Heimskringla - 21.08.1957, Blaðsíða 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPECT21. ÁGÚST 1957
ítVeimskrmgk
(StofnuB ÍBU)
tttnur át á hverjum mlðvikudegl
Elgendur: THE VIKING PRESS LTD.
856-855 Sareent Ave., Winnipeg 3, Man. Canada Phone SPruce 4-6251
Verð blaöslns er $3.00 árgangurlnn, borglst fyrlríram.
Allar borganlr sendlst: THE VIKING PRESS LTD.
ÖIl vlOskiftabréf blsðinu aSlútandl senólst:
The Vlking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrlft til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnlpeg
HEIMSKRINGLA is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
856-855 Sargent Ave., Winnipeg 3, Man. Canada Phone SPruce 4-6251
Authorlxed as Second Class Mctil—Poat Offlce Dept.. Ottawa
WINNIPEG 21. ÁGÚST .1957
ALÞJóÐARÉTTVfSI
minst. Og hann er ekki eini pró-
iessorinn, er heldur að Rússar
viti bezt allra hvað gera skal.
E£ Rússar æsktu friðar, væru
þeir fyrir löngu búnir að ráða til
lykta síðara stríðinu. En þeim
Það hefir réttilega verið sagt,
að tilgangur Sameinuðu þjóð-
anna sé sá, að þjóna alþjóðarétt-
vísi.
Og nú er spurt af mörgum dettur ekki í hug að æskja frið-
hvernig þeim hafi farist það? i ar» vegna þess, að það gæti orðið
Með 12 ára starfi sínu, er ekki. til þess að þeir mistu mest eða
hægt að segja að mikið sé af því sem þeir hafa upp úr stríð-
að láta, þar sem hlutur 10-12 |‘nu haft. Og það er, eins og um
þjóðlanda, með hátt á annað
hundrað miljón íbúa, er enn ó-
baéttur og eru haldnar því kverka
smáræði hafi verið að ræða, þó
Churchill og Roosevelt afhentu
Stalin Evrópu, 90 mílur vestur
taki, er til þjóðamorðs horfir fyr; ^yrir Berlin, til eigna og um-
eða síðar. Það er hlutur peðríkja, ráoa og nærri hrekti vestlægu
Rússlands, sem svo eru kölluð,
sem hér er átt við. .- w
Það hefír enginn bent ótví-
ræðara á það, að viðreisn og
friður verði ekki réttvíslega
samin í heiminum fyr en peðríki
þessi séu leyst undan oki Rússa
þjóðirnar úr Berlín, með að
svelta þær þar inni. Hvorki af
þessu, né hinu, að fella hvert mál
á þingi Sameinuðu þjóðanna
með neitunarvaldi, hafa þær s.l.
12 ár ekki lært neitt um hugsunar
hátt eða hegðun kommúnista eða
En Lester B. Pearson og Can- um sanna hlutverk sitt.
adastjórn hefir til þessa og
Churchill gamla, þótt það dóna- þJóf)FÁNI BANDARÍKJ
legt, að drótta öðru eins að Rússí
um og þessu landaráni og þjóða ANNA
morði og telja Dulles fyrir;
bragðið einn gannvitrasta stjórn
málamann heimsins. En Dulles
lætur sig ekki og segir hóprekst-
Gunnar Leistikow rekur sögu
fánans í tileíni af þjóöhátíðar-
degi Bandarkjanna, sem er
hátíðlegur haldinn 4. júlí
ur Ungverja þessa stundina upp
á höggpall Rússanna eða til Sí-
beríu fangavistarinnar, sé eitt af f dag er 4. júlí, þjóðhátíðardag
því, sem hann skilji ekki í hvern;ur Bandartkjamanna. Þann dag
ig Sameinuðu þjóðirnar hafi get- árið 1776 hófst frelsisstríð þeirra
að framhjá gengið í 12 ár. En gegn Bretum. Nú í dag eru
Churchill, játar ekki, að Samein Bandaríkin voldugasta ríki ver-
uðu þjóðirnar hafi ekkert gert aldar, allir þekkja Bandaríkja-
og telur þær hafa þjónað alþjóða rnenn og land þeirra. í tilefni
réttvísi með gerðum sínum í vörn1 þjóðhátðardagsins birtist hér
Suður-Koreu, Kína og Algeríu. grein eftir Gunnar Leistikow um
En Dulles telur Austur-Evrópu bandaríska þjóðfánann og sögu
málin yerða að leysa einnig. —I hans.
