Heimskringla - 25.09.1957, Blaðsíða 1

LXXIÁRGANGUR
SÉRA BENJAMÍN
FAGNAÐ
Séra Benjamín Kristjánsson
kom fyrir helgina til Winnipeg
iír ferð sinni vestur á Kyrrahafs
f>trönd, en þar heimsótti hann
Vancouver, Seattle, San Fran-
cisco, og fl. staði og hafði guðs-
þjónustur sumstaðar á meðal ísv
lendinga. Hér messa'ði hann í
SamJbandskirkjunpji s.l. sunnu-v
dagskvöld. Var það gömiu safn-
aðarfólki hans hér sérstakur og
innilegur fögnuður, að hlýða á
hann úr sama ræðustól og*fyrir
25 árum. Að messu lokinni var
til kaffidrykkju boðið í skemti-
sal kirkjunnar og mæltu þar ýms-
ir fyrir minni hins vinsæla og
ágæta gests, svo sem séra Philip
M. Pétursson, próf Jónas Thor-
steinsson, Jakob Kristjánsson,
Jón Jónsson, forseti Fróns og
Mrs. S. E. Björnsson. Þar las
og dr. Björnsson hið ágæta kvæði
til séra Benjamíns, er prentað er
1 þessu blaði. Ennfremur var sr.
Benjamín afhent gjöf af kvenf.
safnaðarins og hann beðin fyrir
sendingu til konu hans heima'.
Það var engu líkara, en að 25 árin
sem liðin eru frá burtíör séra
Benjamíns, væru gleymd sem
dagurinn í gær, eins og þar seg-
ir, en fjögur árin, sem hann var
þjónandi prestur væru það eina,
sem ekki var gleymt. Og víst er
um það, að nafn séra Benjamíns
er svo skýrt skráð í sambandi við
málin, sem hann starfaði hér að,
að minnisstætt mun verða sam-
verkamönnum hans til daganna
■enda.
Upp úr miðri þessari viku,
leggur séra Benjamín af stað
heim. Sagði hann að koma sín
til fundar við safhaðarfólk sitt
á ný, væri einn bjartasti og á-
ánægjulegasti geislinn á þessu
skemtiferðalagi sínu.
í sambandi við rannsóknir í ís-
lenzkri ættfræði, sem séra
Benjamín hefir með höndum á
aettjörðinni, mun hann og tals-
vert hafa unnið í þessari ferð.
Vestur-íslendingar, sem minn-
ugir eru dvalar hans héi vestra,
þakka honum hans góðu heim-
sókn á ný.
Deila um tré
Á miðju Wolesley Ave., einu
af strætum Suður-Winnipeg,
stendur forn Álmviður, stórt tré
og fagurt, ekki sízt þegar það er
klætt laufskrúði sumarsins. Þeir
sem tréð sjá daglega hafa um
l.-ngt skeið verið hugfangnir af
tign þess og skrauti. Á siðari ár-
um hefir það verið þyrnir í holdi
bíla-eigenda vegna þess a'ð hægja
verði ferðina, er fram hjá því er
ekið. En það varði við lög að
hægja eða stöðva ferð bila, þess-
ara konunga þjóðveganna, jafn-
vel þó einhverjum gæti til lífs
orðið. Bæjarráðið hefir oft gert
tillögur um að stúta trénu og
einn morgun í s.l. viku voru skóg
arhöggsmenn komnir upp í tréð
og byrjaðir að fella það. En þá
komu konur úr nágrenninu á
vettvang og bönnuðu aðfarir
þeirra. Þær röðuðu sér kring um
tréð og sögðu við skógarhöggs-
mennina, að þær ætluðu að
vernda það eins lengi og nokkur
þeirra stæði uppi. Skógarhöggs-
mennirnir símuðu á bæjarráðs-
skrifstofuna og borgarstjóri,
Juba, kom á vettvang. Gerðist
hann brátt foringi í liði kvenna.
gaf skipun um að hætta að
höggva tréð niður. Konurnar
voru honum þakklátar og spá
margra er að þegar til bæjarkosn
inga komi næst, muni konur þess
ar vernda Juba falli, eigi síður en
tréð.
