Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 11.08.1888, Blaðsíða 2

102
Stephensen og ýmsir Iiinir aðrir embættis- j
menn í Reykjavík fylgja pví fram, að hina
:eðri pekkingu sé eingöngu að finna í „kongs-
iiis Kaupmannahðfn“, og Islendingar séu
með öllu ðproskaðir til að stjórna sínum
eigin málum; enda íslenzk lagakennsla get-
nr ömngulega prifist í vísindabænum Reykja-
vik. I stuttu mali: allt gott krmur frá
„kóngsins Kaupmannahöfn“.
Hvernig víkur pessu við ?
Ekki er pað af pví, að annars regar
or að skipta við valdalausa íslenzka stú-
denta og vísindamenn, en hins vegar við
valdgæddan danskan ráðherra í Kaup-
mannahöfn ?
J»að er tæplega trúlogt.
En er hér pó eigi ofurlitil ósamkvæmni
A æðri stað ?
J)ÖNSKl'KENXSLAX í ÓLAFSDAL.
Eins og við var að búast hefir for-
stöðumaður Ólafsdalsskólans, hr. Torfi
Bjarnason, fundið hvöt hjá sér, til að bera
í bætifiáka fyrir amtsráðið í Yesturamtinu
itt af liinni ó!iepi>ilegu ályktun pess, að
gora dönsku að skvldunámsgrein við bún-
iiðarskóla.
Yörn hr. Torfa Bjarnasonar í 23. tbl.
„f>jóðviljans“ er innifalin í peim tveim
iitriðum, AÐ til dönskukennslunnar sé var-
ið svo stuttum tíma, að engin líkindi séu
til að piltarnir forsómi búfræðisnám sitt
dönsknnnar vegna, og AÐ danskar bækur
séu með öllu ómissandi við kennsluna, af
pví að íslenzkar kennslubækur séu engar
til.
Hvað fyrra atriðið snertir, liggur pað
í nugum uppi. að liversu auðlærð sem
danskan kann að vera, getur pað eigi veitt
amtsráðinu liinn minnsta rétt, til að verja
til dönskunáms pví fé, sem eingöngn er
ætlað til eflingar fslenzkum búnaði. Ekki
or pað heldur nnnað on fvrirsláttur. að
Inifræðingarnir i Úlnfsdal séu svo tlug-
skarpir, að peir gleypi í sig dönskuna, án |
poss að dönskuiuunið taki nokkurn teljandi I
tima frá öðrum námsgreinum; peir munu
vora upp og niður að gáfum, eins og aðr- ■
ir menn; en liver sem eitthvað hefir hnýzt
í dönsku veit, að fyrir meðalpilta og pað- j
an af slakari tekur pað mun longri tíma, j
on 2 3 stundir á viku jiart úr misseri, I
að verða svo vel fær í dönskii, að geta '
lesið danskár bækur sér til gagns. f>að
ætlum vér og öllum að sjá, liversu lineixl-
anlegt og ranglátt pað er gngnvart lands-
mönnum að segja við pá, eins og amtsráð-
ið í Yesturamtinu gerir: „Ef pú vilt læra
að rækta jörðina pína ofurlítið betur, pá
gerðu svo vel og lærðu dönskn góðurinn
minn“.
En livað skal pó segja? Ef búfræð-
iskennarar vorir gefa pá protalýsing, að
danskar bækur séu með öllu ómissandi
fyrir námspiltana við búfræðisnámið á is-
lenzkum búnaðarskölum, ættnm vér pá eigi
að taka undir með forstöðumanni Ólafs-
dalsskólans i p,j átt, að dönskukennslan sé
óbjákvæmilegt böl, nokkurs konar hreins-
unareldur, sem öll búfræðingaefni á Islandi
eigi að gnnga í gegntim?
Auðvitað, ef protalýsingin væri annað,
en til málamynda.
En pað er einmitt pað; pessi prota-
lýsing er málamynda tilbiiningur, en ekk-
ert annað.
Fyrstu ár Ólafsdalsskólans var danska
eigi skyldunárasgrein, heldur fór bóklega
kennslan fram eptir fyriidestrum á íslenzku,
og aldrei hetir vegur Ólafsdalsskólans stað-
ið hærra, en cinmitt pá. J>að voru að al-
mennings dómi duglegir og ,,.praktiskir“
búfræðingar margir hverjir, sera pá komu
fi á Ólafsdal, pó að peir töluðu sitt móður-
mál. En nú á seinni árum pykja peir yfir
höfuð öllu slakari í pví verklega. enda
heyrast umkvartanir yfir pví, að sumir út-
skrifist svo frá Ólafsdal, að poir hafi ef
til vill að eins einu sinni eða tvisvar snert
á plóg og herfi.