Verði Sameinuðu þjóðirnar ekki
sammála um það, fari eins og í Hvernig varð bandarski fáninn
Kina. En þar héldu Bretar uppi til ? Hvað tákna hinar rauðu og
frjálsri verzlun, meðan á stríð- hvítu randir hans og hvitu stjörn
inu stóð um burtrekstur Japana urnar í horninu?
og bygðu kommúnista meira upp | Þjóðfáni Bandaríkjanna varð
en Kai Shek-stjórnina, þrátt fyr tjj á einni nóttu. Hann hef-
ir viðvörun eða hernaðarlega-; Jr breytt svip hvað eftir annað,
skipun Bandaríkjanna um að síðan árið 1912.
hætta slíku. Nýlendurnar 13 fundu fyrst
Sannleikurinn er sá, að Banda- þðrl fyrir sameiginlegan fána í
ríkin eiga erfitt með að vinna Upphafi frelsisbaráttunnar gegn
með Sameinuðu þjóðunum vegna Bretum, þegar nýlendurnar risu
hins pólitíska hráskinnsleiks er sameiginlega gegn yfirgangi
sumar voldugri þjóðirnar þar brezka þingsins og konuugsins.
leika, í stað þess að þjóna al- Hugmyndin virðist hafa komið
þjóðaréttvísi, eins og Bandarík-
ir* gera með viðreisnarstarfi sínu
—og sýnt sig hefir með því, að
vera þar ávalt hinn ósyngjarni
veitandi, en ekki þiggjandi.
upp á nokkrum stöðum i senn,
ýmsir aðilar gerðu tillögur um
sameiginlegan fána og reyndu að
vinna þeim fylgi. Eitt bar mynd
af grænu tré á hvítum grunni,
Það er að vekja meiri en litla annað slöngu á gulum grunni og
eftirtekt, hvað Sameinuðu þjóð-J þessa áletrun: “Stígið ekki á
unum tekst illa að bæta meinin I mig”.
sem þau áttu að bæta. Það er eins ■ En sá fáni, sem mest fylgi
og tilgangur þeirra sé þeim ó- hlaut, skiptist einfaldlega í rend
ljós og að þær eigi undra erfitt
ur, rauðar og hvítar á víxl. Hug-
með að þekkja rétt frá röngu. myndina átti danskur innflytj-
Og þá er ekki von að vel fari. andi frá St. Croix, Abraham
Það sem til mætti nefna í Marköe, sem hafði setzt að í
þessu sambandi, er bágbilja
margra vestlægra þjóða um til-
gang Rússa með friöarskrafi
sínu. Það er engu líkara en að
sára fáir viti, að þeir meina ekk-
ert annað með því, en að slá
vopnin úr höndum vestlægra
þjóða, svo að þeir hafi frálsari
hendur áfram að kúga *peðríkin,
sem það hefir hremt og innlima
þau varanlega Rússlandi. Próf.
írá Toronto varði það með oddi
og egg í útvarpi nýlega að Rúss-
ar væru eina friðarþjóð heimsins.
Á peðrikis-athæfi þeirra var ekki
Fíladelfíu árið 1760, þá 33 ára að
aidri. Fánann byggði hann á
skjaldarmerki Washington-ættar
innar, sem öldum saman hafði
verið fimm láréttar rendur, rauð
ar og hvítar. En til heiðurs ný-
lendunum 13 fjölgaði Marköe
röndunum upp í tölu þeirra.
Þingið samþykkti þennan
fána árið 1775. Hann átti að
tákna samstöðu nýlendnanna.
En á þessum tíma höfðu Ame-
ríkumenn enn ekki slitið öllu
sambandi við Bretland. Enn sem
komið var krafðist einungis
minnihlutinn fulls sjálfstæðis,
°g þingið kostaði kapps um að
sýna fram á pryggð sína við
brezku krúnuna. Þess vegna var
málamiðlun gerð: Fáni Breta-
veldis, Union Jack, var settur í
efra horn ameríska fánans að
innan.
