Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.05.1902, Blaðsíða 3

XVI. 20.
Þjóðviljinn.
79.
að spyrja, enda narrast apturhaldsliðið hér í
kaupstaðnum að þvi, hve „mikla lesningu11 þeir
hafi þar nyrðra, og hve fljótt þeir lá/ti sann-
færast.
Slíkar eru nú þakkirnar hjá þessu fólki!
Eptir fyrirmælum kosningalaganna á sýslu-
maður, i byrjun kjörfundar, að brýna fyrir kjós-
endum, að kjósa eptir sannfæringu sinni.
En hvað mega þá þeir vesalings fáráðling-
arnir hugsa, sem hafa verið flekaðir eða hrædd-
ir’ til að skrifa undir skuidbindingarskjölin?
('Eptir „Sköfnungi'ý.
Frá kosningaleiðangri sýslumanns Hafsteins.
Eptir það, er sýslumaður H. Hafstein hafði í
febrúar- og marz-mánuðum hornað meginpart
kjördæmisins, sbr. 14.—15. nr. ,,Þjóðv.“ þ. á.,
skaut hann á fundum í Bolungarvik 02 Hnifs-
dal í öndverðum aprílmánuði, og lnilði, á báðum
fundunum stórpólitíkusann Jón Laxdal sér til
aðstoðar, tii þess að brýna fyrir kjósendum þau
atr-iðin, sem hann síður vildi sjálfur ympra á, í
margra manna áheyrn, svo sem að munanú að
kjósa sýslumanninn og Matthías, en kjósa eng-
an Valtýing á þingiö 0. fl.
Af Bolungarvikurfundinum brá sýslumaður
sér siðan út í Skálavik ytri, og varð að ganga
Skáluvíkurheiði í töluverðri ófærð. — lívaddi
hann þar kjósendur á fund sinn, og beiddi
hvern og einn einslega, að kjósa sig á kjör-
fundinuin; en suma bitti hann, að sagt er. á
heiðinni, og bar þá fram sömu tilmælin, en
kvað hafa fengið fremur litla áheyrn, enda skop-
ast almenningur sem von er, að öllum þessum
látum, og þykir ekki einleikið.
Skömmu optir heimkomu sína, fór sýslu-
maður síðan bæ frá bai í Skutilsfirði, í sams
konar atkvæða-sníkjum; en hvívetna þar, er hann
eigi hefir fengið ákveðin atkvæðaloforð, i öll-
um þessurn leiðangri sínum, — og þau munu
hafa orðið úrslitin all-víðast —, kvað hann hafa
beðið kjósendnr að finna sig fyrir kjörfundinn,
og þá á að reyna — síðustu pressuna(l)
Allur þessi gauragangur sýslumannsins var
um garð genginn, er ritstjóri „Sköfnungs11 kom
til kjördæmisins, með „Skálholti“ 22. apríl, og
síðan hefir sýslumaður haldið kyrru fyrir, hve
lengi sem það verður, og látið sér nægja, að
láta liggja boð fyrir kjósendum, er í kaupstað
koma, að.finna sig til viðtals.
Mikil er umhyggjan fyrir föðurlandinuflj, er
maðurinn sýnir. (Eptir „Sköfnungi“j.
Ú r bréf i.
(Frá ritstjóra „Sköfnungs11 til kunningja hans.)
.....„Báðir flokkar, vér, sem oss nefn-
um stjórnbótamenn, eða framfaraflokkinn,
og hinir, lanshöfðingjaflokkurinn, er sig
kalla „heimastjórnarmenn“, en vér nefn-
um apturhaldsliðið, látast munu fallast á
stjórnbótafrumvarp það, sem von er á frá
stjórninni, og verða á samhljóða frum-
varpi síðasta alþingis, að því viðbættu,
að hinn væntanlegi ráðherra verður bú-
settur í Reykjavík, sem auðvitað er betra,
en að hann sé í Kaupmannahöfn.
Um þetta eru flokkarnir ásáttir í orcfi,
og vor flokkur hefir, með prentuðum bréf-
um til flokksbræðra vorra, og með bréfi
til sjálfs ráðherrans o. fl., sýnt það. að
honum er þetta alvara, enda hefir stefna
vors flokks í stjórnarskrármálinu jafnan
verið sú, að taka það bezta, sem fáanlegt
væri.
En hvað skapar þá ofsann og hitann?
Það er auðskilið, og stafar af þessum
rökum:
Þegar stjórnarskrárbreytingin kemst
á, verður skipaður íslenzkur ráðherra í
Reykjavík. — Vinstristjórnin í Danmörku,
sem nú situr þar að völdum, og skipar
hinn væntanlega ráðherra vorn, lítur svo
á, að engan skuli ráðherra skipa, nema
hann njóti trausts meiri hluta þingsins,
því að þá fari samvinna þings og stjórn-
ar bezt, og verði þjóðinni heillavænlegust.
Af þessu leiðir, að hinn væntanlegi
íslenzki ráðherra verður valinn svo, að
hann sé í samræmi við þann flokkinn í
skoðunum, að því er til aðalmála þjóðar-
innar kemur, sem sigrar við kosningarn-
ar, og meiru ræður á þingi.