104 ára ung
fslenzk kona, Margrét Þor-
bjarnardóttir Olafsson í Selkirk,
Man., átti 104 ára aldurs-afmæli
s.l. viku. Hún er fædd 17. sept.
1853 í Austur-Landeyjum og kom
1884 ásamt manni sínum Jóni
Ólafssyni, frá Syðstabæ í Skapta
fellssýslu til Manitoba. Þau sett
ust fyrst að í Arnesi, en fluttu
1889 til Selkirk. Jón dó fyrir
nokkrum árum.
Margrét býr hjá syni sínum
Joe og tengdadóttur á Morris
Ave. í Selkirk. Hún var á fótum
og tók á móti heillaóskum f jölda
er heimsótti hana.1 Hún á annan
son á lífi er Olafu* heitir og býr
í Vancouver.
Bilun á gasleiðslu
í Manitoba hefir orðið bilun á
gasleiðslunni frá Alberta til
austur landsins. Um 22 mílur
vestur af bænum Portage,
sprungu pípur á 240 feía löngu
svæði S.l. viku. Varð af því 100
feta breiður skorningur, 6 fet á
dýpt, eins og dýpið er niður á
pípurnar. Önnur sprenging eða
bilun, átti sér stað þrem dögum
seinna, s.l. laugardag 20 mílur
suður af Winnipeg. Sprungu
pípur þar á 60 feta svæði.
Logar er þessu fylgdu, brunnu
brátt út, er leiðslum var lokað.
Verður því skjót bót á þessu ráð-
in. En orsakir sprenginganna er
verið að rannsaka.
Diefenbaker skipaður í
Leyndarráð
Elizabet Englands drotning
hefir skipað John Diefenbaker í
Leyndarráð Bretaveldis.
í ráði þessu eru stjórnmála-
menn Bretlands og nýlenda þess.
Eiga þeir að láta drotninguna
vita hvað er að gerast í þjóðmál-
um Bretveldis.
Heiður þessi hefir veizt 6 öðr-
um Canadamönnum, eru þeir —
Arthur Meighen, Lous St. Laur-
ent og fyrv. ráðgjafar: C. D.
Howe, J. G. Gardiner og J. L.
Iisley, nú dómsmálaráðherra N.
Scotia. Þeir er Leyndarráðinu
tilheyra eiga tilkall til titilsins
Right Honourable.
Verkfalli lokið
Ejögra mánaða verkfaill í Al-
uminum Company of Canada í
Arvida, Que., lauk á mánudaginn
16. september með undirskrift
þriggj3 sanminga, er fjölluðu
um hærri vinnulaun og styttri
vinnuviku fyrir 6500 verkamenn.
Nýjan kjól í hverri borg
Normal Hartwell, klæðskeri
Breta drotningar, segir hugmynd
sína þá, að drotningin komi fram
í nýjum kjól í hverri borg, sem
hún heimsækir á ferð sinni í
Capada og Bandaríkjunum.
Um snið kjólanna eða tölu,
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN. 25. SEPT. 1957
TIL SÉRA BENJAMÍNS KRISTJÁNSSONAR
(í tilefni af heimsókn hans til Vesturheims 1957)
Lesið í samsæti fyrir hann í Sambandskirkju í Winnipeg 22. sept.
Vér þökkum kveðjur íslands æðstu manna;
allrar vorrar þjóðar dætra og sona;
alþjóðarkveðjur ættarlandsins góða,
með andblæ dags í lundi nýrra vona
um framhald bræðralags^ á nýjum leiðum
og landnám stórra erfða í heimakynni.
Vér þrýstum bróðurhönd um hafið stóra
í hjartans þökk, og fögnum komu þinni.
Sem dögg á gróður vorra heimahaga
er hvert það orð, sem lýsir fram á veginn
og bjarma slær á gulltöflurnar góðu
sem gátu ei brunnið. Minningar og treginn
þar blandast hljótt við hita og þunga dagsins.
í hreinu letri birtist landnámssagan
frá árdagsstund til síðsta sólarlagsins.
Að brúa hafið verður þýngsta þrautin.
