Heimskringla - 02.01.1957, Blaðsíða 2

2. Sf£>A
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 2. JANÚAR 1957
U|etmskrini)la
fSiotnuB 1 Xtlj
Kemur út á hveijum miðvilcudegi.
Eigenriur- THF VTKING PRESS LTD.
856-855 Sargent Ave., Winnipeg 3, Man. Canada Phone SPruce 4-6251
Verð MaBslns er S3.00 árgangunnn, borgist fynrtran
411*- oorgar.ii sendtsi. i'HE VIKING PRSSS LTD
öil viósklítabréf biaðinu aPlútandt senaist:
Vlking Press Limited, Ö53 Sargent Ave.. Winnlpek
Ritetjórí STEFAN EINAFSSON
UtHnAstrrtft tíl rltstjórans:
ELÍTOR HKIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Wlnnlpeg
HEIMSIvRINGLA is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
856-855 Sargent Ave., Winnipeg 3. Man. Canada Phone SPruce 4-6251
Authorlied qg Second Class Mcril—Pogt Oflice Dept., Ottawa
WINNIPEG, 2. JANÚAR 1957
MI NNINGARORÐ
Nægta-ár
Eftir öllum ummerkjum að
dæma, hefir nýliðna árið—árið
1956, verið eitt mesta nægta ár
Canada.
Segir yfirmaður Nova Scotia-
banka til dæmis, að framleiðsla
og viðskifti hafi farið fram úr
vonum bjartsýnustu manna.
Hon. C. D. Howe, verzlunar-j
málaráðherra Canada, segir þessi
tömu orð með tölum. Hann segir
framleiðslu þjóðarinnar á þessu
ári nema 29^ biljón dala. En'
það er 10% meira, en árið 1955, j
sem áður var talið mesta fram-;
leiðslu ár landsins.
Atvinnu höfðu á árinu 1956 CHRIsTINA LILIA ISFELD
um 5,700,000 manna. Atvinnu-1
iausir eru ekki taldir verið hafa 7- sePt. 1879—d. 12. feb. 1956
nem eitt prósent (1%). Á árinu| ------
áður, 1955, nam það 3%. Segir Christina Lilia Isfeid andað-
Howe þetta í skýrslu sinni um *st þann 12. febrúar síðastliðinn
að það hafi verið fremur skortur eftir langverandi veikindastríð.
á verkamönnum í sumum efnum, Hún var dóttir heiðurshjónanna
en hitt Magnúsar Guðmundssonar Is
Persónulegar tekjur, að skött-
um frádregnum, hækkuðu um
9%. Er það sagt meira en hækk-
un framfærslu kostnaðar nemur.
feld—oftast kallaður Magnús
Brasilíufari—og Elínar Jóels-
dóttur Jónssonar, bæði ættuð úr
Bárðardal í Suður-Þíngeyjar-
Menn keyptu því ekki aðeins 3ýslu- °S flu«ust þau bæði til
meira en á árinu áður, heldur Brasilíu í hópnum, sem þangað
höfðu meira fé að leggja fyrir. j fluttist 1873- Christina var næst
. , r. I elzt af ellefu börnum, sem þeim
Til íðnaðarreksturs hefir ver-t.
ið varið um TVz biljón dala, sem æ USt‘ ,
A ,eW ■ * incc i Christina Lilia var fædd í
er sagt 15% meira en arið 1955. i _
i „1 Lurityba í rikinu Parana í Suður
Olia, gas, uramum, kopar, mickel L___ ,
og stál, eru vörurnar sem hér um
LBrazilíu þann 7. september 1879.
tx u ■ £ Fluttist með foreldrum sínum
ræðir. Hefir þessi framleiðlsla , _ _
ekki verið eins mikil síðan síð- trl Cauada árið!904'SþaU
arastríðinulauk. Enþávarhún^nus uEhn að 1 Vatna‘
hér meir en nokkru sinni fyr. sem þa var að byrJa að
Mr Howe vonar að framleiðsl-; byggJast- ™ð börn og mun
. - . tt____bessi fiölskylda hafa venð
an og atvinna haldist. Hann ser ^ . , , , ,
. .. b , , . , r fyrsta islenzka landnemafjol-
miklu fremur hættu geta stafað 7 , . J. ,
- i skyldan, sem bjo ser heimili í
af ofmikilli útþenslu, ofmiklum 7 ’ 1
....... , , i „j. - Township 32—Rge 15 W 2nd
lankrofum og hækkandi rentu a x L.. j
peningum, en á þurð á starfi
En það sé hin leiðin til dýrtiðar.
