Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.08.1903, Blaðsíða 2

.34
PJOBV ILJINV.
X Vii, 34.
Kiel, og beitir Gustave Presse; stúlkurn-
ar voru auðvitað látnar fara heim til sín
aptur.
27.—28. okt. næstk. er áformað að
halda fund í Berlín, undir vernd keisara-
frúarinnar, til að ráðgast um líklegustu
ráðin, til að hnekkja verzlun með kvenn-
fólk, „hvítu þrælasölunni“, sern svo er
nefnd.
I Freiwaldau urðu nýlega vatnsflóð
inikil, er skoluðu burtu 50 húsum, sviptu
marga menn lífi, og ollu margra milj.
króna tjóni. —
Austurríki—Ungverjaland. I Ung-
verjalandi hefir verið all-hávaðasamt á
þingi, með því að Kossuth-flokkurinn vill
eigi una því, að eigi sé notuð ungverska
við fyrirskipanir í herliðinu, enda fara
þeir því og fram, að ungverski herinn
sé herlið sér, en eigi slegið saman við
herlið Austurrikismanna. — Khuen greifi,
sem nú er forsætisráðherra, á i miklu
striði við þingið, út af þessu o. fl., því
að enda þótt Kossuth-flokkurinn hafieigi
afl atkvæða á þingi, þá hefir hann
nógan liðsafla til þess, að geta tafið fyr-
ir þingmálunum von úr viti.
I Kroatíu hafa víða verið uppþot öðru
hvoru, svo að herlið hefir orðið að skakka
leikinn.
9.—11. júlí gengu ofsaveður víða í
Austurríki, er ollu miklum skemmdum
’ _ >
og enda meiðslum á mönnum, í héruð-
unum Lemberg, Máhren og Schlesiu.
Hús skullu sums staðar um koll, tré reif
upp, eða brotnuðu, o. s. frv.
15. júlí varð stórkostlegur húsabruni
í þorpinu Hilio i Ungverjalandi, og brunnu
þar alls um 100 hús.
Þá varð og um sömu mundir annar
húsbruninn, enn þá meiri, í þorpinu
Mocsa; þar brunnu 200 hús, og kirkjan
að auk, og er mælt, að fátt af húsum
þessum hafi verið i eldsvoðaábyrgð. —
Balkan-ríkin. Þar er enn sami ókyrr-
leikinn, sem fyr, og hefir tyrknesku og
bulgarisku herliði öðru hvoru lent saman
á landamærum Makedoníu, enda fer þvi
mjög fjarri, að Tyrkjum hafi enn tekizt
að friða Makedoníum enn; en Bússar og
Austurríkismenn aðvara og áminna Tyrki
og Bulgara á vixl, að gera eigi friðarrof,
Og þykjast munu lofa Tyrkjum að lumbra
á Bulgörum, sem bezt þeir geti, ef Ferd-
ínand fursti haldi eigi þegnum sínum i
skefjum.
Nýlega elti herlið Tyrkja dálítinn
flokk af uppreisnarmönnum frá Make-
doníu, og forðuðu uppreisnarmenn sér á
bátum út á Amatowa-vatnið, en Tyrkir
.komu á eptir, og létu skothríðina dynja
á þeim, og rak þar að landi 124 lík litlu
síðar.
Frá Serbíu er fátt tíðinda, síðan Pétur
konungur tók við stjórninni; samsæris-
mönnum hefir enn eigi verið refsað, þó
að liklega reki að því fyr eða síðar. —
Mælt er, að Tlieodorowitscli, er var inn-
anríkisráðherra Alexanders konungs, og
særður var morðnóttina miklu, aðfara-
nóttina 11. júni, hafi lýst því yfir, að
hann muni kæra þá fyrir morðtilraun, er
voru í aðförinni gegn honum.
Á Grikklandi hefir nú Theotokis ný-
lega vikið frá stjóminni, og heitir sá
Pallí, er stýrir hinu nýja ráðaneyti; var
það einkum ágreiningur um toll á kúr-
ennum, er ráðherraskiptunum olli, og
höfðu spunnizt ýms uppþot, út af því
máli, á Pelopseyjarskaganum. —
ítalía. Þaðaa eru þau stórtíðindi, að
Leo páfi XIII. andaðist 20. júlí kl. 4 og
4 minútur e. h. — Páfinn var fæddur í
borginni Carpíneto á Italiu 2. marz 1810,
og var því orðinn fúllra 93 ára að aldri,
er hann andaðist. — Hann hét fullu nafni
Gíoacchlno Vincenzo Bci/faelle Luigi Pecci,
og var af aðalsættum. Hann var prest-
vígður fyrir 65 árum, en varð kardínáli
tyrir 50 árum, og páfi var hann kosinn
19. febr. 1878, og hélt því 25 ára páfa-
afmæli sitt síðastl. vetur.
Páfinn hafði legið veikur, síðan i önd-
verðum júli. er hann fékk einhvern snert
af iungnabólgu, og með því að hann var
óvenjulega ern, eptir aldri, var lengi tvi-
sýnt, hvort sjúkdómurinn fengi bugað
hann, enda ekkert sparað, til að reyna að
treina líf hans, som lengst; nokkra dag-
ana síðustu var hann optast meðvitundar-
lítill, en fékk fulla meðvitund um mið-
degi þess dags, er hann andaðist, og sagði
þá læknunum, að hann vissi, að dauðinn
myndi sigra iþrótt þeirra. — Lét páfi þá
veita sér sakramentið, og mælti að því
loknu við Orcgiia kardinála: „Kardínáli!