En þú komst fyrstur auga á nýjar leiðir;
á völund þann, er brúna skyldi byggja.
En brúarefni og launin Island greiðir
úr sjóði vorra frægu ættarerfða,
sem auðlegð telst í lífi frjálsra manna.
Þitt nýja landnám er í andans heimi
vors ættarlands í framrás kynslóðanna.
Hver fögur hugsjón er sem blóm á engi,
sem ylur moldar hlýr og döggin nærir
og sólargeislinn seður nýjum krafti.
Hún sálum manna gleði og yndi færir.
Hið fyrsta spor til framkvæmda og dáða
hins frjálsa manns er leit hins góða og sanna.
Því brú skal reist til ættarlandsins erfða
í andans ríki á vegum göfgra manna.
S. E. Björnsson
sem hann var spurður, kvaðst
hann engar upþlýsingar gefa.
En drotningin keypti aldrei til-
búna kjóla af birgðum á markaði
vegna ótta um að einhver annar
hafi sama kjól. f því er hún þó
Zík öðru kvenfólki.
KOSNING f ÞÝZKALANDI
f kosningu sem fór fram ný-
lega í Vestur-Þýzkalandi, vann
núverandi kanslari Konrad Aden
£.uer, frægan sigur.
Hann hlaut hreinan meirihluta
ailra þingsæta. Hann er 81 árs,
hefir ávalt verið sterk stoð At-
lanshafsbandalagsins, en á móti
allri vægð og hlutleysi gagnvart
Rússum, sem andstæðingaflokk-
ar hans hafa á prjónunum haft og
ætluðu að vinna þessar kosning-
hálfur mánuður að lengd, vegna
þess að tunglið er mánuð að snú-
ast um sjálft sig miðað við sól-
ina.
Samkvæmt fréttum frá kunn-
um mönnum í Róm mun kaþ-
ólskum brátt verða leyfður lest-
ur margra heimsfræga, bók-
menntalegra, heimspekilegra og
sögulegra rita sem hingað til
hafa verið á svörtum lista hjá
Vatikaninu. Telja framámenn
kaþólsku kirkjunnar að ekki sé
lengur hægt að líta á þessar bók
menntir sem “hættulega” lesn-
ingu. Meðal hinna þkektustu bók
menntaverka á hinum svarta lista
Vatikansins eru “Skyttur” eftir
Alexander Dumas og “Vesaling-
arnir eftír Victor Hugo.
*
liggur til Penticton, Summar-
Land og Kelowna. En frá Hope
sneri eg í norður gegnum Frazer
Canyon. Það er nokkuð glæfra-
legt að fara þar í gegn viða og
margur hefir týnt þar lífi. Enl
svo týna menn nú lfi á eggslétt-J
um brautum í bezta veðri. Víða
er ágætt útsýni í Frazer Canyon.
En sá sem er við stýrishjólið,
hefir aldrei gott tækifæri að taka1
eftir útsýni. Svo er haldið áfram'
eftir því sem var The Cariboo!
Trail, en er nú dágóður þjóðveg-
ur, til William Lake og það til
Prince George. Það er mikið af
stórum og góðum gripahjörðum
í kringum Williams Lake, enda
eru hagar þar miklir og heyskap-
ur einnig, þó minst af því sjáist
af veginum. mest af gripunum
eru hvítdiausa Herford-kyn. —
William Lake er ekki mikill bær
að sjá, en Prince George er mjög
snotur bær og mun hafa um eða
yfir 10,000 íbúa. Þar byrjar Hart-
þjóðvegurinn, sem liggur til
Dawson Creek, B. C. sem er í
Peace River, B. C. partinum.
Hart vegurinn var opnaður
fyrir rúmlega 3 árum; fór eg þáj
yfir hann einn í bíl og nú aftur
í sumar, í fjórða sinni. Það eruj
730 mílur héðan af ströndinni til
Dawson Creek og mest af leið-
inni skógivaxið. í kringum
Prince George eralt fult af sög-
unarmillum. Það eru yfir 40 ár,
eða síðan 1915 sem Peace River
búar eru búnir að bíða eftir
þessum marg-lofuðu þjóðvegum
jafnframt jánbrau-t. Nokkru fyrirj
síðasta stríð voru Peace River-
búar orðnir svo þreyttir á svikn
um loforðum, King-stjórnarinnar
að þeir byrjuðu að brjótast með
veg sjálfir í gegnum Monkman
Pass. Fólk safnaði peningum og
mat og aðrir lögðu til vinnu.
