Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 18.03.1891, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVIL JINK.
79
Nr. 20—21
BÁTAÚTVEGURINN
V I Ð ÍS ÁF J ARÐ AR,U> JÚP
-o—o— ti(! . , _
Allraargii' útvegsmenn héi* við Ðjúp; þjkj*
ast nú yera tarnir. að éjá, að. bátaiitvrg
voruin rauni vera koinið. í all-ávapnlegt horf.
J>að er eins og suinir séu; farnir að kveinka
sér dálítið undan tilliigunuin til bátaútvegs-
ins, er sífellt fara vaxandi, hvort sein nokk-,
uð er í aðra liönd eða ekki. þísgar vel
lietur i ári, gæta menn pess niinna. hve
dýr útvegurinn er orðinn, enda pótt hreinn
ágóði sé i raun og veru næsta lítill, þegar
öllu er á botninn livolft; en .pegar vertíð
eptir veitið bregst næstuin algjöiiega, eins
og síðast liðið ár, þá fer reynsjan að sýna
útvegsinönnuin í tvo heiinana, að annað-
hvort sé að gjöra, að draga seglin algjör-
lega sainan, áður en allt sekkur á kaf í
li.yldýpi skulda og örbirgðar, eða þá breýta
eitthvað til ineð útveginn, er gjori hann
kostnaðarminui, án þess þó að öll von sé
úti uni afla.
þegar svo er koniið, að útvegsraennirnir
haldast ekki við á útveg sínuin nema í full-
koinnuin meðal-fiskiáruin, en tapa stórkost-
lega á konuin öll þau árin, sein ekki ná
því að vera meðalár, og sein jafnaðarlega
eru fleiri en góðu árin, þá er útvegurinn
að einhverju leyti koininn í öfugt liorf, og
bráðra aðgjörða vant, ef sjávarbændur eiga
ekki hrönnum sainan að fara á höfuðið.
Hér við Djúp er bátaútvegurinn óðuin að
færast í þetta óheillavænlega horf.
Sé einungis lilið á það, hve báta-útyegr
urinn hér við Djúp hefir aukix.t á síðustu
10—20 áruni, þá raætti ætla, að ísfirðing-
ar væru alinennt töluvert efnaðri nú, en
á þeiin tíiua, er ekki gengu neraa 4 eða
5 bátar til fiskjar í öllu Inndjúpinu. En
væru kaupstaðarreikningar raanna nú og
þá bornir sainan, mundi það sannast, að
efnahagurinn er ekki þeiin mun betri, sem
nú eru fleíri bátarmr. Mikill hluti af öll-
um þessum raikla útveg er skuldafé, er út-
vegsmenn hafa undir höndum, þangað., til.
kaupmaðurinn einn góðan veðurdag heiuitar
buið selt til íúkningar veðskuld, sem opt-
ast nær er orðin margfallt meiri, en allar
eigur útvegsmanns.
Eptir því sem útvegurinn hefir vaxið,
bpfir efnahag mikils fjölda Djúpmanna
linignað; þetta er all-jllt, en eins og hér
hpgár til þó all-eðlilegt.
( J>að hefir til skamms tíma ekki þurft
annað til að hafa otakmarkað lánstraust
lijá kaupmönnum liér, en að eiga bátskel,
er að nafninu til gengi til fiskiveiða ein-
hvern tíina at’ ái'inu; og svo að segj.i hverj-
nin strák Iiefir allt verið velkoinið ;í. Hú,ð-
inni, er til útvegs; heyrði. f>etta hefir.freist-
að inesta fjölda íúðlítilla og efiialausra
inaniia tij að setja upp útveg. Kaupmenn
hafa auðvitað Jánað i þeirri. ,von, að aflinn.
borgjiði al.lt; þá var; og hagurinti. af verzb
uninni allur þeiiva inegin; og þótt ekki hafi;
fiskazt fyrstu árin fyrir skuldinni, liafa
kaupinenn verið seinþrevttir á.-að hætta.
lánunum, því að með. því var öll von úti
að fá skuldina nokknr.n tíma borgaða.;
þannig liefir liinn aukni útvegur orðið til
að sökkva niörgum útvegsmanni í óbotn-
andi skuldir.
Hið takmarkalansa lánstraust h.já knup-
mönnum, sainfara fyriiliyggjuleysi ísfirðinga
sjálfja, hefir þanrfig átt ærinn þátt í þvi,
hve bátaútveguiinu hefir aukizt gífurlega
hin síðustu 10—20 ár.
Að hinu leytinu er það auðsætt, að því.
meira sein útvegurinn eykst á einuni stað,
því þrengra verður þar á fiskinviðum, og
því minni; líkindi til, að hver einstakur út-
vegsmaður afli eins mikið, eins og á ineðan
ekki voru nema fáeinir bútar á saraa svæði.
