Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 17.10.1905, Page 3

Þjóðviljinn.
167
XIX., 42.
Síldvoiðaskipið „Elliði11, sem haldið er úti hér
frá kaupstaðnum, kom inn 29. f, m. með 75 strokka
af síld; en að öðru leyti hefir útvegur þessi eigi
lánazt sem hezt i sumar. — Fiski róðrar hafa
til þessa lítt verið stundaðir við Djúp í haust,
sakir ótiðar, enda rnjög tregt um afla, þegar á
sjó or farið, og hefir haustið þvi orðið almenn-
ingi óvanalega arðlitið.
Verð á slátursfé hefir í haust verið svipað,
eins og í fyrra, bezta ket á 20 aur. pd., og mör
á 25 a. pd. — Hvít óþvegin haustull hefir á hinn
bóginn verið í óvanalegu háu verði, 55—60
aur. pd.“
Efling bankanna.
Eins og lauslega hefir áður verið dren-
ið á í blaði voru, gerði siðasta alþingi
ráðsi afanir til þess, að efla báða bankana,
Landsbankann og Islandsbanka, að mikl-
utu mun.
Að því er Landsbankann snertir, var
honum veitt heimild tii þess, að auka
veðdeildina um 3 milj. króna, og íslands-
banka var lcyft, að gefa út baukavaxta-
bréf, hljóðandi upp á handhafa, fyrir 4
milj. króna.
Mjög ijós rok voru loidd að því á al-
þingi, að veltufé það, er bankarnir nú
hafa nægi ekki, til þess að fullnægja
|)0rfum verzlunarinnar einnar, þar sem
verzlunarmagnið (að- og út-fluttar vörur)
nam árið 1903 alls 23,360,000 króna.
A hinn bóginn fer sú þörf manna
einnig vaxandi ár frá ári, að geta átt
sem greiðast.an aðgang að lanum út á
fasteignir, bæði til langs tima, og með
vægum kjörum.
Nefnd, er fjallaði um bankavaxtabréf
íslandsbanka i neðri deild, taldi óhætt
að fuiiyrða, að virðingarverð húseigna í
kaupsiööum (verð húsa og lóða) myndi
nema 15 milj. króna, ef eigi nú þegar,
þá að minnsta kosti mjög bráðiega. —
Easteignarhundruðin á ollu landinu, sem
alls eru um 8600 að tölu, taldi nefndin
sennilegt, að metin væru aðrar 15 milj.
króna, svo að auðsætt er af þessu, að eigi
muni þurfa litið fé, til að fullnægja þörf-
um almennings, að því er lán gegn veði
i húseignum og jörðum snertir
En til þess að hafa fé til slíkra lána,
þarf að fá það frá útlöndum, og greiðasti
vegurinn til þess virðist vera sá, að reyna
að fá þar markað fyrir íslenzk banka-
vaxtabréf, svo að útlent fé drægist á þann
hátt inn í landið, og megi svo lána það
gegn veði í fasteignum.
Talsverður andróður var gegn því í
neðri deild, af hálfu meiri hluta stjórn-
arliðsins þar, að lieimila Islandsbanka, að
gefa út bankavaxtabréf; en þar sem Lands-
bankauum hefir gengið treglega, að selja
bankavaxtabréf sín erlondis, þótti ekki
gjörlegt, að láta hann hafa einkarétt, til
þess að gefa út bankavaxtabréf, og rneiri
líkur til, að saian gangi greiðara hjá ís-
landsbanka, þar sem liann hefir öflugri
orindsreka erlendis.
Að því er snertir nýju veðdeildarián-
in í Landsbankanum, verða þau nokkru
ódýrari fvrir almenning, en veðdeildailán
þau, er bankiun hefir veitt til þessa, þar
sem l\<,% til kostnaðar við veðdeildina
reiknast að eins af þeirri upphæð iáns-
ins, sem ógreidd er í gjalddaga hverjum
en eigi af hinni upprunalegu upphæð
lánsins, eins og nú á sér stað.
Má því telja víst, að allur þorri þeirra
manna, er nú skulda veðdeildinni, breyti
þeim iánum í ný veðdeildarlán, svo að
bankinn neyðist til þess, að leysa inn
all-mikið af eldri vaxtabréfum sínum, og
vex þá eigi starfsfé hans, sem til var
stofnað, þó að nýju bankavaxtabrófin séu
gefin út.
Á hinn bóginn fer ekki hjá því, að
hin nýju bankavaxtabréf íslandsbanka
drægi að mun erlent fé inn í landið, sem
bankinn lánar gegn veði í húsum og
fasteignum hér á landi, og getur hann
þá notað annað starfsfé sitt í fyllri mæli,
en nú, til að styðja verzlun, iðnað, og
onnur þarfleg fyrirtæki.
Ráðstafanir síðusta alþíngis bæta því
óefað talsvert úr peninga-eklunni í land-
inu í bráð. og fór því betur, að stjórnar-
liðum tókst ekki, að aptra framgangi máls-
ins, um bankavaxtabréf Islandsbanka, svo
sem meiri hluti þeirra virtist hafa á-
formað.
Það hefði verið miður þarft verk, ef
þau ráðin hefðu tekizt.