Á heimilisréttariand sitt og
þriggja sona sinna kom Magnúsj
„ , , ■ t_:i ! með skyldulið sitt þann 7. sept.
Canada kaupir einm biljon 7 ; . r
, , , r ' 1904—afmælisdag Kristinar. Þa
dala meira af vorum fra^oðrum 6
... j , * t,_lrn um haustið var byggt braða-
londum, en það selur þeim Jbb
,, - - -o j birgðahus, en sumarið eftir
Kaupin í Bandarikjunum namu e. .
, , , . , q uiiAtiim, ttt, Panaria (1905) reistu þeir feðgar veg-
a s.l- ari 5.8 biljonum. Ln Lanaoa ' f ._
getur mætt þessu í þetta sinn heimih. Heimihð stoð við
fneð gullforða og dollaraforða | aífaravegmn t*l Sheho, sem þa
sínum erlendum, því það hefir var næsti jámbrautar-bærinn og,
haldið fjármunalega vei sínum munu marSir vegfarenaur hafa
hlut á árinu. Canadadollarinn er|mmst Þ«ss a« hafa átt Par góð I
nú 4 centum hærri en grænbak-jar °g skemtilegar viðíókur og
urinn frá Bandaríkjunum, sem mu" Kristín hafa átt drjúgan
segir ekki svo lítið. j þátt 1 að Prýða °S gjöra garðmn
Stjórnarvöld Canada gera nú frægan.
ekki ráð fyrir að þessi austur
vöru frá öðrum löndum haldi
áfram. Iðnaði er gert ráð fyrir
að haga svo, að eitthvað af hon-
um komi í stað þess, sem sækja
þarf til annara landa. Það verður
verkefni komandi árs fyrst og
gremst. Það ætti að geta tekist
með hinni miklu mannfjölgun
sem hér er gert ráð fyrir, því það
er enginn efi á því, að þeim fer
fjölgandi en ekki fækkandi, sem
hagnýta vilja sér gæði Canada.
Upp með hendurnar og komdu
með peningana! Tilraun til mót-
þróa þýðir ekkert.
Eg er skrambi hræddur um að
tilraun til ráns sé líka þýðingar-
laus, svona seint í mánuði.
Anna er ótrú manninum sin-
um.
Eg hélt einmitt að það væri
öfugt.
Nei, blessuð góða, það var i
fyrra.
Eftir dauða föður síns (Magn-
úsar) létust tveir synii hans
Kristján og Victor, og ein dótt-
ír, Anna, úr spönsku veikinni
veturinn 1919, öll á þrem dög-
um, 19. 20. og 21. jan) bjó Kristín
með móður sinni og tveim bræðr
um. En nokkrum árum síðar fór
að bera á heilsuleysi Elínar móð
ur hennar og þegar hún var um
sjötugt fékk hún slag. Stundaði
þá Kristín móður sína með
mestu nákvæmni og ástríki til
æfiloka hennar. Kristín reyndist
ástvinum sínum svo trygg og
umhyggjusöm að fa dæmi eru
slík til. Eftir að stunda móður
sina í mörg ár, var aftur kallað
á hana að stunda bróður sinn
Oskar i mörg ár rúmfastan, þar
til hún sjálf misti heilsuna. Síð-
ustu átta ár æfinnar var hún
rúmföst og síðasta árið svo löm-
uð að hún gat ekki hreyft sinn
minsta fingur. Var þetta afleið-
ing Parkinson veikinnar. En
þótt gamli líkaminn væri fyrir
löngu orðinn saddur lídaganna
eftir það erfiði og reynsiu, sem
a hann hafði verið lagt, þá var
hún ennþá ung í anda og fylgd-
ist með öllu sem gerðist á kring-
um hana og eins því sem skeði í
heiminum.
