Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 28.01.1902, Page 4

16
Þjóðyil jin.n.
XYI, 5.-6.
Ólafsdals-skólinn.
Jeg hefi tvisvar farið þess á leit við
amtsráð Vestur-amtsins, að það keypti af
mér Ólafsdal, með tilheyrandi jörðum og
húsum, og tæki að sór skólann í Ólafs-
dal að öllu leyti. Amtsráðið hefir að vísu
synjað þessari málaleitan í hvorttveggja
sinn, og ályktaði í síðara skiptið, að
skólinn verði að ieggjast niður vorið 1902,
þar eð ráðið „með engu móii sjái sér fœrt,
að leggja svo þunga byrði á amtið, sem því
vœri samfara, að kaupa skólannu. Þetta
sagði ráðið á fundinum 17. júní í fyrra,
og sýndist málið þar með útkljáð.
En siðan hafa þau atvik komið fýrir,
sem amtsráðið bjóst ekki við, og sem
valda því, að málið verður tekið til í-
hugunar á ný.
Það hafa kornið áskoranir til amt-
manns úr 3 eða 4 sýslum amtsins, um
það, að skólinn verði keyptur, og honum
haldið áfram. Svo hefir alþingi boðið
í'rara 10,000 kr. styrk til kaupanna, og
síðan lagt skólanum vanalegan ársstyrk
í fjárlögunum um næstu 2 ár. Á öllu
þessu má sjá, að margir Vestfirðingar
vilja halda skólanum áfram, og að al-
þingi álítur óráð, að leggja hann niður.
Svo mikið óráð virðist þinginu niður-
lagning skólans vera, að það teiur sér
skylt, að hlutast til um málið, þó að
engin beiðni liggi fyrir frá amtsráðinu.
Af framan rituðum ástæðum befir amt-
maður nú ákveðið, að málið skyldi leggj-
ast fyrir amtsráðið á ný, en ræðast fyrst
á sýslufundum. —
Út af ályktu n amtsráðsins hafa spunn-
izt nokkrar umræður í blöðunum, og hefi
jeg engan þátt tekið í þeim til þessa.
Jeg vil nú þakka öllum þeirn, sem talað
hafa máli Ólafsdals-skólans, og um leið
leyfa mór að fara nokkrum orðum um
málið, áður en Vestfirðingar útkljá það
til fulls. —
Til skamms tíma hafa margirímynd-
að sér, eins og amtsráðið, að kostnaður-
inn af skólakaupum, og skólahaldi fram-
vegis, verði afar- mikill, enda áttu menn
þá ekki von á neinum styrk til kaup-
anna. Þar að auki hafa víst fæstir at-
hugað það, að skólinn verður ekki lagður
niður kostnaðarlaust.
A greinum Guðjóns alþingismanns,
(sjá „ísafold“), hafa menn nú séð, að
niðurlagning skólans kostar einnig pen-
inga. —
Menn munu þó telja það sjálfsagt, að
kostnaðarsamara verði að kaupa skólann,
og halda honum áfram, en að leggja
hann niður. —
Menn munu ekki ímynda sér, að hvort-
tveggja geti orðið jafn dýrt.
En menn kunna að spyrja sem svo:
1, Er ekki tilvinnandi að leggja eitthvað
dálítið á sig, til þess að skólinn geti
lifað og starfað?
2, Verður það óbœrilegur kostnaður, að
halda skólanum áfram?
Um fyrri spurninguna skal jeg ekki fjöl-
yrða. Ástæður amtsráðsins fyrir niður-
lagning skólans gefa ekki tilefni til þess.
— Að eins vil jeg minna á það, að
margir gætnir menn og greindir hafa
fullyrt það, að búnaðarskólarnir hafa gert
mikið gagn — og Ólafsdalsskólinn hefir
ekki verið tekinn undan, -- og enginn
hefir reynt að sýna fram á hið gagnstæða.
— Menn hafa líka almennt kannazt við
það, að skólarnir mundu gjöra meira
gagn, ef meiri rækt væri lögð við þá. —
Og jeg man ekki eptir, að nokkur mað-
ur hafi reynt að sanna, að ekki væri til-
vinnandi, að kosta nokkru fó til búnað-
arskólanna. —
Jeg skal því sniía, mér að síðari spurn-
ingunni, og að eins líta á þann kostnað-
arauka, sem Ólafsdalskaupin mundu baka
amtinu, þegar tillit er tekið til styrksins,
sem þingið býður, og þess kostnaðar, sem
því miður verður að leggjast á amtið, ef
skólinn leggst niður.
