar tvær námur, og selt þær
með nokkrum hagnaði. Um alda-
handa,
og heiðursmerkið barstu ávalt
glæst.
Þú reyndist heill á ráðstefnum
°g þingum,
og reifðir hrekklaust flest vor
Þjóðlífsmál.
Og vinsæld þín hjá Vestur fs.
lendingum,
það vottar bezt: þér eigna fáir
tál.
Jón var einlægur vinur og
styrktarmaður kirkju og kristin-
dómsmála. Hann var meðlimur
Fyrsta lúterska safnaðar öll árin
sem hann dvaldi hér í borginni,
og var sæti hans sjaldan autt við
helgar tíðir. Hann var forseti
safnaðarins um skeið, og árum
kvartaði, en tók dauða sínum
með kristinni karlmannslund.
Það var rósemi og friður yfir
honum til hinztu stundar. Hann
var Guði þakklátur fyrir þær
mörgu dásamlegu gjafir sem líf-
ið hafði veitt honum: langa lit-
auðuga ævi, góða heilsu, heimil-
isgæfu, virðingu og margvíslega
samferðamanna
og þakkir þeirra fyrir1
drenglund hans og dáðríkt
líf. Honum og fjölskyldu hans
voru haldin mörg samsæti á ýms
um tímamótum ævi hans. Þjáð-
ræknisfélagið gerði hann að
heiðursfélaga sínum fyrir mörg-
um árum; einnig var hann heið-
ursmeðlimur í stjórnarnefnd
Liberal flokksins hér í Mani-
toba. Árið 1939 sæmdi Ríkis-
stjórn íslands hann Stórriddara-
krossi fálkaorðunnar í viður
kenningarskyni fyrir störf hans
í þágu lands og þjóðar. Á meðan
á banalegunni stóð stundaði f jöl-
skylda hans hann með árvekni
og innilegri ástúð. Hjarta hans
var fullt af þakklæti og auð-
mýkt. Hann var þakklátur, ekki
sízt, fyrir þá kristilegu lífsskoð-
un sem hann bjó yfir og gerði
honum mögulegt að horfast með
bjartsýni í augu við stormana
saman þótti hann sjálfkjörinn, belið og hjúpinn. Síðustu orðin
sem eg heyrði af vörum hans
voru þessi:
Eg lifi í Jesú nafni,
í Jesú nafni eg dey;
þó heilsa og líf mér hafni
hræðist eg dauðann ei.
Dauði, eg óttast eigi
afl þitt, né valdið gilt
í Kristi krafti eg segi:
Kom þú sæll, þegar þú vilt.
Þess var áður getið að Jón var
forðum gullleitarmaður í Klon-
dike. Hann var alla ævi haldinn
gullþorsta, þótt ekki væri það
í þeim skilningi sem venjulega
er lagður í það orð. Hann var
stöðugt að leita að gulli mann-
dóms og drengskapar í fari með
bræðra sinna, og ihann miðlaði
öðrum af þeim sömu eiginleikum
sem hann bjó yfir. Þessvegna
varð hann gæfumaður, og mun
einnig talinn á meðal hinna merk
ustu fslendinga sem uppi hafa
verið á fyrri helmingi þessarar
aldar “Eitt gjöri eg; eg keppi
að markinu . . .” Vér trúum því
að hann hafi nú náð hinu æðsta
marki fyrir Guðs náð. Vér þökk-
um honum og blessum minningu
hans.
lagi sem svo vel er lagt af stað.
Meðal þeirra nafna sem mér
auðnaðist að fá eru þessi:
Mrs. Ira Jones, systir forset-
ans eins og áður er getið; Mrs.
Dora (Straumf jörð) Pherson;
Mr$. Gertrude (Hjaltalín) Early-
wine; Mrs. Lára Sigurdson; Mrs.
Esther (Guðmundsson) Peacih;
og tengdasystir hennar, Mrs.
Sophie (Anderson) Guðmunds-
son; Mrs. Ena (Goodman) Arna-
son, féhirðir félagsins; Mrs.
Anna (Johnson) Kárason, vara-
forseti; Mrs. Sarah (Laxdahl)
Smith, bréfaviðskiftaritari (og
er það eitt af störfum félagsins
að rita lukkuóska- og uppörfun-
arbréf til ísl. námsfólks sem
skarar fram úr); Mrs. Jonina
(Jonasdóttir) Gauti; og Mrs. G.