Fyrir kennarana kann pað að vera
fyrirhafnarminna að kenna eptir dönskum
kennslubókurn ; en fyrir námspiltana er pað
óefað margfalt minna erfiði að skrifa fyr-
irlestra, — ef poir pá eigi geta fengið pá
hjá ððrum, sem áður hafa gengið á skól-
ann — en að sitja við dönskunám dögun-
um og vikunum saman.
J>að er lika satt, að pað or „liámóð- j
ins“ hér á landi að hugsa og tala á dönsku ; ;
alpingi má t. a. m. eigi veita styrk til s.o-
mannakennslu í Reykjavík, pá er strax
farið að kenna sjófræðisnemendum dönsku
og danskan stýl; en pað er ekki fyriralla,
að ætla sér að fvlgja „móðnunrb og brend-
um vorum nnui pykja pað dýrt, að íá ef
til vill ónýtari búfræðinga vegna poss, að
vcrið er að tolla í tízkunni með dönskuna.
Hinum ötula og ósérhlífna forstöðu-
mauni Ólafsdalsskólans, lir. Lorfa Bjarna-
syni, er treystandi til að sjá, að pað gotur
orðið Olafsdalsskólanuiu til ills eins að
fylgja pessum dönsku glapstigum, og ætti
hann pví að fara pví á fiot við amtsníð
Vesturamtsins, að dönskukennslunni sé út-
rýmt úrbúnaðarskólanum i Olafsdal, enda
pótt pað kvnni að baka honum persónu-
lega ögn meira eifiði í svipinn,
KJÖKI'TNDI RIXN A ISAFIRÐI.
Hinn 29. f. m. að kvöldi voru margir
j hinir helztu menn sýslunnar komnir á fsa-
j fjðrð, a pví að kjörfundur til Jnngvalln-
fundarkosninga átti samkvæmt fundarboði
alpingismannanna að haldust að morgni.
j |>að fór líka hetur, að menn eindöguðu sig
' eigi um of, pvi að fundardaginn 30. júlí
l var aftaka norðanvoður, sem bannaði allar
j sjöferðir, og kyrsetti enda 7 fulitrúa, sem
j ætlað liöfðu upp á morgundagiim.
Fulltrúakosningar höfðu fram farið í
j kaupstaðnum og 13 hreppum sýslunnar.
j Sléttuhreppur einn liafði enga fulltrúa kos-
ið, að kunnugt sé.
Kjörfundurinn var sottur af alpingis-
mönnmn sýslunnnr 30. júlí einni stundu
eptir hádogi í húsum gestgjafa Teits Jóns-
sonar. Aipm, Sigurður Stefánsson brýndi
fyrst stuttlega fyrir fundarmönnnm hið pýð-
ingarmikla ætlunarrerk kjöifiundarin.s, og
skoraði pví næst á Iiina 21 mættu fulltrúa
að taka til starfa. Fulltrúnnum kom á-
samt um að skipa 3 menn i kjörstjórn cg
hlutn kosningu:
alpm. öunnar Halldórsson,
-— Sigurður Stefánsson og
sýslum. Skúli Thorodclsen.
Kjörstjórnin kaus pví næst alpin. Sigurð
Stefánsson fyrir formann.
Kjörfundurinn fram fór í lioyranda
hljóði, og veitti fundurinn öllum fundar-
mönnum máltrelsi, en atkvæðisrétt höfðu af
sjálfsögðu íulltrúar einir.
jþað kom pogar frnm í fundarbyrjun,
að fulitrú ar voru einlmga á pví, að gefn
eigi öði’urn atkvæði til J>ingvallafundar. on
poim. or oindrogið vildu frnmfylgja stjórn*
liótakröfum vorum, hvað mörg aukaping
sem pað kynni að kosta.
Jþeir snikkari Arni Sveinsson á ísafirði
og þorsteinn prestur Benediktsson á Rafns-
evri lýstu pvi pví næst yfir. að peir tæki
á móti kosningu til þingvallafundar, og
eptir áskorun lýsti og sýslumaður Skúli
Tiioroddsen pví yfir, að hann tæki við kosn-
ingu, en taldi pó hyggilegast, ef hann yrði
kosinn, að kjósa varamann, ef ske kynni,
að hann emliættisanna vegna eigj mætti
fara að heiman.