Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.11.1895, Blaðsíða 2

14
Þjóbvtljinn ungi.
Jiau hér um bil 4 þús. fet ú lengd, og mikln
3-ýmri, en jarðgöng þau, sem nú eru undirfljót-
ið, og grafin voru önnur 1841, en hin 1869.
Kaþólsk trú hefir drjúgum eflzt á síðari ár-
um í þeim löndum álfu vorrar, þar sem möt-
mælenda-trúin er þó talin trú fjöldans, og er
ekki trútt um, að ýmsum helztu skörungum
mótmælenda-kirkjunnar f öðrum löndum standi
nokkur stuggur af.
Nú hafa einnig íslendingar fengið kaþólskan
prest í Reykjavík, og má því ætla, að kaþóisk
trú muni út breiðast nokkuð hér 4 landi, áður
langt um liður. _______
í Englandi, Þýzkalandi og Rússlandi eru
það iög, að engan má jarðsyngja, fyr en 3 sól-
arhringum eptir andlátið; en Frakkar heimta
að eins, að liðnar séu 24 kl.stundir.
Ný log eru fyrir skömmu komin út 4 Rúss-
landi þess efnis, að ríkið tekur að sér ailan til-
búning og sölu áf'engra drykkja, og eiga lög
þessi að koma til framkvæmdar i 8 fylkjum frá
1. júlí næstk., í öðrum 7 fylkjum frá 1. júlí’97,
og 1. jan. 1898 i öllum öðrum héruðum landsins.
Prestaskólinn.
Hann hefir nú fengið sér spán-nýja
reglugjörð í sumar, staðfesta af konung-
inum 13. ág. þ. á., eptir þegnlegum til-
lögum stjórnarráðsins, eins og lög gera
ráð fyrir.
En „ekki eru allar breytingar til bóta“,
og svo er um reglugjörð þessa, að hún
er naumast breyting til batnaðar.
Aðal-nýjungin í reglugjörð þessari er
sem só sú, að kennslu-tíminn, sem eptir
reglugjörðinni frá 30. júlí 1850, sbr. kon-
ungs úrskurð 19. febr. 1872, hefir verið
2 ár, á nú eptirleiðis að vera 3 ar, og
er jafn framt námið og prófið gjört nem-
endunum nokkru örðugra, en áður. •
Breyting þessi er að sjálfsögðu gjör
eptir tillögum kennaranna, og annara
stjórnanda skólans, svo að ekki eru allar
syndir „danskinuma að kenna, og furðar
oss það sérstaklega um forstöðumann
skólans, lector Þárhall Bjarnarson, —jafn
„praktiskan11 mann, og lausan við „hum-
bugu, sem vér álitum hann vera —, að
hann skuli hafa verið breytingu þessari
meðmæltur.
Hver hefir æskt þessara breytinga?
Ekki söfnuðimir, því að frá þeim hef-
ir oss vitanlega engin umkvörtun um
það komið, að prestarnir væru ekki nógu
vel að sér í því, sem þeir eiga að kenna.
Ekki prestar landsins, sem yfirleitt
munu þykjast hafa eytt nógum tíma í
skólalærdóminn, og hafa haft nógu — að
gleyma, að afloknu námi.
Það er því líkast til vilji kennaranna
einna, og annara stjórnanda skólans, sem
þessu hefir valdið.
Og það er nú líka vitaskuld, að guð-
fræðin, með öllum sínum kreddum, marg-
víslegu útskýringum og kynja-kenning-
um, er orðin svo langt mál, að það má
fá sér ineira en nóg til að kenna, ekki
að eins i 3 ár, keldur miklu fleiri.
En þar sem þjóðin er fátæk, prests-
embættin mjög mörg, og yfirleitt ílla
launuð, þá verður að taka tillit til þessa,
°g því er það þungur skattur á þjóðina,
að taka að óþörfu, þótt aldrei só nerna
eitt ár, af starfs-æfi þeirra manna, sem
prestar vilja verða.
Það er líka sannast að segja um guð-
fræðisnámið, eins og um annað embættis-
nám hér og í Danmörku, að innan um
ýmislegt gagnlegt og gott, þá er bland-
að því moldviðri af margvíslegum hé-
góma, sem enga þýðingu hefir fyrir lífið,
og hver maður álítur sér enda gagnleg-
ast að gleyma. eptir að hann er genginn
frá „examensu-borðinu.
Og ætli helzta afieiðingin af lengingu
prestaskóla námstímans verði nú ekki
einmitt sú, að að eins nokkru meira verði
troðið inn í námssveinana af þeim hégóm-
anum, sem helzt mætti án vera?