En aflinn í heild sinni getur því að eins
orðið meiri. að hinir mörga bátar hafi betri
og meiri veiðarfæii og beituráð, en hinir
fáu. Af þessu leiðir, að því meir sem út-
vegurinn vex í heild sinni, því kostnaðar-
meiri verður hann hverjum einstökum út-
vegsmanni.
Allur hinn mikli bátaútvegur hér, er
bundinn yið þennan litla. i blett, Djúpið; út
fyrir það getur hann ekkert leitað. Fyrir
20—30 áruin gengú eiiiir 10—12 bátar
einhvern tíina ársins i öllu Inndjúpinu
milli Arnarness og* Bjarnárnúps; á þesku
sama svæði ganga nú. mestan tíina árs,
liátt á1 annað hundrað báta, með margfállt
meiri veiðarfærum. þótt ætla niætti, að
fiskur gengi i Djúpið likt og áður, sein
mjög er Jiæpið, þar sem fiskiskipum fjölgar
jstöðugt úti fyrir, þá er ekki að búast við,
að hver þessara inörgu báta afli að meðal-
jtali eins mikið, og hver hinná' fáu áður,
nema með miklu betri og meiri veiðarfær-
um og beitu, en áður tíðkaðist. J>etta
hefir reynslan líka sýnt ár frá ári. Eptir
þvi sem útvegurinn hefir vaxið eða bátum
fjölgað, hefir verið lögð raeiri stund á að
hafa veiðarfæri meiri og betri, og bátaút-
vegi miklu meiri ,og dýrari.
Sumjr eldri útvegsmenn hcr við Djúp,
kalla að vísu netaútveginn, kúfisksútveginn
og síldarveiðarfærin, óþarfan kostnað og
enda vitleysu, það megi nú eins og áður
tiska á ljósabeitu pg .fáeinar lóðir nieð ein-
hverjum ryðskófura ;á. En þeir, sem þetta
segja, fara sjálfir ineð hina niestu heiinsku.
Útvegsraenn gjöra það sannarlega ekki að
gainni sínu, að leggja inörg hmidi'uð krón-
ur árlega j, beitukostnað, heldur af því, að
þeir af rey.nslunni vita, að öll ■fiskivon er
við það bundin, að hafa nóga og góða beitu.
það væri nógu fróðlegt að sjá, hve niikið
allur þessi bátagrúi fiskaðj með. þejrri út-
gerð, er tíðkaðist áður hér í Miðdjúpinu,
einura þráðainetsgarrai og 7—8 lóðagörm-
um, sera dregnar voru einu sinni í sólar-
liring, þegar bezt var og blíðast.
Bátaútvegurinn liér við Djúp er orð.inn
allt of mikill. {>!að er ofsett á þetta litla
svæði, og hætta búin, að útvegurinn eyði-
leggi þenna mjóa ál, þött fiskisæll sé:. Við
þessu er ekki hægt að gjöra fyrir hvern
einstakan útvegsmann, en hann er neyddur
til að litifá úti allar klær, til að fá eitthvað
úr sjóniira, og undir þessuin kringuinstæð-
ura veiður lionuiu það svo dýrt, að liann
þolir lítið sem ekkert misæri.
J>etta er kýlið, sem þarf að stinga á.
J>að þarf að draga úr þessura ofvexti, sem
kominn er á bátaútveginn hjá oss. J>að
gagnar sárlítið, þótt ár eptir ár sé verið að
einliverju samþykktarkáki t. a. ni. að tak-
marka skelfisksbeitu, netalagningar, banna
síldarbeitu á vissum tímum og aðrar því
líkar bollaleggingar, sem ópt og tíðum eru
mest gjörðar fyrir slóðana, en þröngva at-
vinnufrelsi þeirra, sem vilja bjargít. sér.
Meðan 3—400 bátar gangá til fiskjar á
Isafjarðardjúpi með 20—30 löðum liVér.
verður útvegurinn ölliim þorra íiianna í all-
flestuin ánvm freraur til falls en viðreisn-
;ar í efnalegu tilliti, og það því fr •mur,
isem fleiri beitutakmarkanir verða inn-
leiddar.
Hér er því ærinn vandi á. Engum verð-
ur með réttu 'bannhð að hafa svo mikinn
eða lítinn útveg, sem hann vill; fyrir því
verður að reyna, að beina útvegnum í ann-
að liorf, nieð þvi að fá því á komið, að
reyna aðra veiðiaðferð en lóðabrúkunina,
sem allur hinn mikli kostnaður stafar af.
En hér er aptur mikið vandhæfi á, að ekki
sé of langt gengið. Sjálfsagt yæri gjör-
legt, eins og alþm. Gunnar IJalldórsson
opt hefir bent á, að liætta við lúðabrúkun
í öllu Djúpinu einhvern tíma ársins, og
taka upp haldfæraveici; en varlega verður
að fara í fyrstu í þá breytingu, því mikið