í þessari mynd hélzt fáninn í
rösklega hálft ár. En 4. júlí 1776
urðu fullkomin vinslit með Bret
um og Ameríkumönnum, 'og am-
eríska þjóðþingið lýsti því yfir,
að nýlendurnar 13 væru frjáls og
óháð ríki og úr öllum tengslum
yið brezku krúnuna. Og þá var
Union Jack líka ofaukiö í am-
eríska fánanum. í stað hans kom
nú blár reitur, þar sem voru 13
hvítar stjörnur.
Stjörnurnar voru einnig ætt-
aðar úr skjaldarmerki Georges
Washington: I efstu röndinni í
því voru þrjár bláar fimmhyrnd
ar stjörnur. Þessar stjörnur voru
nú teknar upp í fánann en skiptu
þar um lit. Grunnurinn var blár
eftir sem áður.
Þannig leit fáninn út næstu
22 árin. En 1791—92 bættust tvö
ný ríki í hópinn, Vermont og
Kentucy, og þeim til heiðurs
var tveimur röndum og tveimur
stjörnum bætt við fánann árið
1795. Á næstu 20 árum fjölgaði
íambandsrikjunum um 5 í við-
bót, og auðsætt var að Banda-
ríkin myndu enn vaxa. ógerlegt
væri að bæta nýrri rönd og nýrri
stjörnu við fánann fyrir hvert
einstakt ríki, sem bættist í hóp-
inn. Það varð að finna nýja og
gagngera lausn á máliuu.
Árið 1816 fól bandaríska þing
ið kapteini úr flotanum, Samuel
Chester Reid, að skapa þjóðfán-
íanum endanlega mýnd. Það var
Reid, sem setti fram meginregl-
urnar fyrir mynd fánans um alla
tramtíð: í því áttu að vera 13
rendur til heiðurs hinum fyrstu
13 ríkjum og jafnframt stjarna
fyrir hvert ríki í sambandinu á
hverjum tíma. í hvert skipti, sem
nýtt ríki bættist í hópinn, þurfti
því aðeins að bæta einni stjörnu
í fánann.
Og þetta hefir verið gert æ síð
an. Síðustu stjörnunum var bætt
við árið 1912, þegar New Mexico
og Arizona urðu að ríkjum. Síð
an þá hafa verið 48 stjörnur í fán
anum, en verði Hawaii og Alaska
gerð* að sambandsríkjum innan
skamms eins og almennt er búizt
við, fjölgar þeim upp í 50. Þá
verða í fánanum 5 stjörnuraðir
og 10 stjörnur í hverri í stað 6
raða með 8 stjörnum eins og nú
er.
En hvers vegna fól þjóóþingið
venjulegum sjóliðsforingja þetta
veglega 'verkefni, manni, sem
enga menntun eða reynzlu hafði
hlotið í listrænum efnum? x
Sakir þess að Reid kapteinn
var einn af frægustu skipstjórum
bandaríska flotans, og verkefnið
var veitt sem hinn mesti heiðurs
vottur.
Og Reid kapteinn hafði ekki
hlotið frægð sína fyrir neitt lít-
ilræði. Menn hans sögðu um
hann, að hann væri fæddur sjó-
maður. Árið 1812 kom hann til
Azoreyja á hinu litla skipi sínu
General Armstrong, 246 lestir
að stærð, og lagðist þar fyrir ak-
keri og ætlaði að taka drykkjar-
vatn um borð. Fáum stundum
síðar kom brezk flotadeild, þrjú
skip, inn á sömu höfn. Án þess
að taka tillit til að Portúgalar
voru hlutlausir skoraði brezki
flotaforinginn, Robert Lioyd, á
Ameríkumennina að gefast upp.
Hér var við algert ofurefli að
etja, 130 fallbyssur og 2000 menn
gagn 7 fallbyssum og 90 mönn-
um Reids. En engu að síöur svar
aði hann áskoruninni óhikað: —
“Komið og takið mig’ !
