Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 29.10.1895, Qupperneq 3

Þjóðvjljinn ungi.
11
Y, 3.
Ef ætti að skýra greinilega frá, livern-
ig sagnafræðinni er farið, og hvernig
hagur hennar er hér í Danmörku, yrði
að rita langt, mál mn það, því aldrei hefir
verið unnið meira í þeirt'i grein, en nú
um síðustu 30 árin, og aldrei liefir hún
komizt á liærra stig hér, en nú. En ef
bera ætti þetta saman við sagnaritun í
öðrum löndum, þá skal þess getið, að
ekki er gott að bera saman fornöld og
nútið, en 19. öldina alla, og enda frá
endurlifnun vísindanna á 15. öld, má hafa
til samanburðar.
Það er fagurt að sjá, hve mikla stund
Danir leggja á eigin sögu sína, og hve
inikið þar hefir verið unnið á síðustu ár-
um. Yfir tuttugu eldri og yngri sagn-
fræðingar stunda hana á vísindalegan
hátt. Eru margir þeirra mjög frægir
menn, og liafa ritað ágæt vísindaleg rit,
og eru enn að vinna að slíkum ritum.
Það þarf eigi annað en að nefna pró-
fessórana Holm, Steenstrup, Erslev, Troels
Lund, rikisskjalavörð A. D. Jörgensen,
skjalavörð 0. F. Bricha, bókavörð Frede-
ricia, dr. Mollerup, Markus Rubin, Carl
Brunn, N. Nergaard 0. fl. (Niðurl. næst.)
-----ooogcoí'-----
f 14. þ. m. andaðist í Reykjavik
Jón Asmundarson Jolin-
sen, fyrrum sýslumaður Sunnmýlinga,
fieddur í Odda á Bangárvöllum 11. des.
1843; voru foreldrar hans Asmundur pró-
íastur Jónsson og Guðrún Þorgrímsdóttir
kona hans. — Hann tók stúdentspróf i
Reykjavík 1863, og lögfræðispróf við
háskólann 1870; var iiann síðan 2 ár
settur sýslumaður, fýrst i Eyjafjarðar- og
síðan i Hunavatns-sýslu, en fékk veitingu
fyrir Suður-Mulasýslu 1872, og gegndi
þvi embætti, unz hann fékk lausn i náð
á síðastl. vori. — Lkkja hans er Þuríð-
ur Hallgrímsdóttir (profasts Jónssonar á
Hólmum).
Heiðursgjaíir úr styrktarsjóði konungs hafa
i ár verið veittar bændunum Magnusi Sigurðs-
syni á Grund í Eyjafirði, og Guðm. Júnssyni á
Miðengi í Grimsnesi, 140 kr. hvorum. — Styrk-
urinn er veittur íyrir framúrskarandi dugnáð í
búnaði.
Sjáfisinorð. Maður nokkur frá Eyrarbakka,
Eirikur Jónsson að nafni, fyriríór sér fyrir
skömmu, drekkti sér í svo nefndri Hólmsá; en
úr sitt, peningabuddu, og nokkuð af íverufatn-
aði, hafði liann skilið eptir snýrtilega á árbakk-
anum.
Skipstrand. 1 norðan-áhlaupinu 3. j). m.
strandaði kaupskipiö „Axel“ í Olafsvik, fermt
að nokkru ísl. varningi. Menn björguðust á
kaðli i land. — Skipið var eign stórkaupmanns
Salomons Davidsen í Khöfn.
Gufubáturinn „Elín“ var seldur á strand-
uppboði 15. þ. m. fyrir 301 kr., og varð Jón
skipstjóri Jónsson i Melsbúsum hæztbjóðandi.
hrukknun. Aðfaranóttina 23. sept. síðastl.
drukknaði maður i Djúpadalsá í Eyjafirði; bann
bét Jónas Jónsson, faðir síra Jónasar Jónasson-
ar, prests i Grundarþingum í Eyjafirði.
I)r. Ehlei s hefi r í grein einni
í 26. nr. „Austra“ svarað ýmsurn aðköst-
um, er hann féklt í islenzkum blöðurn í
fyrra vetur; aukalækninum í Dýrafirði,
hr. Sigurði Magnúsí-yni, svarar hann þar
á þessa leið:
„Loks skal jeg nefna greinina frá
Dýrafjarðar lækninum. Þessi heiðraði
kollega leyfir sér að segja, að hann hefði
þótzt eiga tal við „heiðvirðan mann og
þekktan lækni“, en núsjái hann, að „hon-
um hafi skjátla.zt“. Eg beindi til Sig-
urðar læknis sömu spurningu, sem til
annara embættisbræðra hans á landinu,
hvort syphilis og ParáJysis generalis finnd-
ist i hans umdæmi. Eg sagði honum,
að áform mitt væri að auglýsa árangur
þessarar eptirgrennslunar. Um þetta at-
riði er enginn ágreiningur mögulegur;
það var talað í votta viðurvist. En eg
fyrirgef honum hans hvatvíslegu ummæli,
þar eð eg hefi frétt, að þjóðviljinn þar
í sveit liafi gjört honurn mikinn og slæm-
an aðsúg“.