Menn heldu að stjórnirnar, fylk
is og sambandsstjórnin, mundu
hlaupa undir bagga og hjálpa
þeim, sem voru að reyna að
hjálpa sér sjálfir. En svo var
ekki. Svo kom og stríðið og það
endaði vegagerðina. En hvað
stjórn landsins var að hugsa um
á þessum árum, að gefa ekki
mönnum vinnu við að byggja
brýr, vegi og hús, og svo ekki
sízt járnbrautina að hafinu frá
Peace River, er alveg óskiljan-
legt.
ar á.
Er sagt að Rússar hati kosn-
ingaúrslitin eins og heitan eld
eða næst, eða jafnvel meira, en
fordæmingar yfirlýsingu Sam-
einuðu þjóðanna út af meðferð
þeirra á Ungverjum. Eitt blað
Rússa sagði Adenhauer versta
mann í heimi.
HITT OG ÞETTA
Það er dálítið skrýtið, en gír-
affinn og músin hafa nákvæm-
iega jafnmarga hálsliði, munur-
ínn er bara sá, að hálsliöir gír-
affans eru þó nokkuð lengri.
•
LANGSTÖKK f TUNGLINU
Á tunglinu hlyti annars að
vera undarlegt um að litast fyrir
jarðarbúa. Loftleysið veldur því
að himinninn er kolsvartur, en
ekki blár, sólin bláhvít, allir
skuggar eggskarpir. Jarðarbúinn
væri þar mállaus, eins og fiskur-
inn í sjónum, því að ekkert hljóð
myndi berast. Vegna þess, hve
tunglið er smár hnöttur, myndu
allir hlutir vega þar sex sinnum
minna en á jörðinni, og jarðar-
búinn gæti til dæmis stoskið sex
sinnum lengra og hærra þar en
hér. Ekki fyndist honum síður
nýstárleg lengd sólarhringsins.
Hinn heiti mánadagur og hin
kalda mánanótt eru hvort um sig
Bretar hafa ekki borðað rúg-
brauð til þessa, en nú eru Danir
teknir að flytja þangað 1—2 tonn
af rúgbrauði mánaðarlega, og
hefur salan gengið ágætlega.
•
Kanada hefur gefið þýzka flug
hernum 75 þrýstiloftsflugvélar
af gerðirtni Sabre F—86, að því
er þýzka utanríkisráðuneytið til
kynnti. Flugvélarnar eru nálega
500 milljóna króna virði og gjöf
in er liður í aðstoðaráætlun Kan
ada við NATO-ríkin.
Af fyrri fréttum í þýzkum
blöðum sézt, að Vestur-Þýzka-
land hyggst nota 2 milljarða
marka til kaupa á flugvélum fyr
ir hinn nýja flugher.
MAGNÚS G. GUÐLAUGSON:
FERÐAPISTLAR
frá árinu 1955
Herra ritstjóri:
Af því svo margir hafa spurt
mig frétta af ferð minni austur
um slétturnar sumarið 1955 er eg
að hugsa um að biðja þig um rúm
i Heimskringlu fyrir eftirfarandi
pistla.
Eg fór af stað héðan frá
White Rock, B.C., 5. ágúst, eftir
Trans-Canada þjóðveginum tíl
Chillawack, svo áfram til Hope,
á Hope-Princeton veginum, sem
Nú á endanum er verið að
byggja járnbrautina frá Peace
River hingað til Vancouvre. Og
auðvitað kostar það nú 10 sinn-
um meira, en ef fyr hefði veriö
gert. Og svo eru frumbyggjar
Peace River nú margir dámr og
verða ekki margir eftir um það
er brautin verður búinn. í Daw-
son Creek byrjar Alaska þjóð-
vegurinn, sem er um 1100 mílur
til White Horse. Einnig er enda-
stöð núverandi járnbrautar Nor-
thern Alberta Railway, sem er
CNR og CPR til samans í Daw-
son Creek, en sú braut kemur
frá Edmonton og flytur allar af-
urðir úr Peace River suður til
Edmonton, um 400 til 500 milur.