Það létu Bretarnir ekki segja
sér tvisvar. Ekkert tillit var tek-
ið til mótmæla portúgalska lands
stjórnans, heldur voru 560 menn
sendir í bátum til árásar á “Gen
eral Armstrong”. Þeir fengu
varmar viðtökur, varizt var með
hverju því sem hendi var næst,
byssum, sverðum og öxum. En
árásarmenn voru of margir. Bret
arnir komust upp í framhluta1
skipsins, og um stund horfði ó-j
vænlega fyrir Reid og mönnum
hans. En skipstjórinn gaf sjálf-j
ur mönnum sínum fordæmi að
fara eftir. Hann barðist eins og
ijón með skammbyssu í annarri
hendi en sverð í hinni. Bak við'
hann stóð skipsarengurinn og
rétti honum nýhlaðna byssu í
livert skipti sem hann hafði skot
íð. Er Reid hafði ráðið niðurlög
um fyrirliða árásarmanna með
eigin hendi og gert út af viö
annan liðsforingja í tilbót, tóku1
Bretar að láta undan síga. Eftir
40 mínútna orrustu lögðu þeir a
flótta og höfðu þá misst 120
menn, en 130 voru særðir. Af á-
höfn Reids höfðu tveir fallið en
7 særzt.
í dögun næsta morgun kom
eitt skipið úr flotadeildmni, —
Carnation, til að vinna í fljótu
bragði bug á Geheral Armstrong
með fallbyssuskothríð. Tíu mín
útum síðar var Carnation orðið
að flaki.
En þá komu Plantagenet með
74 fallbyssur og Rota með 44 á
vettvang. Reid sá fram a að að-
staða hans var vonlaus gegn slíku
ofurefli. Hann sendi meginið af
mönnum sínum á land. Sjálfur
var hann kyrr um borð ásamt
nokkrum tryggustu mönnum sín
um og háði nú fallbyssueinvígi
úr löngu færi við brezku skipin,
og tókst honum að vinna Bretum
mkið tjón. Að lokum dró hann
fána sinn niður, og sökkti sjálf-
ur skipi sínu, sem þá var orðið
mjög laskað, með því að skjóta
af stærstu fallbyssunni niður í
gegnum botn skipsins.
Síðan gekk hann á land og hélt
íneð mönnum sínum upp í yfir-
gefið klaustur, sem þar var ekki
víðs fjarri. Þar dró hann fána
sinn að hún og tilkynnti Lloyd,
að hann mætti vitja sín þangað.
En Lloyd kom ekki. f ^stað
þess bauð hann Reid að finna sig
í bústað brezka ræðismannsins
daginn eftir. Reid kom þangað
og var við því búinn að gildra
hefði verið lögð fyrir sig. Svo
reyndist ekki vera. Ensku liðs-
foringjarnir tóku á móti honum
með húrrahrópum og hyiltu þann
ig hinn hrausta andstæðing sinn.
Slikum fjandmanni höfðu þeir
aldrei mætt áður.
—Tíminn 4. júlí
Speech delivered by Elman
Guttormson, M.L.A. for St.
George, on Aug. 11, ’57 at
official opening of the
The Narrows Ferry
Today is a very happy oc-
casion for the residents of the
Interlake District and for those
who live on the west side of
Lake Manitoba, because today
we have gathered here for the
purpose of officially opening
the Narrows Ferry which means
so much to the people living on
’ooth sides of the Lake
However, today our happiness
is tinged with sorrow, for the
man who worked so hard to make
the ferry a reality, is not with
us for this official opening. I
refer, of course, to my predeces-
&or, the late Chris Haildorson,
who served the Province of Mani
toba and the constitúency of St.
George so well and faithfully for
nearly a dozen vital years. ^
The importance of this ferry
which links the northern regions
on either side of our historically
famous iake is being dealt with
by other speakers more gifted
than L My only comment would
be that I look forward to the
time it will operate 24 hrs. a day,
ceven days a week. I would like
to devote my remaining few re-
marks to acknowledge the very
active role of Chris Halldorson.
Many of you here today know
full well that during the period
in which Chris Halldorson
iought for the installation of this
ferry he was plagued by illness
—a painful heart condition. But
this did not deter him from striv
ing with all his ability to attain
objectives that he felt were vital
for the people hc represented.
Today we are commemorating
the success of his work. All the
people here either consciously
or unconsciously are paying tri-
bute to a man who disregarded
his personal health in the inter-
est of others.
