Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.06.1890, Blaðsíða 1

Vorft áfg. (minnst 30
arka) 3 kr.; í Amer.
1 tloll. Borjiist fyrir
miðjan jiinfnBnað.
Uppsðgn skrifleg. ð-
gild nema kotnin se
til útgefanda fyrir 1.
dag júlímánaðar.
ísafir'i mámidaginn 30. júní.
1800.
ALþlNGISKOSNINGIN
í
EY.TAFIRÐI.
—:o:—-
Hin mavg-umrædda alpingiskosning f
Eyjafirði fór fram á Akurevri 19. dagjúní-
mán., og var kjörfundur peiira Eyfirðing-
anna liinn fjölmennasti kjörfundur, sem
liér á landi hefir verið huldinn, enda er
pað eigi ofmælt, er sagt hefir vcrið, að
Eyfitðingar stæðu flestum öðrum lands-
mönnum framar að pjóðlegum proska, pekk-
ingu og áhuga á landsrnálum.
Af 479 kjósendum, er á kjörskrá stóðu,
greiddu 251 atkvæði; en auk pess voru á
fundinum að minnsta kosti eins margir ekki
kosninga rbærra manna.
Oddviti kjörstjórnarinnar, sýslumaður
Stefán Thorarensen, setti kjörfundinn á há-
degi í garðinum fyrir framan aintinanns-
lu’isið, með pví að eigi var auðið að fá hús
fyrir mannfjölda pann, er par var saman
kominn.
Eptir að kjörstjóri hafði lesið ujjp bréf
landshöfðingja, er fyrirskipar kosninguna,
minntist hann með nokkrum orðum á marg-
víslega pingmannshæfileika Jóns heitins
Sigurðssonar, og hvílik eptirsjá kjósendum
liefði orðið að fráfalli hans; liann gat pess
pvi næst. að að eins tvö pingmannsefni
'æru í kjöri: dbrm. Einar Asmundsson í
Nesi 0g sýslumaður Skúli Thoroddsan á
ísafirði.
Dbrm. Einar Ásmundsson tök fyr
til máls, og kvaðst hann bjóða sig fram
•iptir áskorun ýnisra kjósanda: hvað stjórn-
arskipunarmálið snorti. skyrskotnði hann tii
frainkómu sinnar á alpingi 1885, og kvað
iiann pá allt hafa fallið í Ijúfa löð, enda
hefðu hinir konungkjörnu pingmenn reynzt
sér beztu samverkamenn, og væri hann nú
lika farinn að hneigjast að pví, að ekkert
sérlegt myndi rera á móti pví, að hafa
helming efri deildar konungkjörinn; að ’öðru
leyti væri pað skoðun sín, að Islandi væri
pað fvrir beztu, að hafa stjórn sína, lög- j
gjöf og dómsvald innanlands, en gaf jafn-
framt i skyn, að ýmsu myndi purfa að
breyta til í frumvörpum fyrri pinga, án
pess pó að fara nákvæmar út í pá sáhmi.
Sýslumaður Skúli Thoroddsen tók
pví næst til máls; skoðanir sinar í stjórnar-
skrármálinu kvað hann kjósendum svo kunn-
ar, bæði af blöðunuin og af undirbúnings-
fundum peim, er hann hefði lialdið í kjör-
dæinunuin, að óparfi væri að endurtaka
pær, enda inyndi pað síðast verða borið,
að peir, er sig kysu, kysu út í bláinn, eða
mann, sem bæri kápuna á báðum öxlutn
í stjórnarskrármálinu. Hann minnti á, að
á kjörfundunum 1886 hefði staðið líkt á
og nú að pví leyti, að pá hefðu ýiiis ping-
mannaefni staðið frammi fyrir kjósendun-
um, og að frá allflestum ræðupöllunum
hefðu pá hljómað frá vörum pingmanna-
efnanna sömuorðin: „iunlend stjórn“, eins
og nú frá hinu pingmannsefninu. En nú
hefðu kjósendur dæmin fyrir sér frá síð-
asta alpingi, að ekki dygði að láta sér nægja
jafn almenn og óákveðin orðatiltæki, er
hver og einn skýrði svo eptir á upp á
sinn máta. Ollum hlyti pannig að vera
ljóst, að efri deildar fruinvarpið frá 1889
með apturköllunarrétti stjórnarinnar i Höfn
á öllum lögum alpingis, með aðalstöð
umboðsvaldsins í Höfn o. s. frv. væri
fjarri pví að veita oss „innlenda stjórn“
eptir óbrjáluðum skilningi á peim orðum;
en pó segðu peir svo nofndu „miðlunar-
menn“, að einmitt petta væri „innlend
stjórn“!
Lofsorðum fór pingmannsefnið um fram-
lcomu dbrm. Einars Asmundssonar í stjörn-
arskrárnuilinu á alpingi 1885^ en benti
jafnframt á. áð málið horfði nú noklcuð
öðruvísi við, eptir ágreining pann er orðið
hefði á síðasta alpingi, og mætti pvi enda
Éinar Asra. eigi skirrast við að láta nppi
ákveðnar skoðanir, par sem kjósendur hér
á landi væru orðnir svo hrekkjaðir; pví
fremtir væri og ástæða fvrir Einar til að
ligg.ja ekki á skoðun sinni, sem pað væri
alkunnugt, að kosning hans væri einkum
studd af „miðlunarmönnum“, og pess utau
sérstaklega af einum konungkjörnuin ping-
manni, „hinuin apturhaldssamasta af hin-
uin apturhaldssömu" ; skoraði hann pví á
pingmannsefnið að láta i Ijósi ákveðnar
skoðanir um aðalágreiningsatriðin í efri
deildar frumvarpinu t. d. uin lagastaðfest-
ingarvaldið, umboðsvaldið, landsdóminn o.
fl., svo að kosningin gæti orðið sem skýr-
astur úrskurður uin pað, hvort kjördæmið
vildi láta sér lvnda „miðlunarfrumvarpið“
eða eigi.
Fyrirspurnir voru eingöngu lagðar fyrir
pingmannsefnið Skúla Thoroddsen, og hártt
pær fram: Eggert Laxdal verzlunarstjóri,
Tryggvi Gunnarsson kaupstjóri og amtm.
Julíus Havsteen*.
I ræðum pingmannaefnanna og fyrir-
spttrnununi var stjórnurskipunarmálið éina
málið, er minnzt var á.
Eptir tvo tima var umræðunum slitið,
og gengið til kosninga, og féllu atkvæði
svo, að alpingismaður var kjörinn
Slcúli sýslumaður Thoroddsen með
*) Hálf-leiðinlega eptirtelct á sjálfum sér
tokst amtm. J. Havsteen að vekja á
kjörfundinum; jafnskjótt er pingmanns-
eínið Sk. Th. hóf ræðu sina, tók amtrn.,
án nokkurs tilefnis, hvað eptir annað
að gjalla fram í, svo að pingmanns-
efnið pött ótnilegt sé - — varð prí-
vegis að slcora á kjörstjóra að láta há-
. yfirvaldið gæta almennrar fundarreglu ;
og pegar amtm. í .lok umræðanna rak
höfuðið út urn pakkhúsglugga, og
áð pví er virtist — með töluverðum
rembingi og pjósti gerði pýðingarlitla
—- eða meiningarlausa — fvrirspurn,
er pingmnnnsefnið (Sk. Th.) ekki kvaðst
álíta svaraverða, gáll við lófaklapp og
bravo-hróp lijá miklum hluta ping-
heimsins.