Dr. Ehlers lýsir því og yfir, að hann
með ummælum sinurn hafi að eins átt
við Þingeyri, og kveðst ekki kasta neinni
rýrð á Þingeyri fyrir það, þó að „syphilis“
hafi þrisvar komið þar fyrir, moð því að
„syphilis11 beri að skoða sem livern anh-
an sjúkdóm, þ. e. eins og sorglegt böl,
en ekki blett eða skömrn.
Bref frá D.júpiim.
22. október 1895.
Þetta sumar, sem nú er að liverfa oss,
liefir verið eitt hið bezta, er menn muna
liér við Djúp. Grasvöxtur góður, nýting
ágæt, og heyskapur hjá almenningi því
í bezta lagi. Nú er Djúpið orðið fullt
af síld, og veiðist hún hvervetna, þar
sem til re3mt er, fiski-afli er all-góður,
°g útlitið því liið bezta. Hér við Inn-
Djúpi ð munu því flestir með betra inóti
undir veturinn búnir. Þeir hreppar þekkj-
ast ur, sem enn eru ekki komnir undir
blautfisksVerzlunarfarganið; er almenn-
ingur þar stórurn birgari undir veturinn
en i blautfisksplássunum. Töluverðan
beinan óhag munu rnargir þeirra, sem
létu hluti sína blauta í fyrra vetur, hafa
haft af þeirri verzlun; eptir því sem sagt
er að utan, eru hlutir þeirra stórum minni,
en hinna, er söltuðu; t. d. hefi jeg heyrt,
að á einu skipi hafi þeir hásetarnir, sem
í fyrra vetur létu blautt, haft 35 "/0 krón-
um minni hlut, en þeir, sem söltuðu.
Þegar svo þar við bætist, að blautfisks-
menn hafa flestir upp jetið allan sinn
afla, þegar hinir fara að taka út á sinn,
þá er ekki að undra, þótt birgðirnar séu
litlar undir veturinn hjá mörgum af
görmum þessum. — En til hvers er að
vera að tala um slíkt? það má segja um
Isfirðinga í blautfiskssölurnálinu, að sjá-
andi sjá þeir ekki, og heyrandi heyra
þeir ekki, né skilja.
Skepnudauðinn i Alptafirði helzt sí-
fellt, og lítur helzt út fyrir, að þorri
bænda verði þar sauðlaus, ef þessu fer
fram; horfir slíkt til stórra vandræða.
Engum blandast hugur um orsakirnar til
þessa faraldurs; ef fénaður kemst i hval-
þjósurnar. hrynur hann jafnskjótt niður.
Sjaldan kvað önnur eins ósköp hafa legið
á fjörunum þar umhverfis fjörðinn, eins og
nú i haust; hreppsvegurinn er víða teppt-
ur af þjósum, svo ófært er mönnum og
hestum,*' og svo er þessi þokkalegi daunn
og dampar, sem fjarðarbúar verða að anda
að sér árið um i kring, af óþverra þess-
um. Suma furðar á því, að héraðslækn-
irinn skuli ekkert á sér bæra, til að ráða
bót á þessum dæmalausa óþrifnaði, sem
þegar minnst varir getur orðið eins ban-
vænn fyrir mennina, eins og liann er
þegar orðinn fyrir skepnurnar. Það má
geta nærri, hvað heilnæmt það er, að anda
að sér loptinu, sem myndast af þe-ssum
ósköpum af rotnuðu hvalþvesti og inn-
ýflum úr hundruðum hvala. En það er
vonandi, að lög síðasta alþingis um hval-
leyfar verði nú staðfest, og þá er líklegt,
að hreppsnefndirnar láti ekki standa á
sér, að frarafylgja þeim. En tjón það.
sem Alptafjörður hefir beðið af því, að
hvalleyfalcgin frá þinginu í fyrra voru
ekki staðfest, er stórkostlegt.
Barnaskólinn í Súðavikurhreppi var
settur 15. þ. m. með 16 börnum; má hann
heita vel sóttur, og myndi þó betur sótt-
ur, ef ekki væru eins bágar ástæður
margra í þeim hreppi, sökurn skepnu-
fellisins. Kennari er hinn sami og að
undan förnu. Kennslueyrir er 12 krónur
fyrir barnið allt skólaárið, eða 7 má.nuði.
Barriaskólasjóður Súðavíknrhrepps er nú
orðinn svo stór, að 5—6 fátækustu börn-
in, er á skólanum eru, get-a fengið fría
kennslu; er sjóður þessi næsta þarfur, og
eitt af mörgum ljósum dæmum þess, hve
miklu samtök og félagsskapur í fjárfram-
lögum getur áorkað, þótt liver einstakl-
ingur sé lítils um megrmgur. Sjóður
þessi er stofnaður af frjálsum samskotum
Súðavíkurhreppsbúa um nokkur ár, og
var orðinn nær því 2000 kr., er liann
var látinn á söfnunarsjóðinn fyrir tveim
árum tæpum.