Einarson.
fSL. FÉLAG í EDMONTON
Ekki alls fyrir löngu var
stofnað félag meðal íslendinga
í Edmonton, Alberta. Virðist
það vera all öflugt hvað meðlima
tölu og athafnalíf viðvíkur, og
vonandi gefst tækifæri til að
minnast frekar starfs þess í
framtíðinni. Einn Manitoba-fs-
lendingur sem oss er kunnugt
um að starfi af krafti og áhuga
í þessu nýja félagi, er Fred
Helgason sonur þeirra heiðurs
hjóna Jónasar og Sigríðar Helga
son, frumherja við Grund í Ar-
gyle-byggð. Hefir hann um langt
skeið verið starfsmaður hjá
mjög öflugu iðnaðarfélagi, The
Breckman-Ker Seed Co., sem
rekur stóriðnað í New West-
minster, B. C., en hefir útibú
hingað og þangað um vesturland
ið. Hefir Mr, Helgason gengt
ýmsum ábyrgðarjtöðum hjá fé-
laginu en árið 1948 fluttist hann
til Edmonton, þar sem hann
stofnaði nýtt útibú fyrir félagið
og er aðalumsjónarmaður þess á
því svæði.
UNG STÚLKA SKARAR
FRAM ÚR
Fred Helgason er kvæntur hér
lendri konu, Helen að nafni, og
eiga þau dreng og stúlku, tví-
bura, seytján ára að aldri. Ný-
lega hefir stúlkan, sem heitir
Denise, verið sæmd hinu hæðsta
heiðursmerki miðskólans þar
sem hún stundar nám (Univer-
sity High School Roseborough
Miemorial Trophy)
Þetta minnismerki er veitt
Margrét býr hjá dóttur sinni,
Mrs. Jones, í Bellingham, og er
skemtileg í viðræðum.
Ekki auðnaðist oss í þetta sinn
að ná í nöfn allra meðlima félags
ins, sem eru um þrjátíu að tölu,
en það sem einkennir félagið er
fjör og áhugi og gleðibragur;
og einkum það að meðlimir eru
á ýmsu aldurskeiði. T. d. voru
þar mæður með uppkomnar dæt-
ur, sumar þeirra ungar húsfreyj-
ur, og starfandi sem áhugasamir
nefndarmenn í félaginu. Skrif-
ari félagsins er ung kona, El-
eanor (Sigfússon) Graven, en
maður hennar er háskólakennari.j þeim er skarar framúr j námi j
Forseti félagsins er Mrs. Sig-;t61fta bekk> Qg sem hefir tekið
ríður Laxdahl, mikilhæf kona og mikinn Qg giftudrjúgan þátt í
tígulleg; og yfirleitt gafst að hinum ýmsu starfsgreinum
líta fallegar og myndarlegar ísl. skó]ans s j tvö ár hefir Denise
konur, er horft var yfir hópinn íiVerið ritstjóri skólablaðsins, og
samsætinu í hinu veglega Leo- vann einnig að þvi að gefa út
pold Hóteli í Bellingham, mánu- árbók skóians- Hún hefir tekið
daginn 1. ágúst s.l. Þar komu þátt j kappræðufélagi skólans,
saman um þrjátíu konur, meðlim hjáipaði tii við ieiksýningu, og
ir Freyju og nokkrir gestir til sinnt mörgu öðru menningar-
þess að hlusta á fréttir um j starfi er skólinn hefir með
menningarstarfsemi, og kynnast, hbndum.
ýmsu sem gæti orðið þeim að
liði í þeirra eigin starfi.
Þetta voru mjög ánægjulegir
samfundir, og fór undirrituð
þangað í boði félagsins, ásamt
séra Albert Kristjánssyni og
konu hans, frú Önnu. Flutti und
irituð ávarp og einnig talaði séra
Albert ágæt uppörfunarorð til
félagsins, og urðu svo almennar
umræður, um áhugamál félags-
ins og íslendinga yfirleitt.
Nokkur nöfn meðlima ‘Freyju’
gafst oss færi á að hripa niður
í flýti, því allt af er gaman og
gagn að því að safna, þó ekki sé
nema ofurlitum fróðleik um ís-
lendinga hér vestan hafs, svo að
ekki fari allt í gleymskunnar
haf áður en varir. En vera má að
síðar meir takist að heimta frétt-
ir við og við af þessu ágæta fé-
Denise tók næst hæstu eink-
unn er hún útskrifaðist úr ell-
efta bekk, og hæstu einkunn í tí-
unda og tólfta bekk. Auk þess
stundar hún píanóleik og tekur
þátt í ungmennafélagi. Hún mun
byrja nám við Alberta háskóla í
haust.
Denise hefir gaman af að
skrifa sögur og ljóð. Hefir hún
skrifað söguþátt í bundnu máli
sem hún nefnir, “The Musical
Festival”, og hefir kafli úr hon-
um verið valin til birtingar í
ljóðavali þvi sem nú er verið að
prenta í tilefni af fimtíu ára af-
mæli Alberta-fylkis, og nefnist
Golden Jubilee Anthology. Óef-
að fá íslendingar að frétta síðar
um einhver afrek þessarar gáf-
uðu og framtaksömu stúlku.
Hólmfríður Danielson