Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.04.1903, Side 1

Verð árgangsins (minnst \
52 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán- [
aðarlok.
VILJINN.
íe=: Seytjándi ÁBGANGUR. z==|
RITST.T ÓRI: SKÚLI THORODDSEN. =|
| Uppsögn skrifleg, ógild
] nema komin sé til útgef-
\ anda fyrir 30. dag júní-
; mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
j borgi skuld sína fyrir
j blaðið.
M 15.-16.
BeSSASTÖÐUM, 6. APRÍL.
19 0 3.
tJtlönd
Eptir nýjustu fréttum frá útlöndum,
eru horfurnar á Balkanskaganum enn eigi
eem friðsamlegastar, heldur sífelld smá-
uppþot hér og hvar í Makfídoníu, og jafn
vel búizt við, að almenn uppreisn verði
hafin þá og þegar.
Eptir áeggjan Bússa-stjórnar hafa ýms-
ir uppreisnarforingjar úr Makedoníu, er
höfðust við í Bulgaríu, verið teknir fast-
ir, og svo er að heyra, sem stórveldin
séu flest einráðin í því, að lofa Tyrkjum
að berja á Makedoníumönnum, sem bezt
þeim líkar, ef þeir vilja eigi gera sér yf-
irráð Tyrkja að góðu, og kveður svo
rámmt að því, að jafn vel ýms frjáls-
lyndu blöðin á Þýzkalandi ráða soldáni
til þess, að „hlífast hvergiu, heldurkúga
allar uppreisnartilraunir harðri hendi.
Tyrkjasoldán hefir nú einnig lýstþvi
yfir, eptir undirlagi Rússa og Austur-
ríkismanna, að öllum Makedoningum, er
gerzt hafi sekir um politiskar yfirtroðsl-
ur, skulu gefnar upp sakir, ef þeir vinni
soldáni hollustueiða, og selji vopn sín af
hendi; en Makedoníumenn láta sér fátt
um finnast, og þykjast hafa reynzluna
fyrir sér í því, að loforðum Tyrkja sé
jafnan lítt treystandi, enda réttarbætur
þær iítilsvirði, er Rússar og Austurríkis-
menn hafi farið fram á.
Sagt er, að uppreisnarmenn geri sér
von um, að geta haft um 40 þús. vopn-
aðra manna, ef til almennrar uppreisnar
komi, og er það áð visu all-álitlegur
styrkur, þótt lítið dugi að líkindum móti
herliði Tyrkja, sem er miklu fjölmennara,
og einkar vel æft.
Rússar og Austurríkismenn halda enn
áfram að draga sem óðast lið saman við
landamæri sín, er næst eru Balkanhér-
uðunum, og Tyrkir búa lið sitt eptir
föngum, svo að allt bendir i þá áttina,
að tiðinda geti orðið von, áður en iangt
um líður.
Svo er að heyTa, sem Bretar séu all-
hlynntir Makedoníumönnum, þó að hæp-
ið sé ef til vill, að þeir hefjist handa
þeirra vegna. — — —
Rússland. Miklum tíðindum þykir
það sæta, að Nicolaj keisari hefir 11. marz
siðastl. gefið út „ukas“, eður opið bréf,
þar sem boðið er, að allir rússneskir þegn-
ar skuli framvegis njóta fullkomins trú-
arbragðafrelsis, þó að grísk-kaþólska kirkj-
an sé þjóðkirkja ríkisins.
í bréfi þessu mælir keisari einnig svo
fyrir, að skipa skuli ýmsar nefndir, til
að íhuga, hvernig bæta megi kjör bænda
og verkmannalýðs, og hefir rússneska
þjóðin fagnað mjög þessu keisara-bréfi,
sem von er, og ætlar það fyrirboða þess,
að ögn taki að rofa til i rússneska rik-
inu, þó að langt sé til sólar.
I sumum sveitum á Finnlandi hefir
kveðið mjög að bjargarskorti, sakir upp-
skerubrests síðastl. sumar, svo að menn
hafa viða blandað brauð berki meira, en
hollt er, og ýmsir sýkzt af. —--------—
Bretland. Chamberlain, nýlenduráð-
herra Breta, er nú nýlega kominn heim
úr Afríkuför sinni, og hafa Bretar fagn-
að honum vel, þykir hann hafa farið
þangað frægðarför, og vænta góðs árang-
urs af förinni.
Ymsir kjósendur á Bretlandi eru nú
farnir að hafa orð á þvi, að ekki lækki
enn skattar á þjóðinni, þótt Búa-ófriðin-
um sé lokið, og í þann strenginn tók
Rosebery lávarður ný skeð á fundi í
Glasgow, að gjalda yrði varhuga við því,
að „keisara-stefnanu yrði þjóðinni eigi of
dýr, og þótti honum lítið koma í aðra
hönd fyrir álögur þær, er brezkir kjós-
endur yrðu að bera.
