Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 17.08.1895, Page 3

'ÞjÓðvjljinn ungi.
143
IV, 36.
að þessi emLættisafsetning var fyrirliug-
uð sökutn framkomu Sk. Th. gagnvart
stjórninni; stjórnin gat þó sannarlega ekki
biiist við því, að Sk. Tli. rnyndi skipta
urn skap, þótt liún flytti hann vestan að,
og austur í Rangárvallasýslu; það væri
hreint og beirit barnalegt af stjórninni.
Þetta tilboð hefði og auk alls þessa
verið lítt aðgengilegt fyrir Sk. Th., þvi
úr þvi að það var framkorna hans gagn-
vart stjórninni, en ekki embættisfærsla
lians, sem bakað hafði honum alla þessa
ónáð hjá yfirboðuruin hans, þá gat liann
búist við, að fá enda á fyrsta árinu í
Rangárvallasýslu sömu sendingu frá
stjórninni, og hann hafði fengið vestur.
Þá væri riú kostnaðarhlið þessa máls,
og væri það sannarlega hart fýrir þjóð-
ina, að verða að bera birðina af því, að
stjórninni, þessari hálf-útlendu stjórn,
ekki hefði líkað við þennan embættis-
mann, ekki af þvi, að hann væri ekki
full-duglegur embættismaður, heldur fyrir
það, að hann sagði skýrt og skorinort
meiningu sína um almenn landsmál, og
afskipti æðstu valdamanna vorra af þeim.
Kostnaðurinn, sem af þessu leiddi fyrir
landsjóð, gæti orðið í háum tölum. Ept-
irlaun Sk. Th. myndu verða, samkvæmt
eptirlaunalögunum, um 1500 kr. á ári,
og lifi hann í 30 ár enn, sem vel er
liklegt, þar sem hann er kornungur mað-
ur, þá yrði eptirlauna upphæðin, sein
landsjóður væri búinn að greiða honum
eptir 30 ár, um 45000 kr., og með rent-
um og rentu-rentum gæti þessi eptirlauna-
upphæð orðið allt að 100,000 kr. Þessar
þúsundir væri teknar úr vasa þjóðarinn-
ar, að henni sárnauðugri, ekki til að full-
nægja neinum skynsamlegum þörfum eða
kröfum, heldnr að eins til að svalaóvild
stjórnarinnar á einstökum embættismanni.
Þetta væri talandi vottui- um, hve vort
politiska óstand væri óþolandi, 0g ólik-
Þgt, að það gæti ekki vakið marga til
alvarlegra lmgleiðinga uin stjórnarfar
vort.
Að svo mæltu skal jeg leyfa mér að
afhenda hinum háttvirta forseta svolát-
andi rökstudda dagskrá:
nUin leið og deildin lýsir óánægju
sinni yfir þejri.j aðferð stjórnarinnar
að svipta Skúla Thoroddsen embætti,
þratt fyrir sýknudóm hæztaréttar, og
þeim kostnaði, sem hún með því liefir
bakað landsjóði, tekur deildin fyrir
næsta inál a dagskránniu.
Dagskráin samþykkt með 6 atkv. móti
5 (hinuin konungkjörnu).
Þess þóttust menn verða varir, að
Mcirjnús landshöfðingi Stephensen var venju
fremur rauður í andliti, og eins og utan
við sig, þó að hann reyndi að herkja af
sér eptir föngum, enda var það óneitan-
lega fremur leiðinleg játning, sem liann
varð að gjöra frammi fyrir þingdeildinni
°g þjóðinni í þessu máli, að verða að
játa, að lausn Skúla Thoroddsen frá em-
bættinu væri politisk ofsókn frá stjórn-
arinnar hálfu, og öll sakamáls-eltingin
frá uppliafi auðvitað að eins liöfð að yfir-
skyni, ef ske kynni, að stjórninni á þann
hátt tækist að dylja þann tilgang sinn,
sem nú er augljós orðinn.
-----ooogjcoo---
Samgöngumálið á þingi.