Oft eru það aðeins nokkur at-
vik, smá eða stór, sem svo
breyta munstri lífs þess, er þau
henda -að æfiferill hans gjör
breytist. Svo var það með Is-
felds-f jölskylduna og langar mig
að minnast nokkurra þeirra at-
vika og æfintýra sem leiddi það
af sér að Magnús Brasilíufari
flytur frá hinni “veðursælu og
frjósömu” Brasilíu til hins kalda
og ókunna norðvesturlands Can-
ada.
Þá er innflytjendahópurinn
frá íslandi lenti í hafnarbænum
Parauqua 8. janúar 1874 var það
þrælasala, sem var verið að
halda, sem fyrst fyrir augum
bar. Innflutningur þræla til
Brasilíu var afnuminn árið 1851.
Þrælasala var ekki afnumin fyr
en árið 1888. Þegar fslendingar
komu til Brasilíu var þar keis-
arastjórn, sem alment var álitin
góð og friðsöm. Sat við völdin
Don Petro II., vinsæll og góður
maður. Hann var mjög barngóo-
ur maður og á ferðum sínum um
landið lagði hann svo fyrir þar
sem veizluhöld voru höfð að öll-
um mæðrum með ungbörn væru
gefin fremstu sætin. Eitt sinn er
i hann kom til Curityba var þar
Elín með Kristínu í fanginu. Ef
til vill voru það gulu lokkarnir
og hreinu bláu augun, sem auð-
kennir blóð Norðurlandamanns-
ins, sem dró Don Petro beint til
íslenzku konunnar; hann heils-
aði henni og spurði um ættland
hennar og kyssti á litia, gula
kollinn.
Um það leyti sem þrælahaldið
var afnumið voru miklar óeirðir
í landinu. Don Petro flúði land
iö og dó nokkru seinna í útlegð;
í Portugal. Komst þá á stofn lýð
veldi sem kallað var United
States of Brazil.
Áður en þrælahaldið var af-
numið höfðu margir þeirra strok
ið og settst að í skógunum við
Curityba, og margir settust þar
að eftir að þeir fengu frelsið.
Sagðist Kristín aldrei gleyma
gömlum, svörtum öldung, sem
oft kom að biðja um brauð og
annað að borða. Hafði hann ver-
ið þræll og lét eigandinn brjó'a
tærnar á honum svo þær stóðu
i allar áttir. Var þetta gjört svo
crfitt væri að flýja í skógunum
undan sporhundunum.
Stuttu eftir að lýðveldið var
stofnsett byrjaði innanlands upp
reisn. Voru það keisarasinnar og
stórlandaeigendur, sem komú
byltingunni af stað. Hún stóð
vfir í þrjú ár. Síðasti stórbardag
urinn var umsátrið um borgina
Lapa (17. janúar til 11. febrúar
1894). Þar misti lífið föðursyst-
ir Kristínar, Marja Guðmunds-
dóttir Isfeld, maöur hennar og
íjögur börn þeirra.
Á byltingarárunum þegar land
ið logaði í innbyrðisófriöi, og
hver maður bar á sér vopn, og
alstaðar voru ræningjaflokkar
sem heimtuðu, án borgunar, hvað
sem þá vantaði; þá var erfitt að
lifa í hinni fögru Braziiíu-
Heimili Magnúsar Isfelds stóð
við alfaraveg að sunnan við Cur-
ityba. Þegar barist var um borg-
ina fluttist herinn eftir þessum
vegi. Urðu margar smáorustur
við borgina. Ein þeirra var háð
í maís-akri Magnúsar. í þrjá
daga fluttist herinn eftir vegin'
um; uppreisnarmenn flúðu og
mikið gekk á. Kristín var þá 14
ára. Hún var kjarkmikil stulka
og fljót í snúningum- Hún var
fljót að skjótast yfir til ömmu
sinnar og afa (Jóels og Sesseliu)
og sjá hvernig öllu hagaði til
þar. En- heima fyrir var Elín
móðir hennar lasin. Hafði Elín
og yngri börnin verið flutt í
kjallarann og þar stundaði
Kristín móður sína—en á fjórða
degi ól Elín andvana son. Var
Elín lengi að ná sér eftir þetta.
