Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.05.1895, Blaðsíða 2

98
ÞjÓÐVILJINN UNGl.
IV, 25
varnar; hafa Japansmenn og Kínverjar
liraðað svo mjög friðnutn, með því að
þeir voru hræddir um, að Rússar myndu
hafa í huga, að skorast í leikinn, til þess
að skara eldi að sinni köku, og taka
þátt í kínversku krásinni, enda hafa
rússnesku blöðin orðið injög ókvæða við
friðar-fregnirnar að austan, og var í mæli,
að Rússar, Frakkar og Þjóðverjar rnyndu
ef til vill reyna í saineiningu að rifta
friðar-kostunum að einhverju leyti, og
ætla Rússar sér þá auðvitað að ná i skika
af Mantsjúríinu, og láta Frakka og Þjóð-
verja hafa einhverjar ívilnanir á móti.
Ógurlegir jarðskjálftar
urðu um páska-l-eytið i Austurríki sunn-
an-verðu og á Italíu, og kvað mest að
þeim í héruðunum Krain og Triest i
Austurríki; í bænum Laibacli, sem er
höfuðborgin í Krain, og liefir rúma 30
þús. íbúa, lirundi að kalla hvert hús, svo
að þar voru liin mestu bágindi, og fólk
hafðist við i tjöldum á víðavangi.
Um Island í dönskum blöðum.
Satt er bezt að segja um hvern, og
svo er um dr. Ehlers, að þótt hann hafi
nítt þjóð vora manna mest fyrir sóðaskap,
siðleysi o. fl., þá liefir hann og heldur
eigi lilífzt við því, að segja Dönurn til
syndanna, að því er ineðferð þeirra áls-
landi snertir, einkum á fyrri öldum; hefir
hann meðal annars ritað grein eina í
danska blaðinu „NationaltidendeK 30. jan.
þ. á., og rekur þar hörmungar þær, er
ísl. þjóðin hafi orðið að þola vegna ein-
okunar-verzlunarinnar, og bendir Dönum
á, að á þeirra herðum hvíli siðferðis-
ábyrgðin fyrir alla þá eymd og volæði,
sem ónýt og íll stjórn hafi bakað land-
inu, svo að þeir eigi Islendingum stóra
skuld að lúka; og enn fleira hefir dr.
Ehlers ritað í þessa átt. — En á hinn bóg-
inn hefir annar danskur maður, — dansk-
isl. kaupmaðurinn einn, að þvi er oss er
ritað —, svarað greinum dr.' Ehlers, og
reynt að þvo Dani sem hreinasta, eign-
að tíðar-andanum allt, sem misjafnt hafi
fram við Island komið á fyrri öldum,
enda hafi danska þjóðin sjálf eigi verið
síður kúguð og undirokuð á einveldis-
tímunum af hálí-þýzkum konungum, og
alls konar aðals-slengi, er þeir gáfu eign-
ir og óðöl, „háls- og handar-rétt“ yfir
bændum í Danmörku, o. fl.
Mjög hafa dönsk blöð reiðst yfir
greininni um Island í enska timaritinu
''„Qyarterly Reviewa, sem drepið var á í
2. nr. „Þjóðv. unga“ þ. á., og ætlast til,
að éinliver ísl. vísindainaður taki málstað
Dana í enskum blöðum eða tímaritum(!);
en líklega mun flestum þykja það rétt-
mæli, sem „Sunnanfari“ segir, að Dön-
um standi næst, að svara fyrir sig sjálf-
ir. —• Ekki síður ókvæða haí'a og ýmsir
Danir orðið, út af grein einni í ameríkanska
tímaritinu „The Ainerican Law reviewu,
með því að þeim þykir prófessor Seymour
1). Thompson frá St. Louis í Bandaríkjun-
um, sem ferðaðist hér á landi sumarið
1891, haf'a borið sér söguna í verralagi,
að því er stjórn þeirra og afskipti af
Islands-málum snertir, enda endar sá
höfundur grein sína með þessum orðum:
„I have not the slightest sympathy for
t.he Danes as a political body, and I
would not shed a tear to see them
swallowed up by Sweden and Gerrnanyu*.