Það er orðið hevrum kunnugt, að jeg
skuida amtinu 17,450 kr. Þetta fje hefi
jeg orðið að leggja til ýmsra bygginga í
Ólafsdal, sem skólanum voru órnissandi,
ásamt mörgum þúsundum króna að auki.
Allir, sem til þekkja, vita lika, að jeg
get ekki látið annað upp í þessar skuld-
ir, en það, sem veðsett er fyrir þeim,
nfl. Ólafsdal, með öllutn byggingum, Og
Belgsdal. Kunnugir munu hafa einnig
talið víst, að amtinu mundi verða svo
lítið úr þessum eignum, ef að skólinn
leggðist niður, að amtið hlyti að borga
talsvert fé um langan tíma upp í fyr
nefndar skuldir. Jarðir og byggingar eru,
því miður, ekki útgengileg vara á Vest-
urlandi um þessar mundir. — Ef amts-
ráðið tæki lán, með þeim kjörum, að
borga 6% í vexti og afborgun í 28 ár,
18
„Hr. Heiwald var svo lítillátur, að spjalla fram og
aptur við póstdjóninn, og heyrði eg þá, er eg gekk þar
fram og aptur, að póstþjónninn sagði:
„Ja, í dag höfum við dýran póstflutning meðferðis,
20 þúsundir króna í peningum, og verður það örðugt
fyrir vesalings hestana, að bera tuttugu þunga poka yfir
sandinnu.
Heyrði eg þá enn fremur, að hr. Heiwald sagði:
í tunglbirtunni, sem nú er, er ekki nema gainan,
að stiga út úr vagninum, og ganga gegnum skóginn.
Meira heyrði eg eigi af samræðu þeirra, og rótt á
eptir ók póstvagninn af stað.
Daginn eptir frétti eg um óhappið, og lét þá sækja
vesalings Grottlieb, svo að hann nyti betri aðhjúkrunar,
því að hann hafði verið fluttur til Beutlingen.
Ræningjarnir höfðu skaðskemmt svo á honum
höfuðið, að það liðu nokkrar vikur, áður en hann kæmi
t.il sjálfs sín.
Skal eg nú segja yður, hvað hann sagði mór síðar,
og hvað eg frétti annars staðar að.
Póstvagninn komst tafarlaust til veitingahússins
„Stjarnan“.
Póstþjónninn fór með hr. Heiwald inn í gestastof-
una, þvi hann vildi lofa. hestunum ögn að mása, af því
vegurinn var sendinn og slæmur.
í gestastofunni hittu þeir hr. Karl af Heiwald, er
var að tala við hr. Grawald; en svo heitir vinur minn,
gestgjafirin i „StjörnunnU.
Heiwald þingmaður, og póstþjóuninn, settust hjá
hinum, meðan er þeir drukku glas af öli, og röbbuðu
dálítið.
■27
Morguninn eptir sótti veitingamaðurinn í „Stjörn-
unniu, hr. Grawald, unga manninn til Beutlingen á vagni
sínum, svo sem hann hafði óskað.
Hann hafði látið allt ofan i koffortin sín, kvaddi
Heiwald þingmann í snatri, settist svo í vagninn, og
beiddi veitingamanninn að aka til járnbrautarstöðvanna,
en koma við í Gromberg á leiðinni.
Það hafði rignt mjög um nóttina, svo að eigi var
vagnfært þá leið, og hr. Grawald stakk því upp á því,
að aka með hann að stígnum, sem gengur út úr þjóð-
veginum, milli Beutlingen og „Stjörnunnar“, og gengur
til Gromberg, gegnum „Þjófabæliðu, sem svo er nefnt.
Kvaðst hr. Grawald þá mundu bíða hans þar, með-
an hann gengi til Gromberg, og er það tæpur mílufjórð-
ungur vegar.
Hr. Scharnau fóllst á þetta.
Hann fór því út úr vagninum við stíg þann, er
fyr var nefndur, og þar beið hr. Grawald hans í 4
kl.tíma.
Loks tók hoDum að leiðast biðin, og hugði þá, að
hr. Scharnau hefði gengið beina leið til „Stjörnunnaru;
en eigi hafði hann þangað komið.
Hr. Grawald ók þá aptnr að stígnum, ásamt verk-
manni sínum, skildi hann eptir hjá vagninum, en gekk
sjálfur til Grombergs, og var honum sagt þar, að mað-
urinn hefði komið þar fyrir 4 kl.tímum, en farið strax
þaðan aptur sömu leið, af því að hr. Heiwald hefði
eigi verið heima, og Ida hefði eigi viljað veita honum
viðtal.
Og síðan hefir ekkert spurzt til hr. Scharnau’s, né
I