Auk þess að stunda móður sína
gekk Kristín yngri systkinum
sinum í móðurstað og má sann-
arlega segja að hún hafi verið
sem önnur móðir þeirra.
Að styrjöldinni lokinni voru
framdar lögleysur og ófyrir-
leitni eins og æfinlega á sér stað
á þeim tímabilum. Þarna í grend
inni, mest í skógunum, var óbóta
maður, sem almennt var kallaður
Jessie James Suður-Ameríku,
og sem var öllu verri en nafni
hans í norðrinu hafði verið. Nótt
| eina hafði hann og menn hans
smeygt hestum sínum í umgirtan
akur sem Magnús átti. Þegar
Magnús kom á fætur um morg
uninn og sá marga hesta í akri
sínum gjörði hann séí hægt um
vik og læsti alla hestanna inni í
I hlöðu. Lagði hann svo af stað
, í bæinn að auglýsa hestana sam
kvæmt landslögum. Hann var
fyrir nokkru fainn, þegar eld
húsglugginn var brotinn og inn
kom hendi med skammbyssu og
var Kristínu sagt að sleppa
hestunum strax ,ef hun vildi
halda lifí. Þegar hún kom út
stóð þar hinn alræmdi stigamað
ur sem stjórnin hafði lagt mörg
þúsund til höfuðs Kristín gekk
þá alla leið að hlöðunni aftur á
bak, því að hún vissi að ef hún
gæti horft honum í auga mundi
hann ekki skjóta hana. Nokkrum
vikum síðar var hann dauður,
skotinn í bakið af sínum eigin
mönnum fyrir féð sem lagt var
til höfuðs honum.
Bókin “Æfintýrið frá íslandi
til Brasilíu” getur þess, ag Magn
ús ísfeld hafi ekki verið búinn
að fastráða aðsetursstaðinn í N.-
Ameríku þegar hann fór frá
Brasilíu”. Og einnig stendur
þar að ‘erindreki frá innflutn-
ingadeild Canada-stjórnarinnar
hafi málað svo fagurlega norð-
vesturlandið að hann hafi afráð-
ið að setjast að í Vatnabyggðum’.
Þessar hugleiðingar höfundar
Æfintýrisins eru ekki alveg rétt
son, Mozart, Sask
Jarðarför Christínu Liliu sál.
íór fram frá Mozart þann 17.
íebrúar 1956, en jarðsett var í
Pleasant View grafreit. Hún var
jarðsungin af tveim Mormóna-
prestum, Elder W. A. Ward frá
Idaho Falls, Idaho, og Elder D.
Reeves frá Kannaraville, Utah.
Blessuð sé minning þessarar
rnerkilegu konu —O.G.J.
CHRISTINA LILIA ÍSFELD
Undir nafni systur og skyld-
menna
ar.
f mörg undanfarin ár, ef til
vill í 15 ár, hafði Magnús haft
bréfasamband við íslendinga í
Utah og þangað var ferðinni
heitið, Hann var mjög hrifinn af
trúarkenningum Mormóna og
lagði mikið á sig til að kynnast
“Mormónunum”. Hann las Mor
mónabók—þá aðeins til á ensku,
en blöð þeirra las hann á þýzku
og dönsku Farar-leyfispassinn
sem enn er til, nefnir að farar-
’eyfi sé gefið til Bandaríkjanna
og Mexico Á þeim dögum voru
nokkrar Colóníur Mormóna i
Mexico Flúðu þeir Mexico á ár-
u n u m uppreisnarforingjans
Villa.
