Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 20.07.1893, Side 2

78
ÞJÓÐVILJINN UNGI.
II, 20.
I Parísarborg varð all-mikið uppþot í
júlímán. byrjun, og voru margir drepnir,
en enn fleiri fengu sár og meiðsli; tildrög-
in til þessa voru þau, að ýmsir stúdentar
og listamenn höfðu haldið dansleik, er eigi
þótti fara sem siðlegast fram, svo að lög-
regluþjónar skárust í leikinn, og ruddust
inn í dans-salinn; var þá stúdent nokkur
sleginn til bana af lögregluþjóni í þeim
svifum, og laust þá þegar í bardaga, er
síðan breiddist út um þann hluta borgar-
innar, sem stúdentar einkum hafa aðsetur
í; láta sum blöðin á sér heyra, að flokk-
ur sá, sem kennir sig við Boulanger, muni
hafa haft hönd í bagga með uppþoti
þessu.
Látinn er sagður G-uy de Maupassant.
I Kína hafa vatnsflóð gjört mikinn
skaða, og í héraðinu Nanaingfú er mælt,
að farizt hafi um 10 þús. manna.
Hvert stefnir þingið í fjármálum?
Já, það er nú spurning, sem hægra er
fram að bera, en úr að leysa.
Nóg koma frumvörpin inn á þingið,
en mörg eru þau þannig löguð, og mörg
fá þau svolöguð úrslit, að ekki er auð
velt að sjá af efni þeirra og afdrifum á
þinginu, hver stefna þingsins er í heild
sinni.
Sumir þingmenn álíta, að breyting á
stjórnarskrá vorri sé eina meðalið til allra
þjóðframfara, og fáist breytingin, hvað
dýr sem hún er, muni allar framfarir koma
eins og af sjálfu sér á eptir.
Aðrir álíta, að brýnasta þörfin sé að
breyta í frjálsari stefnu kirkjumálum vor-
um, því kirkjulegt ófrelsi liggi eins og
farg á þjóðinni.
Aptur eru aðrir, sem álíta, að ekki sé
ráðlegt, að hugsa um neitt annað, en að efla
atvinnuvegina, „og hina verklegu mennt-
un“ með sem ríflegustum fjárframlögum úr
landssjóði.
Sumir álíta, að skólar í hverri sveit
muni bægja burt öllum vorum þjóðmein-
um, eins fljótt og kvöldgolan dreifir lág-
lendisþokunni.
Svona hafa þingmenn misskiptar skoð-
anir um það, hvað þingið geti bezt gjört
landinu tll framfara.
En um eitt eru nær allir þingmenn
samtaka, og það er, að reyna að krækja í
sinn bitlinginn hver, fyrir einstök héruð,
eða einstaka menn.
Á lestrarsalnum liggja stórar dyngjur
af bænaskrám. Þar liggja bænaskrár, sem
biðja hið „háa alþingi41, að veita styrk
til allra mögulegra og ómögulegra hluta.
Enginn getur nú gefið út bók, sem
snertir nokkuð kennslumál, né farið út úr
landsteinunum, nema hann fái til þess
styrk úr Iandssjóði.
Embættismennirnir, sem þjóðin er búin
að kosta ærnu fé til náms, eru nú farnir
að biðja um styrk, til að lesa upp aptur
— sbr. bænaskrá frá einum af læknum
vorum.
Efnaðir og sæmilega launaðir embætt-
ismenn, krjúpa jafn-auðmjúkir fram fyrir
fjárveitingavaldið, til að reyna að ná i fá-
einar krónur, eins og einstæðingurinn Skúli
Skúlason á Akureyri, sem hefur brenn-
andi löngun til að mennta sig, en skortir
bæði fé og frændastyrk, til að komast á-
fram.
Pað er ekki ólíkt að líta yfir borðið í
lestrarsalnum, eins og yfir kirkjugarðinn.
Þar liggur hver við annars hlið með sín
þögulu bænarskjöl.
Betur, að fjárlaganefndin, og þingið í
heild sinni, bæri gæfu til að koma öllum
fjölda þess í sömu gröfina.
