Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 21.01.1905, Blaðsíða 1

Verð árganqsing (minnst
62 arkir) 3 kr. 50 aur.;
rrlendis 4 kr. 50 aur.. og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
aöarlok.
ÞJOÐYILJINN.
•— |= Nítjándi ÁBÖANGDH. =1-..—
] IJppsögn skrifleg, ógild
nema kotnin sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
samhliöa uppsögninni
horgi skuld sína fyrir
blaðiö.
M 3.
ifna og lldavclar
selur
Iristjdn Jorgrímsson.
tJtlönd.
Ráðherraskiptí í Danmörku. — Port-Arthur unnin.
Helztu tíðindi, er borizt bafa frá út-
lönduro, eru: .
Danmörk. Þar gengu um áramótin
óveður mikil, ofsa-stormar, bleytuslög og
rigningar, er víða ollu all-miklum eigna-
skemmdum, svo sem nákvæmar mun
getið verða í næsta nr. rÞjóðv.u
í des. kvað „Sjó- og verzlunar-réttur-
inn“ í Kaupmannahöfn loks upp dóm í
máli því, er böfðað hafði verið, út af
voða-slysinu, er varð 28. júní síðastl.,
þegar gufuskipið rNorgeu, eitt af skip-
um „sameinaða gufuskipafélagsins", fórst
við blindskerin rEock allu, í grennd við
Skotland, og fleiri hundruð manna
drukknuðu. — Laut rannsóknin eÍDkum
að því, hvort slys þetta hefði orsakazt af
kirðuleysi GundeVs skipstjóra, eða af íll-
um útbúnaði á skipi og áliöldum, og varð
niðurstaðan sií, að rsameinaða gufuskipa-
félaginuu væri eigi sök á gefandi, en á
hinn bóginn þótti Gitndel skipstjóri eigi
liafa látið dýpis-mælingar fara fram, sem
þurfti, áður en skipið kenndi grunns; en
þar sem hann þótti hafa sýnt mikið snar-
ræði, og dugnað, eptir að skipið kenndi
grunns, var hann þó látinn sleppa á þann
hátt, að borga nokkurn hluta málskostn-
aðar.
Svo fór, sem rÞjóðv.u spáði, að danska
ráðaneytið myndi eigi reynast fast í sessi,
þar sem þrætu-eplinu, „hýðingarfrum-
varpiu Álbertí’s, var varpað inn á þingið
í haust. Það varð, sem vita mátti, til
þess, að auka suDdrunguna í þingliði
vinstrimanna, enda bætti það eigi um, að
Madsen, hermálaráðherra, varð óvinsælli
með degi kverjum. Hefir hann lítt þótt
fylgja stefnu vinstrimanna í hermálum,
en reynt á ýmsar lundir, að efla víg-
girðingarnar umhverfis Kaupmannahöfn,
er byggðar voru i tið hægristjórnarinnar,
í fullu lagaleysi, auk þess er frjálslynd-
ari vinstrimönnum mislíkaði framkoma
hans, og fjárbrutl til hersins, að ýmsu
öðru leyti.
Loks varð óánægjan yfir þeim Albertí
og Madsen svo almenn, að þeir sáu sér
eigi anDan kost vænni, en að beiðast lausn-
ar frá ráðherrastörfum 6. jan. síðastl., og
jafn framt þeim sleppa völdum: OleHan-
sen, landbúnaðarráðherra, Enevold Sörensen,
innanríkisráðherra, og Christensen-Stadil,
Bessastöbum, 21. JAN.
ráðherra kennslumálanna, enda hafa þeir
stutt Álbertí og Madsen í ráðaneytinu að
ýmsu leyti.
Svona stóðu sakirnar, er „Kong Ingeu
fór frá Leith, og var þá talið víst, að eigi
héldu völdum áfram aðrir, en Deuntzer,
forsætisráðherra, Chr. Hage, fjármálaráð-
herra, og Jónhcke, sjómála-ráðherra, og
svo að sjálfsögðu Hafstein vor. —H verir
ráðherrar verða, í stað þeirra Alberti’s og
Madsen’s, og félaga þeirra, var óvíst, en
talið líklegt, að þeir yrðu úr flokki frjáls-
lyndari fylkingararms vinstrimanna; en
um þetta koma nú óefað fréttir þessa
dagana, og skýrir þá rÞjóðv.u greinileg-
ar frá tíðindum þessum. —
Frakkland. Þaðan er þeirra tiðinda
að geta, að Syveton þingmaður, er barði
Andrée hermálaráðherra í þingsalnum, réð
sér bana í des., ekömmu fyrir jólin.
Mjög hávaðasamt á þingi Frakka ný
skeð, og enn á ný lent þar í barsmíðum.