—rsn—
Samgöngunefndin, sem skipuð var i
neðri deild (dr. Yaltýr, Jens P., Sk. Th.,
Kl. Jónss. og Jón Þór.) liefir borið fram
frv. um kaup á eimskipi og útgerð þess
á kostnað landssjóðs, og eru aðal-ákvæði
þess þau, að á kostnað landsjóðs skuli
kaupa eimskip, er sé að minnsta kosti
600 smálestir (tons) netto að stærð, og
hafi farþegjarúm fyrir að minnsta kosti
60 manns i 1. farrými, og 40 i 2. far-
rými. Allt sé skipið yfirbyggt, og liafi
• að minnsta kosti 11. mílna hraða á sjött-
ungi sólarhrings. Skipinu skal fylgja
litill eimbátur, er nota megi til flutninga
frá og að skipinu á höfnum. Til þess
að kaupa slíkt skip má verja allt að
350,000 kr. — Eimskip þetta á að nota
til millilandaferða og strandferða sam-
kvæmt ferðaáætlun, er farstjóri með ráði
landshöfðingja ákveður. — Kaup á skip-
inu og útgerð þess, skal fulin á hendur
farstjóra undir yfirurnsjón tveggja far-
gæzlumanna, er alþingi kýs í sameinuðu
þingi til tveggja ára i senn o. s. frv.
Um mál þetta hafa orðið mjög lang-
ar og snarpar umræður í neðri deild, og
hefir hr. Trygejvi Gunnarsson bankastjóri
einkum gjört sitt ýtrasta, til þess að
hnekkja framgangi þess, enda virðist
hann helzt vilja láta sameinaða gufu-
skipafélagið danska liafa millilanda- og
strand-ferðirnar á hendi, eins og að und-
an förnu; en fæstir deildarmanna hafa
um það efni verið á sama máli og hann,
en um hitt hefir aðal-ágreiningurinn orð-
ið, livort réttara væri, að landið keypti
skipið, eða reyndi að eins að taka skip
á leigu; spunnust um þetta miklar um-
ræður, og lauk svo, að fellt var, að leigja
skipið, og lögðu þá andvígismenn máls-
ins allt kapp á það, að fá komið inn i
frv. ákvæði i þá átt, að stjórninni skyldi
í sjálfs vald sett, hvort hún vildi heldur
leigja skip eða kaupa; en niðurstaðan
varð þó sú að lokum, að þeir báru hærri
hluta, er kaupa vilja skipið, og var mál-
ið þannig lagað afgreitt til efri deildar
á þingfundi 3. ág. með 14. atkv. gegn
6; en mjög tvísýnt þykir, hver niður-
staðan verður í þeirri deild, líklega helzt
sú miðlunar-stefnan, að „leiga eða kaupa“.
Jafn framt hefir og samgöngunefndin
lagt það til, að til gufubátsferða verði
veittar alls 32 þús. krónur á ári, nefni-
lega 10 þús. kr. til Vestfirðinga-fjórðungs,
10 þús. til Norðlendinga-fjórðungs, 6 þús.
til Austfirðinga- og 6 þús. til Sunnlend-
ina-fjórðungs, og vill hún jafn framt, að
amtsráði Vesturamtsins verði veitt úr
viðlagasjóði allt að 60 þús. króna lán, er
endurborgist. og ávaxtist með 6 °/0 á ári
i 28 ár, enda hafa óskir í þessa átt koin-
ið frain i ýmsum héruðum vestra; og þar
sern hinn árlegi fjárstyrkur, sem ætlaður
er til gufubátsferðanna, er all-ríflegur, og
ekki ástæða til að ætla, að hann verði
minni eptirleiðis, þá geta Vestfirðingar
notað landssjóðs-styrkinn til árlegrar vaxta-
og afborgana-greiðslu, og haft þó 6,400
kr. afgangs til árlegrar útgerðar bátsins.
----OOO^OOO----
Fast hi'ltnishérað vill Jón
Jónsson þm. N.-M. stofna á Seyðisfirði, í
stað aukalæknishéraðsins, sem þar er nú.
Borgaralegt hj(>nal>;iiul.
I neðri deild hefir Kl. Jónsson. borið fram
frv. um borgaralegt hjónaband, að það
skuli leyfilegt, ekki að eins þegar annað
livort lijóna-efna er utan þjóðkirkjunnar,
lieldur og þeim, sem i þjóðkirkjunni eru.
^Vlnnin dómsvalds liæzta-
réttar. Frv. þess efnis er borið upp
í neðri deild af Sigliv. Arnasyni.
Stofnun lagaskóla. Þeir
Þorl. Jónsson og Jón Jakobsson bera upp
frv. um stofnun lagaskóla í efri deild,
og má telja víst, að það frv. verði sam-
þykkt á þinginu, en ekki háskólafrv. að
þessu sinni.
Búseta íastakaupmanna.
Frv. þess efnis, samhljóða frv. því, er
synjað var konungs-staðfestingar i vetur,
er þegar samþykkt i neðri deild þingsins.