Loks hefir og meistari Carl Kiichler í
Leijizig orðið fyrir gremju ýmsra danskra
blaðarnanna, ut af nokkrum ummælum
hans um báskólamál vort, sem prentuð
voru í vetur í þýzka tímaritinu „Aca-
demische revueu; hefir hr. Kiichler ritað
um mál þetta af mikilli þekkingu, og
stökum velvildarliug til þjóðar vorrar,
og kunnum vér honurn beztu þakkir
fýrir það; hvetur hann Þjóðverja, og aðr-
ar þjóðir, til þess, að styrkja mál þetta
sem öflugast í orði og verki, en lætur
þess jafn framt getið, að frá Danmörku
vilji Islendingar engin samskot þiggja,
rneð því að forstöðunefnd háskóla-sjóðs-
ins álíti það ekki eiga við, jafn báglega
og danska stjórnin hafi tokið því máli;
og það eru þau ummælin, sem dönskum
blaðamönnum inest hafa sviðið; en lítt
mun hr. C. Kiichler hirða uin slíkt.
Umtal það, sem greinar þær, er nú
höfuin vér nefndar, liafa vakið í Dan-
rnörku í vetur staðfesta oss í þeirri skoð-
un, að oss íslendingum sé það einkar
áríðandi, að helztu áhugamálum vorum
sé haldið vakandi í útlendum blöðum og
timaritum, því að annars veit, urnheiin-
urinn, og enda ekki danska þjóðin sjálf,
ekkert um það, livaða gjörræði danska
*) Þ. e.: „Jeg hefi ekki allra-minnsta vol-
vildarþol til Dana, sem politisks þjóðflokks, og
ekki myndi jeg íella eitt tár, þó að jeg sæi
Svíþjóð og Þýzkaland svelgja þk í sig“.
stjórnin, og snöttusveinar hennar, leyfa
sér að beita við vora litlu þjóð.
----ooOjgcsoo--
Njáls-saga.
—c/jc—
A f Njálu er nú út komin útgáfa fyrir
alþýðu á kostnað Sigurðar Kristjánsson-
ar, og vildi jeg óska þess, að hún kæm-
ist, á hvert íslenzkt heimili, þar sem
Njála er eigi til áður. Útgáfa þessi er
rúmar 30 arkir að stærð, að visu nokkuð
sináar, eins og tíðkast helzt of mikið á
Islandi, en kostar einungis 1 kr. 75 aura;
er það lítið verð.
Njála er ein liin fegursta bók, som
til or á islenzkri tungu, þótt talið sé
bæði að fornu og nýju.
Af öllum hinum fornu söguritum vor-
urn eru 2 ágætust, og samin með mestri
snild; annað er Heiinskringla, en hitt er
Njála.
Heimskringla ber af öðrum sögurit,-
um, sökum liinnar frábæru dómgreindar,
er Snorri Sturluson hefir beitt, er hann
samdi hana; hann hefir vegið og athug-
að efnið, fellt það burtu, er iiann ætlaði
ósatt vera, en hitt felldi hann saman i
frásögu, hreina og göfuga. Hann dróg
ákveðin takmörk fyrir frásögn sinni, er
hann vék eigi út fyrir. En sökum alls
þessa urðu konunga-sögur lians meistara-
verk, og Snorri sjálfur jafn snjallur
liinum ágætu sagnariturum Grikkja og
Rómverja.
Njála lýsir betur skapferli íslendinga
og hugsunarhætti á söguöldinni, en nokk-
ur önnur bók. Þar er lýst Njáli Þor-
geirssjmi, er var vitur og fórspár, heilráð-
ur og góðgjarn, hógvær og drenglyndur,
lang-sýnn og lang-minnugur, og lögmaður
svo mikill, að enginn var hans jafningi.
„Hann leysti hvers inanns vandræði, er
á lians fund komu. Svo var liann æru-
kær, að heldur kaus liann að brenna
inni, en lifa við nokkra skömm.
Þar er lýst Gunnari að Hlíðarenda,
„frægðarhetjunni góðuu, er var manna
kurteisastur, liarðgjör í öllu, ráðhollur og
góðgjarn, mildur og stilltur vel, vinfast-
ur og vinavandur. Hann var mikill
inaður vexti, og vænn að yfirliti, sterkur
og allra manna bezt vígur, syndur sem
selur, og „eigi var sá leikur, að nokkur
þyrfti við liann að keppa, og liefir svo
verið sagt, að engi væri hans jafningiu.
Þar er lýst Skarphéðni Njáissyni, er