Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 29.09.1890, Blaðsíða 3

Nr. 2.
f» JÓÐYIL JINN
7
komið hefir „|>jóðólfi“ til að hlaupa með
þann ósanninda áburð um oss Dýrfirðinga,
að vér séum „miðlunarraenn11 í stjörnar-
skrármálinu ; eg þykist vera allt eins kunn-
.ugur skoðunum manna hér í firðinum, eins
og sögumaður „þjóðölfs“, og veit eg ekki
til að neinn maður aðhyllist hér „miðlunar“-
skoðanir, nema ef vera skyldi presturinn
að Söndum, séra Kristinn Danidsson, og
ninnu fæstir Dýrfirðingar vilja undirskrifa,
að skoðun hans sé héraðsálit i stjórnar-
skrármálinu, livað sem öðrum málum liður.
J>að myndi bezt sýna sig, ef kosningar
væi u fyrir höndum, og ritstjóri „]ajóðólfs“,
eða einhver annar „miðlunarmaður“ væri
í boði, bve mörg atkvæði hann fengi hér
úr firðinum; eg tel líkast, að það yrði aldrei
«ema eitt.
þessari athugasemd bið eg ritstjórn
„þjóðviljans“ að ljá rúra í sinu heiðraða
blaði.
Sept. 1890.
Dýrfirðingur.
«
“A N D Y A R I“,
timarit þjóðvinafélagsins, flytur í ár mynd
af Jóni sál. Sigurðssyni á Gautlöndura og
ævísöguágrip hans eptir Jón Jónsson þing-
niann Norður-þingeyinga, „miðlunar“-grein
eptir alþingismann Pál Briem, sem útbýtt
var sérprentaðri og ókeypis i Eyjafjarðar
og Suður-Múla sýslum á undau kosning-
iimim í vor, en fékk lítið áunnið, eins og
kunnugt er; ferðasögu eptir þorvald kenn-
ara Thoroddsen flytur „Andvari" og að
pessu sinni, eins og að undanförnu. Sem
aukarit fylgir „Andvara11 löng og fróðleg
rítgjörð um stjórnarskrármálið eptir alpm.
Benedikt Sveinsson.
KJÖRFUNDUR DALAMANNA.
Dalasýslu, 16. sept. 1890.
Háttvirti herra, ritstjóri „|>jóðviljans“!
Af því að yðar heiðraða blað hefir með
staðfestu, dáð og djörfung, barizt fyrir sjálf-
stjórnarmáli voru íslendinganna, þá leyfi
eg mér að senda yður pessar línur, sem
eiga að greina vður af kjörfundinum til
álpingismannskosningar fyrir petta kjör-
dæmi, er fram fór í gær.
þessi fjögur pingmannsefni voru í boði,
og hlutu þannig atkvæði:
1. Séra Guðmundur í Gufudal , 3 afkv.
2. Búfræð. Halldór Jónsson á Rauðamýri
1 ,atkv.
3. Séra Jens Pálsson á Útskálum 36 atkv.
4. Hr. Sigurður Briem úr Reykjavík 28
atkv.
þannig náðu fylgismenn séra Jens Páls-
sonar meira en helming atkv., og var hann
pví rétt kjörinn alþingismaður.
Öll pingmannaefnin töluðu á fundinum,
og létu í ljósi skoðanir sínar á velferðar-
og áhuga-málum landsmanna. Einkum
hneigðust ræður þeirra að breytingum efri
deildar á stjórnarskrárfrumvarpiuu á síð-
asta þingi.
Séra Guðm. kvaðst mundu leita sam-
komulags milli flokkanna, sem nú deildu
I um málið, og bata frumvarpið í pvi skyni,
en heldur en að stjórnarskráin fengi eigi
.framgöngu, vildi hann vera lítilpægur að
breytingum. Fleiri mál minnt’st hann á,
en kvaðst yfir höfuð hafa sterkan úhuga á
að vinna pjóðinni pað gagn í framfaralega
stefnu, er sér væri unnt.
Halldór búfr. tók fram galla efri-deild-
ar-frumvarpsins, en minntist ekki á miðlun;
hann kvaðst hlynntur atvinnumálum og öðr-
um landsmálum.
Séra Jens Pálsson flutti langa og
ýtarlega ræðu um efri-deildar-frumvarpið,
og sýndi með mörgum skörpum röksemd-
um fram á ýmsa stócgalla, er pað heí'ði
'í sér gevmda. Siuí'.komiilags kva'ðst liann
•mundi leita, og reyna 'tilyá® fá hina pjóð-
kjörnu þingmenn til að renna saman í einn
flokk, er svo gæti i bróðerni starfað að til-
búningi stjórnarskrárfrumvarps, sem veitti
Islandi alinnlenda stjórn í pess sérstöku
raálum með ábyrgð fyrir alþingi; hann kvað
purfa að skipa efri deild á annan hátt, en
nú væri ákvarðað, og yfir liöfuð pyrfti sjálf-
stjórnarmál vor að vera svo vel tryggð, að
ekki yrði pingi né pjóð stofnað í vanda á
neinn sjáanlegan hátt m. fl. Enn fremur
talaði hann um samgöngumál, alþýðuraennta-
mál, fátækramál og fl., og inun all-flestum
kjósendum hafa pótt þar um vel mælt.