•snrns.....mssm
Ur Súg'andaflrði (Yestur-ísafjarðarsýslu).
er „Þjóðv.“ ritað 30, sept. síðastl.: „Tíðin mjög
storma- og rosasöm í þ. m., svo að Flateyringar,
er róðra stunda, hafa sjaldan getað sótt sjó, enda
engan fisk að lá, nema úti á hafi. — I bessari
viku hefir þó þrisvar verið róið, 25.—27. þ. m.
og var all-góður reitings-afli tvo fyrri dagana,
en tregt síðasta daginn.
Þingmaður vor Vestur Isfirðinga, hr. Johann-
es Olafsson, hafði boðað leiðarþing á Flateyri 27.
þ. m., og forsmáðu menn það ahnennt, svo að
ekki mættu þar, auk þingmannsins, aðrir en
Guðm. hreppstjóri Eiríksson á Þorfinnsstöðum, og
sendimaður frá Súgfirðingum, er kvað hafa af-
hent þingmanninum skriflega kveðju Súgfirðinga,
og megnar vanþakkir, fyrir alla frammistöðuna
á þingi, og lítilsvirðingu a yfirlýstum vilja kjós-
endanna. —- Heið þingmaðurinn svo heimleiðis;
með skjal þetta upp á fikkann, og mun hafa sagt
sínar farir ekki sléttar11.
MNGMENNSKU-AFSAL JÓNS ÓLAFSSÖNAR.
Eptir fregiium, sem oss hafa borizt úr ýmsum
héruðum landsins, þá er svo að sjá, sem fregnin
um þinðmennsku-afsal hr. Jðns Ólafssonar hafi
ekki vakið mikla eptirtekt.
144
veit, hvaða skyldur hvíla á mór gagnvart konu rninni,
og annað hvort verður tekið á móti þór í höllinni Stein-
aoh, sem stöðu þinni sæmir, eða hvorugt okkar kemur
þaru.
„Annars veit eg, að þetta er allt Arlow ofursta að
keuna“, mælti Gerald enn fremur. „Eins og þór er kunn-
ugt, ritaði eg honum hreinskilnislega, hvernig komið væri,
jafu skjótt er vid trúlofuðumst, en hann lét ekki svo
litið, að svara brófi mínu einu orði, en skrifaði i pess stað
móður minni, og skýrði málið fyrir henni, frá sínu sjón-
armiði. Þetta bréf barst benni, áður eD hún fékk bréf
mitt, og af svan hennar get eg ráðið, hvernig það hefir
verið. - Siðan hefir Arlow sjálfur átt tal við móður inina,
svo að við. mæðgínin erum að lokum oröin algjörlega ó-
sárt".
„ilatur hans get eg þolað“, mælti Damra, sem enn
hrtfðí augun stöðugt á húsi setuliðsstjórans. „Það var
rnór ósjáifrátt, að eg varð þröskuldur í vegi þessarar fyr-
irætlunar iians, og hann hetír einatt haft óboit á mér.
— En hitt fellur mér illa, og það þótti mér í fyistu ó-
bærilop t, að Edith skuli vera ósatt og reið, við mig. —
Jeg sknfaði lu nm, hvai, og uvernig, við heföum kynnst
og þagði yhr eogu, en beiddi hana innilega, sem sys'ir
ng vina, að fyrirgefa mér, að eg ht-fði gjört henni illt,
og þó hefir hún enn eigi svarað bréfi mínu einu orðiu.
„Að likindum hefir faðir hennar aptrað henniu, svar-
aði Gerald, „og banni hans hefir fiún eigi þorað að ó-
hlýðnast."
„Edith lót ekki banna sér neittu, mælti Danírau.
„Hún var alin upp í eptirlæti, og hafði algjörlega vald
yfir föður siuum. Hefoi hún viljað skrifa mér, hefði enginn
141
heimkynni hennar, eður ættingja. og því ekki auðið að
senda hana brott, enda hafði hann ásett sér, að kenna
henni kristin fræði, þótt hann hefði að vísu litinn tima
til þess, sakir ýmsra embættis-anna sinna.
Það var og sannast, að Jovika hafði tekið fremur
litlum framförum, bæði að því er málið, og kristindóms-
þekkingu, snerti, þegar að því kom, að herinn leggði af
stað heirnloiðis, og nú var þvi úr vöndu að ráða, hvað
af heruii ætti að verða.
Jörgen vildi fyrir hvern mun, að httn færi til átt-
haga hans; en sira I.eonhard, sem þekkti skap foreldra
hans, tjáði sig því mótfalliun.
Að lokum hugkvæmdist Gerald miðlunar tillaga, sem
báðir málsaðilar lótu sór lynda.
Hann lagði það til málanna, að Jovíka fylgdist með
Daníru, sem stofu-þerna hennar þar sem þær töluðu báð-
ar sama tungumálið, enda var Jovíka m]ög liðug til
snúninga.
Hjá Daníru skyldi húu svo vera, unz ráðið væri,
hvernig hún sæi framtið sinni horgið.
Jörgen líkaði þetta að vísu eigi að öllu lejdi, tald-
eiga að fela hana að ö'lu leyti sinni forsjá; en þar setn
hann gat þó vænzt þess, að eiga kost á, að sjá hana dag-
lega, lét hann þó kyrrt vera.
Skömmu síðar var lagt af stað heimleiðis til Aust-
urríkis.
Gnfuskipið, er liðsforingjarnir, og nokkur hluti bers-
ins, fórn med, var að halda út flóann.
Menn voru að spjalla saman hér og hvar á þillar-
inu, eu Gerald, og Daníra, sem nú var orðin konan hans
— því sira Leonhard hafði gefið þau í hjónaband dagi