Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.06.1895, Page 2

114
Þjóðviljinn ungi.
IV, 29
fara mörgum orðum um liana, en að eins
fcaka fátfc eitt fram.
Hrossatað og sauðatað, undan grind-
um, er bezt að bera á að vorinu; einnig
má bera það á strax að vetrinum þegar
rót er þýð. Meðferð á stungutaði til
áburðar veit jeg enga betri en þá, sem
Kristján bóndi í Þúfum heíir. Hann
stingur út að vorinu, undir þann tíma,
sem búast má við framhaldi á gróðri, opt-
ast litið fyrir fardaga. Taðið mylur hann,
heldur smátfc, jafn óðum og stungið er,
mokar því síðan í hauga, og þekur þá.
I þessum haugum lætur hann það vera,
að minnsta kosti viku-tíma. Sóu þurkar
og næðingar hellir hann vatni yfir þá,
en sé vætusamt, þá ekki. Síðan ber hann
haugana á þegar mesti hitinn og gerðin
er farin úr þeim, lielzt í eða undir úr-
komu. Upp af þessum áburði hefi jeg
séð sprottið eitt hið mesta ogbeztagras.
— í Þúfum mun áburður yfir liöfuð vera
haganlega notaður, að þvi sem gerist,
og tún að sama skapi hirt; enda másvo
að orði kveða, að grasið spretti þar upp
úr steinunum. Þessa er skilt að geta
ábúandanum til verðugs lofs. — Ekki
má gleyma að nota ösku til áburðar.
Hún er góð á mýrlenda jörð, og til
undirburðar í raklend flög og moldar-
mikil; i þau er lika ágætt að blanda
skeljum, þar sem þær eru til.
Félagið ætti að gera sér það að reglu,
að halda skýrslu eða yfirlit yfir heyfeng-
inn af öllum nýjum jarðabótum, að
minnsta kosti 3—4 fyrstu árin eptir að
þær eru gerðar. I því ætti einnig að
vera tekið fram, hver árangur hefði orð-
ið af nýjum tilraunum með hirðing og
hagnýting áburðarins. Yfirlit þetta gæti
bæði gefið góðar leiðbeiningar, og aukið
samkeppni innan félags.
Jeg hefi nú drepið á það helzta, sem
nauðsynlegt er að hafa hugfast, viðvíkj-
andi þeim jarðabótum, sem jeg imynda
mér, að félagið vinni helzt að. Ekki af
því, að margir félagsmenn viti þetta ekki,
lieldur hinu, að jeg álít búnaðarmáluin
aldrei haldið of vel vakandi.
Það hefir sýnt sig,-að búnaðar fram-
farir hafa, enn sem komið er, ekki getað
orðið almennar eða stöðugar, nema helzt
■ þar, sem búnaðarfélög hafa þrifizt. Þetta
hafa flestir hinna betri manna sóð, og
því hefir alþingi veitt bændum opinber-
an styrk, til að bæta ábýlisjarðir sinar,
að eins með þvi skilyrði, að þeir ynnu í
félagi. En búnaðarfélögunum ríður á, að
vinna ekki eingöngu vegna fjárstyrksins,
því að margt er það í búnaðinum, sem
borgar sig að bæta, þótt ekki fáist opin-
ber styrkur til þess.
Jeg enda þá línur þessar með þeirri
einlægu ósk, að búnaðarféiag Reykjar-
fjarðarhrepps vinni framvegis að því,
með hyggindum, staðfestu og dugnaði,
að gjöra jarðir hreppsins sein beztar og
blómlegastar, meðlimum sínum og niðj-
um þeirra til gagns og sóma.
Höllustöðum, á kindilmessu 1895.
2000 konur er sagt að stundi iækningar
í Bandaríkjunum, og eru þar af 130 honiöopath-
ar. 70 af konum þessum kafa fasta atvinnu
sem spítalalæknar, og 610 leggja sig einkum
eptir að iækna kvenn-sjúkdóma, 40 eru augna-
læknar o. s. frv. — í Kanada er 1 Iæknaskóli,
sem eingöngu kennir konum læknisfræði; í Banda-
ríkjunum eru aptur á móti 10 slíkir skólar, og
er einn þeirra fyrir komöopatha.
Telefónar hafa verið lagðir úr kirkju einni
í Birmingkam á Englandi í hvert hús í sókn-
inni, svo að sóknarbörnin þurfi ekki að ómaka
sig að heiman, þótt þau vilji hlýða messu.
