Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 22.01.1895, Blaðsíða 2

42
Þjóðviljinn ungx.
IV, 11.
Oss er skylt að þjóna að því,
að þá í náðum dreymi:
Þeir eru að verpa eggjum i
öðrum betra heimi.
Ef þú værð í vöku snýrð,
verður tíminn naumur,
og sú mikla eggjadýrð
að eins tál og draumur.
Veit jeg loks af draumadúr
dagur á liveli alda
lirekur þá með hrolli úr
hreiðrinu sinu kalda.
En goðaspá frá huldum heim
hugum þeirra segir,
að enginn dagur arni þeim,
ef að eins haninn þegir.
Þvi er ei vert að þreyta saung
þó þú daginn sjáir:
þeir, sem nóttin þykir laung,
þeir eru nauða fáir.
Grefðu ei neitt um geisla þá,
gættu að hænum þínum;
góðir hanar una á
öskuhaugi sínum.
Má ske kemur einliver út,
sem ekki sofið getur,
bindur þér að hálsi hnút,
hengir þig og jetur.
Enginn bæjarbúuin má
boða daginn fríða;
kann ske fæ jeg samt að sjá
sól úr ægi líða.
Þ. E.
-----oOO^OOc-----
Ný læknmg_á barnaveiki.
Barnaveikin („difteritisu) hefir iengi
með réttu verið talin meðal hinna allra
voðalegustu og næmustu sjúkdóma, er
fyr og síðar hefir lagt fjölda barna í
gröfina, bæði hér á landi og i útlöndum,
með því að lækna-íþróttin hefir, að heita
má, staðið allsendis úrræðalaus gagnvart
þessum ógurlega óvini mannkynsins.
En fyrir fáum árum tókst einurn af
lærisveinum dr. Koch’s í Berlín, prof.
Loeffier í G-reifswald, að finna „bakteríu“-
tegund þá, sem veldur þessum hættulega
sjúkdómi; og síðan hefir annar af læri-
sveinum Koch’s, dr. Behring að nafni,
fyrir rúmu ári síðan fundið nýtt meðal
gegn veikinni, og hafa miklar umræður
orðið um það í útlendum blöðum, siðan
I
almenningi varð þessi nýja læknis-aðferð
kunn, á læknafundinum, sem haldinn
var í Buda-Pest á síðast liðnu sumri.
Hin nýja læknis-aðferð dr. Beliring’s
byggist á þeirri frumreglu, sem hann
hafði áður fyrstur manna fundið, að hafi
eitthvert dýr verið bólusett, og sé þann-
ig orðið ómóttækilegt, að þvi er ein-
hverja næma veiki snertir, þá má verja
önnur dýr veikinni, eða lækna þau, með
því, að spýta inn undir hörundið „blóð-
serum“, sem kallað er (þ. e. hreinsuðum
blóðvökva), úr hinu bólusett.a dýri; og
samkvæmt þessu hefir nú dr. Behring
bólusett ýms dýr með „difterít“-eitrinu,
og „blóð-serum“ úr þeim hefir síðan verið
notað, sem meðal gegn barnaveikinni.
Yið tilraunir þær, sem gjörðar hafa
verið með þessu nýja meðali i Berlín,
hefir sú raun á orðið, að af sjuklingum
þeim, sem „blóð-serum“ var notað við
þegar i byrjun legunnar, eða fyrsta legu-
daginn, dó enginn; en af sjúklingum
þeim, sein fengu meðalið siðar, var lilut-
fallið þannig, að 3 °/0 dóu af þeiin, sem
fengu meðalið annan legudaginn, 13 °/0
af þeim, sem fengu það þriðja legudag-
inn, og 49 % af þeim, er eigi fengu
meðalið fyr en á 7.—14. legudegi. — í
París var hlutfallið, — áður en farið var
að nota „blóð-serum“ til lækninga—, að
þar dóu að jafnaði 60 % af þeim, er
„difterítis“ fengu; en síðan byrjað var
að nota hið nýja meðal, þá er sagt, að
eigi deyi þar nema 10 °/0 af „difterítis“-
sjúklinguin.
