Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.04.1900, Blaðsíða 2

54
ÞjÓðviljinn.
að Gatac.re, einn af herforingjum Breta,
hafi farið ófarir nokkrar fyrir Bóa-for-
ingjanum Olivier, hjá stað þeim, er Bethulíe
er nefndur, og annarar orustu er getið
við Lobatzí, þar sem Búar höfðu miður.
Um 16 þús. særðra og sjúkra manna
er mælt, að nú muni liggja á sjúkra-
húsum í Suður-Afríku.------
í Brasilíu varð ný skeð uppvíst
um samsæri, er stefndi í þá átt, að taka
Campos Sálles forseta höndum, og koma
konungsveldi á fót. — —
Á Tyrklandi er ný skeð látinn
Osman pascha, 63 ára, er frægur var af
viðureign sinni við Rússa í orustunni
við Plewna.-------
Á Indlandi andaðist í Kalkútta að-
faranóttina 18. þ. m. W. S. A. Lockhart,
aðal-foringi brezka herliðsins þar í landi
Hungurneyðin er fremur að aukast
þar í landi, og sagt, að nú séu nær
5 milj., er þar lifa upp á stjórnarkost.
Pestin hefur gjört vart við sig í
San Francisko og nokkrum borgum i
Australiu. — —
I bænum H a m m e í Austur-Flandern
er verkfall meðal vefara, og brutust 2
þús. þeirra ný skeð inn í bakarabúðir,
rupluðu þar og skemmdu. — —
Stefanía krónprinsessa, ekkja Rud-
olphs krónprinz í Austurríki, giptist 22.
þ. m. ungverskum greifa Lonyay að nafhi,
og er sagt, að íöður hennar, Leopold
Belga konungi, só lítið um þann ráða-
hag hennar gefið, og hafi haft í hótun-
um, að svipta hana árstillagi, er hún
hefur notið til þessa. —
Kaupmannahöfn 3. apríl 1900.
Sama kalza-tíðin, sem hér hefur
verið, siðan á nýjári, helzt enn, og þyk-
ir því Dönum sumar-koman dragast
nokkuð lengi. -— Influenzan, sem hór hefur
gengið, er þó talsvert í rénun, þó að
mikið vanti enn á, að hún só um garð
gengin. — Sú pest hefur annars í vetur
eigi að eins gengið á Norðurlöndum,
heldur hafa verið mikil brögð að henni
á G-rikklandi og Italíu, og voru veikindi
þessi aðal-orsökin til þess, að Leo páfi
gaf ítölum undanþágu frá því, að „sitja
í fóstunni“, því að saltfiskurinn þykir ekki
sem beztur sjúkra kostur. — Megum vér
íslendingar því óska, að slíkar pestir
verði þar eigi opt á ferðinni um föstu-
timann, svo að eigi felli þær smáfiskinn
og ísuna í verði, eins og að þessu sinni
átti sór stað. -
Hóðan úr Danmörku er þeirra tíð-
inda helzt að geta, að bæjarfulltrúakosn-
ingar fóru fram hér í Kaupmannahöfn
27. f. m., og voru eintómir vinstrimenn
og socialistar kosnir, svo að nú sitja í
bæjarráðinu: 15 vinstrimenn, 12 social-
istar, 3 framsóknarmenn, og að eins 6
hægrimenn; en allir þeir (9), er frá fóru,
voru hægrimenn, og fengu þeir nú eng-
um sinna manna komið að.
Allt er enn í óvissu um það, hvaða
stjórn kemur til valda í Danmörku, er
Æomwy-ráðaneytið fer frá, sem búist er
við, að verði i þ. m., um eða eptir pásk-
ana. — Ymsir hægrimenn vilja ógjarna
missa völdin; en meinið er, að ekki hef-
ur enn tekizt, að finna nýtt hægrimanna-
ráðaneyti, er hafi atkvæða-afl í lands-
þinginu, þar sem hægrimenn eru orðnir
mjög sundurþykkir sín á milli, og vilja
sumir, að vinstrimenn fái nú að reyna
sig. Nú síðast segja blöðin, að lands-
þingismaður Hannibal Sehested greifi só
að reyna, að koma nýju hægrimanna-
ráðaneyti á laggirnar, en talið mjög
hæpið, að það takist, með því að enginn
hefur enn fengizt, til að taka að sér stjórn
her- og flota-mála, af því að fólksþingið
var mjög spart á fjárveitingar til hersins
og flotans. — En það ber flestum saman
um, að þó að hægrimönnum takist að
mynda ráðaneyti að þessu sinni, þá
só að eins „tjaldað til einnar nætur“, með
þvi að slíkt ráðaneyti hljóti frá að fara
að vetri. —
Látinn er ný skeð (31. marz) Severin
Abrahams Jeikhússtjóri, og 29. marz Oott-
fred Bubin víxlari, báðir nafnkunnir
menn í Danmörku. —
Frá Svíþjóð er þeirra tíðinda að
geta, að 31. marz var hryllilegur glæpur
framinn i héraði því, er Hörja nefnist.