Ekki var það erindreki Can
adastjórnarinnar, heldur var það
enski kafteinninn á skipinu frá
Rio til New York, sem svo fagur
lega málaði vesturlandið að
Magnús breytti áformi sínu og
tók sér far frá New York til
Winnipeg. Þar frétti hann um
þessa fyrirhuguðu íslendinga-
byzgð, sem síðar var nefnd
Vatnabyggð. Og gladdist hið
ríka íslendingseðli Magnúsar”
__þ j> j>. — að þarna yrði ís'
ienzk byggð og-hann g*ti kynst
löndum sínum og félagslífi
þeirra á ný.
í öllu kynnti ísfeld-fjölskyld
an sig vel ‘ Vatnabyggðum.
Hafði sig vel áfram efnalega og
’ók mikinn þátt í byggðarmál-
um Var Ágúst bróðir Kristínar
cveitarstjóri í 30 ár En ekki áttu
byggðarmenn samleið í trúmál-
um Á fyrstu árum byggðarinnar
\oru miklar trúmálaþrætur með-
al íslendinga og undi Magnús
því illa Varð það til þess að
Magnús og nærri öll f jölskyldan
sneri sér algjörlega til Mormóna
kirkjunnar og játaði trúarkenn-
ingar hennar Upp í™ því hélt
Kristín fast við kenningar Mor-
móna Hún var mikil og einlæg
trúkona Hún var hreinskilin og
blátt áfram. Hún var kona við-
kvæm, brjóstgóð og hjálpsöm,
þeim sem henni fanst hjálpar
burfandi
Af þeim niíu systkinum, sem
frá Brasilíu komu (ekki átta eins
og bók Judge Lindals nefnir)
eru nú aðeins tvö á lifi, sem
syrgja systur sína; þau eru Ósk-
ar Brigham, Saskatoon, og Elisa
Margarida, gift Oscari G. John-
Hve runnið lífsins skeið er
skjótt
og skift um verustað,
þú burtu frá oss horfin hljótt
þitt heimsstríð miskunnað.
Því þjáning ströng um efri ár
þér örðug lífskjör bjó,
því falla á leiðið fálát tár
og fagna, en syrgja þó.
Ó, systir góð, við söknum þín,
þín samúð var svo hlý.
Með vildarorð og verkin sín,
er voru sífelt ný.
Því mildum ljóma minning slær
á marga reynslustund.
Hún verður einlægt okkur kær
þin eðlishreina lund.
En ljósin skæru líða hjá,
við lifum áratug
í einum svip, en eftir þá,
er eilíft tímans flug.
Og þú sem áttir sólarsýn
til sælu bak við gröf,
það verður holla höndin þín,
sem heimtar lífsins gjöf.
Þín trú var föst á drottins dýrð,
hans dásemd, líkn og náð.
Þar fyndist ei á farsæld rýrð,
né frið í lengd og bráð.
Svo horfin ert þú heim á leið
og hjartað þjáða rótt.
En hirtiinvíddin bláma breið
þín bíður.—Góða nótt.
—T. T. Kalman
DR. OF PHILOSOPHY
the University of Washington.
In 1955, she completed work on
a dissertation “A Study of Vo-
| cabulary Emphasis and Concom-
j itant Reading Scores at the Jun-
j ior High School Level,” and was
j awarded the Doctor of Philos-
ophy degree at the University of
Washington, where she now
holds an Assistant Professorship
in Education. She supervises stu
dent teachers in secondary
i school mathematics and science
i and teaches courses in methods
of teaching arithmatic and
science for elementary teachers.
She also gives a sequence of gra-
duate courses in guidance and
counseling.
Miss Vopni has contributed
! articles to the College of Edu-
cation Record and Washington
Education, and has served as As-
sociate Editor of the Pi Lambda
Theta Journal and as editor of
the ‘Creative Teacher Exchange’
feature of Educational Horizons.
At the present time, she is a na-
tional vice-president of Pi
Lambda THeta, national honor
and professional association for
women in education.
