Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.01.1890, Side 2

30
ÞJÓÐVILJINN.
Nr. 8.
nærri nm. live miklar tekjur peir muui
gefa af sér næsta fjárhagstímabil.
Á fjárliagstímabilinu 1886—87 fluttnst
til íslands: kr.
Kaffi og kaftirót 1 189 228 pcl.,
tollur 10 aur. á pd. . . . 118 922,80
Syknr allskonar 2 042 572 pcl.,
tollur 5 aur. á pd. . . . 102 128,60
Tóbak allskonar 242 179 pd.,
tollur 35 aur. á pd. . . . 84 762,65
Vindlar 715 876 stykki, tollur
1 eyrir á stykkinu ... 7 158.76
Samtals 312 972,81
að frá dregnum 2 p. C. í inn-
heimtulaun..................... 6 259,46
306 713,35
Verði aðflutningar á pessurn vörum pví
svipaðir næsta fjárhagstímabil og 1886 til
87, pá fær landssjóður liðugar 300 000 kr.
1 toll af kaffi, sykri og tóbaki næstu tvö
ár, eða um 150 púsuml kr. hvort árið að
meðaltali. En aðflutningarnir fara nokkuð
eptir árferðinu, og geta pví tekjurnar breði
orðið minni og meirí, en petta; oins ereng-
in revnsla fengin fyrir pví, hver áhrif toll-
ar pessir hafa á kaup á pessum vörum ;
mun samt varla purfu að óttast, að peir
dragi mikið úr kaffi- og tóbaks-bnikuninni.
Samkvæmt pessari áætlun, koma liðugar
2 kr, á ári í kaffi-, sykur- og tóbaks-toll
á hvert mannsbarn á Islandi hin næstu
tvö ár. I meira lagi tóbaksmenn gjalda
3—4 kr. um árið í tóbakstoll. og stóru
sjávarbændurnir gjalda frá 50—70 kr. í
kaffi- og svkur-toll á ári. |>etta eru all-
míklar álögur, eu munaðarvörukaupin hjá
oss Islendingum eru líka stórkostleg. Að
vísu láta allmargir illa yfir pessum nýju
tollum, en livað skyldu peir hinir sömu
liafa sagt við pingið, ef pað hefði lagt ein-
hvern svona liáan beinan skatt á lands-
menn, t. a. m. liækkað ábúðar-, lausafjár-
og tekju-skattana, sem pessu svaraði. J>að
liefði orðið Ijótt að heyra. J>ótt kaffitoll-
urinn sé nokkuð hár, líður ekki langt um
pangað til, að enginn fæst um pað; pað
hafa víst fáir tollar verið lagðir svo á í
heiminum, að einhverjir hafi ekki verið óá-
nægðir með pá í fyrstu.
Eptir pví sein pjóðinni vex pólitiskur
proski, telur luin minna eptir sér álögur
til hins opinbera, en pá verður lnin lika
glöggskyggnari á pað, hvernig ráðsmaður-
ínn á pjóðbúinu, pingið, fer með fé
liennar.
JON OLAFSSON og OPNA BREFIÐ.
„Svona var hann að dinta
sér í djöfulsins gríð“.
B. Gröndal.
Sjálfliælnir menn eru opt fjarskalega
missögulir. J>eim er pað fyrir öllu, að
gera sjálfa sig dýrðlega, en af pví að verð-
leikarnir eru vanalega fremnr litlir, nota
peir opt hin lúalegustu ráð til að hreykja
sér í augum annara, og er lygin par vana-
lega efst á blaði; gorti peirra er pví opt
samfara óhróður eða last um aðra. Agætt
dæmi upp á slíka gortara-aðferð er liið
„Opna bréf“ alpingismanns Jóns Ólafsson-
ar í Fj.konunni, um afreksverk lians í
stjórnarskrárimilinu.
Eg skal ekkert segja um prekvirki Jóns
í pessu ináli, áður en eg kom á ping, en
liitt er mér, og víst mörgum pingraanni,
kunnugt, að 1887 var pað e i n m i 11 J ó n
0 1 a f s s o n sjálfur, er með ráðum sínum
spillti manna mest fyrir góðum afdrifum
pessa máls, að minnsta kosti i neðri deild.
Hvort liann liefir gert pað af ásettu ráði
eða ekki, læt eg ósagt, pótt cg ímyndi mér,
að pað hafi fremur verið fljótfærni hans
og framhleypm að kenna.