It is the mark of a great man
that even in pain and strain of
serious illness can be interested
and concerned about others.
Chris Halldorson was a great
man and his untimely death a
great loss to the whole province.
In the legislature, represent-
atives are called honorable mem-
bers. This word honorable ter-
tainly applied to C'hris Halldor-
son.
His sense of public service in-
fiuenced his family life. We
have with us today his widow
Lauga Halldorson and his daugh-
ter Doris, both (of whom caffle
all the way back from Calgary
to be present.
When I telephoned Calgary
to ask Mrs. Halldorson to of-
ficially open the ferry, I was
delighted by her prompt accep-
tance and her decision to return
immediately for the occasion.
I could go on eulogizing Chris
Halldorson but it isn’t necessary
in this instance because nearly
everyone here today realizes his
cutstanding accomplishments.
Therefore I will not take up any
of your time.

HRIFANDI SAGA UM
ÓGLEYMANLEGA EIGIN-
KONU
REBECCA
RAGNAR STEFÁNSSON
ÞÝDDI
fannst hann aldrei heimskur og
ieiðinlegur ’ eins og Beatrice
hafði þótt hann vera. Ef til vill
var það af því að eg var sljó
sjálf. Við vorum bæði sljó. Hvor
| ugt okkar var mjög málgefið.
Það áttum við sameiginlegt. Eg
barði á bílrúðuna og bað ekilinn
að stanza.
“Eg held að eg fari út og
gangi með herra Crawley”, sagði
eg. Hann opnaði bílhurðina fyr-
ir mig.
“Hefirðu verið að heimsækja
einhverja, frú de Winter?”
sagði hann.
“Já, Frank”, sagði eg. Eg kall-
aði hann Frank af því að Max-
im kallið hann það, en hann kall
aði mig alltaf frú de Winter.
Jafnvel þó að okkur hefði bæði
rekið upp á eyði-eyju saman, og
búið í þröngu nábýli það sem
eftir var af æfinni, mundi hann
hafa kallað mig frú de Winter.
“Eg hefi verið að heimsækja
biskupshjónin ”, sagði eg, og
oiskupinn var fjarverandi, en
frúin var heima. Þau eru bæði
mikið fyrir göngutúra. Stund-
um hafa þau gengið tuttugu míl
Ur á dag í Pennines ’.
“Eg þekki ekki þann hluta
heimsins”, sagði Frank Crawley,
“það er sagt að landsbyggðin þar
umhverfis sé mjög falleg. —
Frændi minn bjó þar einu sinni”.
Það var *sú tegund af athuga-
semd sem Frank Crawley mundi
gera. Örugg, algeng og rétt.
“Biskupsfrúna fýsti mikið að
vita hvenær við ætluðum að
halda grímudansleik hér í
Manderley”, sagði eg, Qg vaktaði
hann í laumi. “Hún var á þeiro
fíðasta, sagði hún, og skemmti
•sér mjög vel. Eg vissi ekki að
þið hélduð grímudansleika hér,
Frank.”. Í
Hann hikaði dálítið áður en
Eg hallaði mér aftur á bak í
sætinu eins og áður. Bíllinn hélt
áfram ofan akbrautina. Þegar við
snérum inn á eina mjóu bugðuna
sá eg mann sem gekk eftir braut
inni skammt á undan okkur. Það
var umboðsmaður Maxims,
Frank Crawley. Hann nam stað-
ar þegar hann heyrði til bíls-
ins, og ekillinn hægði ferðina.
Frank Crawley tók ofan og
brosti þegar hann sá mig í bíln-
um. Eg brosti til hans aftur. Það
var fallegt af honum að verða
glaður við að sjá mig. Mér féll
Frank Crawley vel í geð- ^ér
“HEIMSINS BEZTA
NEFTÖBAK”
Fjarlægðin sem skilur vini, er ekki
mikil með
FIRÐSÍMA
Þú getur átt þriggja mínútna unaðsstund að kvöldi
hjá vini nærri hvar sem er í Manitoba
fyrir minna en DOLLAR!
Það er HAMINGJA
í VINÁTTU
fyrir minna en DOLLAR
mRniTOBR TEIiEPHOnE SSISTEm