Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 20.12.1897, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (miunst
48 arka) 3 kr.; erlemlis
4 kr., og í Ameríku doll.:
1,20. Borgistfyrirjúní-
mánaðarlok.
r
'I—
SjÖUNDI ÁE8AN UUE,
RITSTJÓBI: SKÚLI THORODDSEN.
M 13.
ÍSAFIKÐI, 20. DES.
Uppsögn skrifleg, ó-
gild nem,a komin sé til
útgefanda fyrir 30. dtig
júnímánaðar.
18 9 7.
Horfur.
i.
Ef rnarka skyldi glarnur blaða þeirra.,
sem gjörzt liafa formælendur þess flokks,
er í sumar gerðist til þess að ónýta stjórn-
bótatilraunir síðasta þings, þá mætti telja
útsóð um það í bráðina, að viðunanlegar
lyktir fengjust á stjórnarbótamálinu.
Að vísu er hér atlmgandi, að þeir
lifa opt lengst, sem með orðum eru vegn-
ir, og þótt persónulegar árásir, ósæmi-
legar getsakir, sleggjudómar og stóryrði,
geti vilt einstöku fáráðlingum sjónir í
svipinn, þá spillir slík aðferð, er frá líð-
ur, mest fyrir sjálfri sér.
Öðrum vopmUn hefir að kalla hingað
til ekki verið beitt gegn stjórnbótatil-
raunum meiri hlutans i efri deild, og
minni hlutans i neðri deild, á siðasta
þingi.
Eari nú svo, að okki verði umtalsmál,
að fá lögleiddar þær breytingar á stjórri-
arskránni, er stjórnin tjáði sig fúsa að
fallast á i sumar, annaðhvort af þvi, að
hún kippir að sér hendinni, er þessi til-
boð hennar voru að vettugi virt, eða þá
af því, að þeir menn ráða mestu á næsta
þingi, sem í sumar tókst að eyðileggja
þetta mál, þá er vert að athuga, hvernig
horfurnar eru á næsta þingi.
Þeir voru 18, 5 í efri deild og 13 i
neðri, er ekki vildu lofa kjósendum að
láta uppi álit sifct með nýjum kosningum
á stjórnbótatilboðum stjórnarinnar. 13
þessara þingmanna, 3 i efri deild, en 10
í neðri, vildu að vísu ganga að þessum
tilboðum, og greindi því ekki á um ann-
að við samkomulagsmenn, en að þeir
vildu tengja það ákvæði (ríkisráðsfleyg-
inn) við breytingarnar, sem gjörði það
að verkum, að allfc málið lilaut að ónýt-
ast. Þegar þeim ekki tókst að keyra
þann fleyg inn i frumvarpið í neðri
deild, felldu þeir það.
Væri nú öllum þessum 18 það mikið
áhugamál, að fá sem ailra fyrst fram-
gengt verulegum umbótum á stjórnarfari
voru, og væri þessi 1S manna ílokkur
vel og þéttskipaður utan um víst og á-
kveðið programm í sjálfstjórnarmáli voru,
þá mætti búast við, að hann á næsta þingi
beitti sér með alvöru og samheldi lyrir
þvi prógrammi sínu. — Horfurnar væru
þá ekki að því leyti sem verstar, að þá
mætti búast við, að þingið gerði annað
við sjálfstjórnarmálið, en að rifast um
það allan þingtimann, og drepa það svo
i þinglok, eins og á síðasta þingi.
En því er ekki að heilsa.
Þótt þessir 18 menn gætu orðið sam-
talca í því í sumar, að eyðileggja sam-
komulag þingsins og stjórnarinnar, þá
voru þessi samtök alls ekki sprottin af
því, að þessir menn hefðu samlagað skoð-
anir sínar í sjálfstjórnarmálinu, og stæðu
því sem einn maður undir sjálfstjórnar-
merki Islands.
Meðal þessara 18 voru þingmonn, sem
um langan aldur hafa verið liinir mestu
andstæðingar i stjórnarbótamálinu, Bened.