í pingbyrjun 1887 ætluðu allmargir
pingmenn neðri deildar, par á meðal Bene-
dikt Sveinsson, að flytja stjórnarskrármál-
ið umtalslaust inn á ping. Eptir afdrifum
málsins á pingi 1886 og nndirtektum stjórn-
arinnar, gat pað vari talizt annað en sjálf-
sagt, að taka málið fyrir aptur á pingi, og
purfti pví engan sérstakan undirbdning.
En Jóni Ólafssyni mun hafa pótt gengið
fram hjá sér með pví, að hafa sig ekki í
ráðum um petta, og pess vegna fann liann
upp á pví, að heimta af Benedikt Sveins-
syni, að hann bæri pað undir privat-fund,
hvort bera skyldi málið upp á pinginu.
J>ví miður var afráðið að halda fund um
niálið. Aður en petta gerðist, var byrjað
að prenta frumvarpið og pingmenn vissu
ekki annað, en að pað kæmi inn á pingið
á hverjum degi. En pegar svo pessi fundar-
boðun kom, pá leit pað út, sem einhver
apturkippur eða hik væri komið á sjálfa
flutningsniennina, og peir pingmenn, sem
hikandi voru, munu líka hafa tekið pað
svo, sem sumir flutningsmanna myndu vera
orðnir á báðum áttum að flytja málið; við
pað óx peim auðvitað liugur til mótstöðu.
J>að bætti lieldur ekki til, að í byrjun liins
fyrsta fundar um málið, viðhafði Jón slík-
au rosta og óknrteisi við tvo pjóðkjörna
neðri deildar pingmenn, að ekki einungis
peir, heldur og allmargir aðrir gengu pegar
af funcli; fundurinn endaði í endileysu eins
og Jón segir, en pað var honum að kenna,
og pess gotur hann auðvitað ekki. Á fnnd-
um peim, er síðar vorn Iialdnir um málið,
komust rnenn í hita og kappræður, en ekk-
ert varð endilegt, og eins og gengur, lirutu
sumum pingmönnum pau orð af inunni,
sein að meira eða minna leyti bundu at-
kvæði peirra um málið á pinginu. Fundír
pessir urðu pannig til að fjarlægja ping-
menn enn meir, og mynda mikln fastari
flokk gegn málinu, heldur en annars liefði
orðið, ef niálið hefði verið flutt umtals-
laust og kapplaust inn á pingið, eins og
var tilætlun flutningsmauna, áður en Jón
komst i spilið. Ráð Jóns ollu pví óefað
að miklu leyti sundrunginni meðal hinna
pjóðkjörnu pingmann;i í pessu máli 1887,
pótt liann nú, 1889, purfi inarga dálka í
Fj.konunni til að hæla sér af framgiingu
sinni.
J>á eru nú frægðarverkin í snmar. Jón
hefir einnig básúnað pau í Fj.konunni.
J>að eitt er víst, að liefði Jön ekki kúf-
vont eins í stjörnarskrármálinu í efri deild,
par sem liann gekk frá flestum peim meg-
inatriðum, er liann sjálfur hafði sumpart
samið og sampykkt í utanpingsnefndinni
nokkrum dögnm áður, pá hefði vinur hans
Páll Briem og par af leiðandi J>orleifur
ritstjóri og flc'iri góðir menn, ekki komizt
á aðra eins glapstigu i stjórnbótamáli Is-
lands, eins og raun er á orðin, og pá
hefði nefndin í neðri deild getað skilizt í
sátt og samlyndi. En einnig hér urðu ráð
Jóns til að sundurdreifa* í stað pess að
*) J>að er annars eins og sundurlyndi og
ófriður séu förunautar Jóns, hvar sena
liann kemur. Siðan liann kom í efri
deild, lietir svo að segja liver liöndin
verið upp á móti annari í pjóðkjörna
flokknum par. Meðan Einar Asmunds-
son var par fremstur í tiokki, hélzt
friður og eindrægni meðal liinna pjóð-
kjörnu; en Einar notaði heldur ekld
livert tækifæri til að slá sér til ridcL
ara á samcleildarniönnum sínum, og
ekki var hann heldur fyrstur í flokki
til að úthúða og álasa neðri doild.
pótt liann gæti eitthvað fnndid að
gjörðum hennar, enda var samvinnan
pá allt öðruvísi milli cleildanim heldur
en nú, on forysta Einars i efri deild
var lika meira en eintómt skruni i
blöðunum, og hann var maður, »ein
ávanu sér tiltrú og virðing samdeild-
armanna sinna, jafnt konungkjiu'inna
sem pjöðkjörinna, en pessu láni henr
Jón alpm, aldrei átt að fagna, hvoi'ki
utan pings nó innaa.