Mjög kvarta náma-eigendur í Johann-
isburg í Transvaal um verkmannaskort
um þessar mundir, þykjast þurfa 200 þús.
verkmanna, en fá að eins um 20 þús.,
og hafa því komið fram tillögur um það,
að flytja inn 100 þús. Kínverja til Suð-
ur-Afríku; en mörgum þykir það ísjár-
vert, og ferst það þvi að likindum fyrir.
Þýzkaland. Luísa krónprinsessa á
Saxlandi er nú komin i sátt við foreldra
sína, og nánustu skyldmenni, og sagt, að
hún sé skilin við Gíron til fulls, hvað
sem hæft er í því. — Mælt er, að svo
hafi og samizt, að hún fái að sjá böm
sin tvisvar á ári, ef hún selur saxnesku
konungsættinni í hendur yngsta barnið,
er hún hefir alið það.
Ráðherraskipti era nýlega orðin í
Baiern, Crailsheim greifi farinn frá stjóm,
en Podewíls fríherra tekinn við forstöðu
nýja ráðaneytisins, með því að kosning-
amar gengu eigi Crailsheim greifa i vil,
og segja menn, að tilefnið til þess sé
einkum það, að í fyrra, er þingið synj-
aði um fjárveitingu, er stjómin hafði far-
ið fram á, til að kaupa ýms listaverk,
þá sendi Villijálmur keisari, er staddur
var i Smnemiinde, hraðskeyti þess efnis,
að synjunþessi hefði vakið hjá sér „dýpstu
sorg og gremju“, og bauðst til þess, að
leggja sjálfur fram 100 þús. króna í ofan
greindu skyni. Þetta boð keisarans var
að vísu eigi þegið, þvi Luitpold prinz,
ríkisstjóri i Baiern, er komst i hálfgerð
vandræði, út af þessu fjárframboði keis-
arans, svaraði þegar, að einn ráðherranna
hefði þegar boðið fram féð, svo að hið
veglynda boð keisarans yrði eigi þegið.
En þessi afskipti Vilhjálms keisara, að
því er sérmál Baierns snertir, likaði kjós-
endum illa, og létu þvi óánægju sína
bitna á stjórninni. — — —
Holland. Miklar æsingar eru í Hollandi
um þessar mundir, út af þvi að ráðaneyt-
ið, er dr. Kuyper veitir forstöðu, hefir
lagt fyrir þingið hið svo nefnda „tugt-
húsfrumvarp“, er ákveður harðar hegning-
ar, ef mönnum sé aptrað frá vinnu. Auk
þess vill stjórnin einnig, að hermenn séu
vandir við hvers konar stjórn og vinnu
á járnbrautum, svo að gripa megi til
þeirra, ef verkfall ber að höndum, svo að
aldrei þurfi að þvi að reka, að ferðir
járnbrauta stöðvist, enda höfðu stjómir
ýmsra rikja kvartað undan stöðvun þeirri,
er varð á ýmsum jámbrautaferðum ný
skeð, er verkfallið í Hollandi stóð yfir.
En þó að stjórnin ráðgeri, að gera
ráðstafanir til þess, að skipaðar verði
nefndir, til að íhuga og meta kröfur verk-
manna, þá hafa þó ofan greind nýmæli
vakið svo megnar æsingar á Hollandi, að
stjórnin hefir orðið að láta 15 þús. her-
manna gæta járnbrautarstöðva, og ýmsra
opinberra bygginga, dag og nótt.
Eggjan Matthíasar.
---°ó»-
Síðan það varð hljóðbært, að eg myndi
bjóða mig fram við næstu alþingiskosn-
ingar hjá Yestur-Ísíirðingum, hefir sum-
um kunningjunum orðið næsta tíðrætt
um kjördæmaskiptinguna ísfirzku á síð-
asta þingi. Það virðist reyndar vera
fremur þýðingarlítið að ræða það mál,
þar sem þvi er til lykta ráðið í bráð og
lengd. Tilgangurinn hefir heldur ekki
verið sá, að skýra málið á neinn veg,
heldur að sverta framkomu mína í þvi
fyrir kjósendum, og til þess að ná þeim
veglega tilgangi hefir ýmist verið skýrt
rangt frá ýmsum atriðum málsins, eða
öðrum alveg sleppt, er réttlætt gátu at-
kvæði mitt i þessu máli. Af þessu bergi
er brotin grein Matthíasar Ólafssonar i
16. tölubl. ísfirzka landshöfðingjamál-
gagnsins; á grein sú að vera nokkurs
konar lögeggjan til Vestur-ísfirðinga, að
kjósa mig ekki i vor.
Mér kemur ekki til hugar að svara
grein þessari orði til orðs, það yrði of-
langt mál um litið efni; en á því furðar
mig, hve litlar kröfur Matthías gjörir til
dómgreindar og athygli sveitunga sinna,
með því að bjóða þeim slíka ritsmíði.
Hann segir, að Yestanmenn hafi sök-
um óhægðar á að sækja kjörfund og ofur-
eflis Norðanmanna, ef í kapp færi, ekki
séð sér fært að undanförnu að koma
neinum sinna manna að þingmennsku, og
þess vegna hafi þingmennirnir jafnan
verið úr Norðurhlutanum.