Það mundi vera mikið framfaraspor,
ef hægt væri að hnekkja þessum betli-
anda, sem þjóðin virðist gagntekin af.
Eitt er eptirtektarvert.
Á þinginu koma enn ekki fram nein-
ar verulegar raddir um að leggja fram fé
til að bæta samgöngurnar.
Þó þingmenn sitji hér í þessum svo-
kallaða höfuðstað landsins tvo beztu mán-
uði ársins, og sjái ekki póst eða póstskip
nema einu sinni eða tvisvar allan þenna
tíma, ef ekki kémur einhver hestakaupa-
dallur, sem óvörum færir hingað póst, þá
virðist svo sem þingmenn sofi yfir sam-
göngumáli voru. Þeir, sem beztir eru, með
hálf opin augun.
þeir gæta þess ekki að batnandi sam-
göngur kveikja nýtt líf í þjóðinni, því
góðar og hagfeldar samgöngur eru lífæð
framfaranna.
Hvað er það, sem stendur í vegi fyrir
framförum þjóðarinnar?
Er það fátæktin og féleysið?
Eg segi nei.
Er það hafísinn og harðindin?
Heldur ekki.
Það er úreltur hugsunarháttur, and-
legur doði, sem þjóðin er gagntekin af.
Það er allt of lítið andlegt samband
meðal beztu manna þjóðariunar, of strjálir
samfundir, ofmikil tortryggni.
Og samgönguleysið á mikinn og illan
þátt í þessu.
Með batnandi samgöngum myndi smá-
bætast úr þessu. Yið tíðari samfundi, tíð-
ari bréfaskipti, og vaxandi alls háttar við-
skipti milli hinna einstöku hluta þjóðar-
innar, lyptist þjóðin ofurlítið meira upp,
andar að sér hreinna lopti, heldur en með
því að sitja alltaf í sama stað. Hinir
betri menn þjóðarinnar læra þá betur að
samlaga hugmyndir sínar, og verða víð-
sýnni. Hreppapólitíkin smá visnar upp,
og hugir manna samlaga sig þá meira
um hið verulega í viðreisn þjóðarinnar.
í stuttu máli, við betri og hagfelldari
samgöngur vaknar þjóðin; hugsunarhátt-
urinn breytist; það styrkist, og festir betri
rætur í þjóðfélaginu, meðvitundin um
nauðsyn meira frelsis í stjórnmálum, kirkju-
málum, menntamálum, atvinnumálum, og
öllum vorum mest um varðandi framfara-
málum. Dugnaður og framtakssemi eykst,
og við það eykst þjóðinni fé og þróttur.
„En hvert álítur þú, að þingið stefni,
og hafi stefnt ífjármálum?“ munu lesend-
urnir spyrja. „Þetta er ekki svar upp á
spurninguna, sem þú byrjaðir á“.
Ja, svarið verður nú ef til vill fljót-
ræðislegt. Eptir minni skoðun, hneigist
þingið of mjög í öfuga átt í fjármálum.
Það vill dreifa fé landsins í óverulegar
smá-fjárveitingar og bitlinga, en leggur
of litla áherzlu á hitt, sem stærra er, og
meira um vert, og sem miðað getur til
að hafa veruleg áhrif á þjóðina, og breytt
hugsunarhætti hennar.
Að þetta sé rétt, sýnir bitlinga-sýki
þingmanna, og það, að enginn þeirra skuli
enn koma fram með ákveðnar tillögur
um fjárframlag til að bæta samgöngurnar.
Skyldi þingið enn ætla að krjúpa að
fótskör gufuskipafélagsins danska?
Það er vonandi, að ekki fari svo.
Áfram með samgöngumálið!
Niður með bitlingana og betliandann.
Áheyrandi.
Syórnarskipunarmálið hefir gengið
einkar greiðlega gegnum neðri deild þings-
ins.
2. umræða um málið stóð 13. júlí, og
var málinu þá vísað til 3. umræðu með
samhljóða 22 atkv.; þm. Reykvíkinga H.
Kr. Fiðriksson var sá eini, er ekki fylgdi
málinu; en þegar greidd voru atkvæði