Jeg fel kirkjuna í yðar hendurú Litlu
síðar fékk hann rólegt og blítt andlát,
en ýmsir helztu kardínálarnir lásu bænir,
og báðu grátandi fyrir sál hans, síðustu
augnablik lífs hans.
Þegar páíi var látinn, og voru veitt-
ar nábjargirnar gengu kardínálarnir út úr
herberginu, og skrýddust fjólubláurn sorg-
arklæðum, og komu svo aptur, er kl. var
41/.,, og var Oreglía kardínáli í fararbroddi,
því að haDn er „camerlengo“, þ. e. for-
maður kardínálaráðsins, unz nýr páfi er
kosinn. En er Oreglía kom að dyrunum,
þarsem lík páfans er inni, kallaðihann þrí-
vegis á páfann hátt og snjallt, og að því
loknu gengu kardinálar inn í herbergið,
og kallaði Oreglía þar enn á ný þrívegis
á páfann, og laust síðan með silfurhamri
á enni honurn, svo sem siður er til við
slík tækifæri. Að þvi loknu vék hann
sér að kardínálunum, og tilkynnti þeim,
að Leo páfi XIII. væri látinn.
Yar þvínæst samhringt öllum kirkju-
klukkum í Búmaborg, og svo var hvi-
vetna gjört í kaþólskum löndum, er dán-
arfregnin barst þangað.
Um 4 þús. hraðskeyti bárust kardínála-
ráðinu daginn eptir, frá þjóðhöfðÍDgjum
o. fl., er lýstu samhryggð sinni yfir frá-
falli páfa-öldungsins.
22. júlí var lik páfa fært í dýrasta
páfaskrúða, og flutt til Péturskirkjunnar,
og loga þar hjá líkinu 4 stór vaxkerti;
hendur eru krosslagðar á brjósti, og dýr-
indis krossmark.
23. júlí var líkið sýnt almenningi, og
er mælt, að á 2 kl.tímum hafi þá 15 þús.
manna gengið fram hjá líkinu, og vott-
að hryggð sina.
Ekki var enn ákvarðað, er síðast frétt-
ist, hvenær páfinn yrði jarðaður, þ. e.
kista hans f'ærð á þann stað, sem henni
er ætlað að vera.
Mælt er, að eignir páfans muni nema
um 20 milj. franka, er að mestu leyti
verða eign kaþólsku kirkjunnar, og hefir
hann þó opt gefið stórfé, t. d. einu sinni 60
þús., til þess að koma á vatnsleiðslu í
fæðingarborg sinni Carpíneto, auk þess
er f’rændur hans hafa árlega fengið hjá
honum tugi þúsunda. I arfleiðsluskrá
sinni kvað hann og hafa ráðstafað 90 þús.
franka handa fátækum.
Mazzoní, einn af læknunum, er vitjaði
páfans í banalegunni, segja blöðin, að
fengið hafi 10 þús. franka fyrir ómakið.
Flestum ber saman urn það, að Leo
XIII megi teljast í röð merkustu páfa,
enda hefir páfatrúin útbreiðst afar-mikið,
meðan hann var páfi, sakir hygginda
hans og lægni. — Hann var mjög lærður
maður, og latínuskáld gott, og liggur
mikið eptir hann af latínu-kveðskap. —
Hann var hófsmaður rnesti, að því er mat
og drykk snerti, en barst mjög á, er
hann kom opinberlega fram, sem páfi,
enda vildi hann í hvatvetna auka tign
og veg páfadæmisins.
Meðan páfinn lá banaleguna dó einn
af helztu kardínálunum,snögglega af
hjartaslagi, 9. júlí; hann hét Volpíní, og
hafði verið mjög samrýmdur páfanum,
svo að menn þorðu eigi að segia honum
frá andláti hans.
Ekki var enn ákveðið, er síðast frétt-
ist, hvenær páfaval færi fram. Það eru
kardínálarnir einir, er páfann kjósa, og
eru þeir alls 64 að tölu, og þar sem 39
þeirra eru ítalir, en að eins 25 annars
þjóðernis, þykir óefað, að páfinn verði af
ítölskum ættum, og einhver úr hópi kard-
ínálanna, enda þótt þeitn sé heimilt að
kjósa annan. — Síðan Hadrían VI. and-
aðist 1523 — hann var þjóðverji, frá
Utrecht — hafa páfar jafnan verið ítalsk-
ir, og þykir óefað, að svo verði enn.
Þogar kardínálaráðið kýs páfa, nefn-
ist það „Konclave“, og mega kardínálar
alls eigi fara út úr páfahöllinni, fyr en
kosningu er lokið; en þar sem það tekur
vanalega marga daga, að koma sér sam-
an, og stundum jafn vel margar vikur,
hafa þeir hjá sér þjóna, matsveina, rakara
o. fl., og mega þeir eigi á neÍDn hátt
verða fyrir utan að komandi áhrifum, og
voru þeir því fyrrum lokaðir inni, unz
páfavalinu var lokið, og jafn vel knapp-
aður við þá rnatur, er drátturinn þótti
verða um of; en nú eiga þeir eigi slíka
meðferð á bættu, og geta þvi óhræddir
ætlað sér nægan tímann, þeirra hluta
vegna.
Enn sem stendur er eDgu hægt að
spá um það, hver páfi muni verða, enda
skeður opt við slíkar kosningar það, sem
fæstir búast við.
Meðal kardínálanna eru ýmsir lær-