Miss Vopni is a member of
the National Education As-
sociation, Washington Educa-
tion Association, Association for
Supervision and Currculum
Development, American Associ-
ation for the Advancement of
Science, American Mathematic-
al Association, National Science
Teachers Association, National
Council of Teachers of Math-
ematics, American Statistical
Association, Pi Lambda Theta
Delta Kappa Gamma, and is wes-
tern vice-president of the Wish-
ington Council of Mathematics
Teachers. She is general chair-
man of the 1957 spring confer-
ence of the Puget Sound Person-
nel and Guidance Association,
a conference for counselors and
other guidance personnel held
annually in Seattle, Wash.
Dr. Sylvia Vopni er íslenzk i
föðurætt, svo oom nafmá bondir
til. Föður-afi hennar hét Hjálm-
ar Argnmísson, og tók sér ættar
nafnið “Vopni”, þegar vestur
kom. Hann bjó að Mælifelli og
síðar í Ekógum í Vopnafirði.
Hann var greindur maður og vel
hagmæltur. Kona hans hét Hólm
fríður Jónasdóttir, Jónassonar
frá Krossi { Ljósavatnsskarði.
Þau áttu lengi heíma í Seattle—
bæði dáin fyHr mörguir árum.
Fjölskyldan var vel gefið fólk.
Með vinsamlegustu hátíða-
kveðjum,
Jakobína Johnson
Sylvia Vopni, daughter of
Viola Woollen and Arlo Vopni,
was born in Seattle, Wash., and
was educated in public schools
there. After graduating from the
University of Washington, she
taught in public schools in the
State of Washington. In 1938,
she earned a Master degree in
Education, and the following
year traveled on the continent of,
Europe and in the British Isles
mathematics, science, and Eng-
and Iceland. Miss Vopm taught
lish in high schools of Seattle,
Washington, and also did some
special education with invalid
and handicapped children beforej
World War II.
During the war years, Miss
Vopni was a physicist with the
United States Navy Department^
and returned to Seattle as a
teacher of mathematics and phys
ics at Edison Technical School
She was active in professional
organizations and became pres-
ident of the Seattle Association
Qf Classroom Teachers in 1947.
In 1949, she received the
Northwest Regional Soroptimist
Fellowship and in the following
year did gradúate study in Edu-
cation at the University of
Washington. In the years follow
ing, she served as liead of the
Department of Mathematics and
Science at Edison Technical
School and had research assign-
ments with both Seattle Schools
and the College of Education at
LEITAÐ UPPLÝSINGA
UM ÆTTINGJA VEST-
AN HAFS
Kr. A. Kristjánsson frá Súg-
andafirði, sem nú er búsettur að
Skólavörðustíg 10, Reykjávík,
hefur - sent mér undirrituðum
fyrirspurn um ættingja sina vest
an hafs, og þar sem eg get eigi
leyst úr s purningum hans út frá
þeim göngum, sem eg hefi fyrir
hendi, hefi eg beðið vestur-ís-
lenzku vikublöðin um að birta
fyrirspurning, en hún er á þessa
leið:
Guðný Þórðardóttir, móður-
systir mín, Vatnsdal í Suganda-
íirði, var gift Guðmundi Guð-
mundssyni, Laugum, sömu sveit.
Þau áttu tvo drengi:
Guðmund, f. 22. október 1885
og Þórð Helga f- 26- íuni 1887-
Guðný druknaði í Súganda-
firði 24. október 1887.
Guðmundur, maður hennar,
flutti til fsafjarðar ásamt syni
þeirra Guðmundi, en , Þórður
Helgi varð eftir hjá skyldmenn-
um í Súgandafirði.
Guðmundur kvæntist aftur 11.
október 1890, Kristínu Rósin-
kransdóttur á fsafirði.
Guðmundur og Kristín fóru
til Ameríku árið 1892, asamt
Guðmundi, syni Guðmundar og
Guðnýjar, 7 ára, og Guðna Helga
syni Guðmundar og Kristínar,
2. ára. —Samkv. Minningarriti
ísl. hermanna, féll Guðni Helgi