Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.04.1900, Blaðsíða 6

58
Þjóðviljinn.
XIV, 14.—15.
Urn sama leyti sleit „Poseidon“, fiskiskip
Arna Sveintsonar kaupmanns á ísalirði, upp á
Stykkishólmsliöfn, rak inn í Brokey, og hrotn-
aði þar. — Skipstjóri var Jens Jóhannsson á ísa-
firði, og komust skipverjar allir lifs af. — Skip
þetta hafði íagt af stað héðan af ísafirði í önd-
verðum marzmánuði, til þess að sækja sjómenn
þangað suður.
Skip þessi kvað öll hafa verið i sjóáhyrgð,
en skaðinn samt auðvitað taisverður fyrir eig-
endurna.
Snæfellsnessýslu, Ólafsvík, 14. apríl 1900:
„Tíðarfar heíur í vetur verið svo ágætt, heeði
til lands og sjóar, að elztu menn muna ekki
þvílikt. — l’rá nýjári mún hlutatala i Ólafsvik
vera orðin helmingi hærri, en í hverju meðalári,
og þakka menn aflann mikið ishúsinu, sem
fram eptir öllum vetri gat miðlað öllum síld til
heitu. Eiga þeir Björn kaupmaður Sigurðsson,
og verzlunarstjóri hans Einar Markússon, lof og
þakkir skilið fyrir það, að hafa komið á fót
jafn þarflegri stofnun, og er vonandi, að íshús-
félagið eigi langa og hlessunarrika framtíð fyrir
höndum.
í gær var hér, að aflokinni guðsþjónustu-
gjöið, haldinn í þinghúsi voru einhver hinn
fjölmennasti fundur, sem þar hefur verið hald-
inn. Yar fyrst rætt um prestteknafrumvarp
þeirra síra Jens Pálssonar og síra Einars Jónsson-
ar, er fram kom á síðasta þingi, og var fund-
urinn því frumvarpi mjög hlynntur, en vildi
þó gera á því þá hreytingu, að ákveðin væri
föst horgun fyrir tækifærisræður presta. — Sum-
ir vildu þó, að sporið væri stigið fullt, afhenda
landssjóði öll prestsetur og kirkjujarðir, og
launa prestum að öllu leyti úr landssjóði. Auka-
tillögu þessari voru þó nokkrir ósamþykkir, og
vildu hinir þá eigi, að hún yrði frumvarpinu
að fótakefli.
Þá var og rætt um stofnun ekknasjóðs fyr-
ir Neshrepp innan Ennis, og lög samþykkt fyr-
ir sjóðinn, er að mestu voru sniðin eptir lög-
um ekknasjóðs Beykjavíkur frá 1896. — Á fund-
inum gengu þegar 85 menn í félag, sjóðinum
til styrktar, með 2 kr. árlegu tillagi hver. —
Flestir formenn, er á fundinum voru, höfðu og
góð orð um það, að taka málið að sér, og
styrkja það með fiskgjöfum og þvílíku. í
stjórn voru kosnir: sira Helgi Arnason, um-
hoðsmaður Einar Markússon og verzlunar-
maður Guðbrandur Þorkelsson. — Frjóvanga til
sjóðs þessa lagði etazráð Glausen. er hann var
kaupmaður í Ólafsvík, með 400 kr. gjöf; en því
miður var gjöfin fyrstu árin ekki einu sinni
látin ávaxtast, en vextirnir látnir hverfa inn í
hreppssjóðinn, og urðu þannig eyðslufé. En nú
hefur hreppsnefndin lofað, að endurgjalda sjóðn-
um vextina með 20 kr. tillagi á ári, jafn lengi
og hreppurinn naut vaxtanna. Er vonandi, að
margir verði til þess, að fylgja lofsverðu dæmi
ísfirðinga, og styðji jafn nytsamt fyrirtœki,
sem þetta“.
Eptirmæli.
Hinn 30. f. m. andaðist í Bolungar-
vík, eptir stutta legu í lungnabólgu,
Baldvin Jónsson, fyrverandi bóndi á
Strandseljum í Ögursveit. Baldvin sál.
var fæddur í Svansvík í Vatnsfjarðarsveit
25. febrúar 1847. Foreldrar hans voru:
Jón bóndi Auðunnsson og Kristín Ilun-
ólfsdóttir, prests Erlendssonar frá Brjáms-
læk. Hann ólst upp hjá foreldrum sínum.
Arið 1874, 10. október, gekk hann að eiga
Halldóru Sigurðardóttur frá Hörgshlíð;
byrjuðu þau búskap á Látrum í Vatns-
fjarðarsveit, og bjuggu þar eitt ár, en siðan
8 ár í Botni í sömu sveit. Árið 1880
fluttust þau búferlum að Strandseljum í
Ögursveit, og bjuggu þar þangað til 1886,
er þau fluttust að Laugabóli; þar bjuggu
þau í 4 ár, og fluttust þá aptur að Strand-
seljum, og bjuggu þar, unz Baldvin heit-
inn brá búi vorið 1897, og fluttist i hús-
mennsku að Þórðareyri við Skötufjörð,
þar sem hann dvaldi það, sem eptir var
æfinnar. Baldvin heitinn var maður mjög
vel látinn af öllum, er einhver kynni
höfðu af honum; var hann stakt ljúf-
menni, og kom hvervetna fram til góðs.