Úr því sker tíminn; en ótrúlegt þætti
oss það eigi.
Annars er það yfir höfuð fásinna, að
vera að fyrir skipa ákveðinn námstíma
við embættis-skólana, því að sumir læra
það auðveldlega á einu ári, sem aðrir
þurfa mörg árin til, og ætti því hver að
fá að ganga undir prófið, þegar liann
telur sig til þess færan.
Vér orðlengjum svo ekki meira um
nýgjörving þenna; aðrir mega lofa hann,
sem þeim líkar; en það mun sannast, að
ísland fær engu betri prestastótt eptir
en áður; þeir komast nokkru skuldugri
í hempuna, og búið er spil.
----oOO§§OOo-----
Talning; holdsveikra. Öllum héraðslæknum
og aukalæknum 4 Jandi voru hefir i sumar verið
boðið, að byrja svo fljótt, sem auðið er, 4 full-
kominni og nákvæmri talningu á öllum holds-
veikum mönnum, sem í þeirra héruðum eru, og
að hafa lokið þeim starfa fyrir 1. júli 4 því
hcrrans ári — 1898!
Agætt sýnisliorn íslenzks seinlætis!
V, .4
Embættislán til prestakalla. Þau fara senn
að verða færri prestaköllin hér á landi, þar sem
embættistekjurnar ekki eru meira eða minna
veðbundnar um 10—20 ára tíma, og þaðan af
lengur, og færi betur, að haft væri jafnan hæfi-
legt eptirlit með því, að lánum þeim væri alls-
staðar vel varið, því all-þunga byrði leggja þau
sum á tekju-rýr brauð, og lenda optast að meira
eða minna leyti á öðrum, en þeim, sem þau
tóku.
A síðastl. vori hafa þessi prestakalla-lán verið
Jeyfð.
28. maí er prestinum að Halldórsstöðum i
Bárðardal leyft að taka 1200 kr. til 20 ára upp á
Lundarbrekku prestakall, til þess að byggja i-
buðar-hus á prests-setrinu. — S. d. er prestin-
uin að Hofi í Vopnafirði leyft að veðbinda tekj-
ur prestakallsins í 28 ár, fyrir allt að 2800 kr.,
til þess að byggja íbúðar-hús á prests-setrinu. —
5. júní er prestinum í Saurbæ á Hvalfjarðar-
strönd leyft að veðbinda tekjur prestakallsins
um 8 ár fyrir 400 kr. láni til nauðsynlegra að-
gjörða á kirkjunni, þannig, að vextir og afborg-
anir af láninu greiðíst af tekjum prestakallsins,
að svo miklu leyti, sein tekjur kirkjunnar eigi
hrökkva til þess. — 22. júnf er prestinum að
Asum í Skaptártungum leyft að taka 1500 kr.
lán til kirkjubyggingjar, er endurborgist 4 20
árum.
——-—ooojgooo------
„TAíJ.iiðasölc sýnist það ætti að
vera hverju íslenzku blaðiu, — svo skrifar
oss ný skeð einn af merkisprestum lands-
ins —, „að hlakka yfir því, ef stjórnin treð-
ur fjárveitingarvald alþingis undir fótumu.
Þessar og þvílíkar hugsanir hefir „en-
demis-greininu í 79. nr. „ísafoldaru vakið
um land allt.
ísafirði, 6. nóv. ’95.
Tiðarfar hefir verið fremur óstöðugt þessa
sfðustu vikuna, suðvestan rosar með rigningum
og kafalds-hnðum um mánaða-mótin, en norðan-
sveljandi þessa síðustu dagana.
Hkiittskyldar atvinnu-tekjur verzlananna hér
1 kaupstaðnum hafa um almanaks-árið 1894,
samkvæmt tekjuskatts-skránni, verið taldar eða
áætlaðar, sem hér segir: i
Verzlun A. Asgeirssonar . . • 9000 kr.
----Leonh. Tang’s . • • 7000 —
---- L. A. Snorrasonar . . 3000 —
---- S. H. Bjarnarsonar. . 2000 —
----Árna Sveinssonar . . 1200 —
---- Magn. Árnasonar . . 1200 —
Aflabrögð hafa nú síðustu dagana, sem róið
hefir verið, verið noltkvu tregari, en áður, hér
við Djúpið. enda þótt síld hafi verið beitt, og
stafar það að líkindum mest af ótíðinni.
í Önundarfirði hefir í haust verið all-góður
afli, enda befir þar og fengizt nokkuð af sfld í
lagnet.
Eins og að undan förnu tekur undir-
rituð stúlkur frá nýári til aprilloka næstk.,