Sveinsson og Tryggvi G-unnarsson. Með-
al þeirra voru þingmenn, sem jafnan
hafa staðið framarlega í endurskoðuninni,
meðal þeirra voru þingmenn, sem jafnan
liafa verið hálfvolgir og liikandi i endur-
skoðunarmálinu, og enda stundum í fjanda-
flokki þess, og meðal þeirra voru loks
þingmenn, er haft hafa það orð á sér, að
þeir skildu mjög lítið i stjórnarskrármál-
inu, og yrðu því að sigla i kjölfar sér
greindari manna, sem bezt tök hefði á
þeim i þann og þann svipinn.
Hér kennir því sannarlega margra
grasa, • og eins má segja um skoðanir
þeirra á stjórnarskrármálinu á siðasta
þingi.
Sumir þeirra vilja helzt bera upp
gamla frumvarpið óbreytt, og fá enn þá
eitt, árangurslaust aukaþing. Það, sem
aptraði þeim, var, að þeir höfðu ekkert
fylgi til þess, hvorki hjá þjóð né þingi.
Aðrir þeirra vildu ekki iieyra þetta
frumvarp, svo ílla var þeim við það, og
alla. endurskoðun, er á þvi væri byggð.
Þá voru þeir, sem einungis vildu
auka vald landshöfðingja, og láta þar
við lenda.
Og að síðustu má nefna þá, sem skipa
vildu nefnd af Islendingum og Dönum(0,
til að bræða saman stjórnarskrá lianda
Islahdi.
Af þessu sézt, að það er ekki glögg,
afmörkuð og ákveðin grundvallarskoðun
á sjálfstjórnarmáli íslands,. er í sumar
sameinaði allt i einu þessa 18 andstæð-
inga og einstæðinga gegn stjórnarbóta-
tilboðum þeim, er lágu fyrir þinginu. —
I einu eiga skoðanir þeirra þó sam-
merkt.
Hverri þeirra, sem þingið hefði fylgt
i meðferð stjórnarskrármálsins, þá gat
ekki verið von um nokkurn árangur í
bráðina. Þær mættust allar i því, að
láta allt sitja við sama um óákveðinn
tíma. Þar skildi þá við hina, sem strax
vildu fá þær umbætur á stjórnarskránni,
sem fengizt gátu, þótt allt ferrgist ekki
í eihu. ‘ '
Hvaða vonir getur þjóðin nú byggt
á þessum þingmönnum á næsta þingi,
ef þeir ráða lögum og lofum i stjórnar-
skrármálinu, og hvernig lízt yður á blik-
una i sjálfstjórnarmáli yðar, íslendingar?
Að öllum líkindum verður saga stjórn-
arskrármálsins í stuttu máli þessi:
Einn flokkurinn vill halda áfram end-
urskoðuninni. Annar vill leggja árar
í bát.
Endurskoðunarmennirnir vilja sumir
taka upp gamla frumvarpið óbreytt, sum-
ir vilja breyta þvi, aðrir koma með nýtt
frumvarp, enn aðrir senda þingsályktan,
og einhverjir láta sér ef til vill nægja
með ávarp.
Svo verður rifist fram og aptur, og
málið að lokum annaðhvort drepið eða
óútrætt. Sama sagan og 1897. Fé lands-
ins eytt til ónýtis, tími þingsins van-
brúkaður, og allt situr við sama öfuga
og óþolandi stjórnarfarið.
Þeim, sem enga stjórnarbót vilja, er
vissulega skemmt með þessum leik þing
eptir þing, en i augum þeirra, sem al-
varlega þrá stjórnarbót, er slíkur leikur
sannkallaður sorgarleikur.
Sigurour Stefánsson.
----ooojjjjooo- -
(bliufídl, — eldur uppl. Slöan í öndverðum
f. m. hefir öðru livoru orðið vart öskufalls í
Skaptafells-, Rangárvalla- og Arnessýslum, svo
að snjór lietir orðið móleitur, og fó orðið kol-
ugt um munn og liöfuð. — Öskufall þetta staf-
ar auðvitað af eldgosi, en ekki vita menn enn
gjörla, hvar eldur muni uppi, nema hvað helzt
er gizkað á, að það muni Dyngjufjöllum, eða
einhvers staðar í Vatnajökli.
Embættaveitingar. 26. okt. siðastl. heíir
konungur veitt yfirréttarmálfærslumanm Gísla