Öll þau ár, er hann bjó í Ögursveit, var
hann þar í merkari bænda röð; hann var
dugnaðarmaður til lands og sjóar. Heimili
þeirra hjóna var eitt hið mesta góðgjörða
og gestrisnis heimili. Baldvin heitinn
var hinn bezti húsbóndi og heimilisfaðir,
og ávann sér elsku og virðing allra
heimilismanna sinna. Þeim hjónum varð
7 barna auðið, og dóu 3 af þeim ung, og
uppkominn son sinn misstu þau i sið-
astliðnum janúarmánuði. Börnum sínum
var Baldvin heitinn mjög góður faðir.
Hann var um mörg ár í sveitarstjórn
Ögurhrepps, og kora þar, eins og annars
staðar, vel fram. Hann var í stuttu máli
nýtur og góður drengur.
Hinn 2. þ. m. andaðist að Eyri við
Seyðisfjörð óðalsbóndi Guðmundur Bárð-
arson, nær áttræður að aldri, er þar hefur
búið 44 ár. Guðm. sál. var fæddur að
Hóli i Bolungarvík 12. júni 1820. Hann
missti toður sinn ungur, og um tvítugs-
aldur gjörðist hann fyrirvinna hjá móð-
ur sinni, sem var fremur fátæk, og hafði
ómegð töluverða. Þá þegar þótti hann
bera af flestum ungum mönnum að fyr-
irhyggju og dugnaði. Veitti hann búi
móður sinnar hina beztu forstöðu, svo
hún kom börnum sínum vel upp. Tæp-
lega tvítugur að aldri gjörðist hann for-
30
Þeim er það full kunnugt, að fyrir nær 300 árum,
gerðust hér þeir viðburðir, sem svo voru hræðilegir, að
sliks eru, sem betur fer, fá dæmi í sögu hinna menntuðu
þjóða.
Árið 1608, á fögrum vormorgni, sat greifafrúin
Elísabeth Nadasdy, er komin var af hinni nafn-
frægu Bathory fursta-ætt, í dyngju sinni, er skreytt var
eptir þeirra tíma tízku.
Frúin hafði hallað sér í hægindastól, er gjörður var
úr útskornum eikarviði, og mátti sjá það á svip hennar,
að vel lá á henni.
í herberginu voru háir bogagluggar, og hékk stór
spegill á milli þeirra, er blasti svo við frúnni, að hún
gat séð sjálfa sig í honum, þar sem hún sat.
Frúin var svo búin, að hún var í þunnum silki-
morgunkjól, og lét hun fæturna hvila a hnakkanum a
gríðar-stórum hundi, er lá þar fram á lappir sínar á
bjarndýrsfeldi.
Hárið, sítt og hrafnsvart að lit, lét hún smjúga
gegnum greipar sér, rétt eins og hefði hún í hyggju, að
gjöra þessa mjúku lokka enn inýkri.
Fyi aptan hana stóð herbergisþernan, ung, blóm-
leg og fögur.
Hún var að koma fagra hárinu frúarinnar í fléttur.
Greifafrúin hafði til að bera þessa glæsilegu fegurð,
sem fremur er lagið að vekja aðdaun, en skapa sanna ast.
Henni var það lagið, að hrífa menn í svip, en ekki
hitt, að vekja þenna hreina og innilega kærleika, sem
varir alla æfi.
í augnaráði hennar lýsti sér eigi þessi ósegjanlega
blíða, er hyllir menn, svo sem ómótstæðilegt töfra-afl,
31
heldur mátti segja, að hún seyddi menn til sín með
sams konar afli, er felst í tilliti nöðrunnar, er hún
neyðir smáfuglana til þess, að leita dauðans í návist
sinni.
Stefanía, herbergisþerna greifafrúarinnar, var
frúnni mjög ólík.
Hún var nett og grannvaxin, og með því að hún
var allt að þvi tíu árum yngri, en frúin, var hún enn í
fullum æskublóma.
Hár hennar, sem að vísu var hvorki eins mikið
né þykkt, sem hár húsmóður hennar, glitraði með gulln-
um ljóma.
Augun voru skær, og blá, sem heiður himinn, og
yfir henni hvíldi enn barnsleg feimni, er gjörði hana svo
ósegjanlega aðlaðandi.
Elísabeth virtist vera sköpuð, til að drottna, en
Stefanía á hinn bóginn til hins, að gjöra aðra sæla.
Hallarfrúin, sem var drambsöm að upplagi, hafði
þegar nm langa hríð, þótt lítið á bæri, litið öfundaraug-
um til þessarar uppvaxandi blómarósar.
Hún fann, að Stefanía varpaði skugga á sjálfa
hana, og duldist það heldur eigi, að æskublómi sjálfrar
hennar myndi þegar á förum, hvernig sem hún reyndi
að halda honum við.
Enn þá var greifafrúin að vísu fallegasta konan á
Ungverjalandi, þótt margt só þar um fríðar snótir.
Og síðan hún missti mann sinn, hafði hún litið
ýmsa hinna rikustu og voldugustu Ungverja andvarpandi
við fætur sér.
Æðstu aðalsmenn landsins voru enn að leita ráða-
hags við hana, og töldu sig sæla, ef þessi dutlungafulla