Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 01.03.1905, Blaðsíða 1

Verð árganqsins (minnst
52 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 aur.. og
i Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
aðarlok.
ÞJOÐVILJINN.
Nítjándi Akoangdr.
-+—RITSTJÓRI: SKÚLI THOHODDSEN. =|m?-»-
I TJppsögn skrifleg, ógild
] nema komin sé til útgef-
\ anda fyrir 30. dag júní-
j mánaðar, og kaupandi
I samhliða uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
M 9.
BeSSASTÖÐUM, 1. MABZ.
1 9 C 5
og ildavélar
selur
dn Jorgrímsson.
TJ tlond.
Til viðbótar útlendu fréttunum í síð-
asta nr. blaðs vors, skal enn getið þess-
ara t.íðinda:
Ttoregur og Svíþjóð. Áformað hafði
verið, að fundur yrði í vetur haldinn í
Stokkhólmi, þar sem menn reyndu með
sér ýmsar riorrœnar iþróttir; en sakir á-
greinings Norðmanna og Svia, út af
konsúlamálinu, hafa Norðmenn ályktað,
að taka engan þátt í fundi þessum, og
hefir Fridþjófvr Nansev, hinn alkunni
Norðurheimskautafari, sem var formaður
norsku nefndarinnar, lýst þessu hluttöku-
leysi Norðmanna opinberlega yfir.
f 2. febr. andaðist skyndilega Johan
Johannsson, 64 ára, einn af helztu for-
kólfum „landmannaflokksins“ í Svíþjóð.
Þýzkaland. 16. janúar síðastl. hófust
verkföll mikil í kolanámum í Westfalen,
og síðar í fleirum héruðum áÞýzkalandi,
svo að alls voru um 200 þús. verkmanna
atvinnulausir, er síðast fréttist, og kol
þvi tekin mjög að hækka þar í verði. —
Krafa verkmanna er, að vinnutíminn sé
að eins 8 kl.timar á dag, og að kaup sé
þó jafn framt. hækkað.
f 13. janúar andaðist snögglega, úr
hjartaslagi, Oarl Alexander, fursti í fursta-
dæminu Lippe-Detmold.
Nýlega er og látinn Adolph Menzet, á
90. aldursári, einn af frægustu málurum
á Þýzkalandi. — Hann málaði einkum
ýms málverk, er snertu sögu Þjóðverja,
einkum Friðriks mikla, og var tekinn í
tölu aðalsmanna, er hann varð áttræður.
Spánn. Þar eru nýlega orðin ráð-
herraskipti, og heitir sá Villaverde, sem
er formaður hins nýja ráðaneytis.
í öndverðum febr. voru afar-miklir
snjóar á Spáni, sem og í Frakklandi
sunnanverðu, og í öðrúm héruðum við
Miðjarðarhafið, svo að elztu menn þykj-
ast eigi muna slíka ótíð, og brá þeim
því illa í brún, er höfðu farið þangað
suður, til að njóta veðurblíðunnar, sem
þar er tíðast um þenna t.íma árs. —
Svissaraland. Ungur klerkur, Georg
Adamer að nufni, fannst ný skeð myrtur,
og líkið rænt, í grennd við Ringlíkon. —
Hafði hans verið vitjað af ungum manni,
er bað hann að fylgjast. með sér, til þess
að þjónusta móður sína, er lægi fyrir
dauðanum. — Reyndist sú saga að eins
uppspuni, og hefir eigi vitnazt, hver
þorparinn var, sem ginnt hafði prestinn,
og myrt. hann.
Ungverjaland. Þar eru þingkosning-
ar nýlega um garð gengnar, og beið
stjórnin ósigur, svo að Tisza hefir beðizt
lausnar frá stjórnarformennskunni; en ó-
víst var, hver við tæki, er síðast fréttist.
— Af þingflokkum þeirn, sem andvígir
eru stjóminni, varð sjálfstjórnarflokkur-
ÍDn, er Franz Kossuth stýrir, lang-fjöl-
mennastur við kosningarnar, en hæpið
að líkindum, að sá flokkur nái völdunum,
þar sem Franz Jóseppi keisara þykja
kröfur þess flokks koma að ýmsu leyti í
bága við hagsmuni alríkisins. —
Rússland. I 7. nr. „Þjóðv". var stutt-
lega getið drápanna miklu í Pétursborg;
það var 22. jantíar, er þeir atburðir gjörð-
ust, og voru tildrögin þau, að verkamenn
i Pultilows-vopnasmiðjunni í Pétursborg
höfðu hætt vinnu, krafizt hærri launa,
betri aðbúnaðar, og að vinnutíminn
væri að eins 8 kl.stundir á dag. — Síðar
hættu fleiri verkamenn í borginni vinnu,
svo að alls voru um 100 þús. verkamanna
atvinnulausar, og varð það ráð þeirra, að
leita á fund Nicolaj keisara,tjákonum vand-
ræði sín, og leita hans ásjár, og í því skyni
stefnduþeirtil „Vetrarhallarinnar“,oggekk
ungur klerkur, Gapon að nafni, á undan
mannþyrpingunni, í prests skrúða, ber-
andi í annari hendinni bænarskrá verk-
manna til keisara, en krossmark í hinni.
