Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.12.1904, Blaðsíða 2

194
XVÍIL, 49.
eimnitt sýnir lesendum hans ötvirœðileqa,
að liann fer með ösatt mál.
Það þarf alkunna „Þjóðólfs“ grænku,
til þess að setja sjálfan sig jafn greini-
lega í gapastokkinn framrai fyrir almenn-
ingi, eins og ritstjóri „Þjóðólfs“ gjörir
í þessari grein sinni, og þarf þvi ekki
að eyða um þetta fleiri orðum, enda er
nú „Þjóðólfur“ gamli, som kunnugt er,
kominn í það niðurlœginqarástand, að jaf'n
vel stjórnin hofir eigi þótzt geta notað
hann, sem aðal-málgagn sitt, en orðið að
kosta offjár, til að leita skoðunum sínum
húsaskjóls í ómerkilegu auglýsingablaði.
Yoh er, að káifurinn derri sigO)
Teitt prestakall.
Hergstaðir í Húnavatnsprófastsdæmi eruveitt-
ir síra Lúðvík Knwlsen, enda sóttu eigi aðrir.
Síra Lúðvik Knudsen var áður prestur að Þór-
oddstað, en sleppti prestskap fyrir fáum árum.
Inulend sápugjörð.
Cand. philos. Evnld Möller frá Eskifirði ætlar
að hafa sápugjörðarverksmiðju í Reykjavík, svo
að íslendingar þurfi eigi að sækja alla sápu sína
til útlanda.
Þær eru þó að smá-fjölga iðnaðargreinarnar
hér á landi, sem betur fer.
Settur yflrdómsmálfœrslumaður.
Cand. jur. Páll V. Bjarnason, sýslumanns Magn-
ússonar, er settur yfirdómsmálfærslumaður í
Reykjavík.
Hann kemur í stað hr. Einars Benediktssonar,
sem nú er yfirvald Rangvellinga.
©lifubátiirinn „Oddur“.
Ekki vildi sjóábyrgðarfélagið kosta upp á við-
gerð á „Oddi“, er strandaði í Grindavík 9. okt.
síðastl.
En nú sjáum vér bráðlega, hvað nýju eigend-
unum, dugnaðarmanninum O. Zoega kaupmanni,
og tveim öðrum Revkvíkingum, verður úr skip-
inu.
Yerði þeim ekki fé úr því, hefði fráleitt öðr-
um orðið það.
Eldey.
Hr. Chr. Gram, sonur Gram’s sáluga, er lengi
rak vorzlun á Þingeyri, og i Ólafsvík, hefir ný
skeð samið við stjórnina um leigu á Eldey, eyði-
hólmanum út af Reykjanesi.
Ebr. Chr. Gram telur víst, að þar muni gnótt
af margra alda fugla-drít, er hann vill selja út-
lendingum dýru verði til áburðar.
Retur, að sá reikningurinn brygðist nú ekki.
Ér Dýraflrði
er „Þjóðv.“ ritað 28. nóv. síðastl.: „Haustið er
liðið, og komið fram að jólaföstu. Sumarið var
hagstælt og gott, — en siðan um miðjan sept-
embei-, hefir mátt heita óslitin hrakviðratið, rign-
ingar og stormar, svo að varla hefur mönnum
verið fært, að gegna nauðsynlegum heimilisstörf-
um. Heyskapur nýttist vel yfir sumarið, en marg-
ir telja víst, að heyin hafi víða skemmzt í hlöð-
um, og heystæðum, þvi svo voru miklar rign-
ingar um allan október, að flest hús láku, og
viða var það, að rann út úr húsum, af leka; jafn
vel nýþakin hús stóðust ekki. Margir gátu ekki
náð að sér eldsneyti sínu (mó), fyrr en rigning-
arnar höfðu skemmt það að miklum mun, og
stöku menn eiga mó úti enn, svo að haustið má
telja hér eitt meðal hinna erviðari, á seinni ár-
um.
Um fiskafla á þessu hausti or lítið að tala;
það er fyrst, að gæftir hafa sjaldan verið góðar,
enda hefði engin björg fengizt hér úr sjó, því
síðan í septemberlolt, og allt fram á þonnan dag,
hefir alls engin dagur fallið úr, sem ekki hafa
verið fleiri og færri botnverpingar hér á firðin-
um, fram og til baka, og opt hafa verið talin um
og yfir 20 Ijós, á nóttu, í einu, víðsvegar um
fjörðinn, allt utan frá fjarðarmynni, og alla leið
F-jÓÐ Vir.JIXN,
inn fyrir Þingeyri. Það er að vísu fögur sjón,
að sjá ljósaganginn i næturmyrkrinu, hlíða milli,
en samt munu þeir fleiri, sem hafa illan hug til
slíkra gesta, sern ræna menn lífsbjörginni upp
í þurrum landsteinum, þvi hér er um engaland-
helgi að ræða; það er sama, sern menn standi
alveg réttlausir í stjórnlausu landi.