Spánn. Nýlega trúlofaðist Álfonso kon-
ungur, og er konuefnið þýzk hertogadótt-
ir, Maria Antoinette að nafni. — Hún er
frá Mecklenburg-Schverin, og færi betur,
að hún seekti meiri gæfu í drottningar-
sessinn, en nafna hennar, kona Loðviks
XVI, Frakka konungs, er tekin var af
lífi í stjórnarbyltingunni miklu.----
Rússland. Ekki ætlar Nicolaj keisari
að verða við þeirri ósk fulltrúa rSem-
stvou-héraðsnefndanna, er getið var í 50.
nr. „Þjóðv.u f. á., að veita þegnum sín-
um frjálslega stjórnarskipun, heldur kvað
stjórninni vera fast í huga, að halda fast
í einveldið. — Á hinn bóginn hefir Nicol-
aj keisari þó látið skipa nefnd manna, til
þess að ræða éinhverjar tillögur til breyt-
inga, er fyrir honum kvað vaka, og eru
þær byggðar á því, að einveldinu sé hald-
ið, og telja frjálslyndir menn þær því
þýðingarlausar, þótt þær kæmu einhvern
tíma til f'ramkvæmdar, sem er næstahæpið.
Mjög er nú sagt róstusamt í ýmsum
borgum á Kússlandi, svo að segja dag-
lega uppþot einhvers staðar, og götubar-
dagar öðru hvoru, t. d. ný skeð í höfuð-
borginni, Pétursborg, þar sem mælt er,
að um 100 manna hafi beðið bana, en
stjórnin treyBtir þvi, að hún geti kúgað
allar uppreisnar tilraunir með harðneskju
og hervaldi, sem fyr; en hvort þær von-
ir hennar rætast, eÍDS og nú er ástatt á
Bússlandi, er liklega nokkuð vafasamt.
Austræni ófriðurinn. 13. des. náðu
Japanar, eptir harða atlögu, Kínkvan-
virkinu, einu virkja þeirra, sem næst eru
Port-Arthur. — Höf ðu þeir grafið göng að
virkinu neðan jarðar, og brutust þar frara,
og réðu á virkið, en biðu ógurlegt mann-
fall, áður en þeim tókst að lokum að ná
því. Þar tóku þeir 10 fallbyssur, auk
19 0 5.
annara hergagna, og tók þeim eptir þetta
að ganga greiðlegar, með þvi að nú þok-
uðust þeir brátt svo nálægt borginni, að
þeir gátu eigi að eins skotið á hana,
heldur og á skip þau, er á höfninni lágu.
14. des. tókst Japönum að gera her-
skip Rússa „Sevastopolu óhaffært; það
var eina stórskipið, er Rússar áttu þá
eptir í Port-Arthur, og tókst japönskum
^undurbátum að skjótast að því í dimm-
um hríðarbyl, þar sem það lá skammt
fyrir utan hafnarmynnið, og senda því
tundurskeyti, er gerðu það hriplekt. —
Rússneskir tundurbátar, er voru þar í
grenndinni, urðu einskis varir, fyrenum
8einan, og sökktu Japanar einum þeirra.
— Siðan náðu og skot frá umsáturshern-
um „Sevastopolu, og var það þá algjör-
lega úr sögunni.
Loks krepptu Japanar svo að liði
Rússa í Port-Arthur, að varnarliðið beidd-
ist griða á nyársdag, og seldi borgina í
hendur J&pönum.
Borgin var þá nær öll í rústum, og
nær þriðjungur borgarbúa sárir, eða sjirk-
ir á annan hátt, og áttu við hinn versta
aðbúnað að búa, þar sem meðul voru öll
þrotin, ekkert neyzluvatn fáanlegt, nema
rigningarvatn, og vistir einnig orðnar
mjög af skornum skammti, allt ketmeti
t. d. þrotið, o. s. frv.
Skotfæri Rússa voru þá einnig upp
unnin, svo að þeim var Dauðugur einn
kostur, að gefast upp. — Flota-leifar Rússa
í Port-Arthur voru þá einnig gjöreyddar,
því að þær fleytur, sem Japanar höfðu
eigi eyðilagt, höfðu Rússar sjálfir sprengt
í löpt upp.
Tala þeirra manna, karla og kvenna,
er gáfust upp, var alls um 48 þús., þar
af nær helmingur hermenn, og 12 rússn-
eskir hershöfðingjar.
Japanar leyfðu yfirmönnum, og rússn-
eskum embættismönnum í Port-Arthur,
að fara hvert á land, er vildu, en létu
þá þó áður lofa því við drengskap sinn,
að bera eigi vopn gegn Japönum, með-
an er ófriðurinn stæði yfir, eða vÍDna þeim
neitt ógagn.
Eins og nærri má geta urðu Japanar
afar-kátir, er Port-Arthur var unDÍn, og
Japanskeisari vottaði þegar Nogí hershöfð-
ingja, er stýrt hefir umsáturshernum á
landi, þakkir sinar, sem og logo aðmír-
áli, er sótt hefir borgina af sjó. Stössd
hershöfðingja, er stýrt hefir liði Rússa í
Port-Arthur, tjáði keisarinn einnig virð-
ingu sína, og bauð honum á sinn fund;
en Stössel hershöfðingi lagðistþá veikur,
eptir allt stritið, enda óvíst, hvort sem
var, að hann hefði þegið boð keisarans.
Það er og sízt að furða, þó að Jap-
anar fagni þessum mikla sigri, sem hefir