Annar klerkur, Sergíus að nafni, var og
í fararbroddi, og hélt á stórri mynd af
Nicolaj keisara, og töldu verkamenn vist,
að keisari myndi þegar rétta hag þeirra,
ef þeir gætu persónulega flutt honum
bænarskrá sína. — Á hinn bóginn urðu
viðtökurnar nokkuð aðrar, svo sem getið
var í 7. nr. blaðsins, þar sem Vladimír,
föðurbróðir Nicolaj keisara, lét skothríð-
ina dynja á fólkinu, svo að það féll
hrönnum saman. Meðal þeirra, er féllu,
var síra Sergíus, en Gapon prestur varð
sár, og vita menn eigi, hvað um hann
er orðið, hvort hann liggur í einhverju
sjúkrahúsi, eða hefir verið hnepptur í
fangelsi, eða leynir sér einhvers staðar. —
Hann var átrúnaðargoð verkmanna,
mælskumaður mikill, og valmenni, er hef-
ir látið sér einkar annt um, að fá kjör
verkmanna bætt á ýmsar lundir.
Aðfarir stjórnarinnar komu, sem von
var, öllu í bál og brand, svo að daginn
eptir brutu verkamenn upp vopnabúr, til
þess að nó sér vopnum, hrúguðu upp
vögnum o. fl. á strætum, sér til varnar,
og urðu þá enn mannvig eigi all-fá; en
svo fór að lokum, að stjórninni tókst að
kúga uppreisnina gjörsamlega.
Þegar fregnirnar bárust frá Péturs-
borg, urðu og verkföll, og uppþot, í ýms-
um öðrum borgum á Riisslandi, svo sem
í Moskva, Sevastopol, og ekki sizt í War-
schau, höfuðborginni á Pólverjalandi —
í Sevastopol kveiktu hermenn í herforða-
búrum, og í hibýlum ýmsra liðsforingja,
og i uppþoti í ’Warschau er mælt, að 600
manna hafi beðið bana, en miklu fleiri
orðið sárir.
Meðal þeirra, er sár hlutu í Warschau,
var irara-konsúll Breta þar í borginni,
og hafa Bretar tekið það óstÍDDt upp,
svo að Rússar verða að líkindum að láta
hegna þeim, er verkið unnu, og bæta
fyllstu bótum.
Ijestkoff, borgarstjóra i Warschau, hefir
Nicolai keisari veitt alræðisvald, eins og
Trepow í Pétursborg, og hafa þeir báðir
beitt alræðisvaldi sínu hlifðarlaust, og
hneppt fjölda manna i varðhald.
Meðal þeirra, er settir hafa verið í
varðhald, er rússneska skáldið Maxím Gor-
kí, sem er einn af heimsfrægustu ritsnill-
ingum Rússa, og hefir því fjöldi frægustu
rithöfunda í ýmsum löndum Evrópu sent
áskoranir til Rússa-stjórnar, að láta Gor-
kí lausan, og lét stjórnin það þá berast
út, að honum hef ði verið sleppt úr varð-
haldi; en eptir síðustu fregnum er það
tilhæfulaust, og halda margir, að hann
verði rekinn til Síberíu, ef hann eigi verð-
ur hengdur.
Innanríkisráðherrann Svíatopolsk-Mirskí,
sem var hlynntur stjórnarbót, hefir feng-
ið lausn frá embætti, og sömuleiðis Witte,
fjármálaráðherra, einn af helztu stjórn-
málamönnum Rússa, og Murawiew, dóms-
málaráðherra, og hvivetna eru verstu, og
ófyrirleitnustu, íhaldsseggirnir settir til
æðstu valda.
Maður sá, er tók við innauríkisráð-
herrastöriurmm, eptir Svíatopolsk-Mirskí,
heitir Bolygin. Hann var áður em'bættis-
maður i Moskva, og var þá nefndur „Litli
Plehve“, endadét hann það vera eitt hið
fyrsta verk sitt, að láta gera húsleit hjá
Witte, fyrverandi fjármálaráðherra, og
gjöra ýms skjöl hans, og privatbréf, upp-
tæk. því að grunur leikur á því, að Witte
muni hlynntur frjálslegri stjórnarskipun.
En þó að stjórnÍDni hafitil þessa, me&
hlí fðarlausri notkun hervaldsins, tekizt að
kúga uppþotin — og voru þó enn tölu-
verðar óeyrðir viða á Póllandi, er siðast
fréttist —, þá er óánægjan hjá rússnesku
þjóðinni orðin svo rík, og almenn, að bú-
ast má við stórtiðindum þá og þegar.
Nicolaj keisari, sem hefir dvalið i höll
sinni Czarkoje Selo, fann ný skeð á skrif-
borði sínu bréf frá leynifélagi, er tjáist
hafa dæmt hann til dauða, og segir einn
sinna rnanna farinn af stað í þeim erind-
um, að fullnægja dómnum.
30. jan. var og haldinn fjölmennur