Heilsufar manna hefir mátt heita all-gott hér
í sumar, og í haust. Mislingasóttin kom á land
í Haukadal, og urðu margir hræddir, því þar er
fjölmenni, og þéttbýlt mjög; en fyrir lofsverð-
an áhuga, og bróðurlegt fylgi, allra Haukdæla,
komst sýkin aldrei nema í eitt hús, og eru þar
þó öll í þéttri þyrpingu, og má þess ætið geta,
sem lýsir dáð og dugnaði. Um sama leyti komst
sóttin einnig frá fiskiskipi norður yfir Dýrafjörð
á tvo bæi, en þó að þar væri sóttkviað, barst
veikin þó á fleiri bæi, sem alls eigi hefði þó
þurft að vera. — Loks er þó nú svo komið, ept-
ir langvinna sóttkvíun, að veikin er talin upp-
rætt, og á læknir vor, hr. A. Eéldsted, þakkir
skyldar fyrir öll afskipti sín af því máli“.
Rjómabúiu
eru alls 24 hór á landi nú i árslokin, og eru
20 þeirra í Suður-amtinu, nefnilega 11 i Arnes-
sýslu, 4 í Rangárvalla-, 2 í Kjósar-, 2 í Borgar-
fjarðar- og 1 í Yestur-Skaptafellsýslu. — I Norð-
ur-amtinu eru rjómabúin þrjú, sitt í hverri sýsl-
unni, Húnavatns-,Skagafjarðar- og Suður-Þing-
oyjarsýslu. — Loks er eitt rjómabúið i Vestur-
amcinu, nefnilega í Dalasýslu.
Ný slúttuvél.
Hugvitsmaðurinn Ólafur Hjalteited hefir búið
til nýja sláttuvél, er hann nefnir „Tyrfing“, og
tjáir hann hana geta slegið gtasið svo snöggt,
að eigi verði eptir, nema ‘/4 þumlungs frá rót-
inni, og gengur einn hestur fyrir vélinni.
Gert er ráð f.yrir, að vél þessi fáist í verzl-
unum hér á landi á vori komanda, og kosti 210 kr.
Reynist sláttuvél þessi, svo sem henni er
lýst, þá er hér stígið afar-þýðingarmikið fram-
faraspor, sem fremur flestu öðru getur orðið til
þess, að reisa íslenzkan landbúnað, og gera hann
arðvænlegri, en nú er.
Frá Ísaíirði
er „Þjóðv.“ritað 1 des. síðastl.: „Héðan er að
frétta dágóðan afla í Bolungarvík, og einnig reit-
ingsafla í verstöðunum innan Arnarness, þegar
gæftir leyfa. — Innbrotsþjófnaður var framinn
í Bolungarvík um síðustu helgi; hafði þjófurinn
brotið glugga í verzlunarbúð Pétnrs kaupmanns
Oddssontvr, og seilzt svo inn í opið púlt, er stóð
við gluggann, og nælt sér þar rúmar 100 kr. í
peningum, án þess að fara sjálfur inn í búðina.
-— Enginn grunur hefir enn fallið á neinn sér-
stakan, og hefir ]>ví engin rannsókn vorið haf-
"vt ’i alát.
Látinn er sagdur síra Arnljötur OJafs-
son á Sauðanesi, freklega áttræður, fædd-
ur 1823. — Hann andaðist daginn eptir
jarðarför konu sinnar, er hann unni mjög.