— Alþýðuskólakennari einn, er þar bjó,
mikilsmetinn, oddviti sveitarnefndarinnar,
og sparisjóðsstjórnandi, drap sjálfan sig
og 4 börn sín. — Hafði hann misst konu
sína síðastl. haust, og áttu þau hjónin
þá 9 börn á lífi; voru 2 þeirra í dvöl
annars staðar, en 7 heima hjá föðurnum,
og var efnahagur hans svo bágborinn,
að hann hafði gripið til sparisjóðspen-
inganna, og bjóst við, að verða þá og
þegar tekinn fastur. Kallaði hann þó
börn sín sjö inn til sín, tók sjálfur inn
blásýru, og gaf börnunum líka. Tvö
börnin höfðu þó komizt hjá að taka inn
eitrið, en 4 dóu, sem fyr segir, og eitt
lá fárveikt, er siðast fréttist. —
í Noregi hefur verið mikið þjark,
út af því, að Nysom ríkisráð hafði keypt
hús eitt í Kristjaniu, til þess að auka
húsakynni fréttaþráðarstöðvanna, en ekki
gætt þess, að leita áður samþykkis stór-
þingsins. — Kom svo, að Steen ráðaneyt-
isforseti lýsti því yfir, að allt ráðaneytið
myndi þegar víkja úr völdum, ef stór-
þingið samþykkti eigi kaupin, og lýsti
yfir fullu trausti til stjórnarinnar, og fór
þá svo, eptir fleiri daga umræður, að
stórþingið samþykkti kaupin með 63
atkv. gegn 51, og vottaði stjórninni
traust sitt. — —
Afríku-ófriðurinn. 28. marz
vildi Búum það mikla óhapp til, að aðal-
herforingi þeirra Joubert andaðist, eptir
nokkurra daga vanheilsu. — Hann var
vara-forseti lýðveldisins, og hafði reynzt
ágætur hershöfðingi, svo að Búum var
hinn mesti söknuður að fráfalli hans,
ekki sízt eins og á stóð. — Við jarðar-
fór hans, sem fór fram í Prætoriu, höfuð-
borg Transvaals, skipaði Kriiger forseti
mann þann, er Botha nefnist, til aðal-
hershöfðingja, og mæltist sú ráðstöíún
XIV, 14,—15.
afar-vel fyrir, þvi að enda þótt Botlia só
enn ungur að aldri, að eins 36 ára, hef-
ur hann þegar sýnt mikla herkænsku og
dugnað í ófriði þessum, og þakka Búar
honum meðal annars sigurinn við Colenso,
þvi að Joubert var þá veikur, svo að Botha
gegndi þá hershöfðingjastörfum i forföll-
um hans.
Eins og fyr er frá skýrt, hugðist
Rbberts hershöfðingi hafa Oranje-friríkið
i hendi sór, er hann var seztur að í
Bloemfontain; en nú mun hann farinn
að sjá, að svo er þó ekki.
Það var mikið látið af því í enskum
blöðura um tíma, að Búar i Oranje-frí-
ríkinu hefðu brugðizt vel við þeirri á-
skorun Róberts hershöfðingja, að láta
vopn sín af hendi, en síðar hefur það
komizt upp, að þeir hafa gabbað Breta
á þann hátt, að skila þeim að eins ónýt-
um byssuhólkum, og reynast ótryggir i
hvivetna, enda hefur Stejn forseti látið
það boð út ganga, að hver borgari, sem
eigi vilji berjast með löndum sínum, eða
liðsinni Bretum, verði tafarlaust skotinn,
sem landráðamaður.
Roberts hershöfðingi situr því enn í
Bloemfontain, og hefur eigi séð sér fært,
að leggja af stað til Prætoriu, þvi að ein-
att er að verða vart við Búa-hersveitir
hór og hvar i grennd við Bloemfontain,
sem eyðileggja fróttaþræði, reyna að
hepta vista-aðflutninga, eyðileggja aðal-
vatnsbóJ borgarinnar o. s. frv.
Ekki hefur Bretum enn tekizt, að
leysa Mafeking úr umsátri, svo að búist
er við, að sú borg verði nú að gefast
upp fyrir Búum þá og þegar.
Ymsar hafa smáorustur orðið með
Bretum og Búum i grenndinni við Bloem-
fontain, og ýmsir haft betur, en einna
markverðastar þeirra eru orustan við
Brandfort 29. marz, og orustan við
Tabanchu 31. s. m. — Við Brandfort var
barizt frá kl. 11 f. h. til myrkurs, og
varð mannfall nokkurt af beggja liði, og
veitti Búum betur, þótt þriðjungi færri
væru, en fjandmenn þeirra; en þá kom
Bretum til hjálpar nýtt lið, svo að 7—8
voru um hvern Búa, og urðu þeir þá að
láta undan síga. — Við Tabanchu höfðu
Búar aptur á móti sigur, og biðu litið
manntjón, en Bretar misstu um 350
rnanna, 7 fallbyssur og 200 flutnings-
vagna. —
Brezka stjórnin hefur nú sent Cronje
hershöfðingja og 500 af mönnum hans
til eyjarinnar St. Helena, og hefur það
mælzt mjög ílla fyrir í Capnýlendunni,
því að Búar voru margir veikir, og eru
alveg óvanir sjóferðum. — Hafði og
stjórnandi Capnýlendunnar lagt eindregið
á móti því, en brezka stjórnin sinnti eigi
fortölum hans.
Sagt er, að Chamberlain ráðherra hafi
nú fast i huga, að reyna að tengja brezka
rikið betur saman á þann hátt, að ný-
lendur þær, er sjálfstjórn hafa, sendi full-
trúa á ríkisþing, er háð só í Lundúnum,
og eigi það þing um þau málefni að fjalla,
er ríkið varða í heild sinni. — Þessu