Vor flokkur Utur svo á, sem stjórn
núverandi landshöfðingja hafi verið þjóð-
inni allt annað, en happasæl, og óar því
við því, ef hann, eða einhver svipaður
apturhaldsfuglinn, fær æðstu völdin, enda
teljum vér stjórnarskrárbreytinguna því
að eins geta fengið verulega þýðingu
fyrir þjóðina i bráðina, að hún fái þegar
dugandi og framtakssaman ráðherra, er
starfar af áhuga að nauðsynjamálum
hennar.
Vér viljum því, í politiskum skilningi.
brjóta hina núverandi embættis-„klíku“ í
Reykjavík á bak aptur, um leið og stjórn-
arskrárbreyiingin kemst á.
Urn leið og vér því. með stjórnar-
skrárbreytingunni, búum í haginn fyrir
komandi kynslóðir, þá viljum vér jafn
framt tryggja, að núverandi kynslóðin
njóti þegar góðs af henni.
Sakir þessa viljum vér sirjra, og til
þess væntum vér styrks allra góðra og
frjálslyndra drengja.
Fyrir landshöfðingjaflokkinn, eða
„heimastjórnarmennina“, sem sig svo
nefna, er það á hinn bóginn sem hnif-
stingur í hjarta, að hugsa til þess, að
æðstu völdin komi í nýjar hendur, enda
I byggja má ske sumir helztu forkólfarnir
92
ari óskiljanlegu ást. — „ást við lýrstu sjónu, sem hann
hafði hæðzt svo mjög að.
Hítnn var skýr maður og glöggur, livort sem liann
sjálfur, eða aðrir áttu hlut að máli, Og honum duldist
því eigi, að svona var nú komið.
Hann elskaði Idu Heiwald, dóttur þess manns, er
liann taldi morðingja og ræningja, og sem hann var fast
ráðinn í, að ofurselja réttvísinni.
Með sorg og gremju varð hann að játa fyrir sjálf-
um sér, að svona væri komið
En hann var einráðinn í því, að láta það á engan
hátt aptra sér frá því, að fullnægja sinni þungbæru skyldu.
V. Töfradísin á Grombergi.
Hr. Steinert var sokkinn svo djúpt ofan i þessar
dimmu hugsanir, að hann hafði nær gjörsamlega gleymt
heiminum, og öllu, sem umhverfis hann var.
Hann hafði því alls eigi veitt því eptirtekt, að Ida
Heiwald var komin út úr húsinu, stóð fyrir framan hann,
og virti hann fyrir sér.
Hann rankaði því fyrst við sér, er hún ávarpaði
hann þýðlega á þessa leið:
„Nú er inadme Schurrer háttuð, og vona eg, að hún
ekki hafi illt af áreynzlunni, og þakka eg yður enn á ný
fyrir þann mannkærleika, sem þér sýnduð þessum vesal-
ings sjúklingi“.
Hr. Steinert lirökk við, en áttaði sig þó brátt, enda
mátti ungu stúlkuna sízt gruna, hvaða kynlegar hugsan-
ir liöfðu flögrað un: í huga haus.
Gagnvart henni, og fóður hennar. varð hann að
tjá sig. sem hugsunarlítinn, glaðlegan verzlunarmann, er
89
„En karfan og sveppirnir, náðuga ungfrú“, mælti
konan hikandi.
„Um það þurfið þér ekki frekar að sýsla“, svaraði
ungfrúin. „Friðrik fer með sveppina til Weidenhagen,
og selur þá þar svo vel, sem hægt er, eða er ekki svo
Friðrik?44
Friðrik gamli hneigði sig ofur-vingjarnlega í vagn-
stjórasæti sínu.
„Jeg skal sjá um allt, náðuga ungfrú, og betur en
nokkur gyðingur“, mælti hann. „Réttið mér körfuna
inadme Schurrer“.
Yerkamaður sá, er kvæntur var veiku konunni, rétti
honum hana.
Friðrik gamli batt hana á vagninn, og mælti svo
enn á ný:
„Er það þá ekkert fleira, sem eg á að leysa af
hendi í kaupstaðnum, náðuga ungfrú?u
„Nei, ekkert annað“, svaraði ungfrúin, „nema gleyma
ekki meðulunum handa smalanumu.
„Jeg skal inuna eptir þeimu, anzaði Friðrik.
„Farðu þá á stað, og vertu ekki of lengi, því að
þú veizt, hve pabba gremst þaðu.
„Jeg skal flýta méru, mælti Friðrik.
Að svo mæltu kvaddi Friðrik ungfrúna svo vin-
gjarnlega, en þó um leið svo kurteislega, að Steinert fór
nú þvi sem næst að fyrirgefa honum, enda kvaddi Frið-
rik hann og hæversklega.
Yagninn fór því næst af stað, og ók Friðrik hægt
brokk áleiðis til „Stjörnunnaru.
Ida, sem tekið hafði litla drenginn á arm sér,
fylgdi madme Schurrer inn til hennar, til þess að sjá um,