19. ágúst síðastl. bar svo til á fiski-
skipi, á hafi úti, að einn skipver.ja varð
hráðhvaddw. — Maður þessi hét Ingibjart-
ur Jónsson, efnilegur maður, og vel met-
inn, fæddur 6. janúar 1878. — Foreldrar
lians eru Jón bóndi Sakaríasarson á
Dröngum í Dýrafirði, og kona hans Ingi-
björg Jónsdóttir, og var Ingibjartur sál-
ugi stoð foreldra sinna, og von þeirra á
efri árum. — Má og geta nærri, að hið
sviplega fráfall hans hafi orðið foreldrum
hans enn tilfinnanlegra, þar sera þau
höfðu áður, haustið 1902, misst tvo sonu,
báða efnilega og uppkomna. —
3. okt. þ. á. var Guðmundur Kristj&ns-
son frá Ytri-Lambadal í Dýrafirði í fjár-
leit, og kenndi þá verkjar kringum nafl-
ann, en komst þó til bæjar, þótt verkur-
inn ágerðist mjög, og andaðist hann degi
síðar. — Guðmundur sál., er var fæddur
21. sept. 1878, var greindur maður, mjög
gefinn fyrir bækur, hæglátur og dagfars-
góður. —
31. s. m. andaðist ekkjan Guðný Ög-
mundsdóttir á Næfranesi í Dýrafirði, 63
ára að aldri (fædd 1841). — Iiún var
heilbrigð, að því er menn vissu, er hún
gekk þar lítinn spöl milli bæja; en með
því að hún var lengur burtu, en búist
var við, var farið, að svipast eptir henni,
og fannst hún þá liggjandi, með litlu
lífi, en þó á réttri leið, og andaðist dag-
inn eptir. — Um Guðnýju sálugu má
geta þess, sem nú er fremur fátítt, að
eptir lát manns hennar var hún í 35 ár
vinnukona hjá sömu húsbændunum.
I rökkrunum.
---«41» —
Ai'ið 1841 átti jeg heima að Hofi i Yatnsdal.
— Fólkið, sem var nokkuð margt, svaf allt í
sömu baðstofunni, og var afþiljað hús í öðrum
enda hennar; það var ólæst, en hurðin lögð apt-
ur, og féll þó eigi alveg að stafnum. -- Ljós
lifði vanalega i húsinu um nætur, og lagði því
mjóa ljósrák, gegnum rifuna milli hurðar og stafs,
fram á gólf tveggja stafgólfanna, er næst voru
dyrunum.
Eg svaf í rúmi, ásamt unglingsstúlku, öðru
megin fyrir framan húsdyrnar, og var það þá
um jólin — mánaðardaginu man eg okki —, að
eg vaknaði um morguninn, nálægt kl. 5, og varð
allt í einu glaðvakandi.
Eg lá grafkyr, og horfði fram um baðstofuna,
eins og eg ætti von á því, að einbver kæmi inn,
þótt ekki byggist eg við, að geta séð neitt, þar
sem koldimmt var í baðstofunni, nema á gólf-
inu, þar sem ljósrákin var. — Horð atóð við rúm-
stokkinn hjá mér, rétt við höfðalagið.
En er eg hafði legið svona örstutta stund,
sé eg allt í einu, að inn í baðstofuna kemur kona,
fremur smá vexti, og sá eg glöggt, að hún var
í nœrfötunum einum, og berhöfðuð.
Kona þossi gekk beint inn gólfið, og að hús-
dyrunum, svo að eg hugði, að hún ætlaði þar
inn; en þótt hún gerði þrjár atrennurnar, hörf-
aði hún þó jafnan aptur frá dyrunum, og í síð-
asta skiptið, er bún sneri þaðan, gekk hún ekki
fram gólfið, heldur að borðinu, er var fyrir fram-
an rúmið mitt, og laut hún þá yfir borðið, eins
og hún vildi gæta í rúmið.
Brá mér þá svo, að eg kastaði fötunum yfir
höfuð mér, og )á svo örstutta stund, naumast
meir en minútu, en sá svo ekkert, er eg leit
upp aptur.
Litlu síðar vaknaði fólkið í baðstofunni, og
tók að klæðast, og sagði eg þá frá sýn minni,
og hlógum við öll að vitleysunni, nema stúlk-
an, i-r hjá mér svaf, sem gjörðist all-fálát, og var
sýnilega brugðíð.
En þegar við vorum orðnar tvær einar, mælti
hún við mig: „Það rar engin vitleysa, sem þú
sást, þvi þetta hefr verið hún móðir mín; þú
lýstir henni alveg rétt“.
En móðir stúlkunnar átti heima áSkagaströnd-
inni — bæjarnafnið man eg eigi með vissu —,
og hafði legið veik, síðan um sumarið (að mestu
í geðveiki), og höfðum vér engar fregnir af henni
fengið, síðan snemma um haustið
Leið nú til gamlaársdags, er vér fréttum, að
hún hefði eina nóttina um jólin lauma.zt upp úr
rúmi sínu, fuudizt snomma um morguninn
eptir niður við sjó, og þá að ein < með lífsmarki.
því að hún var örend, áður en uni varð kom-
ið til bæja, þótt örstutt væri.