Og svo er mikið af því flutt frá
Fzdmonton vestur að hafi sem
er um 1200—1600 mílur, eftir því
hvaðan talið er frá Peace River.
En með brautinni sem okkur var
lofað og nú er verið að byggja
er það rétt hálf leið.
Dawson Creek er talsverður
bær, með um 6000 íbúa. Grand
Prairie bær, um 100 mílur austur
af Dawson Creek, hefir 5 til 6
þúsund íbúa.
Frá Dawson Creek hélt eg á-
leiðis til Beaver Lodge. Þar er
stjórnarbú (experimental farm),
og þar nálægt býr elzti sonur
minn, Osc^r. Næst kom eg til
Clairmont, þar sem bújörð mín
NÚMER 52.
ELSTI KONUNGUR
Evrópu DÁINN
Hákon Norðmanna-konungur
lézt s.l. föstudag.
Hann var 85 ára, kom til ríkis
í Noregi 1905, er Norðmenn slitu
sambandinu við Svía. Hann var
danskur prins og móðir hans var
Maud, dóttir Edwards VII,
Breta konungs. Hinn ungi prins,
sem þá hét Carl, tók boði sendi-
nefndar frá Noregi, er bauð hon-
um konungdóm. Hann félst á að
verða konungur þeirra með því
skilyrði, að almenn atkvæða-
greiðsla færi fram um það.
Var til kosningar kvatt. Urðu
úrslitin þau, að Carl prins hlaut
fjögur atkvæði af hverjum fimm
og varð með því Hákon VII, Nor
egs konungur. En ákvæðið um
lýðstjórn var felt.
Slagorð Hákonar voru: “Alt
fyrir Noreg”. Þótti hann halda
þau í hvívetna, og mjög vel lát-
inn af þjóð sinni.
Hans erfiðustu stjórnarár voru
1940, er Hitler tók Noreg.
Tveimur klukkustundum eft-
it dauða Hákonar tók Ólafur
krónsprins við ríki í Noregi.
er. Og þar í nágrenni er annar
sonur minn, Clarence og dóttir
Mrs. Helgason. Eg var því þarna
um 10 daga. Svo hélt eg til Ed-
monton—um aðrar 400 mílur.
Þar var eg um tíma hjá syni mín
um Leonard. Næst hélt eg til
Maidstone, Sask., sem er fyrir
vestan Battleford. Þar var eg
nótt hjá gömlum kunningja mín-
um, SoffaȒas Hafstein. Hann
var gildur bóndi í mörg ár fyrir
norðan Maidstone, en varð að
láta af búskap fyrir heilsusakir
og er nú hjá börnum sínum. Hann
á dóttur gifta hér á ströndinni.
og systir í California og kemur
því vestur á vetrum. Hann er
skýr maður og minnugur vel.
Vildi hann hafa mig þar einn dag
um kyrt, og keyra mig um bygð-
’.na, en eg vildi nú halda áfram
austur.
Þegar eg kom til Saskatoon
var eg svo óheppinn að einn,
minn alda vinur, dr. Thorbergur
Thorvaldson, var ekki heima.
Hélt eg því áfram til Guernsey,
Sask. Þar höfðum við heimilis-
réttarland, Skúli Benjamínson,
Guðjón og Óli Jónsson og eg, og
var eg þar 1907 til 1910. Eg var
þar um nóttina og heimsótti
nokkra gamla kunningja þar.
Næst lá leið mín til Wynyard.
Þar var eg nóttina hjá mínum
gamla góðkunningja og skóla-
bróðir H. Hjörleifson (Martin),
og börnum hans. Einnig heim-
sótti eg þar vini mína þau góð-
kunnu hjón óla Magnús%on og
konu hans. Þau sýndust vera ern
og líða vel. Svo hélt eg til Bran-
don og næst til Winnipeg.
(Framhald í næsta blaði)