Það virðist því auðsætt, að hér sé
um all-gott og áhrifa-mikið meðal að
ræða, og sérstaklega þykir það fullreynt,
að meðalið sé óyggjandi til þess, að varna
útbreiðslu sjúkdómsins, svo að auðvelt
sé, þó að eitt barnið veikist, að varna
því, að liin börnin á heimilinu sýkist,
og er það eigi lítill kostur, þar sern um
jafn hættulega og næma veiki er a.ð ræða.
Að því er áhrií meðalsins á sjirkling-
inn snertir, þá lýsa þau sér einkum í því,
að hitasóttin minnkar, og bólgan í háls-
inum þverrar; eptir 3 daga fer „difterit-
bakterian“ að hverfa, og sjúklingurinn
er þá á batavegi.
Af því að meðal þetta er enn mjög
nýlega upp fundið, þá mun það enn eigi
hafa verið reynt í Danmörku, eða anna.rs
staðar á Horðurlöndum; en í dönskum
blöðum höfum vór séð, að bæjarstjórnin
í Kaupmannaliöfn hefir þegar á síðast
liðnu hausti vakið máls á því, að nauð-
synlegt væri, að þar í borginni væru
jafnan nógar birgðir af meðali þessu
fyrir hendi.
Yonandi er og, að landlæknir vor,
eða landstjórn, sjái svo um, að meðal
þetta verði fáanlegt hér á landi svo fljótt,
sem föng eru á.
-----------------
Ei-ii stjornurnar byg-gðar? í enska tíma-
i'itinu „Fortnightly Review11 birtist í síðastl.
nóvembermánuði grein noklcur um þetta efni
eptir sir Robert Ball, og sýnir hann þar fram
á, að á síðari arum hafi visindin einatt betur
og betur fært mönnum heim sanninn um það,
að svo hljóti að vera.
Fyrir tilstilli „spektróskópsins“ vita menn nú
t. d. gjörla, að til er í stjörnunum gnægð af
„hydrogen", „carbon“, „sodium", járni, „calciám",
og öðrum frum-efnum, sem eru nauðsyntegt
skilyrði þess, að líf geti þróast; að þvi er „oxygen“
snertir, þá er að vísu enn eigi fengin jafn óyggj-
andi sönnun, en það er varla vafi á því, að
þetta lífgjafar-efni hljóti að vera til 4 öðrum
bnöttum, engu siður en á jörð vorri.
Sír Robert Ball endar grein sína með
þessum orðum: „En eðli hverrar veru lagar
sig svo algjörlega eptir hinum ytri lífs-skilyrð-
um, sero. hún á við að búa, að það er næst.a
ólildegt, að nokkur vera, sem vér þekkjum á
hnetti vorum, gæti iifað nokkurs staðar annars
staðar; vór getum þvi ekkert gizkað á, hvers
konar þær verur hljóti að vera, sem lifa á
Venus eða Mars; og enn sem komið er, höfum
vór heldur engin þau rannsóknar-tæki, er geti
gefið oss von um frekari fræðslu í því efni“.
Á Þýzkalandi eru alls 30,250 prestar, og
eru 15,200 þeirra kaþólskir, en 15,050 eru end-
urbættrar trúar.
Klukl iur, sem tala. Maður nokkur, M. Sívan
að nafni, hefir ný skeð búið til klnkku, sem
talar; í stað þess að slá, eins og margar klukk-
ur gera, kalJar hún upp við liver tíma-mót, og
segir, hve framorðið er; veldur því hljóðriti
(,,phonograph“), sem settur er í sainband við
slagverkið.
Xærsýni er mjög algengur kvilli i ýmsum
skólum erlendis, og kenna menn það að nokkru
leyti óhagkvæmum skólahúsum; þannig er talið,
að af öllum þeim sæg, er sækja opinbera skóla,
séu i Bretlandi 20 % nærsýnir, i Frakklandi
34,2% og á Þýzkalandi 35°'».
Á síðustn pílagrimsferðinni til Mekka er
mælt, að af 300 þús. pílagrimum, er sóttu til
hinnar helgu borgar, hafi 25 þúsundir látizt úr
kóleru.
Auðmagn einstakra manna í Bandaríkjunum
fer vaxandi ár frá ári, og þrengist hagur bænda
og verkmannalýðsins að því skapi; árið 1872