Einkennilegt gripnsiii'n á prestur einn í
Birmingham. Hann hefir safnað í eitt öllum
„annarlegum“ munum, er hann hefir fundið í
„guðskistu“ kirkjunnar. Meiri hluti safnsins
eru hnappar; þó er þar töluvert af peningum
með götum á, gömlum peningum, sem fyrir
löngu eru gengnir úr gildi, fölskum peningum,
spilapeningum o. s. frv. En þar er líka trúlof-
unarhringur úr gulli, gullkeðja, silfur-hjarta,
og — hlaðin vítis-vél.
Gullstykki hefir nýlega fundizt- í Nýja-Hol-
landi, sem vóg 1800 uncur, og var yfir 111,000
kr. virði.
----o<N>ggOOo--
Kollalmðafundur.
-—o----
Fundur var haldinn að Kollabúðum
í Þorskafirði 6. júní þ. á., og sóttu þann
fund kjörnir fulltrúar úr fiestum eða öll-
um hreppum Strandasýslu, úr 2 eða 3
mestu hreppunum í Barðastrandarsýslu
og úr einum hreppi í Dalasýslu (Saur-
bæjarhreppi), og niargfc manna annað,
bæði karlar og konur, úr nærsveitunum
við fundarstaðinn, svo að alls mun þar
hafa verið saroan komið nokkuð á annað
hundrað manna.
Forseti fundarins var kosinn alþm.
Stf/urðttr Jenssun í Flatey, og fundar-
skrifari síra Arnór Arnason á felli, og
liöfðu allir fundarmenn málfrelsi og til-
lögurótt, en atkvæðisrett höfðu liinir
kjörnu fulltrúar einir.
Fundurinn vildi eindregið haldafram
stjórnarskipunarmalinu í sömu stefnu, eins
og að undan förnu, halda fram háskola-
málina, og leggja árlega nokkuð fó úr
landssjóði i háskólasjóð; gjafsbknir embætt-
ismanna vildi fundurinn afnema, og lœklca
eptirlaun embættismanna, svo sem farið
var fram á á alþingi 1893; frv. um bú-
setu fastakaupmanna vildi fundurinn láta
samþykkja að nýju, hœkka vinfangatoll,
og heimila mönnum að banna innftutn-
ing áfengis með héraða samþykktum; fjár-
ráð giptra kvenna vildi fundurinn auka,
en var að öðru leyti yfir höfuð ekki
hlynntur jafnréttiskröfum kvenna. — Sam-
göngur á sjó vildi fundurinn bæta á þann
hátt, að landssjóður leggði frain fó, til
þess að kaupa 5—6 gufubáta, er gengu
á stærstu fjörðum og flóum landsins.
Nokkur fleiri mál, þýðingarminni,
hafði Og fundurinn til meðferðar; en með
því að fregnir þær, er oss hafa borizt
af fundinum, eru ekki svo ýtarlegar, setn
skyldi, sjáum vór oss eigi fært, að skýra
frekar frá gjörðum hans að sinni.
Allt lærist nánirúsum datt oss í hug, þegar
vér sáum það af synjunar-ástæðum stjórnarinn-
ar, sbr. Stj.tíð. 1894 B bls. 196, að hr. Magnús
landshöfðingi Stephensen er nú líka farinn
að bera alríkis-eininguna dönsku svo heitt fyrir
brjósti, að hann ræður frá að staðfesta lög um
afnám dómsvalds hæztaróttar í ísl. málum, með-
al annars af þeirri ástæðu, að alríkis-einingin
sé þá í voða.
En sltyldi nú annars eklti vera óhætt, að
trúa ráöherranum, dönskum manninum, fyrir
þessari alríkis-einingar varðveizlunni einum, svo
að Magnús gæti sparað sér rétt þær mótbárurn-
ar gegn laganýmælum alþingis?
Trúlegt að visu; en — hitt sýnir þó óneit-
anlega miklu meiri framfarir vorra innlendu
stjórnmálamanna, að vera svona langt komnir
i lærdóminum!
----tast---
Gísli Magniisson á Hliðarenda.
(Eptir Þoevald Thoboddsen.)
(Framhald.) Gísli Magnússon ritar
Worm frá Grliickstad 8. október 1642,
segist vera kominn þangað frá íslandi
og ætli þaðan til Hollands, svo til Eng-
lands og Frakklands til þess að stunda
þar læknisfræði og heimspeki; segir hann,
að Þorlákur biskup Skúlason hafi hvatt
sig til þess, því allir lærðir menn á Is-
landi stundi nú guðfræði, og sæki um
brauð, en engir séu þar í landi, er lagt
hafi stund á stjórnfræði, nó praktisk vís-
indi. — Eptir tveggja mánaða ferð frá
íslandi var Gísli kominn til Amsterdam
6. nóv. 1642, dvaldi þar um stund, og
fór svo til Leiden, ogvar þar til vorsins,
og stundaði lieimspeki og náttúrufræði.
í Leiden segist hann hafa gistingu góða,