Hr. Sigurður Briem kvað ekki til-
finnanlega galla á efri-deildar-frumvarpinu,
og pá sem væri mætti laga, enda hefði
pað aldrei verið meining „miðlunarmanna“
að halda pví óbreyttu, Skipun efri deildar
kvað hann þvrfti að breyta og jafnvel væri
hún ópörf i svo fámennu pingi; tryggja
mætti á annan hátt, að lög yrði vel rædd.
Sambandsslit taldi hann pað, ef konungur
hefði ekki apturköllunarvald, og að ekki
gæti komið fyrir að hér væri hætta búin
af pví, að bráðabyrgðarfjárlögum yrði við
komið. Hann taldi sér til gildis, að hann
væri betur lærður en aðrir í sumum grein-
um, og að siðasta alþingi hefði leitað ráða
til sín i.ýmsum greinum !!! Yfir höfuð pótti
hér heldur skammt farið og litlu lofað, enda
var pá og hægra að enda. Um fleiri mál
talaði hann, en heldur stutt, og ekki vel
greinilega.
þetta mun vera nokkurnveginn rétt á*
grip af ræðum þessara fjögra frambjóðenda;
en flesta roujj undra, að Sigurður Brjem
skyldi fá svo mörg atkvæði. En hvað olli ?
Hann fór dagana fyrir kjörfnndinn um endi-
langt kjördæmið, koin mannúðlega fram og
taldi bamdum trú um, að hér væri ekki um
mikið misklíðarefni að ræða, ef rétt væri
að gáð. „Miðlnnarmenn“ vildu brevta efri-
deildar-frumvarpinu frá pvi sein pað nú
væri og kvað allt mundu jafnast. Hann
talaði vel um bankamálið og að pví pyrfti
að hrinda í frjálslegra liorf m. fl. Af
pessu leiddi, að sumir létu leiðast og lof-
uðu meiru, en þeim eptir á má ske hafi
póttgóðu liófi gegna. en leitt að brigða orð
sin. enda. nöfn sumra ef til vill skrifuð, og
er pað viðvörunarvert. ef slikt hefði átt
sér stað, ekki einungis fyrir kjósendur pessa
kjördæmis, heldur um allt land. Að koma
bundinn á kjörfundi er pess utan eitthvað
óviðfeldið og ekki frjálslegt.
Eptir pví sem um var að gjöra pótti
kjörfundurinn heldur vel sóttur, par seni
68 kjósendur greiddu atkvæði, og pó kom
úr Miðdala og Haukadals hreppum að eins
sinn nriður úr hvorum; hvort nokkurir
hafi verið par skattskrifaðir er mér ekki
ljóst.
Flestir munu hafa lialdið heim glaðir í
anda yfir úrslitum pingmannskosningarinn-
ar, pví allur porri skvnberandi manna hér
eru sjálfstjórnarmenn, og vilja heldur enga
stjórnarskrárbreytingu en ótrausta. Sumir
telja ákjósanlegast, að sem minnst vrði rætt
á þessu þingi um breytingu efri-deildar-
frumvarpsins, af þvj peir búast ekki við
að hinir öndverðu flokkar, sem nú brýna
pennann sem hvassast, muni góðmótlega
geta komið sér saman, en vilja láta nýjar
kosningar hreinsa sorann úr pinginu, og
sýna með pvi enn á ný, hver hinn sanni
pjóðvilji er,
það er enn ekki.víst, að íslenzka pjóðiu
sé svo skyni skroppin og dauð úr öllum
æðum, að hún taki allt m^ð pökkum, pó
henni leiðist pessi árangurslausa stjórnar-
skrárbarátta, er meðfram og má ske mest
megnis stafar af pví, að sumir hinnaþjóð-
kjörnu hafa gengið frá atkvæði sínu og
gjörzt liðhlaupar.
það mun mega ganga að pvi sem vísu,
að Sunnanblöðin stingi einhverjum velvild-
arfullum bendingum að oss Dalasýslubú-
um fyrir kjörið á pingmanni vorum, ekld
síður en að Eyfirðingum fyrir kosninguna
á Skúla sýslumanni Thoroddsen; en vér
treystum pví öruggir, að úr pessu rætist á
pann hátt, að allur fjöldí landsmanna verði
fyr og síðar pakklátlega að viðurkenna. að
bæði pessi kjördæmi hafi breytt vel og
hyggilega i pessu éfni, eptir pví sero nú
horfir höguin vorum.
B ó n d i.
Y öðrum löndum er pað víðast reglan,
að dagblöð eru borguð fyrirfram, ann-
aðhvort fyrir allt árið, fjórðung árs, oða
roánaðarlega.